قصیده‌های هاویه

by محمد مختاری

88 pages, Paperback

First published January 1, 1977

About the author

محمد مختاری در روز ۱ اردیبهشت سال ۱۳۲۱ به دنیا آمد و در ۱۲ آذر ۱۳۷۷ خورشیدی در ماجرای قتل‌های زنجیره‌ای ترور شد. وی از شاعران، نویسندگان، مترجمان و منتقدان معاصر ایران بود. وی چندین سال در بنیاد شاهنامه فعالیت داشت. از اعضای کانون نویسندگان ایران و همچنین عضو هیأت دبیران آن بود. او در پاییز ۱۳۷۷ ترور شد. ترور او، محمدجعفر پوینده، داریوش فروهر و پروانه اسکندری به قتلهای زنجیره‌ای معروف شد و مقامات وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی در بیانیه‌ای اعتراف کردند که این قتل‌ها به دست عوامل این وزارتخانه صورت گرفته‌است. مختاری آثاری در بررسی آثار شاعران معاصر از جمله نیما یوشیج و منوچهر آتشی دارد. از مختاری دو فرزند به نام‌های سیاوش و سهراب به جا مانده است که حاصل ازدواج وی با مریم حسین‌زاده است

Reviews

[Farnaz · Rating 3 out of 5]

رسوای ناتوانی خویش است
زانو گرفته در بغل، اما
اما چه بازوان ملولی...
____________________________________________________________
و درد می گزد
اندامش را
و صد زمستان
در مهره های پشتش
تیر می کشد
____________________________________________________________
افتادنت مگر چه زمانی
آغاز گشته است؟
که در نسوجت
گویی شتاب از هم پاشیدنست
و استخوان هایت
هرگز
این گونه بی قرار نبوده ست
____________________________________________________________
چگونه می گذری ای پلنگ پیر
که ریسمان آرزویت را حتی
تابی
نداده ای
که از هلال بیاویزی؟
____________________________________________________________
تمام شب را در خویش گریه می کنی
____________________________________________________________
و خاک
خاک گزیننده
سنگواره ی چشمانت را
به سینه می سپرد
____________________________________________________________
اما صدای من
فریادی از حظیره ی رویا نیست
این خرقه ی هماره وحشت را
که بر تن
دارم
حتی دیانت پدرانم را گواه می گیرم
____________________________________________________________
و قصه ی قدیمی ام
از دست هایی
آغاز می شود
که در کرانه ی پاسارگاد
ویران شدند
____________________________________________________________
نه سایه، آرامش می سازد،
نه آفتابش، از پای در می آورد
هزار چشمه ی افسرده در قدم هایش می روید،
و شاخه های بلوط
طنین گامش را
می افشانندده ام
به کوه خیره می
شوم
____________________________________________________________
پرنده ای در آفتاب
رخنه می کند،
صدایی
در آسمان

منم
که در برابر خاک ایستاده ام
و سنگ ساکت می ماند
در سینه ام

اگر گلویم
یکدم
شکفته می شد
که نعره ای زمین را بشکافد
تمام عالم را بر دوش می کشیدم

درون حنجره امقارچ های زهر روییده ست،
دهانم از خزه انباشته است،
و در نگاهم
آوار حسرتی ست
که استخوانم را می تکاند
کم از پرنده و آب
غبار می پوشاندم
و خوشه های سنبله در پایم
قد می کشند

چنین که می گذرد
مگر
که
بادهای قرون
نوای استخوانم را بشنوند

بتاب بر من ای آفتاب،
بتاب،
که تاب این همه ام نیست
ببار بر من ای ابر،
ببار
که بردباری ویرانم کرده است
به چشم هایم بسیار انندیشیده ام
که گفته است
که سنگ در تبار من
همیشه سنگ می مانید؟

پرنده ای در آفتاب
جرقه ای در جنگل
بر روی رخنه ی خورشید
خیره می مانم
و گوش هایم
شکاف آسمان را حس می کنند
____________________________________________________________
وقتی زمان تراکم اندوهی ست
و لحظه لحظه گلویت را
می فشارد
وقتی که چشم هایت
در گودنای حفره ی رخسارت
تاب می خورد

آه
این آدمی چگونه جهان را به دوزخی
تبدیل می کند
از یاد می برم همه شعرهای عالم را
و از گلویم آوایی
چون دود برمی آید
با وسعت کویر نگاهم رها شده ست
و مثل ماسه تنت را
می بینم
کآرام و ذره ذره
می کاهد و به باد می رود

از سایه ات که در نفس نور
می جنبد
آوای استخوان هایت
در چارسوی عالم
می پیچد
و سرنوشت
از سرزمین خسته ات آن سوتر
بر نیمی از تمام زمینخانه می کند

این سرنوشت کیست
وز سینه ی کدام جهنم وزیده است؟
از هر طرف که می روی
آشفته
بازمی آیی
و خویشتن را در می یابی
ماییم و این زمانه و دیگر کجای عالم را
باید شکافت؟

داننده ای نبود و گشاینده ای نبود
جز دست هایت از همه ی آفتاب
بر رازهای دائمیت
تابنده ای نبود

تاریک مانده است زمانت
و اندیشه ات به دایره ی بام و شام
درمانده است و راه به جایی نمی برد
____________________________________________________________
چشمی شکفته می شود از آفتاب
چشمی به باد می رود

می بینمش
و پلک هایی بی تاب
از من به جای می ماند
با شیره ی گیاه
در نگاه و دلش
بر یال سبز سنبله پر می گیرد،
و خاک را
چون سایه ی خیالم
درمی نوردد

پروازش آسمان را
کوتاه تر
شکسته تر
آشفته تر
می سازد،
و خون بی قرار نگاه و دلش
دیواره ی زمانه را
می ترکاند

بر منظر ستایش او خیره مانده ام
و افسدن نگاه و دلم تازه نیست
می خواندم
وز کوه و دشت می گذرد قامتش
و بازوانش پیچان بر بال آفتاب
پس سایه ی غرابی
بر موج موج سنبله
چشمانم را
درمی یابد

افسردن نگاه و دلم تازه نیست
در وهم یک ستاره ی دنباله دار
چشمم شبی به خواب رفته و
اینک هنوز
طرح عبور او را
می جوید
در خاک و خواب

اما در آفتاب
این چه سرودی است کز لبانت
برمی آید؟
از باد تندتر بر من می وزد
ویران کن این شکسته ی ایام را
کز درد
می زاید و به درد
می میرد

انگار در نشیمن باد ایستاده ایم
و آفتاب
آوار می شود
پس پلک های خسته فرو می افتد
و آفتاب را
پر می کند صدای زنجره ای
که چشم هایت را
می سراید
____________________________________________________________
هوای خواب من اما آرامت را خواهد گرفت
____________________________________________________________
تنهایی ترا بگویم قابیل
یا شانه های مهجورم را؟
و آنکس که روز واقعه می دانست
قربانی ترا متبرک نساخت
____________________________________________________________
چشمان مهربانش را
می بندد،
و راه های درد را
بر خویش می گشاید
تا راه هایخواب
چشمان خسته ام را
گم می کنند
____________________________________________________________
دروازه های هاویه را باز می کند،
و دوزخم را
بر شانه های تنهایم می نهد
____________________________________________________________
می آید و زمانم را
در بازوان لرزانش
می بینم
و سینه ام نفسی دیگر
زین تنگی هماره ناساز
می رهد
می آید و عذابم را
کوتاه می کند،
تا بی پناهیش به درازا کشد

قابیلم از پریشانی می آید
کآسوده ام کند
قابیل من چه آسان
مهجور می شود،
آن گونه اش به تاراج می برند
که روح سرگردانش باد را
خواهد فرسود
و غارهایش
خواهند یافت
که خواب هایش را ظلمات نیز بر نمی تابد
و آن غراب گه جسمم را در مغاک
خواهد پوشاند
همواره در گلویش خواهد ماند

یارای آن ندارم
که در نگاهش
لختی
خود را دوباره بازبیابم
این سان کزو دریغ می ورزم
پیشانیش نشانه ای از من
به دشت ها
می بخشد،
که در مغاکم خواهم شکافت

این سان که از مکافاتم
می کاهم
کروبیان به تقدیسم می آیند،
وان آتش مقدس
همواره در طوافم خواهد ماند
اما
ای آفتاب و ماه
گواهم باشید
کاینان به هیچگاه نمی دانند
نفرینشان چه زیبایم می کرد
____________________________________________________________
با دردت ای مشیمه ی مهتابی
خو کن
که آسمانت این همه
کوتاه بود
____________________________________________________________
من چشم بر غرابی دارم
که آخرین قبا را
بر اندامت
پوشانده است
____________________________________________________________

[Zahra · Rating 4 out of 5]

بهل که باد به یغما برد نگاهت را،
که از شقیقه‌ی تو آن شقایقی که شکفت
هزارجنگل را سرشار می‌کند