Kadınlar Dile Düşünce

by Jale Parla (Derleyen), Sibel Irzık (Derleyen)

Herkes dile düşer, kadınlar da erkekler de... Ama ataerkil ideolojiler tarafından dil ötesi bir mahremiyet alanına hapsedilen kadınların, kamusal alanda görünür olunca kendilerini rezil ettikleri düşünüldüğünden, “dile düşmek” deyimi en çok onlara yakıştırılır. Üstelik, erkekler tarafından yapılmış bir dil içinde yaşamak zorunda oldukları ve simgeleştirilip başka şeyler hakkında konuşmanın aracı yapıldıkları için, hep “erkek dili”ne düşer kadınlar. Edebiyat, hem bu sürecin parçası, hem de onu anlayıp değiştirmenin en yetkin araçlarından biridir. Bu kitap, feminist eleştirinin kuramsal arka planını irdelemenin yanı sıra, Türk ve Batı edebiyatından hem erkek hem de kadın yazarların yapıtlarını derinlemesine inceliyor. Jale Parla, Sibel Irzık, Deniz Tarba Ceylan, Zeynep Ergun, Rana Tekcan, Hülya Adak, Süha Oğuzertem, Özden Sözalan ve Nurdan Gürbilek’in yazıları, konuyu çok çeşitli boyutlarıyla ele alıyor: Toplumsal cinsiyet kavramı, edebiyatın öznesi ve nesnesi olmak, kadınlık ve erkeklik kurguları açısından edebiyatın içerdiği tuzak ve imkânlar, dilin ve suskunluğun cinsiyeti... Kadınlar Dile Düşünce, feminizmin “dile düşkün”lüğü sayesinde mümkün olan edebiyat okumalarının çarpıcı örneklerini sunuyor.

Genres: Nonfiction

309 pages, Paperback

First published April 1, 2004

About the author

1945’te İstanbul’da doğdu. 1964’te Arnavutköy Amerikan Koleji’ni, 1968’de Robert Kolej’in Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü’nü bitirdi. 1978’de Harvard Üniversitesi’nden anadalı İngiliz Edebiyatı, yandalları Fransız ve Alman Edebiyatları olmak üzere Karşılaştırmalı Edebiyat doktorası aldı. 1976-2000 yılları arasında Boğaziçi Üniversitesi Batı Dilleri ve Edebiyatları Bölümü’nde öğretim üyeliği yaptı. Halen Bilgi Üniversitesi’nde Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü’nde öğretim üyeliği yapmakta olan Parla’nın Efendilik, Şarkiyatçılık, Kölelik (1985), Babalar ve Oğullar - Tanzimat Romanının Epistemolojik Temelleri (1990), Don Kişot’tan Bugüne Roman (2000), Kadınlar Dile Düşünce (Sibel Irzık ile beraber, 2004), Balkan Literatures in the Era of Nationalism (Murat Belge ile beraber, 2008), Türk Romanında Yazar ve Başkalaşım (2011), Orhan Pamuk’ta Yazıyla Kefaret (2019) adlı kitapları yayımlanmıştır.

Reviews

[Muhammed · Rating 3 out of 5]

"Kadın" üzerine konuşmak son derece hassas bir konu. Öyle de olması gerekir, çünkü farkında olmadan eril dünyayı onaylayabiliriz, yeniden üretebiliriz. Maalesef ki kadına dair yazılan birçok yazı eril otoriteyi pekiştirmekten ibaret. Üstelik bu pekiştirmeyi kadınların yaptığını görmek son derece umut kırıcı. Neyse ki bu öyle bir kitap değil. Yazılar son derece güzel. Kitaptaki herkes ilgilendiği mesele üzerine araştırmalar yapmış ve öznellikten olabildiğince sıyrılmış.
Jale Parla ve Sibel Irzık'ın derlediği bu kitabın yazarları şöyle; Jale Parla, Sibel Irzık, Deniz Tarba Ceylan, Zeynep Ergun, Rana Tekcan, Hülya Adak, Süha Oğuzertem, Özden Sözalan, Nurdan Gürbilek. Zikrettiğim son isim kitaba damga vuran yazar benim için. "Erkek Yazar, Kadın Okur" adlı incelemeyi söz konusu kitabı okuma fırsatınız olmasa bile okumanızı öneriyorum.
Neden 3 yıldız? Birincisi bazı yazarlar Jale Parla, Sibel Irzık ve Nurdan Gürbilek'in gölgesinde kalmış. Onlara yer verilmeseydi hem kitabın temposu düşmemiş olurdu hem de daha öz, daha isabetli bir eser meydana gelmiş olurdu. Tabii beğenmediğim isimleri doğrudan zikretmeyi uygun görmüyorum, öznel bir şey sonuçta benimkisi. İkincisi, kitapta cinsiyetçilik var. 1 yıldız da buradan kestim. "Kadın"ı özne konumuna kavuşturmak isterken erkeği nesneleştirme çabasına karşıyım. Eril dünyayı yıkmaya çalışırken özne-nesne ilişkisi üzerinden rolleri değiştirmek samimi gelmiyor bana. İnsan paydasında hep birlikte buluşmadığımız her vakit aynı ideolojik şiddeti beslemiş oluyoruz çünkü.
Bu arada kitaptaki yazıların içinde değil bahsettiğim cinsiyetçilik, daha başka bir yerde. İpucu verdim, "gerçek" okura selam olarak bırakıyorum o kısmı.

[Anil Cantepe · Rating 4 out of 5]

Kadının edebiyatta yer almasından çok onlara "yer verilişini" anlatan güzel bi' yapıbozum çalışması. Ufak çaplı bir soykütük derlemesi de diyebiliriz her ne kadar bu değerlendirmeye vakıf olacak kadar detaylı olmasa da, doyuruculuğuyla böyle adlandırılmayı hak ediyor. Okurken keyif aldım, daha önce dikkatimi çekmemiş bariz gerçekliklerle karşılaştım. En önemlisi de toplumsal cinsiyet bağlamında çifte okuma perspektifim sağlamlaştı.

[Şehriban Kaya · Rating 4 out of 5]

Feminist edebiyat çözümlemesi için güzel bir kaynak kitap bence. Yazarların dili kullanımını ayrıca çok beğendim.

[Işılay Kolik · Rating 5 out of 5]

loved it