Aşkın Diyalektiği

by Rasim Özdenören

Türk öykücülüğüne ve düşünce dünyasına yeni fikirler ve boyutlar kazandırarak unutulmaz eserler veren Rasim Özdenören, öykü ve düşüncedeki istikrarlı ve güçlü konumuyla kendinden sonra gelen pek çok yazarı etkiledi. Türkçeyi doğru ve güzel kullanmadaki mahareti, insan ruhunun sırlarına vâkıf olması, gözlemciliği, ayrıntıları yakalamadaki ustalığı, dilde ve muhtevada yerli duruşu her kesimde kabul gördü. Öyküleri; özetlenemez oluşuyla, her defasında yeniyi ve yenilenmeyi yakalamasıyla dikkat çekti. Benliğimizi, bilincimizi tazeleyen, okuyucusunu tekraren kendine çağıran metinler ortaya koydu. Toplumdaki değişmeyi, yabancılaşmayı, uyumsuzluğu, modern çağın insanının dramını ve trajiğini sergilemedeki başarısıyla özgün bir yere sahip oldu. Bu özellikleriyle edebiyat ve düşün dünyamızın bilgesi olarak anıldı. Türk öykücülüğünün ve deneme yazarlığının gelmiş geçmiş en usta kalemlerinden biri olarak temayüz etti.
Özdenören, geleneksel estetiğimizde ifadesini bulan mazmunlara göndermede bulunarak felsefî analizlerden ibaret olmayan bir aşk metafiziğine yöneliyor. Aşka dair düşünceleri, zihnî bir sisteme değil hayatın kendisine indirgendiğinde ancak özgün anlamını kazanıyor. Aşkı, bir mecaz kılan beşerî koşulların bir köprü, bir merdiven olduğunu vurgularken aşkın gerçeğini varlığın dikey boyutunda irdeliyor. Aşk, yatay boyutu dikey boyuta bağlamanın bir imkânı olarak çıkıyor karşımıza. Aşkın diyalektiği ise sözü edilen bağlantıyı kurmanın, aşk derdine düşmenin, kısacası merdiveni çıkmanın kendine özgü serüveniyle ilgili türlü hâllerden ibaret. Kalbin çeşitli hâllerinden... Sürekli bir yolculuk ve bitmeyen bir koşu olan kavuşma iştiyakının yani aşkın, aşığın, sevgilinin hâllerine yeni bakış açıları getiriyor.
Aşkın Diyalektiği, aşk üzerine yazılmış en yetkin eserlerden biri olarak edebiyatımıza damgasını vuruyor.

269 pages, Paperback

First published January 1, 2008

About the author

1940’ta Maraş’ta doğdu. İlk ve orta öğrenimini Maraş, Malatya, Tunceli gibi Güney ve Doğu şehirlerinde tamamladı. İ.Ü. Hukuk Fakültesi’ni ve İ.Ü. Gazetecilik Enstitüsü’nü bitirdi. Devlet Planlama Teşkilâtı’nda uzman olarak çalıştı. Bir ara araştırma amacıyla ABD’nin çeşitli eyaletlerinde, 1970-1971’de iki yıl kadar kaldı. 1975 yılında Kültür Bakanlığı Bakanlık Müşavirliği görevine geldi. Aynı bakanlıkta bir yıl da müfettişlik yaptı. 1978’de istifa ederek ayrıldığı devlet memurluğuna bir süre sonra(1980)Devlet Planlama Teşkilâtı’nda çalışmak üzere tekrar döndü. Uzman, daire başkanlığı, genel sekreter yardımcılığı, genel sekreterlik, müşavirlik görevlerinde bulundu. 2005 yılında, devlet memurluğuna noktayı koyarak kendi deyimiyle özgürlüğünü ilân etti. Türk öykücülüğünün ve deneme yazarlığının gelmiş geçmiş en usta kalemlerinden biri olarak temayüz etti.

Yazarın eserleri şunlardır: Hastalar ve Işıklar (hikâyeler, 1. bs. 1967; 7. bs. 2013), Gül Yetiştiren Adam (roman, 1. bs. 1979; 24. bs. 2013), Çözülme (hikâyeler, 1. bs. 1973; 7. bs. 2013), Çok Sesli Bir Ölüm (hikâyeler, 1. bs. 1974; 6. bs. 2012), Çarpılmışlar (hikâyeler, 1. bs. 1977; 5. bs. 2012), Eşikte Duran İnsan (denemeler, 1. bs. 2000; 5. bs. 2013), Denize Açılan Kapı (hikâyeler; Yazarlar Birliği’nin 1984 ‘hikâye’ alanında ‘yılın hikâyecisi’ ödülü, 1. bs. 1983; 7. bs. 2012), İki Dünya (denemeler, Türkiye Millî Kültür Vakfı fikir dalında 1978 jüri özel ödülü, 1. bs. 1977; 4. bs. 2013), Yaşadığımız Günler (denemeler, 1. bs. 1985; 8. bs. 2013), Ruhun Malzemeleri (denemeler, 1. bs. 1986; 5. bs. 2013), Yeniden İnanmak (denemeler, 1. bs. 1987; 4. bs. 2013), Müslümanca Düşünme Üzerine Denemeler (denemeler, 1. bs. 1985; 22. bs. 2013), Müslümanca Yaşamak (denemeler, 1. bs. 1988; 13. bs. 2013), Kafa Karıştıran Kelimeler (denemeler, 1. bs. 1987; 12. bs. 2013), Yumurtayı Hangi Ucundan Kırmalı (denemeler, 1. bs. 1987; 6. bs. 2012), Red Yazıları (denemeler, 1. bs. 1988; 4. bs. 2013), Yeni Dünya Düzeninin Sefaleti (denemeler, 1. bs. 1996; 5. bs. 2013), Ben ve Hayat ve Ölüm (denemeler, 1. bs. 1997; 5. bs. 2013), Acemi Yolcu (denemeler, 1997, 5. bs. 2013), İpin Ucu (denemeler, 1997, 4. bs. 2013) Çapraz İlişkiler (denemeler, 1. bs. 1987; 5. bs. 2013), Kent İlişkileri (denemeler, 1998, 3. bs. 2011), Yüzler (denemeler, 1. bs. 1999; 5. bs. 2013), Köpekçe Düşünceler (denemeler, 1. bs. 1999; 4. bs. 2013), Kuyu (hikâye, 1. bs. 1999; 6. bs. 2012), Hışırtı (hikâyeler, 1. bs. 2000; 5. bs. 2013), Ansızın Yola Çıkmak (hikâyeler, 2000; 5. bs. 2012), Aşkın Diyalektiği (denemeler, 1. bs. 2002, 7. bs. 2013) Toz (öyküler, 1.bs. 2002, 5.bs. 2013) Yazı İmge ve Gerçeklik (denemeler, 2002; 3.bs. 2011), Düşünsel Duruş (denemeler, 2004, 6.bs. 2013), İmkânsız Öyküler (öyküler, 1. ve 4. bs 2010), Siyasal İstiareler (denemeler, 2009; 2.bs. 2010), Açık Mektuplar (2014).

Çok Sesli Bir Ölüm ve Çözülme adlı hikâyeleri ayrıca TV filmi yapılmış, bunlardan ilki, Uluslararası Prag TV Filmleri Yarışmasında jüri özel ödülünü almıştır.

Türk Dil Kurumu, Kültür ve Turizm Bakanlığı, RTÜK’ün iştirakiyle düzenlenen Karaman Türk Dili Ödülü’nde “Türkçeyi güzel ve doğru kullanan edebiyatçı ödülü” Rasim Özdenören’e verilmiştir (2008). 2009 yılında TBMM Üstün Hizmet Ödülü’ne layık bulunmuştur.

Reviews

[Esra · Rating 2 out of 5]

Açık konuşmak gerekirse kitap beklentimin altındaydı. Sanırım bunun en büyük sebebi de Rasim Özdenören'in ele aldığı konuları çok yüzeysel anlatmasıydı. Denemeler genel anlamda tasavvuf anlayışıyla ilerliyor ancak gerçekten çok yüzeysel bir biçimde yazıldığını düşünüyorum. Ayrıca yazıların sürekli aşık ve maşuk karşılaştırması üzerinden gitmesi ve maşuk'un kadın, aşık'ın erkek olarak hissettirilmesi benim sevmediğim bir düşünce yapısı, bu kitapta da bu vurgu oldukça fazlaydı. Bir de kitaptaki neredeyse tüm denemeler aynı konu etrafında aynı cümleleri sarf ederek dönmüş gibi hissettim: Vuslatın aşkı öldürdüğü ve önemli olanın maşuka ulaşmakta gidilen yol olduğu... Uzun lafın kısası; birkaç deneme haricinde çok fazla bana hitap etmediğini düşündüğüm bir kitap oldu. Fakat yazarın alıntıları sayesinde kenara not ettiğim yazarlar ve kitaplar benim için kazanım oldu.

[Merve · Rating 5 out of 5]

Rasim Özdenören bu kitabında aşkın tanımını, bileşenlerini çok yalın bir dil ile anlatmış. Kitapta aşk kavramına adım adım yaklaşıyor. Kavramları bu konuda bildirilen görüşleri de ele alarak irdeliyor. Mevzuyu ne bütünüyle dünyevi ne de tasavvufi bir taraf seçmeden aktarıyor.

Özdenören'in okuduğum 3.kitabı, dilini ve anlatımı sevenler eminim ki kitabı zevkle okuyacaklardır.

[Bekir Arslan · Rating 3 out of 5]

aşkı anlatırken etrafında çok gezip bir türlü neticeye bağlayamadığını düşünmüştüm bunu okuduktan sonra. ama aşk da böyle muallaktır.

[Muhammed İkbal · Rating 4 out of 5]

Aşkın tam anlamıyla diyalektiğini veren bir eser. Rasim Özdenörenim en çok okunan Müslümanca Düşünme Üzerine Denemelerini bundan 3 yıl sonra okumuştum. Bence tüm ip uçları mevcut. Tutmasını bilene.