What do you think?
Rate this book
Czasy katedr.Sztuka i społeczeństwo 980-1420
Devant le trésor de Saint-Denis ou les vitraux de Chartres, les fresques de Giotto ou les palais florentins, qui ne s'est interrogé sur les conditions sociales et les représentations mentales qui ont environné et inspiré le geste de leurs créateurs ? Cette vaste sociologie de la création artistique, chef-d'oeuvre d'un grand historien doublé d'un écrivain, replace l'ensemble des hautes productions de l'Occident médiéval dans le mouvement général de la civilisation. Elle offre des clés pour pénétrer cet univers de formes complexe et fascinant. Georges Duby montre donc comment, au XIᵉ siècle, ce que nous avons appelé la féodalité transféra des mains des rois à celles des moines le gouvernement de la production artistique ; comment, cent ans plus tard, la renaissance urbaine établit la cathédrale au foyer des innovations majeures ; comment, au XIVᵉ siècle, l'initiative du grand art revint aux princes et s'ouvrit aux valeurs profanes. Le temps des cathédrales est ainsi encadré entre celui des monastères et celui des palais. L'influence de cet essai n'a cessé d'être déterminante aux avant-postes de la recherche historique. Auprès du grand public, son succès est considérable. Et l'on sait que s'en inspira une longue série d'admirables images que la télévision continue de diffuser dans le monde entier.
333 pages, Hardcover
First published January 1, 1966
36 people are currently reading
1442 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 41 reviews
May 28, 2019
Noem mij gerust dapper of een doorzetter.
Dit boek over de evolutie van de machtsverhoudingen , het rijpen van de geesten en de invloed hiervan op de kunst en de bouwkunst tijdens de Middeleeuwen is dan wel interessant, maar het is zo moeilijk en onleesbaar geschreven dat de helft van het boek gewoon onverstaanbaar is. De zinnen zijn zo lang dat de essentie ervan verloren gaat. In een kluwen van bijzinnen moet je ontwaren wat de auteur nu eigenlijk wil zeggen.
Spijtig is dat, want ik heb echt wel veel geleerd uit dit boek, maar het had véél meer kunnen zijn. Ik ben nu ook gewoon blij dat het uit is!
Dit boek over de evolutie van de machtsverhoudingen , het rijpen van de geesten en de invloed hiervan op de kunst en de bouwkunst tijdens de Middeleeuwen is dan wel interessant, maar het is zo moeilijk en onleesbaar geschreven dat de helft van het boek gewoon onverstaanbaar is. De zinnen zijn zo lang dat de essentie ervan verloren gaat. In een kluwen van bijzinnen moet je ontwaren wat de auteur nu eigenlijk wil zeggen.
Spijtig is dat, want ik heb echt wel veel geleerd uit dit boek, maar het had véél meer kunnen zijn. Ik ben nu ook gewoon blij dat het uit is!
July 27, 2017
This is one of those books that you know is insanely good and important but so far above your head, that it's hard to pin down why. Naturally, any attempt to investigate the mental and social evolution of particular times and places is going to be complex, but Duby manages somehow to condense it down into several vertical, architectural themes, pull them apart, and then study changing patterns of thought, Christian cosmologies, and, ultimately, art, grew out of the cultural miasma. There's much to love here, but my favorite bits were on the wanderer mendicant Christianities that emerged with St. Francis and others and the way this paved the way both to lay faith, the growth of local Christian protuberances (leading right to the Reformation, maybe? Duby doesn't go that far, though), and the commodification of art, ironically. Dense and terrific!
September 6, 2016
This period is often thought of as static, as if nothing of much consequence was going on. Nothing could be farther from reality - this was a period of many changes which would ferment and become the Renaissance, the point where Duby's history ends. It begins just before the first millennium occurs, a date that many thought would coincide with the second coming of Christ and the end of the world.
That didn't happen, of course, but the next four centuries would see a shift of creative influence away from the monasteries with their emphasis on the afterlife to more expression of worldly concerns. This trend, though, was not a simple one. There were confusing cultural leaps forwards and backwards, and it is the strength of Duby's history that he makes these shifts comprehensible. .
The cathedrals referred to in the title are an example of this diversity. With their soaring spires and high vaulted ceilings, they were clearly intended to inspire the worshiper toward the heavens. But their construction was expensive, and would have never taken place head it not been for the wealth created principally from new methods of agricultural production and distribution. Commerce fueled the construction of cathedrals as much as religious motives.
Growing wealth recalls Christ's teachings about being able to serve two masters - God and the mammon of material wealth. One powerful reaction against wealth was begun by Francis of Assisi and his emphasis on the vows of poverty. In fact, Duby goes so far as to say what remains of authentic Christianity today goes directly back to Francis.
The Cathar movement, harshly suppressed by the Church, was another turn toward a purified and simplified religion. This is not the mention the various heresies of the time also challenged church teachings and practices, giving rise to the Inquisition, and its effort to stamp them out.
A pivotal figure in the growing struggle for power between the clergy and secular princes was Innocent III who became pope in 1198. He was the first pope to specifically state that the popes were not only successors to Peter, but "lieutenants" of Christ and as such should have complete control over all princes of the world. He ambitiously wanted to reform the monasteries, eliminate all heresies and excesses and establish the truth (his version) everywhere. I think he embodies some of the paradoxes of this period. He genuinely wanted to improve the authenticity of the church, but he set in place forces that would ultimately lead to the reformation.
Another growing conflict was between intellectual factions - those who held strictly to Aristotle and his abstractions, and those who began to question them. A compromise of sorts was worked out by Thomas Aquinas who wanted to enshrine reason as crucial to a strong faith.
A significant doctrinal development took place with the Council of Latran in 1218 where the doctrine of transubstantiation was worked out. This formulation of what takes place with the eucharist, or communion, may seem like obscure nonsense, but in a way it represents the struggle of the age as to whether to look heavenward toward insolvable mysteries or to remain on the side of earthly reason. How can Christ be truly present in the bread and wine of the communion service? It involves a argument about appearances staying the same, but substances actually changing.
It's hard to maintain this mental balancing act, and as time went on, I think it becomes symbolic of a gradual shift away from the clergy and the transcendent to the laity's more earth-bound considerations. In paintings and in sculpture, for example, Christ may still be the center of attention, but he is no longer the supreme judge, remote and judgmental, but a historical figure who suffers and dies, a very human fate.
There's much more to be said about the book, but it's a great introduction to the period and its sources suggest a multitude of further details that could be explored.
That didn't happen, of course, but the next four centuries would see a shift of creative influence away from the monasteries with their emphasis on the afterlife to more expression of worldly concerns. This trend, though, was not a simple one. There were confusing cultural leaps forwards and backwards, and it is the strength of Duby's history that he makes these shifts comprehensible. .
The cathedrals referred to in the title are an example of this diversity. With their soaring spires and high vaulted ceilings, they were clearly intended to inspire the worshiper toward the heavens. But their construction was expensive, and would have never taken place head it not been for the wealth created principally from new methods of agricultural production and distribution. Commerce fueled the construction of cathedrals as much as religious motives.
Growing wealth recalls Christ's teachings about being able to serve two masters - God and the mammon of material wealth. One powerful reaction against wealth was begun by Francis of Assisi and his emphasis on the vows of poverty. In fact, Duby goes so far as to say what remains of authentic Christianity today goes directly back to Francis.
The Cathar movement, harshly suppressed by the Church, was another turn toward a purified and simplified religion. This is not the mention the various heresies of the time also challenged church teachings and practices, giving rise to the Inquisition, and its effort to stamp them out.
A pivotal figure in the growing struggle for power between the clergy and secular princes was Innocent III who became pope in 1198. He was the first pope to specifically state that the popes were not only successors to Peter, but "lieutenants" of Christ and as such should have complete control over all princes of the world. He ambitiously wanted to reform the monasteries, eliminate all heresies and excesses and establish the truth (his version) everywhere. I think he embodies some of the paradoxes of this period. He genuinely wanted to improve the authenticity of the church, but he set in place forces that would ultimately lead to the reformation.
Another growing conflict was between intellectual factions - those who held strictly to Aristotle and his abstractions, and those who began to question them. A compromise of sorts was worked out by Thomas Aquinas who wanted to enshrine reason as crucial to a strong faith.
A significant doctrinal development took place with the Council of Latran in 1218 where the doctrine of transubstantiation was worked out. This formulation of what takes place with the eucharist, or communion, may seem like obscure nonsense, but in a way it represents the struggle of the age as to whether to look heavenward toward insolvable mysteries or to remain on the side of earthly reason. How can Christ be truly present in the bread and wine of the communion service? It involves a argument about appearances staying the same, but substances actually changing.
It's hard to maintain this mental balancing act, and as time went on, I think it becomes symbolic of a gradual shift away from the clergy and the transcendent to the laity's more earth-bound considerations. In paintings and in sculpture, for example, Christ may still be the center of attention, but he is no longer the supreme judge, remote and judgmental, but a historical figure who suffers and dies, a very human fate.
There's much more to be said about the book, but it's a great introduction to the period and its sources suggest a multitude of further details that could be explored.
August 9, 2024
Dit boek is een meesterwerk. Duby heeft het voor elkaar gekregen om enig inzicht te verschaffen in de mentaliteit van mensen in de middeleeuwen. Het boek overstijgt het kunstperspectief dat de auteur eigenlijk wilde hanteren door zijn gedetailleerde beschrijvingen.
Omdat de tijdsperiode zo ver van het heden af staat, is de middeleeuwen (500-1500) moeilijk om te begrijpen. Daar komt bovenop dat de dominantie van Petrarca zijn negatieve beeld van de middeleeuwen als een tijd van achteruitgang niet meehelpt om in deze dichte mistbank te kunnen kijken. Duby lukt dat wel door een combinatie van politieke, culturele, theologische en sociale factoren mee te nemen in zijn verhaal.
De auteur laat een periode van transformatie zien en geeft een beeld van de mens die altijd angstig is voor het naderende einde, maar tegelijk via de hoofse cultuur ook van het leven probeert te genieten. De middeleeuwers probeerden altijd een balans te vinden tussen God en de wereldse lusten. De beschrijving van abt Suger van de kerk als een plek tussen het wereldse en het goddelijke, is treffend vertaald in dit boek aan de hand van verschillende kunstvormen binnen de kloosters, kerken en kathedralen. Werkelijk prachtig om te lezen!
Zoals bekend is dit boek niet makkelijk om te lezen. Je moet er echt de tijd en rust voor nemen om de verschillende onderdelen te lezen en zelfs dan zal het niet altijd lukken om de volledige boodschap te begrijpen. Dit is één van de boeken waarbinnen je meer zult ontdekken als je het opnieuw leest.
Alleen een aanrader voor de serieuze non-fictielezer. De auteur gaat ervanuit dat de lezer bekend is met verschillende historische, historiografische en theologische termen zonder de moeite te doen om deze uit te leggen.
Omdat de tijdsperiode zo ver van het heden af staat, is de middeleeuwen (500-1500) moeilijk om te begrijpen. Daar komt bovenop dat de dominantie van Petrarca zijn negatieve beeld van de middeleeuwen als een tijd van achteruitgang niet meehelpt om in deze dichte mistbank te kunnen kijken. Duby lukt dat wel door een combinatie van politieke, culturele, theologische en sociale factoren mee te nemen in zijn verhaal.
De auteur laat een periode van transformatie zien en geeft een beeld van de mens die altijd angstig is voor het naderende einde, maar tegelijk via de hoofse cultuur ook van het leven probeert te genieten. De middeleeuwers probeerden altijd een balans te vinden tussen God en de wereldse lusten. De beschrijving van abt Suger van de kerk als een plek tussen het wereldse en het goddelijke, is treffend vertaald in dit boek aan de hand van verschillende kunstvormen binnen de kloosters, kerken en kathedralen. Werkelijk prachtig om te lezen!
Zoals bekend is dit boek niet makkelijk om te lezen. Je moet er echt de tijd en rust voor nemen om de verschillende onderdelen te lezen en zelfs dan zal het niet altijd lukken om de volledige boodschap te begrijpen. Dit is één van de boeken waarbinnen je meer zult ontdekken als je het opnieuw leest.
Alleen een aanrader voor de serieuze non-fictielezer. De auteur gaat ervanuit dat de lezer bekend is met verschillende historische, historiografische en theologische termen zonder de moeite te doen om deze uit te leggen.
September 27, 2020
An intriguing but very loosely structured history of the Middle Ages. Full of colorful detail, this book suffers somewhat from a very loose chronological organization and a style of exposition that alternates between extremely broad statements about entire artistic movements, and extremely specific citations of individual art objects or obscure medieval sculptors. All in all, a bit of a slog, better suited to experts already deeply familiar with its subject and willing to hear an unstructured though brilliant exposition of themes than to a novice trying to understand a historical progression.
December 21, 2019
Actually written as an accompanying commentary on a book with images about medieval art. Masterly because of the width of the subject, illustrating the diversity that lies behind the middle ages and the thorough evolution in time (transition to modernity, in contrast to the "automnal sentiment of Huizinga), and of course very erudite.
Negative: sometimes a too pathetic style, the titles of the parts do not correspond with the content, and the scope is mainly limited to culture.
Negative: sometimes a too pathetic style, the titles of the parts do not correspond with the content, and the scope is mainly limited to culture.
September 29, 2017
Over my head when I first read it years ago, I have returned to this volume often for in depth understanding of the interrelationship between the Church and the arts in the middle ages. The text requires thoughtful reading and prior knowledge of the period is helpful for a greater grasp of the material. Here, Georges Duby writes with a detailed depth of the subject matter that wows the general reader. Hidden gems of insight if one is willing to work.
November 23, 2014
My favorite history book. Have read it three times...each time I learn more.
August 18, 2025
Valamikor a 60-es években megkérték az ünnepelt középkorászt, Duby-t, hogy írjon egy középkori műkincseket bemutató albumhoz kísérőszöveget. Ennek az együtműködésnek lett az eredménye egy francia művészeti album, majd később ez az 1984-es magyar kiadású kötet, ami meglehetősen szegényes (35 kép) fekete-fehér melléklet formájú képanyag mellett tartalmazza a szerző tanulmányait a témában. A Wikipedia szerint az 1966-os francia kiadás 220 oldala 71 színes oldalnyi képet is tartalmazott. Habár nagyra értekelem Duby történészi teljesítményét, ez a könyv alapvetően egy teljesen másik formában született meg, mint amit a magyar kiadásba próbáltak átültetni.
Maga a szöveg is természetesen művészettörténeti premisszákból indul ki és habár tartalmaz rengeteg történelmi utalást, mégis inkább a latin kereszténység művészettörténeti összefoglalójának tekinthető ez a XI-XV. század közötti, zömében francia területre fókuszáló szöveg. Nem tartalmaz történeti műhöz mért hivatkozásokat, vagy jegyzeteket, hiszen alapvetően teljesen más közönséget próbált megcélozni is. Így azonban a könyv nem lesz más, mint egy művészettörténeti mese, hiszen azt próbálja szerzőnk rekonstruálni, hogy milyen egyházi változások is vezetettek először a román-kori, majd gótikus és késő középkori katedrálisok, vagy éppen egyéb művészeti emlékek készítéséhez. Kicsit hasonlít Huizinga híres könyvéhez, "A középkor alkonya"-hoz, mely szintén rekonstruálni próbálja (habár kicsit szélesebb körben) a társadalmi folyamatokat és "mentalitásokat".
Találkozunk itt a masszív falú, sötét román-stílusú katedrálisok vallási, hogy ne mondjam, ideológiai megalapozásával, majd hogyan fejlődött ez a Suger apáthoz köthető "fény teológiája" változások nyomán a fényes gótikus katedrálisokká. Elég jó leírást kapunk Assisi Szent Ferenc által megkezdett egyházi változásokról, és hogyan alakult át ez a XV. század Italiájában a megszülető reneszánsz művészetté.
A szöveget elég nehéz olvasni, mert csapongó és túlságosan szépirodalmi megfogalmazású. Emellett sajnos ugye még a műtárgyak szép színes képeiben sem gyönyörködhetünk a szemelvények között, ami sokkal érthetőbbé, élvezetesebbé, és valószínűleg eladhatóbbá tette az eredeti francia változatot, de a low-budget magyar kiadása sajnos nem üti meg ezt a mércét. Ezt kicsit sajnálom, mert sokan Duby egyik főművének tartják ezt, de így, ebben a formában ez nem élvezhető.
Maga a szöveg is természetesen művészettörténeti premisszákból indul ki és habár tartalmaz rengeteg történelmi utalást, mégis inkább a latin kereszténység művészettörténeti összefoglalójának tekinthető ez a XI-XV. század közötti, zömében francia területre fókuszáló szöveg. Nem tartalmaz történeti műhöz mért hivatkozásokat, vagy jegyzeteket, hiszen alapvetően teljesen más közönséget próbált megcélozni is. Így azonban a könyv nem lesz más, mint egy művészettörténeti mese, hiszen azt próbálja szerzőnk rekonstruálni, hogy milyen egyházi változások is vezetettek először a román-kori, majd gótikus és késő középkori katedrálisok, vagy éppen egyéb művészeti emlékek készítéséhez. Kicsit hasonlít Huizinga híres könyvéhez, "A középkor alkonya"-hoz, mely szintén rekonstruálni próbálja (habár kicsit szélesebb körben) a társadalmi folyamatokat és "mentalitásokat".
Találkozunk itt a masszív falú, sötét román-stílusú katedrálisok vallási, hogy ne mondjam, ideológiai megalapozásával, majd hogyan fejlődött ez a Suger apáthoz köthető "fény teológiája" változások nyomán a fényes gótikus katedrálisokká. Elég jó leírást kapunk Assisi Szent Ferenc által megkezdett egyházi változásokról, és hogyan alakult át ez a XV. század Italiájában a megszülető reneszánsz művészetté.
A szöveget elég nehéz olvasni, mert csapongó és túlságosan szépirodalmi megfogalmazású. Emellett sajnos ugye még a műtárgyak szép színes képeiben sem gyönyörködhetünk a szemelvények között, ami sokkal érthetőbbé, élvezetesebbé, és valószínűleg eladhatóbbá tette az eredeti francia változatot, de a low-budget magyar kiadása sajnos nem üti meg ezt a mércét. Ezt kicsit sajnálom, mert sokan Duby egyik főművének tartják ezt, de így, ebben a formában ez nem élvezhető.
March 26, 2021
Одна з перших книжок з середньовічної історії, яку я прочитала. Наслідки відчуваю до сьогодні, що видно зі списку відміченого. Класика, хай деякі твердження Дюбі давно вже підважуються, але со��ори назавжди в моєму серці.
February 16, 2025
Gotische kathedralen zijn indrukwekkende bouwwerken die al bijna 1000 jaar staan. Hun schaal, materiaalgebruik, pracht en overdaad zijn ongelooflijk. Met een eigen vocabulaire, van triforium tot narthex, en eigen kunstschatten, zoals roosvensters en beelden in portalen, zijn ze een blijvend bewijs van menselijke creativiteit en ambities. Er moet in de samenleving van destijds iets enorms aan de hand zijn geweest dat mensen aanzette om deze reuzen te bouwen.
(alles staat ook op https://medium.com/@jan-duffhues/kath... met mooie plaatjes!)
In een tijd waarin de gemiddelde levensverwachting slechts 30 tot 40 jaar was en mensen zelf in houten onderkomens leefden, slaagden ze erin om kolossale Gesamtkunstwerken voor de eeuwigheid te bouwen. Vanuit onze postmoderne, post-waarheids-samenleving, met het individu als maat der dingen, is het nauwelijks voor te stellen. Wie zou er mee willen werken aan iets waar hij of zij zelf niets aan heeft, en zelfs het resultaat niet meer mee kan maken? Wat kan vandaag de dagde mensheid aanzetten om zoiets groots te maken? Kun je je voorstellen dat in je eigen stad of dorp zo’n project zou plaatsvinden?
Stel je eens voor hoeveel inwoners een stad als Laon had toen ze een eeuw lang bouwden aan hun kathedraal. Of Chartres, of Bamberg — geen van allen waren grote hoofdsteden. Welk denkbeeld, welke idee zorgde ervoor dat misschien wel één op de tien mensen aan de kathedraal werkte?
In de jaren ’60 schreef historicus Georges Duby een standaardwerk over dit onderwerp, getiteld Les temps des cathédrales. In de jaren ’70 volgde een serie documentaires. Deze gaan niet alleen over de architectuur en kunstschatten in de gebouwen, maar ook over de religieuze en maatschappelijke ontwikkelingen die tot deze bouwwerken hebben geleid. Duby doet dit op een buitengewoon erudiete manier. Het boek is soms een theologische en filosofische verhandeling, waarin hij beschrijft hoe eerst Thomas van Aquino en later Franciscus van Assisi het geloof hebben veranderd. Hij legt uit hoe abt Suger zijn kathedraal van Saint-Denis opbouwde rond een uitgedachte religieuze filosofie van het licht, gebaseerd op de geschriften van pseudo-Dionysius.
Duby beschrijft hoe het geloof volkser werd om te voorkomen dat er allerlei eigen ketterse interpretaties ontstonden, zoals bij de Katharen. Dit leidde tot meer alledaagse voorstellingen in de kathedralen en de kunstwerken. Herkenbare heiligen met normale gezichten, in plaats van de schematische Byzantijnse hoofden.
Zijn schrijfstijl is dicht en complex, maar het geeft wel diep inzicht in de tijd van de kathedralen. Het boek behandelt filosofische vraagstukken, zoals de rol van de mens in de natuur. Thomas van Aquino vond bijvoorbeeld dat de schepping pas perfect kon functioneren met de tussenkomst van de mens. De kathedraal was daar een voorbeeld van. Dit vraagstuk is ook nu weer actueel als nooit tevoren: wat is de rol van de mens in de natuur? Zijn we daar onderdeel van, of kunnen we deze naar onze hand zetten? Zijn we niet veel te ver doorgeslagen in het naar onze hand zetten van de ‘schepping’?
De kathedralen zijn symbolen van menselijke samenwerking, culturele uitwisseling, en technologische vooruitgang. Voor de bouw ervan was uitwisseling van kennis nodig. Ambachtslieden verhuisden van de ene naar de andere stad, waardoor de technologische en architectonische kennis snel vooruitging. Innovaties in bouwtechnieken werden ter plekke getest, zodat er steeds hogere gewelven, sierlijker ramen en indrukwekkender portalen mogelijk werden. Traditie stond innovatie niet in de weg, maar zorgde er juist voor: hoe beter God te eren dan door nóg betere technieken uit te vinden, waar nóg mooiere dingen mee te maken zijn?
Een gezamenlijk ideaal, een diverse werkomgeving waar iedereen zijn of haar deel doet, steeds weer nieuwe verbeteringen die een nog beter resultaat opleverden… klinkt dat niet geweldig? Welk aantrekkelijk doel, welke idee zou nu die kracht kunnen hebben?
Dit soort vragen leent zich voor debat, dialoog, op serieuze conferenties of met een glas wijn. Maar anno 2025 kan je ze ook gewoon aan een chatbot stellen. Hier komt le chat (chat.mistral.ai) dan mee, als Kathedralen voor het heden:
Duurzame energieprojecten: Het bouwen van grote zonne-energieparken of windmolenparken op zee. Deze projecten vereisen technologische innovatie, samenwerking tussen overheden, bedrijven en wetenschappers, en hebben een duurzame impact op onze energievoorziening en het milieu.
Ruimte-exploratie: Missies naar Mars of het bouwen van een maanbasis. Deze projecten vergen samenwerking op internationaal niveau, technologische vooruitgang, en een langetermijnvisie. Ze kunnen nieuwe inzichten en technologieën opleveren die de mensheid vooruit helpen.
Stedelijke ontwikkeling en duurzaamheid: Het ontwikkelen van slimme, duurzame steden die energie-efficiënt zijn en een hoge levenskwaliteit bieden. Dit vereist samenwerking tussen stadsplanners, technologen, en burgers, en kan bijdragen aan een beter leefmilieu voor toekomstige generaties.
Gezondheidszorg en geneeskunde: Onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen of therapieën voor complexe ziektes zoals kanker of Alzheimer. Dit vereist samenwerking tussen onderzoekers wereldwijd, aanzienlijke financiering, en een langetermijnvisie.
Digitale infrastructuur: Het bouwen van een wereldwijd toegankelijk en betrouwbaar internet, inclusief het uitbreiden van breedbandnetwerken naar afgelegen gebieden. Dit kan de wereld dichter bij elkaar brengen en toegang tot informatie en mogelijkheden voor iedereen vergroten.
Klimaatadaptatie: Het ontw/ikkelen van grote schaal oplossingen voor klimaatadaptatie, zoals het bouwen van dijken en watermanagement systemen om steden te beschermen tegen overstromingen. Dit vereist samenwerking tussen ingenieurs, overheden, en gemeenschappen.
“ook de natuurwetten waren op volmaaktheid gericht en streefden deze na, maar zijn zouden deze slechts met de grootste moeite kunne bereiken, als de mens niet tussenbeide kwam om hen in die richting voort te stuwen en datgene wat het vrije spel van de natuurlijke ritme belemmerde weg te nemen. Dat was zijn rol: daarvoor had God hem met rede begiftigd. “Datgene wat wordt afgedaan aan de volmaaktheid van de schepselen, wordt afgedaan van God zelf”(Thomas van Aquino”p.169
“in die periode (1241, 1243) begon tot de mannen van de kerk door te dringen dat de christelijke wereld slechts een deel, zelfs een klein deel, van het universum vormde en dat aan een spoedige zege van de christenheid, die de hele wereld in een voortdurende vooruitgang zou weten op te nemen, niet meer te geloven viel. DE ontsluiting van de kennis en de steeds hogere ontwikkeling van de cultuur deden deze mannen de schellen van de ogen vallen; ze moesten zich wel neerleggen bij wat niet langer te ontkennen viel: de schepping was oneindig veel groter, verscheidener en minder hanteerbaar dan hun vaderen hadden gedacht” p.187
“om net zoals de edelen te leven in landelijke rust, streefden alle rijk geworden kooplieden naar het bezit van een domein buiten de omwalling van de stad. Aangezien de westerse beschaving de figuur van de feodale heer in het hart van haar ideaal van aards geluk had geplaatst, en anderzijds steeds meer werd bevangen en beheerst door de zeden, het werk en de smaak van de stad, kon zij niet langer weerstand bieden aan de verleiding van het dartele landleven”p. 302
(alles staat ook op https://medium.com/@jan-duffhues/kath... met mooie plaatjes!)
In een tijd waarin de gemiddelde levensverwachting slechts 30 tot 40 jaar was en mensen zelf in houten onderkomens leefden, slaagden ze erin om kolossale Gesamtkunstwerken voor de eeuwigheid te bouwen. Vanuit onze postmoderne, post-waarheids-samenleving, met het individu als maat der dingen, is het nauwelijks voor te stellen. Wie zou er mee willen werken aan iets waar hij of zij zelf niets aan heeft, en zelfs het resultaat niet meer mee kan maken? Wat kan vandaag de dagde mensheid aanzetten om zoiets groots te maken? Kun je je voorstellen dat in je eigen stad of dorp zo’n project zou plaatsvinden?
Stel je eens voor hoeveel inwoners een stad als Laon had toen ze een eeuw lang bouwden aan hun kathedraal. Of Chartres, of Bamberg — geen van allen waren grote hoofdsteden. Welk denkbeeld, welke idee zorgde ervoor dat misschien wel één op de tien mensen aan de kathedraal werkte?
In de jaren ’60 schreef historicus Georges Duby een standaardwerk over dit onderwerp, getiteld Les temps des cathédrales. In de jaren ’70 volgde een serie documentaires. Deze gaan niet alleen over de architectuur en kunstschatten in de gebouwen, maar ook over de religieuze en maatschappelijke ontwikkelingen die tot deze bouwwerken hebben geleid. Duby doet dit op een buitengewoon erudiete manier. Het boek is soms een theologische en filosofische verhandeling, waarin hij beschrijft hoe eerst Thomas van Aquino en later Franciscus van Assisi het geloof hebben veranderd. Hij legt uit hoe abt Suger zijn kathedraal van Saint-Denis opbouwde rond een uitgedachte religieuze filosofie van het licht, gebaseerd op de geschriften van pseudo-Dionysius.
Duby beschrijft hoe het geloof volkser werd om te voorkomen dat er allerlei eigen ketterse interpretaties ontstonden, zoals bij de Katharen. Dit leidde tot meer alledaagse voorstellingen in de kathedralen en de kunstwerken. Herkenbare heiligen met normale gezichten, in plaats van de schematische Byzantijnse hoofden.
Zijn schrijfstijl is dicht en complex, maar het geeft wel diep inzicht in de tijd van de kathedralen. Het boek behandelt filosofische vraagstukken, zoals de rol van de mens in de natuur. Thomas van Aquino vond bijvoorbeeld dat de schepping pas perfect kon functioneren met de tussenkomst van de mens. De kathedraal was daar een voorbeeld van. Dit vraagstuk is ook nu weer actueel als nooit tevoren: wat is de rol van de mens in de natuur? Zijn we daar onderdeel van, of kunnen we deze naar onze hand zetten? Zijn we niet veel te ver doorgeslagen in het naar onze hand zetten van de ‘schepping’?
De kathedralen zijn symbolen van menselijke samenwerking, culturele uitwisseling, en technologische vooruitgang. Voor de bouw ervan was uitwisseling van kennis nodig. Ambachtslieden verhuisden van de ene naar de andere stad, waardoor de technologische en architectonische kennis snel vooruitging. Innovaties in bouwtechnieken werden ter plekke getest, zodat er steeds hogere gewelven, sierlijker ramen en indrukwekkender portalen mogelijk werden. Traditie stond innovatie niet in de weg, maar zorgde er juist voor: hoe beter God te eren dan door nóg betere technieken uit te vinden, waar nóg mooiere dingen mee te maken zijn?
Een gezamenlijk ideaal, een diverse werkomgeving waar iedereen zijn of haar deel doet, steeds weer nieuwe verbeteringen die een nog beter resultaat opleverden… klinkt dat niet geweldig? Welk aantrekkelijk doel, welke idee zou nu die kracht kunnen hebben?
Dit soort vragen leent zich voor debat, dialoog, op serieuze conferenties of met een glas wijn. Maar anno 2025 kan je ze ook gewoon aan een chatbot stellen. Hier komt le chat (chat.mistral.ai) dan mee, als Kathedralen voor het heden:
Duurzame energieprojecten: Het bouwen van grote zonne-energieparken of windmolenparken op zee. Deze projecten vereisen technologische innovatie, samenwerking tussen overheden, bedrijven en wetenschappers, en hebben een duurzame impact op onze energievoorziening en het milieu.
Ruimte-exploratie: Missies naar Mars of het bouwen van een maanbasis. Deze projecten vergen samenwerking op internationaal niveau, technologische vooruitgang, en een langetermijnvisie. Ze kunnen nieuwe inzichten en technologieën opleveren die de mensheid vooruit helpen.
Stedelijke ontwikkeling en duurzaamheid: Het ontwikkelen van slimme, duurzame steden die energie-efficiënt zijn en een hoge levenskwaliteit bieden. Dit vereist samenwerking tussen stadsplanners, technologen, en burgers, en kan bijdragen aan een beter leefmilieu voor toekomstige generaties.
Gezondheidszorg en geneeskunde: Onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen of therapieën voor complexe ziektes zoals kanker of Alzheimer. Dit vereist samenwerking tussen onderzoekers wereldwijd, aanzienlijke financiering, en een langetermijnvisie.
Digitale infrastructuur: Het bouwen van een wereldwijd toegankelijk en betrouwbaar internet, inclusief het uitbreiden van breedbandnetwerken naar afgelegen gebieden. Dit kan de wereld dichter bij elkaar brengen en toegang tot informatie en mogelijkheden voor iedereen vergroten.
Klimaatadaptatie: Het ontw/ikkelen van grote schaal oplossingen voor klimaatadaptatie, zoals het bouwen van dijken en watermanagement systemen om steden te beschermen tegen overstromingen. Dit vereist samenwerking tussen ingenieurs, overheden, en gemeenschappen.
“ook de natuurwetten waren op volmaaktheid gericht en streefden deze na, maar zijn zouden deze slechts met de grootste moeite kunne bereiken, als de mens niet tussenbeide kwam om hen in die richting voort te stuwen en datgene wat het vrije spel van de natuurlijke ritme belemmerde weg te nemen. Dat was zijn rol: daarvoor had God hem met rede begiftigd. “Datgene wat wordt afgedaan aan de volmaaktheid van de schepselen, wordt afgedaan van God zelf”(Thomas van Aquino”p.169
“in die periode (1241, 1243) begon tot de mannen van de kerk door te dringen dat de christelijke wereld slechts een deel, zelfs een klein deel, van het universum vormde en dat aan een spoedige zege van de christenheid, die de hele wereld in een voortdurende vooruitgang zou weten op te nemen, niet meer te geloven viel. DE ontsluiting van de kennis en de steeds hogere ontwikkeling van de cultuur deden deze mannen de schellen van de ogen vallen; ze moesten zich wel neerleggen bij wat niet langer te ontkennen viel: de schepping was oneindig veel groter, verscheidener en minder hanteerbaar dan hun vaderen hadden gedacht” p.187
“om net zoals de edelen te leven in landelijke rust, streefden alle rijk geworden kooplieden naar het bezit van een domein buiten de omwalling van de stad. Aangezien de westerse beschaving de figuur van de feodale heer in het hart van haar ideaal van aards geluk had geplaatst, en anderzijds steeds meer werd bevangen en beheerst door de zeden, het werk en de smaak van de stad, kon zij niet langer weerstand bieden aan de verleiding van het dartele landleven”p. 302
January 23, 2022
Maravilloso libro.
Aquí unas breves anotaciones…
https://delasoscurasaguasdelleteo.com...
Aquí unas breves anotaciones…
https://delasoscurasaguasdelleteo.com...
February 8, 2007
Estudio de arte, historia y sociología medieval en la época de las catedrales. Ameno.
July 25, 2011
Lange zinnen.
February 25, 2012
«O Tempo das Catedrais»
April 24, 2023
Het boek is voor een historicus verplichte literatuur. Heel knap hoe Duby de geschiedenis van de kunst van Europa zo overzichtelijk neer kan zetten. Hij onderscheidt drie periodes: die van de kloosters, de kathedralen en de paleizen. Van zeer sober en nederig naar de geleidelijke secularisering van de kunst.
Een punt van kritiek: het is ontzettend moeilijk geschreven. Vele bladzijden heb ik opnieuw moeten lezen omdat ik halverwege een zin de draad al kwijt was. Hieronder een voorbeeld van zo een zin:
“Voor een publiek met een gemiddelde culturele ontwikkeling boden de Triomf van Thomas van Aquino die door Andrea da Firenze in de Spaanse kapel van de Santa Maria Novella geschilderd werd en dezelfde Triomf die Traini vervaardigde voor de kerk van Santa Catharina in Pisa, weliswaar geen uitbeelding van de thomistische filosofie, waarvan de rehabilitatie op het spel stond, maar toch wel een eenvoudig, gemakkelijk te ontcijferen en daarom doeltreffend schema dat deze filosofie op een geruststellende wijze een plaats gaf binnen het bestaande kennissysteem en in verband bracht met de auctores, Aristoteles, Plato, de heilige Augustinus en Averroës, en met de goddelijke wijsheid zelf.” Op vrijwel iedere bladzijde komen dergelijke zinnen langs en dat bevordert niet altijd het leesplezier. Als Duby wat minder pompeus had geschreven, had het boek vier sterren gekregen.
Een punt van kritiek: het is ontzettend moeilijk geschreven. Vele bladzijden heb ik opnieuw moeten lezen omdat ik halverwege een zin de draad al kwijt was. Hieronder een voorbeeld van zo een zin:
“Voor een publiek met een gemiddelde culturele ontwikkeling boden de Triomf van Thomas van Aquino die door Andrea da Firenze in de Spaanse kapel van de Santa Maria Novella geschilderd werd en dezelfde Triomf die Traini vervaardigde voor de kerk van Santa Catharina in Pisa, weliswaar geen uitbeelding van de thomistische filosofie, waarvan de rehabilitatie op het spel stond, maar toch wel een eenvoudig, gemakkelijk te ontcijferen en daarom doeltreffend schema dat deze filosofie op een geruststellende wijze een plaats gaf binnen het bestaande kennissysteem en in verband bracht met de auctores, Aristoteles, Plato, de heilige Augustinus en Averroës, en met de goddelijke wijsheid zelf.” Op vrijwel iedere bladzijde komen dergelijke zinnen langs en dat bevordert niet altijd het leesplezier. Als Duby wat minder pompeus had geschreven, had het boek vier sterren gekregen.
September 20, 2023
Zoals toen ik Huizinga's Herfstij der Middeleeuwen probeerde te lezen, kan ik mij niet over de schrijfstijl heenzetten, alhoewel leesbaarder dan Huizinga dat ik een ondeelbare woordenbrij vond, blijft het een vrij moeilijk toegankelijk boek.
Georges Duby's boek heeft meer als doel een indruk na te laten op lezers in plaats van een argument uit te bouwen. Veelvuldig worden standpunten ingenomen maar zonder echt veel bewijsmateriaal of voorbeelden die dit moeten staven, ten hoogste te illustreren. Dit is uiteraard deels aan de leeftijd te danken, van de jaren 60 tot nu zijn non fictie boeken sterk van stijl veranderd. Zelfs rekening houdend met dat dit voor een breder publiek bedoeld was; blijf dit voor mij een verouderde en voorbijgestreefde stijl van schrijven.
In se zou ik dit 1,5 geven in plaats van 1 ster omdat ik Huizinga zo slecht vond en dat is dit boek niet,; maar ik vind dat het faalt op vlak van verstrooing en faalt op vlak van educatieve, het leven is te kort voor boeken te blijven lezen die na 1/3 niet blijven hangen en een karwei worden. Jammer uiteraard want net als herfstij is de kathedralenbouwers zo één van die pilaar werken waar steevast naar verwezen wordt en waar een actieve dialoog mee bestaat die springlevend is.
Georges Duby's boek heeft meer als doel een indruk na te laten op lezers in plaats van een argument uit te bouwen. Veelvuldig worden standpunten ingenomen maar zonder echt veel bewijsmateriaal of voorbeelden die dit moeten staven, ten hoogste te illustreren. Dit is uiteraard deels aan de leeftijd te danken, van de jaren 60 tot nu zijn non fictie boeken sterk van stijl veranderd. Zelfs rekening houdend met dat dit voor een breder publiek bedoeld was; blijf dit voor mij een verouderde en voorbijgestreefde stijl van schrijven.
In se zou ik dit 1,5 geven in plaats van 1 ster omdat ik Huizinga zo slecht vond en dat is dit boek niet,; maar ik vind dat het faalt op vlak van verstrooing en faalt op vlak van educatieve, het leven is te kort voor boeken te blijven lezen die na 1/3 niet blijven hangen en een karwei worden. Jammer uiteraard want net als herfstij is de kathedralenbouwers zo één van die pilaar werken waar steevast naar verwezen wordt en waar een actieve dialoog mee bestaat die springlevend is.
June 22, 2019
I felt this book could have benefited from an inversion. Rather than painting history with a broad brush before mentioning illustrative examples of period art, it would have been more appropriate (and interesting) to introduce the art first and then explain how its attributes are reflective of the society that produced it. This is, after all, a book about art. It is not a high school textbook, but it reads like one with its overabundance of generalizations and lack of thoroughly examined historical examples. As a scholarly work, I expected text- and image-heavy analysis. The survey of medieval society as it related to art was less useful and less insightful because of its relative inattention to actual art.
June 4, 2020
Quite amazing actually.
Lots of information. At the beginning I kept some sort of a distance, because every bit of information seemed to be biased, in a polite way, a step from being judgmental, later on I reached the conclusion that probably it was Saramago's translation that was doing this. But his passion for History and what led things to go a certain way is beyond belief.
What interested me the most was this notion of power associated with religious belief and the illusion of righteousness, that was supposedly being used to protect pour people but also to enslave them in a certain way. Not that nowadays are much different, but more sparse. Far more sparse.
It is one of those books you need to read and re-read. Lots and lots of information.
Lots of information. At the beginning I kept some sort of a distance, because every bit of information seemed to be biased, in a polite way, a step from being judgmental, later on I reached the conclusion that probably it was Saramago's translation that was doing this. But his passion for History and what led things to go a certain way is beyond belief.
What interested me the most was this notion of power associated with religious belief and the illusion of righteousness, that was supposedly being used to protect pour people but also to enslave them in a certain way. Not that nowadays are much different, but more sparse. Far more sparse.
It is one of those books you need to read and re-read. Lots and lots of information.
July 15, 2021
Con su erudición, Duby nos mete de lleno en la Edad Media descubriendo el arte a través de la sociedad y la sociedad a través del arte.
Y con su maestría narrativa, Duby nos hace protagonistas de esta época, situándonos en primera línea, como si fuéramos protagonistas directos de los acontecimientos que va narrando.
En resumen: una delicia de libro que nos transporta desde los inicios del feudalismo a la crisis de la Baja Edad Media tomando como hilo conductor el arte de cada momento y el uso que se le da.
No le doy cinco estrellas porque la edición contiene varias erratas que desmerecen el resultado final.
Y con su maestría narrativa, Duby nos hace protagonistas de esta época, situándonos en primera línea, como si fuéramos protagonistas directos de los acontecimientos que va narrando.
En resumen: una delicia de libro que nos transporta desde los inicios del feudalismo a la crisis de la Baja Edad Media tomando como hilo conductor el arte de cada momento y el uso que se le da.
No le doy cinco estrellas porque la edición contiene varias erratas que desmerecen el resultado final.
March 26, 2024
A superb book which requires quite a lot of background reading to be appreciated. I skimmed through it ten years ago and thought it too abstract. Now after researching the philosophy and history of the period, I returned to it and was amazed. I started the book with the intention to take notes on the more important points but ended up having to copy whole pages. Instead I reread the chapters several times out of sheer joy. An academic book of the highest standard.
April 23, 2023
Надзвичайно цікава книга. Дозволяє по іншому побачити зв'язок філософії та мистецтва на прикладі середньовіччя. Вражаюча ретроспектива розвитку суспільства, філософії та мистецтва, зокрема архітектури. Дуже шкода що при цьому такий жахливий український переклад. Враження що то гугл-перекладач. Читала російською, нажаль
March 2, 2019
I enjoyed the sociological and theological explanations of the building of the cathedrals. Would not have finished it without Google images. The book has an expectation that you are knowledgeable of French cathedrals....oops I missed that part of history class.
January 27, 2021
Uma boa perspetiva a cerca dos simbolismos da construção e a sua relação com a religião. Uma obra de relevo para quem se ocupa de matérias de estruturas religiosas e processos evolutivos. Ainda que, pelo próprio autor, é uma obra que vale sempre a pena ler!
March 21, 2024
Quiet repetitive in its almost neverending argumentation about the relationship between the Art of France and religion in Middle Age Europe.
Extremely hard to grasp the gist of its comments as it feels to come back and forth over a single line of argumentation.
Dense and boring basically.
Extremely hard to grasp the gist of its comments as it feels to come back and forth over a single line of argumentation.
Dense and boring basically.
March 29, 2025
I needed to read this book for a subject on my Art History degree, and I feel in love with cathedrals, the gothic and medieval age. It's very easy to read and a great explanation about this specific period of time.
Want to read
September 21, 2020illustrations are few, in black & white, and not particularly interesting. Haven't read the text yet.
November 23, 2020
Un historien mais aussi un écrivain. Un peu dense par endroit, ce qui fait qu'on s'y perd un peu...
December 18, 2020
An amazing experience that take us trough out the Middle Ages.
Uma experiencia maravilhosa que nos leva ao longo da Idade Média.
Uma experiencia maravilhosa que nos leva ao longo da Idade Média.
August 15, 2021
Duby has written a fascinating story of the interaction in the second half of the Middle Ages between developments in society, religion and architecture. One of my favorite authors of history books.
Displaying 1 - 30 of 41 reviews