Hans Sievez groeit op in een streng-gereformeerd gezin. Hij ontvlucht het gezin en gaat op zichzelf wonen. Eenmaal volwassen geworden, getrouwd met zijn droomvrouw en eigenaar van een kwekerij, wordt hij ook steeds strenger in de leer. Hij sluit zich aan bij een orthodoxe afscheidingsbeweging van de kerk. Dit tot groot verdriet van zijn vrouw en zijn twee zonen.
Ik ben dit boek beginnen te lezen zonder enige achtergrondinformatie, zonder enige voorkennis – enkel dat het een paar jaar geleden de AKO-literatuurprijs gekregen heeft – en vanaf de eerste regel tot de laatste regel was ik heel erg geboeid. Het boek is zwaar, deprimerend, beklemmend, benauwd… maar nooit langdradig en op geen enkel moment vervelend. Dit is zo’n boek waarvan je het ongelooflijk jammer vindt dat het uit is. Pas achteraf lees ik dat dit Siebelinks meest autobiografische boek is, dat het over zijn eigen vader gaat die volledig in de ban is van een soort fundamentalistisch calvinisme. Siebelink toont ons wat voor impact zo’n godsdienstwaan op een gezin kan hebben. Wat ik zo mooi en ook ontroerend vond aan dit boek is dat Siebelink deze vaderfiguur, ondanks alles, toch ook met veel mededogen beschreven heeft. ‘Knielen op een bed violen’ onthult stap voor stap hoe een mens volledig in de macht van een religieuze overtuiging komt en daardoor verbondenheid verliest met de mensen rondom hem. Het boek beschrijft een voor mij compleet onbekende en dus zeer fascinerende wereld. Achteraf is er blijkbaar veel kritiek gekomen vanuit de ‘Paauweanen’, deze streng-gelovige thuislezers die geen voet in de kerk zetten – Siebelink zou een verkeerd beeld van hen schetsen. Maar natuurlijk gaat het in dit boek niet om een al dan niet correcte beschrijving van de volgelingen van predikant Paauwe maar wel om de ‘beleving’ van Siebelink en om hoe het is om als kind op te groeien bij zo’n fanatieke vader. Siebelink schrijft met zoveel overtuiging en inleving, met zo’n sterk gevoel voor ritme, met zo’n precieze dosering aan informatie waardoor ‘Knielen op een bed violen’ écht een prachtig boek is…dat de lezer wel met een triest en leeg gevoel achterlaat.
Wat was ik blij toen ik dit boek uithad. Of eigenlijk niet, ik was diep somber toen ik dit boek uithad en heb vijf hoofdstukken uit 'Abeltje' moeten lezen als tegengif voor het slapengaan.
Ik had over 'Knielen op een bed violen' gelezen dat het a) goed was, b) deprimerend was en c) over een thuislezende vader ging. Toen het boek dus ook begon met een deprimerende thuislezende vader, zijn vrouw en zijn zoontje Hans, waarbij Hans de hoofdpersoon is, dacht ik de vader geidentificeerd te hebben. Hans ontworstelde zich aan zijn thuisdorp en 'deed' het veel beter dat je in de literatuur mag verwachten na zo'n jeugd, dus ik dacht, goh, die deprimerendheid valt reuze mee.
Maar nee. De megacalvinistische 'vader' waarover ik iets opgevangen had was niet Hans' vader maar Hans zelf. Dus nadat alles goed lijkt te zijn gekomen (geweldige vrouw, eigen baas, prachtig kind) volgen we Hans terwijl hij afdaalt in de zwarte put van de extreme orthodoxie.
Probleem is dat het boek zo goed geschreven is dat je hem kunt volgen, terwijl Hans zich in de schulden steekt om mottige 17e-eeuwse boekjes te kopen van zijn 'broeders', zijn vrouw (met het geduld van een heilige) afstoot, somber concludeert dat het onvermijdelijk is dat zijn hele gezin zal branden in de hel, en te horen krijgt dat het enige dat erger is dan een onbekeerde is iemand die DENKT bekeerd te zijn maar het niet is.
Vooral van psychologische oorlogsvoering zoals dat laatste word ik heel erg boos. Maar Siebelink ontkent niet dat hier wel sprake is van oprecht geloof, waar wij ketters en heidenen er misschien liever menselijker motivaties in zouden lezen. Dat maakt het boek des te indringender, en in tijden van terrorisme van een andere soort ook een intrigerende illustratie van het binnenleven van een mens.
After 61 pages I returned this book to my local book seller and asked my money back because the thing is lacking style in every way. I told him reading this text felt like trying to grind concrete with my teeth. The book seller (happily) refunded me.
3,5 sterren- Nederlandse paperback. Ik moet eerlijk bekennen: dit ligt ver buiten mijn comfort zone. Maar een reading challange heeft mij ertoe gebracht dit boek te lezen. Heb er wel een aantal weken over gedaan. Het is ook echt het eerste boek wat ik van hem heb gelezen. Het is knap geschreven maar deprimerend van toon. Misschien is dat ook wel de reden dat ik er zo lang over heb gedaan. En ik denk ook omdat de schrijver je weinig ruimte laat zelf een wereld/ beeld te creëren bij het lezen van dit boek. En dat doe ik graag. Het verhaal gaat over Hans, een man met een gezin en een kwekerij. Ik ben opgegroeid in de bollenstreek dus dat was voor mij herkenbaar. Het tragische randje, dat maakte het voor mij moeilijk om te lezen denk ik. Zou ook niet zo gauw een ander boek van hem oppakken. Toch was het wel een overwinning eenboek te lezen buiten mijn comfort zone.
Ik zou niemand dit boek willen aanraden. Je leest het op gevaar van je eigen leven. Hoe iemand radicaliseert, lees je in dit boek. Hoe radicale godsdienst een mens tot onmens maakt, lees je in dit boek. Toegegeven, het is meesterlijk geschreven.
Toch mooi!! Begin was erg moeizaam, voelde droog geschreven met veel passages uit oude christelijke gebeden. In het laatste deel kwam alles samen, en de hoofdpersoon voelde als familie. De rust waarmee alles beschreven was waardeerde ik achteraf gezien.
Een meesterwerk! Speelt ook mee dat ik de omgeving (Velp en de Bergweg) waarover Siebelink schrijft goed ken. Ik heb heel wat uren op de oude kwekerij gespeeld en gebruikgemaakt van het gat in de heg.
Life’s too short. I’ve tried… The part religion plays in it is interesting, but his writing style makes me itchy. The characters too. Sorry, not sorry.
Binnen 5 dagen uitgelezen, heeft heeft me echt meegenomen. Je duikt helemaal in het wereldje, wat soms herkenbaar is en goed voor te stellen en soms - gelukkig - ook helemaal niet.
Als iemand die christelijk is opgevoed - gelukkig in een heel andere cultuur - zijn de bijbelverhalen en verwijzingen herkenbaar. De teksten en opvattingen herken ik dan weer voornamelijk vanuit de strengere christelijke wereld waarmee ik later door de middelbare school mee in aanraking kwam en vanaf een afstand heb gezien. Ik kan me voorstellen dat dit boek voor mensen zonder enige religieuze opvoeding heel anders is.
Ik kan Margje zo meevoelen, dat je probeert door te dringen, weet dat het niet klopt, maar er tegelijk geen goede woorden aan kan geven omdat de andere kant zoveel Bijbel kennis heeft en jouw zienswijze bij voorbaat al verwerpt.
Zo triest om te zien hoe ver het kan gaan. Ik weet uit eigen ervaring hoe mensen zich in het geloof kunnen trekken, maar zo extreem als in het boek gelukkig niet.
De eerste regel die er staat voor het verhaal begint slaat alles op zijn kop. Er had geen betere tekst kunnen staan.
Oja en ik vind het heel fascinerend dat Jan Siebelink de Ruben is uit het verhaal en nu nog steeds worstelt met het geloof. Ik zou bijna een keer met hem willen praten.
Zwaar en intens verhaal. Siebelink is een ware kunstenaar in het neerzetten van deze sfeertekening van het donkerste calvinisme. De drukkende, beklemmende sfeer is tastbaar bij het lezen. Echter, in tegenstelling tot de eerste keer dat ik dit boek las, kon het mij deze keer minder meenemen in die duistere sfeer. Omdat het mij deze keer regelmatig opviel dat hij veel dingen niet juist weergeeft en openbaar komt dat hij niet geheel bekend is met de wereld waar hij over schrijft. Nu is het boek natuurlijk fictie, maar hij beschrijft een wereld die voor velen dichtbij huis is. In het (gedeeltelijk) onjuist neerzetten van de sfeer in die kringen, komt het stukje venijn waarmee dit boek geschreven is openbaar.
Dit verhaal over een kweker die langzamerhand steeds verder verzeild raakt in een protestantse sekte en daarmee zijn gezin dreigt te verliezen, werkte niet voor mij. De personages voelden onaf en niet consequent (met name de vrouw van de hoofdpersoon ging alle kanten op), het taalgebruik was droog en houterig en bovenal was alles enorm traag.
Wellicht was dit boek gewoon niet voor mij. Ik ben niet opgegroeid in het oosten van het land of in een protestants gezin, waar dit boek misschien herkenbaarder is. Maar echt goede literatuur heeft dat niet nodig. Ik ben ook geen Lesbische vrouw uit de zevende eeuw voor Christus of een robot uit de verre toekomst, maar heb wel genoten van boeken uit deze standpunten, in tegenstelling tot dit Nederlandse verhaal.
Ik kan me niet herinneren tegen het lezen van een boek te hebben opgezien. Voor dit boek wel. Het stond te boek als zwaar, neerdrukkend en beklemmend. Religie en de uitwassen, ik wist er al wel genoeg van, en meer dan zat van gelezen, van Wolkers tot aan Maarten 't Hart en Biesheuvel. Toch, in deze tijd waarin aardig wat mensen zich in fundamentalistisch geloof verliezen, vond ik het weer eens tijd om me door middel van een roman te verplaatsen, en kwam ik uit op "Knielen op een bed violen". En het is me alles meegevallen, want hoe zwaar ook, het boek sleept je mee en dringt binnen. Wat me met meest uit het boek bijblijft is de onverzoenlijke waarheid die religie kan verkondigen, hoe een individu daar geheel in op kan gaan. Geen kruit tegen opgewassen is. Eenmaal toegetreden tot een bijna sektarisch geloofsgemeenschap komt de hoofdpersoon ook nooit meer echt los, zelfs tot aan zijn sterven toe, als er geen ruimte meer is voor vrouw en geliefden. Vooral het eind bekroop me daarom enorm. Hoewel het niet mijn soort boek is, er veel onbegrijpelijke religieuze teksten in voor komen, verveelde het allerminst, was er zelfs plaats voor een beetje humor, waar ik al helemaal niet op had gerekend. Ik vond het ook erg mooi hoe Siebelink de liefdevolle en sterke vrouw van Hans neerzet, als symbool van hoop, hoop op andere tijden. Haar twijfel, onbegrip, machteloosheid, vind ik zo sterk, zo onafhankelijk ook, dat ze bijna niet van die tijd (voor en na de WO2) kunnen zijn. En inderdaad is het een beklemmend verhaal, eentje waar de onmacht uit opdampt en waarbij vooral de onmetelijke kracht van iemands individuele beleving van het geloof in me is gehaakt. Om wanhopig van te worden.
Een extra ster voor het einde. Ik vind het zeker geen slecht boek, maar ik waande mij weer een middelbare scholier die geforceerd werd een boek door te ploeteren voor de leeslijst. Het is pretentieus, stoffig, verheerlijkt hard werken op z'n oer Hollands, omschrijft personages op een manier die afkeer bij mij oproept en er zit een onnodige en onverklaarbare seksuele preferentie in. Het bevestigt al mijn oude gevoelens over Nederlandse literatuur, nadat ik met pijn en moeite nieuw enthousiasme had opgebouwd. Het einde was desondanks onmiskenbaar sterk en maakte het boek.
Op zich een vrij aardig geschreven boek over calvinisme, lijden en extreme christenen. Maar in mijn ogen had het ook wel in 150 pagina's gekund in plaats van 450. Na zoveel zichzelf voortslepende naarheid verlang je naar het einde. Ik raad iedereen af om dit boek te lezen.
Ik had niet gedacht dat ik ooit Knielen op een Bed Violen van Jan Siebelink op zou pakken. Alleen al bij de gedachte aan de roman kwam de spruitjeswalm me tegemoet. Auteurs die afrekenen met hun religieuze achtergrond vind ik ook bij voorbaat al oninteressant. Maar ja, dan krijg je dit boek opeens van je favoriete collega en dan moet je je uit goed fatsoen toch weer over al die denkbeeldige drempels heen hijsen. En dan blijkt dat dit gewoon een uitstekende roman is.
We volgen in Knielen op een Bed Violen de levensloop van Hans Sievez. Hans groeit op in een streng-gereformeerd gezin. Wanneer hij op zichzelf gaat wonen ervaart hij zijn vrijheid, maar eenmaal getrouwd sluit hij zich aan bij een orthodoxe beweging die zeer streng in de leer is. Deze ontwikkeling en het feit dat hun kwekerij niet goed loopt, zorgen voor hevige ruzies met zijn vrouw. Zijn orthodoxe leermeesters krijgen ondertussen steeds meer grip op Hans.
Sfeervolle spruitjeswalm Hans is eigenlijk een nogal zielige man, maar Siebelink weet het leven van Hans zo te beschrijven dat Knielen op een Bed Violen een bijzonder opwindend boek is geworden. Doordat Siebelink heel gedetailleerd de omgeving en het werk van Hans beschrijft komt naoorlogs Gelderland helemaal tot leven. Ieder personage is geloofwaardig en komt levensecht over en je ziet de omgeving van Hans direct voor je. Spruitjeswalm? Jazeker, maar in het geval van Knielen op een Bed Violen is het wel een heel sfeervolle spruitjeswalm.
Ik vind het hele thema ‘ontworsteling aan een strengreligieuze achtergrond’ nogal uitgekauwd in literatuur, maar Knielen op een Bed Violen gaat veel minder over die ontworsteling en veel meer over de godsdienstwaanzin die vooraf gaat aan die ontworsteling. En godsdienstwaanzin, daar houd ik dan wel weer van. Extreme ideeën beangstigen me, maar fascineren me ook mateloos. Om van een veilige afstand (vanaf het papier) getuige te zijn van iemand die steeds meer meegesleept wordt in ideeën waar ik met mijn gezonde (daar gaan we voor nu maar even vanuit) verstand niet bij kan vond ik enorm boeiend. Siebelink beschrijft bijzonder overtuigend hoe langzaam zo’n wending naar het extreme zich kan voltrekken.
Slappe hap Door de keuzes die Hans maakt en vooral ook door de keuzes die hij níet maakt, vond ik Hans een bijzonder frustrerend personage. Het is allemaal nogal slappe hap bij Hans, ik heb een aantal keer naar het papier geschreeuwd: godsamme Hans, grow a pair! En als zijn angsten en frustraties enkele keren tot een kookpunt komen doet hij precies die dingen die hij absoluut niet zou moeten doen. Die keren dat hij eindelijk wél tot handelen komt, schaadt hij daar zijn bedrijf en zijn gezin mee. Ik was richting het einde van het boek ontzettend kwaad op Hans en kan me de laatste keer dat ik zo boos was op een personage niet meer heugen.
Vol frustratie een boek lezen is niet ieders hobby, dat weet ik, maar ik vind het bijzonder knap als een auteur zulke grote emoties kan bewerkstelligen met het neerzetten van een fictief personage (dat weliswaar op de realiteit gebaseerd is). Ik heb de nacht nadat ik het boek dichtsloeg zeer onrustig geslapen omdat ik zo kwaad was op Hans (dan weet je weer dat je leeft, of zoiets). Gelukkig was ik de ochtend erna al wat minder boos op Hans en in de afgelopen weken is de frustratie helemaal weggeëbd, maar nu ik dit stukje schrijf voel ik de woede alweer opborrelen. Hans krijgt wat mij betreft de titel van meest frustrerende personage uit de Nederlandse literatuur.
Tegen heug en meug begon ik aan Knielen op een Bed Violen, maar ik vond het uiteindelijk een geweldig geschreven en sfeervol boek. Ja, ik ben een vrouw met een mening en soms ook wat vooroordelen, maar gelukkig ben ik ook altijd bereid om die meningen te herzien en die vooroordelen aan de kant te schuiven. Dat heeft me deze grandioze leeservaring opgeleverd. Dank, collega.
In klas 2 of 3 van het gymnasium was "De overkant van de rivier" het eerste boek dat ik van Jan Siebelink las. Mijn docente Nederlands haatte dat boek. Uiteraard prikkelde me dat nog meer, ik las bij voorkeur de minder geijkte boeken. Ik was er echter lyrisch over, en schreef er een jubelrecensie over voor school. We leven veel meer jaren verder dan ik op durf te schrijven, en dit boek lag dus ook al een hele tijd op mijn 'to read' stapel. Het kwam er eindelijk vak toen ik hem (ook) als e-book had, waar ik mijn slaapmutsjes op lees. Dankzij dit boek lag ik regelmatig vroeg in mijn bed de afgelopen weken, wat werd ik weer vastgegrepen door de beeldende taal en souplesse waarmee Siebelink je tussen de personages laat bewegen. Het was bijna jammer om de laatste pagina's gisteren te lezen, maar het slot was natuurlijk onvermijdelijk - de dood van een vader die geen vader was.
Mijn 'to read' stapel is niet gekrompen nu ik dit boek uit heb, want nu moet ik de werken die erop volgden over de zoons en Margje natuurlijk ook lezen...
Dit boek stond al heel lang in mijn kast, omdat ik het heel graag wilde lezen, maar er ook tegenop zag om het te lezen vanwege het verhaal en alle reviews. Nu ik het eindelijk gelezen heb, vind ik 2 dingen jammer: dat ik het niet eerder gelezen heb en het 'maar' 5 sterren kan geven.
Het is geen triller, maar het eerste deel leest als een triller. De eerste hoofdstukken zijn kort en snel en ik was nieuwsgierig in wat voor 'Monster' Hans zou veranderen en hoe dat ging gebeuren. In het tweede deel kwam ik eigenlijk achter dat Hans nooit de monster werd die ik had verwacht, maar dat de monster in het verhaal zijn geloofsovertuiging was en wat dit met hem en zijn gezin deed. In deel 2 van het boek zijn de hoofdstukken ook ietsje langer en door de manier van schrijven voel je de tweestrijd van Hans, Margje en hun kinderen ook echt binnen komen zowel in alle pijn en verdriet, maar ook in liefde voor elkaar en het leven. Het verhaal kwam bij mij echt binnen en was ook eventjes van 'slag' toen ik het uit had.
Ik begrijp heel goed dat dit boek zoveel prijzen heeft gewonnen en valt onder een van de Nederlandse klassiekers.
Het verhaal an sich heeft potentieel, maar het is maar matig geschreven. Hoewel het punt van het boek de langzame bekering en indoctrinatie van Hans als tragedie is, kan de auteur niet doorprikken naar zijn motieven, wat hem overhaalt, wat de thuislezers aantrekkelijk voor hem maakt. Zijn moeilijke relatie met God mist; alleen zijn wonderbaarlijke bekering spreekt van echte spiritualiteit en beweegreden. Wel handig als God een rol speelt in een verhaal waarin geloof tot tragedie leidt. Op die manier is het echt een boek over geloof voor en door ongelovigen.
Het einde als anticlimax was passend, maar matig gebracht; de puntloosheid van de vervreemding die Hans zijn gezin oplegt had zo een mooi einde, maar juist Hans' eigen angst om zijn zieleheil wordt verhuld. Zijn perspectief mist in zijn laatste echte gewetensstrijd.
Al in al een uitgesponnen, ongefocust boek dat faalt een tragische catharsis teweeg te brengen.
This entire review has been hidden because of spoilers.
Dit boek gaf me een interessante inkijk in hoe radicalisering iemand op afstand plaatst van diens omgeving. Angst -om niet te verlost te worden- gaat beheersen en praat alle egoïsme goed. Het maakt iemand ongevoelig voor redelijkheid en daarmee voor de omgeving onbereikbaar.
Er wordt een gedetailleerd beeld geschetst van de leefwereld van het gezin. De woonhuizen, sfeer en overig toneel waarop het verhaal zich afspeelt kan ik zo voor me zien. Soms mistroostig, soms licht. De altijd aanwezige weelde van- en passie voor bloemen zijn mooi contrasterend met het verhaal.
Vanwege al het ongemak, de somberte en de onafwendbaarheid daarvan vond ik het op punten moeilijk om doorheen te komen. De seksualisering van vrouwen vond ik onverwacht en soms ongemakkelijk. Gek dat dit het enige onderwerp is waarbij Hans echt bij zijn gevoel lijkt te komen.
Het is bijzonder je als lezer te kunnen verplaatsen in zowel de geradicaliseerde als de omgeving.
Heel erg mooi boek over een arm gezin in de jaren 50-70, waarin de vader steeds strenger gelovig wordt, waar zijn gezin last van heeft. Siebelink laat de struggle die dit oplevert in het gezin heel mooi zien. De constante strijd die de vader voert bij het zwaar protestantse geloof en de liefde naar zijn gezin is voelbaar.
Soms waren de preken een beetje lastig om te lezen, en soms zelfs saai, maar dat voegde ook weer wat toe aan het boek. Een aanrader!
Een van de mooiste Nederlandse romans die ik gelezen heb. Geen bladzijde die mij verveelde, lange zinnen maar geen een langdradig. Zou willen dat ik hem nog een keer voor het eerst kon lezen. Hele mooie, duistere omschrijving van het leven van een familie met een fanatiek calvinistische vader. Verdriet en medeleven… Deze sfeer zal nog wel even blijven hangen.