What do you think?
Rate this book
Widnokrąg
"Widnokrąg" - kolejna wybitna powieść Wiesława Myśliwskiego - jest utworem, który przywraca mocno ostatnio nadszarpniętą wiarę w możliwości kreacyjne współczesnej prozy narracyjnej. Jest zapisem poszerzania granic osobistego widnokręgu człowieka jego kolejnymi życiowymi doświadczeniami. To zarówno doświadczenia pierwszej rozpaczy, jak i pierwszej miłości, doświadczenie pierwszej libacji i odkrywanie dwoistości prawdy o ludziach."Widnokrąg" - kolejna wybitna powieść Wiesława Myśliwskiego - jest utworem, który przywraca mocno ostatnio nadszarpniętą wiarę w możliwości kreacyjne współczesnej prozy narracyjnej. Jest zapisem poszerzania granic osobistego widnokręgu człowieka jego kolejnymi życiowymi doświadczeniami. To zarówno doświadczenia pierwszej rozpaczy, jak i pierwszej miłości, doświadczenie pierwszej libacji i odkrywanie dwoistości prawdy o ludziach. Pamięć wszystko wydobywa z zapomnienia, ale nie jest to pamięć porządkująca. Narrator poddaje się jej, w niczym nie sprzeciwia ani nie zamierza nią kierować. Rzeczą pisarza jest przenieść tę meandryczną narrację do powieści. Myśliwskiemu to się udaje, bo jest jednym z mistrzów współczesnej polskiej literatury.
604 pages, Hardcover
First published January 1, 1996
118 people are currently reading
2194 people want to read
About the author
Wiesław Myśliwski
18 books283 followersWiesław Myśliwski is a Polish novelist. In his novels and plays Myśliwski concentrates on life in the Polish countryside. He is twice the winner of the Nike Award (Polish equivalent of the Booker Prize) for Widnokrąg (1996) and Traktat o łuskaniu fasoli (2006).
His first novel translated into English was The Palace, translated by Ursula Phillips. His novel Stone Upon Stone (Kamień na kamieniu), won the 2012 Best Translated Book Award, translated by Bill Johnston (Archipelago Books).
His first novel translated into English was The Palace, translated by Ursula Phillips. His novel Stone Upon Stone (Kamień na kamieniu), won the 2012 Best Translated Book Award, translated by Bill Johnston (Archipelago Books).
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 101 reviews
September 3, 2021
Wieslaw Mysliwski is the Great Polish Writer. I don’t think anyone is even allowed to think anything else (check the comments under my not exactly positive review of A Treatise of Shelling Beans by him).
And I wonder whether I didn’t like A Treatise of Shelling Beans because it was an inferior book to this one, or whether I was into different kind of literature back then. From my very vague recollection it was a typical story of an old man reminiscing over his life, with tired bits about the ‘women’ in his life, some “deep” truths about life and the universe, which would turn out shallow upon closer examination, and an obligatory monologue directed at his penis. The whole thing was exactly as boring as you would expect the act of shelling beans to be.
Widnokrag (Horizon) was much better, because it was mostly a coming of age story that spared us having to sit with the main character in his middle age and listen to him talk to his penis.
Generally a fine example of autofiction, connected by a string of associations, rather than any chronological order. This, of course, resulted in there being almost no dramatic tension, as the reader knows exactly where everything is going, who is going to die (everyone, eventually), who is going to marry whom, the children they would have, etc.
I do think the book suffered from this stylistic choice a little. Even though I did find myself somewhat mesmerised by the colourful cast and the interesting postwar provincial Poland setting, I would’ve preferred to have more of a plot to follow. As it was, it was just a little too easy to put this book down and not pick it up again for days. Especially that there were some repetitions and paragraphs that went nowhere.
Nonetheless, this is a wonderful book and it’s a shame it wasn’t translated to English (it was translated to many other languages, and apparently was quite successful in the Netherlands). It shimmered and shifted. The Ponckie sisters will stay with me for a long time as one of the better portrayals of prostitutes as seen through a child’s (and later a young man’s) eyes.
I also loved the mother of the narrator. She was such a well done character, and reminded me so much of my grandmother, I started suspecting Mysliwski and I are related. She was that kind of a long-suffering (but loving) mother and wife, who complained relentlessly about everything and mistrusted and assumed the worst of every stranger, which was just so typical of women of her generation. This really was my grandmother to a t. The nicer people were, the more suspicious of them she was. She also told us that having friends was pointless, because they would only use you for their own gain and abandon you when they no longer needed you. This might make my grandma sound like a terrible, bitter person, which she wasn’t. To the very small circle of her close family, she was extremely generous and loving, but everyone outside of it was suspicious.
This is a surprise to me, as that was the last thing I expected but the female characters in this novel (except for the love interest – Anna who was a non-entity) were extremely well done. But then, it is auto-fiction, so they were based on real characters, and those that the narrator didn’t have a sexual interest in.
And I wonder whether I didn’t like A Treatise of Shelling Beans because it was an inferior book to this one, or whether I was into different kind of literature back then. From my very vague recollection it was a typical story of an old man reminiscing over his life, with tired bits about the ‘women’ in his life, some “deep” truths about life and the universe, which would turn out shallow upon closer examination, and an obligatory monologue directed at his penis. The whole thing was exactly as boring as you would expect the act of shelling beans to be.
Widnokrag (Horizon) was much better, because it was mostly a coming of age story that spared us having to sit with the main character in his middle age and listen to him talk to his penis.
Generally a fine example of autofiction, connected by a string of associations, rather than any chronological order. This, of course, resulted in there being almost no dramatic tension, as the reader knows exactly where everything is going, who is going to die (everyone, eventually), who is going to marry whom, the children they would have, etc.
I do think the book suffered from this stylistic choice a little. Even though I did find myself somewhat mesmerised by the colourful cast and the interesting postwar provincial Poland setting, I would’ve preferred to have more of a plot to follow. As it was, it was just a little too easy to put this book down and not pick it up again for days. Especially that there were some repetitions and paragraphs that went nowhere.
Nonetheless, this is a wonderful book and it’s a shame it wasn’t translated to English (it was translated to many other languages, and apparently was quite successful in the Netherlands). It shimmered and shifted. The Ponckie sisters will stay with me for a long time as one of the better portrayals of prostitutes as seen through a child’s (and later a young man’s) eyes.
I also loved the mother of the narrator. She was such a well done character, and reminded me so much of my grandmother, I started suspecting Mysliwski and I are related. She was that kind of a long-suffering (but loving) mother and wife, who complained relentlessly about everything and mistrusted and assumed the worst of every stranger, which was just so typical of women of her generation. This really was my grandmother to a t. The nicer people were, the more suspicious of them she was. She also told us that having friends was pointless, because they would only use you for their own gain and abandon you when they no longer needed you. This might make my grandma sound like a terrible, bitter person, which she wasn’t. To the very small circle of her close family, she was extremely generous and loving, but everyone outside of it was suspicious.
This is a surprise to me, as that was the last thing I expected but the female characters in this novel (except for the love interest – Anna who was a non-entity) were extremely well done. But then, it is auto-fiction, so they were based on real characters, and those that the narrator didn’t have a sexual interest in.
May 18, 2022
Przepiękna i wzruszająca. Jestem podobnie oniemiały, co po Traktacie o łuskaniu fasoli. Myśliwski jest najpiękniej piszącym polskim autorem, jakiego zdarzyło mi się czytać. (w tym przypadku akurat słuchać) Kolejne zakupy nie mogą obejść się bez książek Myśliwskiego, który stał się jednym z moich ulubionych autorów, a Widnokrąg jedną z najlepszych znanych mi książek.
Powieść przesłuchałem dzięki zasobom Ninateki według fenomenalnej interpretacji Jerzego Radziwiłowicza, którego spokojny głos znakomicie współgrą z treścią.
Powieść przesłuchałem dzięki zasobom Ninateki według fenomenalnej interpretacji Jerzego Radziwiłowicza, którego spokojny głos znakomicie współgrą z treścią.
August 8, 2022
The Polish writer Wieslaw Mysliwski (b. 1932) is a true storyteller who is undervalued internationally. This 'The horizon' is considered one of his masterpieces. It is a hefty novel in which apparently nothing spectacular happens, but in which a clever game is played with layers of time and space. In this coming-of-age story told by the elder Piotrek, who mainly describes scenes from his childhood in Poland in the 1940s with regular trips to the 4 decades that follow. Especially the Second World War, in which Poland was occupied by both Nazi Germany and the Soviet army, constantly returns as the scene of action and background. Piotrek's family has fled from the countryside to a shabby district in town, and is trying to make the best of it, with a very sickly father and a melancholy mother, some uncles and aunts, and 2 'dignified' ladies living above them, who dance tangos, receive male company, and spoil the young Piotrek to death. Big and small scenes follow each other, with lots of dialogues that come flying in and blow away again; regularly you do wonder where all this is going to. But without you being aware of it, Mysliwski weaves a web of intertwining layers of time and places, with both the younger and the older Piotrek constantly scanning the horizon (hence the title). Mysliwski's way of storytelling is very meandering and detailed, sometimes a bit too much (the search for a shoe spans dozens of pages). But that is compensated by constant changes in tempo: sometimes the narration is rattling, but then again very tranquil. In the end, all those layers, times and places merge into a phenomenal final scene.
This really is a Great Polish Novel. Why is there no English translation yet?
This really is a Great Polish Novel. Why is there no English translation yet?
April 2, 2023
Gdybym zaczęła przygodę z twórczością Myśliwskiego od tej książki, prawdopodobnie na niej bym ją skończyła. Nie potrafiłam się wczuć w tę historię, męczyło mnie, że donikąd ona nie zmierza i że autor tak skacze między wydarzeniami, że wystarczyło rozkojarzyć się na chwilę, aby przestać rozumieć, co się dzieje. Ale to Myśliwski, więc nawet jeśli powieść mi nie przypadła do gustu, wciąż mogłam zachwycać się piórem tego pisarza, które tak bardzo mnie oczarowało w „Traktacie o łuskaniu fasoli”.
November 3, 2019
Od pewnego czasu listopad to dla mnie miesiąc Wiesława Myśliwskiego. Chociaż autora odkryłam wiele lat temu na wakacjach. Do dziś pamiętam jak byłam z przyjaciółmi na wakacjach w Krynicy i w telewizji śniadaniowej mówili właśnie o Traktacie o łuskaniu fasoli, później poszłam w miasto i akurat w księgarni była ta książka i wróciła ze mną do domu. Zakochałam się w tej książce i krok po kroku zdobyłam wszystkie powieści, a że od paru lat gdy wychodzi nowa książka to jest jesień, to właśnie o tej porze roku, uciekam od świata i zanurzam się w lekturze. Widnokrąg zdobyłam cudem, wiele lat temu i stała ta książka na półce, jak niemy wyrzut sumienia. Korzystając z długiego weekendu, z tego że nie muszę biegać, wychodzić, oddałam się lekturze.
Przenosimy się na polska prowincję, jako mieszkanka okolic Sandomierza, rozpoznaję miejsca, chociaż pewnie kilka dekad temu wszystko wyglądało inaczej, a okolice schodów, Katedry, błoni, czy nawet przeprawy przez San wyglądały bardzo inaczej. Stoimy w centrum tego świata i oglądamy ten widnokrąg, ten krąg życia, który nie ma początku, tak jak w tej książce ciężko o chronologię, jak to bywa u Myśliwskiego bohaterem jest chłopiec, którego oczami oglądamy świat, chłopiec opowiada swoje życie, dzieli się z nami swoimi spostrzeżeniami, czasami ma refleksje z perspektywy dorosłego człowieka, czasami jest narratorem wszechwiedzącym, a czasami małym chłopcem, który próbuje zgłębić tajemnicę życia. Jesteśmy w świecie prostych ludzi, w świecie biedy i trosk o codzienność. Ten obraz jest surowy jak czarny chleb, czuć w nim wojenną i powojenną biedę. Ta powieść jest kwintesencją Mysliwskiego, który podnosi z ziemi szkiełko i przez jakiś detal pokazuje nam świat. Zachwyca językiem i stylem, że czujemy się jak w katedrze literatury, pozornie chaotyczne plamy koloru układają się w zachwycający witraż, surowy kamień tworzy kolosa, który zachwyca majestatem. A cała książka jest jak cytat, jeden wielki.
Gdyby była sekta, czy jakaś grupa wyznaniowa Wiesława Myśliwskiego, wstąpiłabym do niej bez chwili wahania. To jak Myśliwski pisze, od prozy życia, do uniwersalnych prawd, wielkich spostrzeżeń, prostymi słowami. Każda postać w tej książce jest pełnokrwista, nieschematyczna, wnosi swoją mądrość i swoje przesłanie. Czytając trwam w zachwycie i zastanawiam się, skąd bierze się taki geniusz, który pozwala tak czarować słowem. Z pozoru literatura chłopska, z pozoru o czasach minionych, a tak aktualna i przemawiająca do czytelnika. Chyba nigdy nie znajdę dość słów by oddać stan w jakim znalazłam się po lekturze!
Przenosimy się na polska prowincję, jako mieszkanka okolic Sandomierza, rozpoznaję miejsca, chociaż pewnie kilka dekad temu wszystko wyglądało inaczej, a okolice schodów, Katedry, błoni, czy nawet przeprawy przez San wyglądały bardzo inaczej. Stoimy w centrum tego świata i oglądamy ten widnokrąg, ten krąg życia, który nie ma początku, tak jak w tej książce ciężko o chronologię, jak to bywa u Myśliwskiego bohaterem jest chłopiec, którego oczami oglądamy świat, chłopiec opowiada swoje życie, dzieli się z nami swoimi spostrzeżeniami, czasami ma refleksje z perspektywy dorosłego człowieka, czasami jest narratorem wszechwiedzącym, a czasami małym chłopcem, który próbuje zgłębić tajemnicę życia. Jesteśmy w świecie prostych ludzi, w świecie biedy i trosk o codzienność. Ten obraz jest surowy jak czarny chleb, czuć w nim wojenną i powojenną biedę. Ta powieść jest kwintesencją Mysliwskiego, który podnosi z ziemi szkiełko i przez jakiś detal pokazuje nam świat. Zachwyca językiem i stylem, że czujemy się jak w katedrze literatury, pozornie chaotyczne plamy koloru układają się w zachwycający witraż, surowy kamień tworzy kolosa, który zachwyca majestatem. A cała książka jest jak cytat, jeden wielki.
Gdyby była sekta, czy jakaś grupa wyznaniowa Wiesława Myśliwskiego, wstąpiłabym do niej bez chwili wahania. To jak Myśliwski pisze, od prozy życia, do uniwersalnych prawd, wielkich spostrzeżeń, prostymi słowami. Każda postać w tej książce jest pełnokrwista, nieschematyczna, wnosi swoją mądrość i swoje przesłanie. Czytając trwam w zachwycie i zastanawiam się, skąd bierze się taki geniusz, który pozwala tak czarować słowem. Z pozoru literatura chłopska, z pozoru o czasach minionych, a tak aktualna i przemawiająca do czytelnika. Chyba nigdy nie znajdę dość słów by oddać stan w jakim znalazłam się po lekturze!
January 27, 2018
Geen gelul, mensen: Mysliwski's "De horizon" is een ultiem meesterwerk. Het blies mij zelfs nog harder van mijn sokken dan al zijn andere zo geweldige romans, en ik snap meteen waarom de vertaler dit boek betitelt als "mijn lievelingsroman van mijn favoriete auteur". Alle 622 pagina's las ik in koortsachtige euforie, meteen daarna las ik ze opnieuw in nog koortsachtiger euforie, en eigenlijk wilde ik daarna weer opnieuw beginnen. Wat een boek, mensen. Wat een boek. Waarom heeft deze man de Nobelprijs nog niet!? En waar blijft het standbeeld voor zijn vertaler Karol Lesman!?
We volgen in deze - naar verluidt deels autobiografische- roman de herinneringen van Piotr aan zijn kindertijd. Eerst woonde hij met zijn familie (vader, moeder, ooms, tantes, oma en opa) in een zeer kleurrijk beschreven plattelandsdorp. Maar gedwongen door frontverschuivingen in de Tweede Wereldoorlog verhuizen vader, moeder en Piotr naar een souterrain in een kleine stad, bij de dames Poncka: mysterieuze luxe-prostituees, die voor Piotr een soort engelen lijken, maar soms ook zussen, soms ook ideaalbeelden van schoonheid of van eerste nauwelijks besefte erotische vervoering. Vader en moeder dromen, net als de dames Poncka overigens, op even meeslepende als vergeefse wijze van betere tijden, en lijken voor zichzelf en voor elkaar het besef te verzwijgen dat die nooit zullen komen, omdat vader dodelijk ziek is en elke dag verder op weg is naar de dood. Aan dat alles denkt Piotr een boek lang terug: de idyllische hoewel door de oorlog ook angstige en zorgelijke plattelandstijden, de tijden in die merkwaardige stad bovenop een steile heuvel, de tragiek van zijn vader, de wanhoop van zijn moeder, zijn eigen ontwakende prachtige maar helaas gedoemde liefde voor Anna, en veel meer.
De wijze nu waarop Piotr aan dit alles terugdenkt is van werkelijk netvliesscheurende schoonheid. "De horizon" is namelijk geen simpele herinneringsroman, maar een verbluffend weefsel van meanderende vertakkende en in elkaar resonerende verhalen. Waarbij elk verhaal verbijstert door zijn kleurrijkheid, zijn poëtische rijkdom, zijn vitaliteit, de enorme levendigheid van zelfs zijn meest marginale personages en van zelfs zijn meest zijdelings beschreven gebeurtenissen, zijn ongehoord originele en voortdurend verrassende beeldspraak, en zijn onnavolgbare kronkelwegen. Want elk verhaal slaat associatieve zijpaden in, die weer tot andere associatieve zijpaden leiden, die weer tot andere leiden, en zo tot in het oneindige. Mede daardoor leidt het ene verhaal ook tot het andere en onophoudelijk tot nog weer andere. Alsof alles wat in deze roman gebeurt meerdere mogelijke oorzaken heeft, die allemaal een eigen kleurrijk en poëtisch verhaal verdienen en zelfs vereisen. Maar ook alsof alles wat Piotr zich herinnert associatieve of toevallige resonanties heeft met iets anders, bijvoorbeeld met een gebeurtenis die veel eerder of juist veel later voorviel of met een voorwerp uit een geheel andere tijd, ruimte en levenssfeer. Want "De horizon" meandert volkomen onchronologisch door tijd en ruimte. Geen enkel ding in "De Horizon" is alleen maar dat ding, en geen enkel voorval alleen maar dat voorval: alles is onderdeel van een zich voortdurend vertakkend verhaal, dat bovendien associaties oproept met andere zich voortdurend vertakkende verhalen. Daardoor moet je als lezer voortdurend switchen tussen verschillende tijden, ruimtes, toonsoorten en stemmingen. Want een hilarisch verhaal over adolescente of zelfs al volwassen Piotr kan zomaar omslaan in een tragisch verhaal over piepjonge Piotr, en dat weer in een onbestemd weemoedig verhaal over Piotrs aandoenlijke, woedend het hele leven vervloekende oom in een nog weer heel andere periode. En daardoor verandert alles ook voortdurend van betekenis, omdat er immers steeds nieuwe associaties ontstaan die weer nieuwe kleuren, sferen en perspectieven toevoegen aan het toch al onuitputtelijke beeld dat je jezelf als lezer van iets of iemand hebt gevormd.
De onderwerpkeuze is vaak verrassend te noemen. Tientallen pagina's lang volgen we bijvoorbeeld hoe kleine Piotr samen met zijn wanhopige moeder zoekt naar zijn verloren schoen, en hoe ze daarbij allerlei landwegen, akkers en dorpen doorlopen. Maar dat ogenschijnlijk uiterst magere onderwerp verveelt geen moment, door Mysliwski's ongeëvenaarde vertelkunst, maar vooral omdat het verhaal van de verloren schoen vooral voor de moeder veel meer is dan alleen dat. Want in dat verlies, en in de ellenlange, volkomen van de hak op de tak springende tirades daarover van de moeder, culmineert al haar frustratie over alle misère in haar zo teleurstellende leven. Die frustratie wordt niet geanalyseerd of verklaard, maar voelbaar gemaakt in haar tirades en in de eindeloze en vergeefse zoektocht naar de verloren schoen. En dat wordt verhevigd in de associatieve zijpaden die deze zoektocht met zich meebrengt: de beschrijving van een door de oorlog volkomen onttakeld heiligenbeeld, de meanderende gedachten over de vergeefsheid van heiligen in deze door God verlaten en bovendien onoverzichtelijk veelvormige wereld, de korte en feitelijk volkomen zijdelingse ontmoeting met een veerman die nergens aarden kan want het stromende water is zijn element, de associaties van de verloren schoen met stropdassen die ook weer hele werelden oproepen van verloren tijd en zeer aan het leven lijdende personen, of met tango's die hele werelden van verlies en intens verlangen vertegenwoordigen, waarbij die tango's in andere verhalen (en dus in eerdere en latere hoofdstukken uit dit boek) weer heel andere maar net zo intense smarten vertegenwoordigen..... enzovoort enzovoort. Dus ja, het verhaal gaat om een schoen, maar draait uiteindelijk om een pluriforme wereld vol rijkdom aan tragische, komische en poëtische details. Bovendien draagt dit kronkelende verhaal weer veel bij aan het ontroerende portret van Piotrs markante maar tragische moeder.
Zo gaat het dus vaker in dit boek: een verhaal over een simpele verloren schoen loopt helemaal uit de hand, en wordt een verhalenweefsel over een wereld. En een suggestief portret vol geheimen van een voor Piotr belangrijke persoon. Zo gaat het bijvoorbeeld ook met zijn moeders recepten: "Toen ik [ mijn moeders recepten] na haar dood in het fornuis verbrandde, kon ik mij dan ook niet aan de indruk onttrekken dat de bladzijden van mijn moeders dagboek door mijn handen gingen, want zij vormden de enige optekening van haar leven die ze had achtergelaten. Ik moest zelfs denken aan archeologische kleitabletten die in symbolen van gerechten leken opgetekend om iedereen die maar een poging wilde doen het geheim ervan te doorgronden om de tuin te leiden. Ik kon dus slechts vermoeden dat ze er de eenzaamste van haar gedachten, verzuchtingen, verlangens, spijt, angsten, tranen in had verborgen en die ze noch aan mijn vader noch aan mij had verraden en die ze misschien ook wel voor zichzelf had willen verbergen". Ook fraai is de rustige wijze waarop meneer Jaskola, een vriend van de familie, zijn paarden voor de wagen ment, en hoe daaruit een portret ontstaat van zijn persoon: "Hij hield ervan als die paardenachtersten zo voor hem wiegden. Dan wiegde er ook iets in hem. Hij kon zo kwaad zijn zoveel hij wilde, hij hoefde maar op de wagen te gaan zitten, de leidsels ter hand te nemen, de zweep, en onmiddellijk begon er iets in hem te wiegen en verdween zijn woede. [...] Toen zijn dochter overleed, huilde hij niet, want tot wie moest hij huilen? Het was voldoende dat de vrouw huilde. Hij spande de paarden in, ging op de wagen zitten, pakte zijn zweep, de leidsels en zo reed hij de stad rond, totdat het, mijnheer, donker werd. Soms dutte hij in en als die achtersten zo voor hem wiegden, dan droomde hij altijd van zijn dochter, hoe hij haar in zijn armen of op zijn schoot wiegde, want vaak zette hij haar op zijn knieën en wiegde haar". Prachtige passage, vind ik, subliem door zijn gesublimeerde verdriet. Inspirerend ook door zijn originaliteit: wiegende paardenachtersten die vertroosting symboliseren, dat zie je niet vaak. En prachtig is ook dat deze passage niet alleen een suggestief beeld geeft van het verdriet van meneer Jaskola, maar ook van Piotrs verdriet. Want in het verhaal waaruit ik nu citeer zit hij naast meneer Jaskola op de bok. En in de wagen ligt een doodskist, met daarin Piotrs net gestorven vader. Wie weet wordt ook Piotr zelf gewiegd? In elk geval is de wiegende droefheid en troost die meneer Jaskola kenmerkt onlosmakelijk onderdeel geworden van de droevige veelvormige wereld die Piotr zich herinnert en zal blijven herinneren.
"De horizon" bevat weinig analyse of duiding of verklaring, want alles mondt uit in een zich eindeloos vertakkend verhaal en elk verhaal is ook zonder die vertakkingen al onuitputtelijk. De roman als geheel is dan ook onmogelijk samen te vatten, te meer omdat veel van de verhalen ineens worden afgebroken en pas veel later worden hernomen, en omdat er veel in de verhalen ongezegd blijft. Alsof de ongeremd vertellende Piotr vaak het open einde verkiest boven de definitieve conclusie, het geheim boven de oplossing. Maar ook alsof Piotr sommige zaken te pijnlijk vindt om te vertellen, en daarom alleen in fragmenten en cliff hangers vertelt over het sterven en de begrafenis van zijn vader, en alleen in zinspelingen over de doem die over zijn eigen huwelijk hing. Een indruk die nog versterkt wordt door de vreemde volgorde waarin Piotr de dingen vertelt, waardoor het lijkt alsof hij sommige verhalen bewust of onbewust uitstelt. Maar tegelijk onderstreept dit ook dat zijn geheugen geen enkel lineair of chronologisch patroon wenst te volgen, en dat zijn weefsel van verhalen dus ontsnapt aan analyse en logica. Bovendien is suggestie in dit boek belangrijker dan verheldering, want alleen in geheimen wil Piotr wonen. De eerste zin van het boek gaat bijvoorbeeld over "Dat kleine, schriele mensje op de foto, met die opengesperde ogen": Piotrs vader. Uit die foto, waar ook kleine Piotr zelf op staat, vloeit op associatieve wijze een sfeervolle zondagse wereld voort die juist niet op die foto staat: van de hele familie op de boerderij, waar Piotr en vader nu even niet bij zijn want ze zijn uit wandelen. Maar een tijdje later gaat het dan toch weer over die opengesperde ogen op de foto: "misschien zagen ze in de helderheid van deze zon, terwijl ze hun blik over de horizon heen tilden, plotseling iets wat slechts in een bovennatuurlijk zien voor menselijke ogen toegankelijk is en waarin ze onthutst niet willen geloven". Nog weer wat later heeft Piotr, na eerst allerlei wonderlijke anekdotes met ons te hebben gedeeld over de fotograaf in kwestie, het over de "toegeeflijke triestheid die ergens diep op de bodem verborgen lag" van deze ogen, over hoe ongelovig zijn vader in de camera kijkt, en zegt hij "misschien hadden alle volwassenen toen wel zulke ogen, maar was dat zolang ze leefden niet te zien en komt dat pas op foto's uit die jaren naar voren, als de door de lengte van de herinnering reeds vermoeide foto's verbleekt, vergrijsd zijn". Vooral door nog weer veel latere passages in latere hoofdstukken krijgen deze zinnen hun volle geladenheid: die opengesperde ogen zijn de ogen van iemand die zijn nakende dood voorvoelt. Maar letterlijk gezegd wordt dat niet, zoals ook de bijbehorende wanhoop niet wordt benoemd, en zoals ook de gevoelens daarover van zoon Piotr onbenoemd en onverklaard worden gelaten. Er is alleen dat verhaal over een foto, waarop een schriel mensje staat met onnatuurlijk opengesperde ogen. En ja, natuurlijk is dat verhaal van wanhoop doordesemd, maar die wanhoop wordt niet breed uitgemeten of geëxpliciteerd, maar alleen tussen de regels door opgeroepen. Wat trouwens dankzij de meesterlijke pen van Myslikwski wel heel doordringend gebeurt.
Deze roman is dus een ongehoorde lappendeken van meanderende en zich vertakkende verhalen, waarin veel tantaliserende open plekken worden opengelaten en waarin veel alleen tussen de regels door wordt gezegd. Elk verhaal is vol mysterieuze pracht, bovendien versterken alle verhalen elkaars pracht en verdiepen zij elkaar mysterie. Dat mysterie is steeds heel fascinerend, maar ook vaak volkomen doorregen van wanhoop en melancholie. Niet alleen door alle dood en alle teleurstelling, maar ook door de wellicht mede daardoor geïnspireerde overtuiging van de hoofdpersoon dat alle schoonheid door de dood is heengegaan, en dat "vastheid van het geheugen de maat [is] van de wanhoop en wanhoop is immers niets anders dan de trotse en geduldige verbintenis van de mens met zichzelf". Daarom verwijlt hij bij graven en herinneringen aan de doden, om de "pijnlijke gevoeligheid te ervaren hoe ook ik hen volg in de dood en niet alleen in de wereld om hen heen. En wel zo alledaags, zo gewoon dat die gevoeligheid verrukking wordt, alsof ik oog in oog sta met het meest verheven geheim van de schoonheid. Ik wil wegzinken in dit sterven als in een bloeiende weide en kijken naar de zon die boven mij uitdooft". En die melancholie voel je in alle verhalen, uiteraard vooral tussen de regels. Tegelijk staan veel verhalen bol van intens en onmogelijk verlangen: niet alleen in de eerder genoemde dromen van Piotrs vader en moeder, maar nog sterker in even onmogelijke als aanstekelijke dromen van hemzelf en anderen om te kunnen lopen over de altijd wijkende horizon. Dus om de even illusoire als onverbiddelijke grens tussen hemel en aarde te kunnen gebruiken als nieuw looppad. En stiekem vermoed ik dat die onmogelijke droom wel eens in verband zou kunnen staan met de wanhoop: alsof de ultieme, door wanhoop en dood doordrenkte schoonheid waar Piotr vaak melancholisch over fabuleert tegelijk ook de droom is om te kunnen lopen over de horizon. Of te kunnen kijken voorbij de horizon, en dus verder dan eigenlijk mogelijk is, omdat de van wanhoop doordesemde schoonheid (of: de schoonheid die nog enige vorm kan geven aan de wanhoop) alleen daar bij benadering kan worden gezien. In elk geval lijkt zoiets als gewone schoonheid zonder wanhoop en dood voor Mysliwski niet te bestaan, want wanhoop en dood zijn voor hem kennelijk alomtegenwoordig. Maar even wezenlijk is dan ons vermogen om enige vorm te geven aan onze wanhoop, door de schoonheid van literatuur en kunst. En vooral de schoonheid die voelbaar wordt dankzij het creatieve, fabulerende, voortdurend associërende en daardoor steeds nieuwe perspectieven openende geheugen, zoals dat gedemonstreerd wordt in "De horizon".
Het zal duidelijk zijn: ik bewonder dit boek mateloos. Vanwege de enorme kracht en originaliteit van elk verhaal op zich en de enorme variatie en rijkelijke veelheid van de verhalen. Vanwege de wijze waarop die verhalen in elkaar resoneren en doorlopen, zodat ze elkaars kracht nog vergroten en elkaars mysterie nog verdiepen. Vanwege de enorme wanhoop en tragiek die tussen de regels door in prachtige, suggestieve beelden voelbaar wordt gemaakt. Maar vooral vanwege de enorme schoonheid die uit dit alles opstijgt. Ik word helemaal weggeblazen door de tragiek, wanhoop en weemoed die in alle verhalen zo pregnant naar voren komt. Maar ik word nog harder weggeblazen door de prachtige vorm die deze wanhoop krijgt, dankzij Mysliwski's unieke vertelkunst.
We volgen in deze - naar verluidt deels autobiografische- roman de herinneringen van Piotr aan zijn kindertijd. Eerst woonde hij met zijn familie (vader, moeder, ooms, tantes, oma en opa) in een zeer kleurrijk beschreven plattelandsdorp. Maar gedwongen door frontverschuivingen in de Tweede Wereldoorlog verhuizen vader, moeder en Piotr naar een souterrain in een kleine stad, bij de dames Poncka: mysterieuze luxe-prostituees, die voor Piotr een soort engelen lijken, maar soms ook zussen, soms ook ideaalbeelden van schoonheid of van eerste nauwelijks besefte erotische vervoering. Vader en moeder dromen, net als de dames Poncka overigens, op even meeslepende als vergeefse wijze van betere tijden, en lijken voor zichzelf en voor elkaar het besef te verzwijgen dat die nooit zullen komen, omdat vader dodelijk ziek is en elke dag verder op weg is naar de dood. Aan dat alles denkt Piotr een boek lang terug: de idyllische hoewel door de oorlog ook angstige en zorgelijke plattelandstijden, de tijden in die merkwaardige stad bovenop een steile heuvel, de tragiek van zijn vader, de wanhoop van zijn moeder, zijn eigen ontwakende prachtige maar helaas gedoemde liefde voor Anna, en veel meer.
De wijze nu waarop Piotr aan dit alles terugdenkt is van werkelijk netvliesscheurende schoonheid. "De horizon" is namelijk geen simpele herinneringsroman, maar een verbluffend weefsel van meanderende vertakkende en in elkaar resonerende verhalen. Waarbij elk verhaal verbijstert door zijn kleurrijkheid, zijn poëtische rijkdom, zijn vitaliteit, de enorme levendigheid van zelfs zijn meest marginale personages en van zelfs zijn meest zijdelings beschreven gebeurtenissen, zijn ongehoord originele en voortdurend verrassende beeldspraak, en zijn onnavolgbare kronkelwegen. Want elk verhaal slaat associatieve zijpaden in, die weer tot andere associatieve zijpaden leiden, die weer tot andere leiden, en zo tot in het oneindige. Mede daardoor leidt het ene verhaal ook tot het andere en onophoudelijk tot nog weer andere. Alsof alles wat in deze roman gebeurt meerdere mogelijke oorzaken heeft, die allemaal een eigen kleurrijk en poëtisch verhaal verdienen en zelfs vereisen. Maar ook alsof alles wat Piotr zich herinnert associatieve of toevallige resonanties heeft met iets anders, bijvoorbeeld met een gebeurtenis die veel eerder of juist veel later voorviel of met een voorwerp uit een geheel andere tijd, ruimte en levenssfeer. Want "De horizon" meandert volkomen onchronologisch door tijd en ruimte. Geen enkel ding in "De Horizon" is alleen maar dat ding, en geen enkel voorval alleen maar dat voorval: alles is onderdeel van een zich voortdurend vertakkend verhaal, dat bovendien associaties oproept met andere zich voortdurend vertakkende verhalen. Daardoor moet je als lezer voortdurend switchen tussen verschillende tijden, ruimtes, toonsoorten en stemmingen. Want een hilarisch verhaal over adolescente of zelfs al volwassen Piotr kan zomaar omslaan in een tragisch verhaal over piepjonge Piotr, en dat weer in een onbestemd weemoedig verhaal over Piotrs aandoenlijke, woedend het hele leven vervloekende oom in een nog weer heel andere periode. En daardoor verandert alles ook voortdurend van betekenis, omdat er immers steeds nieuwe associaties ontstaan die weer nieuwe kleuren, sferen en perspectieven toevoegen aan het toch al onuitputtelijke beeld dat je jezelf als lezer van iets of iemand hebt gevormd.
De onderwerpkeuze is vaak verrassend te noemen. Tientallen pagina's lang volgen we bijvoorbeeld hoe kleine Piotr samen met zijn wanhopige moeder zoekt naar zijn verloren schoen, en hoe ze daarbij allerlei landwegen, akkers en dorpen doorlopen. Maar dat ogenschijnlijk uiterst magere onderwerp verveelt geen moment, door Mysliwski's ongeëvenaarde vertelkunst, maar vooral omdat het verhaal van de verloren schoen vooral voor de moeder veel meer is dan alleen dat. Want in dat verlies, en in de ellenlange, volkomen van de hak op de tak springende tirades daarover van de moeder, culmineert al haar frustratie over alle misère in haar zo teleurstellende leven. Die frustratie wordt niet geanalyseerd of verklaard, maar voelbaar gemaakt in haar tirades en in de eindeloze en vergeefse zoektocht naar de verloren schoen. En dat wordt verhevigd in de associatieve zijpaden die deze zoektocht met zich meebrengt: de beschrijving van een door de oorlog volkomen onttakeld heiligenbeeld, de meanderende gedachten over de vergeefsheid van heiligen in deze door God verlaten en bovendien onoverzichtelijk veelvormige wereld, de korte en feitelijk volkomen zijdelingse ontmoeting met een veerman die nergens aarden kan want het stromende water is zijn element, de associaties van de verloren schoen met stropdassen die ook weer hele werelden oproepen van verloren tijd en zeer aan het leven lijdende personen, of met tango's die hele werelden van verlies en intens verlangen vertegenwoordigen, waarbij die tango's in andere verhalen (en dus in eerdere en latere hoofdstukken uit dit boek) weer heel andere maar net zo intense smarten vertegenwoordigen..... enzovoort enzovoort. Dus ja, het verhaal gaat om een schoen, maar draait uiteindelijk om een pluriforme wereld vol rijkdom aan tragische, komische en poëtische details. Bovendien draagt dit kronkelende verhaal weer veel bij aan het ontroerende portret van Piotrs markante maar tragische moeder.
Zo gaat het dus vaker in dit boek: een verhaal over een simpele verloren schoen loopt helemaal uit de hand, en wordt een verhalenweefsel over een wereld. En een suggestief portret vol geheimen van een voor Piotr belangrijke persoon. Zo gaat het bijvoorbeeld ook met zijn moeders recepten: "Toen ik [ mijn moeders recepten] na haar dood in het fornuis verbrandde, kon ik mij dan ook niet aan de indruk onttrekken dat de bladzijden van mijn moeders dagboek door mijn handen gingen, want zij vormden de enige optekening van haar leven die ze had achtergelaten. Ik moest zelfs denken aan archeologische kleitabletten die in symbolen van gerechten leken opgetekend om iedereen die maar een poging wilde doen het geheim ervan te doorgronden om de tuin te leiden. Ik kon dus slechts vermoeden dat ze er de eenzaamste van haar gedachten, verzuchtingen, verlangens, spijt, angsten, tranen in had verborgen en die ze noch aan mijn vader noch aan mij had verraden en die ze misschien ook wel voor zichzelf had willen verbergen". Ook fraai is de rustige wijze waarop meneer Jaskola, een vriend van de familie, zijn paarden voor de wagen ment, en hoe daaruit een portret ontstaat van zijn persoon: "Hij hield ervan als die paardenachtersten zo voor hem wiegden. Dan wiegde er ook iets in hem. Hij kon zo kwaad zijn zoveel hij wilde, hij hoefde maar op de wagen te gaan zitten, de leidsels ter hand te nemen, de zweep, en onmiddellijk begon er iets in hem te wiegen en verdween zijn woede. [...] Toen zijn dochter overleed, huilde hij niet, want tot wie moest hij huilen? Het was voldoende dat de vrouw huilde. Hij spande de paarden in, ging op de wagen zitten, pakte zijn zweep, de leidsels en zo reed hij de stad rond, totdat het, mijnheer, donker werd. Soms dutte hij in en als die achtersten zo voor hem wiegden, dan droomde hij altijd van zijn dochter, hoe hij haar in zijn armen of op zijn schoot wiegde, want vaak zette hij haar op zijn knieën en wiegde haar". Prachtige passage, vind ik, subliem door zijn gesublimeerde verdriet. Inspirerend ook door zijn originaliteit: wiegende paardenachtersten die vertroosting symboliseren, dat zie je niet vaak. En prachtig is ook dat deze passage niet alleen een suggestief beeld geeft van het verdriet van meneer Jaskola, maar ook van Piotrs verdriet. Want in het verhaal waaruit ik nu citeer zit hij naast meneer Jaskola op de bok. En in de wagen ligt een doodskist, met daarin Piotrs net gestorven vader. Wie weet wordt ook Piotr zelf gewiegd? In elk geval is de wiegende droefheid en troost die meneer Jaskola kenmerkt onlosmakelijk onderdeel geworden van de droevige veelvormige wereld die Piotr zich herinnert en zal blijven herinneren.
"De horizon" bevat weinig analyse of duiding of verklaring, want alles mondt uit in een zich eindeloos vertakkend verhaal en elk verhaal is ook zonder die vertakkingen al onuitputtelijk. De roman als geheel is dan ook onmogelijk samen te vatten, te meer omdat veel van de verhalen ineens worden afgebroken en pas veel later worden hernomen, en omdat er veel in de verhalen ongezegd blijft. Alsof de ongeremd vertellende Piotr vaak het open einde verkiest boven de definitieve conclusie, het geheim boven de oplossing. Maar ook alsof Piotr sommige zaken te pijnlijk vindt om te vertellen, en daarom alleen in fragmenten en cliff hangers vertelt over het sterven en de begrafenis van zijn vader, en alleen in zinspelingen over de doem die over zijn eigen huwelijk hing. Een indruk die nog versterkt wordt door de vreemde volgorde waarin Piotr de dingen vertelt, waardoor het lijkt alsof hij sommige verhalen bewust of onbewust uitstelt. Maar tegelijk onderstreept dit ook dat zijn geheugen geen enkel lineair of chronologisch patroon wenst te volgen, en dat zijn weefsel van verhalen dus ontsnapt aan analyse en logica. Bovendien is suggestie in dit boek belangrijker dan verheldering, want alleen in geheimen wil Piotr wonen. De eerste zin van het boek gaat bijvoorbeeld over "Dat kleine, schriele mensje op de foto, met die opengesperde ogen": Piotrs vader. Uit die foto, waar ook kleine Piotr zelf op staat, vloeit op associatieve wijze een sfeervolle zondagse wereld voort die juist niet op die foto staat: van de hele familie op de boerderij, waar Piotr en vader nu even niet bij zijn want ze zijn uit wandelen. Maar een tijdje later gaat het dan toch weer over die opengesperde ogen op de foto: "misschien zagen ze in de helderheid van deze zon, terwijl ze hun blik over de horizon heen tilden, plotseling iets wat slechts in een bovennatuurlijk zien voor menselijke ogen toegankelijk is en waarin ze onthutst niet willen geloven". Nog weer wat later heeft Piotr, na eerst allerlei wonderlijke anekdotes met ons te hebben gedeeld over de fotograaf in kwestie, het over de "toegeeflijke triestheid die ergens diep op de bodem verborgen lag" van deze ogen, over hoe ongelovig zijn vader in de camera kijkt, en zegt hij "misschien hadden alle volwassenen toen wel zulke ogen, maar was dat zolang ze leefden niet te zien en komt dat pas op foto's uit die jaren naar voren, als de door de lengte van de herinnering reeds vermoeide foto's verbleekt, vergrijsd zijn". Vooral door nog weer veel latere passages in latere hoofdstukken krijgen deze zinnen hun volle geladenheid: die opengesperde ogen zijn de ogen van iemand die zijn nakende dood voorvoelt. Maar letterlijk gezegd wordt dat niet, zoals ook de bijbehorende wanhoop niet wordt benoemd, en zoals ook de gevoelens daarover van zoon Piotr onbenoemd en onverklaard worden gelaten. Er is alleen dat verhaal over een foto, waarop een schriel mensje staat met onnatuurlijk opengesperde ogen. En ja, natuurlijk is dat verhaal van wanhoop doordesemd, maar die wanhoop wordt niet breed uitgemeten of geëxpliciteerd, maar alleen tussen de regels door opgeroepen. Wat trouwens dankzij de meesterlijke pen van Myslikwski wel heel doordringend gebeurt.
Deze roman is dus een ongehoorde lappendeken van meanderende en zich vertakkende verhalen, waarin veel tantaliserende open plekken worden opengelaten en waarin veel alleen tussen de regels door wordt gezegd. Elk verhaal is vol mysterieuze pracht, bovendien versterken alle verhalen elkaars pracht en verdiepen zij elkaar mysterie. Dat mysterie is steeds heel fascinerend, maar ook vaak volkomen doorregen van wanhoop en melancholie. Niet alleen door alle dood en alle teleurstelling, maar ook door de wellicht mede daardoor geïnspireerde overtuiging van de hoofdpersoon dat alle schoonheid door de dood is heengegaan, en dat "vastheid van het geheugen de maat [is] van de wanhoop en wanhoop is immers niets anders dan de trotse en geduldige verbintenis van de mens met zichzelf". Daarom verwijlt hij bij graven en herinneringen aan de doden, om de "pijnlijke gevoeligheid te ervaren hoe ook ik hen volg in de dood en niet alleen in de wereld om hen heen. En wel zo alledaags, zo gewoon dat die gevoeligheid verrukking wordt, alsof ik oog in oog sta met het meest verheven geheim van de schoonheid. Ik wil wegzinken in dit sterven als in een bloeiende weide en kijken naar de zon die boven mij uitdooft". En die melancholie voel je in alle verhalen, uiteraard vooral tussen de regels. Tegelijk staan veel verhalen bol van intens en onmogelijk verlangen: niet alleen in de eerder genoemde dromen van Piotrs vader en moeder, maar nog sterker in even onmogelijke als aanstekelijke dromen van hemzelf en anderen om te kunnen lopen over de altijd wijkende horizon. Dus om de even illusoire als onverbiddelijke grens tussen hemel en aarde te kunnen gebruiken als nieuw looppad. En stiekem vermoed ik dat die onmogelijke droom wel eens in verband zou kunnen staan met de wanhoop: alsof de ultieme, door wanhoop en dood doordrenkte schoonheid waar Piotr vaak melancholisch over fabuleert tegelijk ook de droom is om te kunnen lopen over de horizon. Of te kunnen kijken voorbij de horizon, en dus verder dan eigenlijk mogelijk is, omdat de van wanhoop doordesemde schoonheid (of: de schoonheid die nog enige vorm kan geven aan de wanhoop) alleen daar bij benadering kan worden gezien. In elk geval lijkt zoiets als gewone schoonheid zonder wanhoop en dood voor Mysliwski niet te bestaan, want wanhoop en dood zijn voor hem kennelijk alomtegenwoordig. Maar even wezenlijk is dan ons vermogen om enige vorm te geven aan onze wanhoop, door de schoonheid van literatuur en kunst. En vooral de schoonheid die voelbaar wordt dankzij het creatieve, fabulerende, voortdurend associërende en daardoor steeds nieuwe perspectieven openende geheugen, zoals dat gedemonstreerd wordt in "De horizon".
Het zal duidelijk zijn: ik bewonder dit boek mateloos. Vanwege de enorme kracht en originaliteit van elk verhaal op zich en de enorme variatie en rijkelijke veelheid van de verhalen. Vanwege de wijze waarop die verhalen in elkaar resoneren en doorlopen, zodat ze elkaars kracht nog vergroten en elkaars mysterie nog verdiepen. Vanwege de enorme wanhoop en tragiek die tussen de regels door in prachtige, suggestieve beelden voelbaar wordt gemaakt. Maar vooral vanwege de enorme schoonheid die uit dit alles opstijgt. Ik word helemaal weggeblazen door de tragiek, wanhoop en weemoed die in alle verhalen zo pregnant naar voren komt. Maar ik word nog harder weggeblazen door de prachtige vorm die deze wanhoop krijgt, dankzij Mysliwski's unieke vertelkunst.
August 13, 2019
De hoofdpersoon neemt je mee op een reis doorheen zijn herinneringen. En zoals dat gaat met herinneringen worden kleine dingen zwaar uitvergroot (de zoektocht naar de schoen!) en verdringen ze belangrijke gebeurtenissen naar de achtergrond. Maar op die achtergrond speelt zich zoveel af, dat de traagheid van dit boek meer schijn is dan wat anders.
Wat is dit een knap geschreven boek, dat bovendien ook nog eens uitstekend vertaald is naar het Nederlands. Erg mooi, met een speciale vermelding voor die allerlaatste zin.
Wat is dit een knap geschreven boek, dat bovendien ook nog eens uitstekend vertaald is naar het Nederlands. Erg mooi, met een speciale vermelding voor die allerlaatste zin.
September 22, 2022
Na początek mała rada od cioci Oliwii: nie profanujcie audiobooków z utworami pana Myśliwskiego JAKIMKOLWIEK przyspieszeniem (chyba właśnie odkryłam, dlaczego tak średnio przypadł mi do gustu "Pałac").
Cudowna to była podróż. Istny wodospad wspomnień - czasem wartki, innym razem powolny, nieco chaotyczny - ale chyba nikt, komu zdarzyło się zadryfować w głąb własnych myśli, nie będzie poczytywał tego za wadę.
Chcąc być szczera, muszę przyznać, że miałam chwilowe momenty "zawieszenia". Nie wszystkie wątki zaskarbiły sobie moją uwagę, jednak uważam to za całkowicie naturalne.
Tak czy inaczej - "Widnokrąg" to dzieło na miarę "Traktatu...", przez które można (po raz kolejny nawiązując do wody; jakaś taka inspiracja) płynąć i płynąć, bez końca 🖤
Cudowna to była podróż. Istny wodospad wspomnień - czasem wartki, innym razem powolny, nieco chaotyczny - ale chyba nikt, komu zdarzyło się zadryfować w głąb własnych myśli, nie będzie poczytywał tego za wadę.
Chcąc być szczera, muszę przyznać, że miałam chwilowe momenty "zawieszenia". Nie wszystkie wątki zaskarbiły sobie moją uwagę, jednak uważam to za całkowicie naturalne.
Tak czy inaczej - "Widnokrąg" to dzieło na miarę "Traktatu...", przez które można (po raz kolejny nawiązując do wody; jakaś taka inspiracja) płynąć i płynąć, bez końca 🖤
November 29, 2020
Baigęs skaityti paskutinius "Akiračio" puslapius, dar kartą įsitikinau, kad kitąsyk svarbiau ne tai, kas parašyta, o tai kas sąmoningai nutylėta. Jaučiuos supratęs šį tą naujo apie atmintį, ir apskritai, seniai teko skaityti tokį romaną, kur viskas tiesiog savo vietoje – jokio bereikalingo įmantravimo, ir vis dėlto pavyksta išlaikyti skaitytojo dėmesį visus 550+ puslapių.
February 2, 2014
Przepięknie napisana, wzruszająca książka o wspomnieniach, rodzinnych relacjach i dojrzewaniu. I choć w połowie miałam wrażanie, że "Widnokrąg" jest przegadany, i mógłby być o 200 stron krótszy, to zakończenie sprawiło, że te zarzuty poszły w niepamięć. Na tle bylejakości serwowanej obecnie w księgarniach proza Myśliwskiego to prawdziwy klejnot.
August 4, 2023
[3.7] Trochę się zawiodłam;(
November 2, 2016
Wiesław Myśliwski to pisarz, który dwukrotnie został uhonorowany Nagrodą Literacką „Nike” (w 1997 roku za „Widnokrąg” właśnie, a także w 2007 roku za „Traktat o łuskaniu fasoli”). Według Wikipedii „wychodząc ze źródeł chłopskiego doświadczenia i chłopskiej mowy żywej, wpisuje swoje kreacje w krąg uniwersalnych praw i prawd o świecie i ludzkiej egzystencji.”
Nazwisko tego autora od dłuższego czasu regularnie pojawiało mi się przed oczami - na blogach książkowych, na grupach czytelniczych na Facebooku, w formie cytatów publikowanych przez znajomych na portalach społecznościowych. I zawsze temu nazwisku towarzyszył ogólny zachwyt nad jego twórczością i stylem (zwłaszcza nad „Traktatem o łuskaniu fasoli”, ale nie tylko). Muszę z pewnym wstydem przyznać, że to moje pierwsze spotkanie z prozą pana Myśliwskiego. Jakie są moje wrażenia?
Może zacznę od definicji samego słowa „widnokrąg”. Jest to bowiem granica widoczności, linia pozornego zetknięcia nieboskłonu z powierzchnią Ziemi. W terenie otwartym widnokrąg jest zbliżony kształtem do okręgu. W terenie zabudowanym lub pofałdowanym, widnokrąg stanowią najdalsze widoczne elementy krajobrazu. Pojęcie widnokręgu jest ściśle związane z obserwatorem. Im wyżej ponad powierzchnię terenu lub akwenu jest wzniesiony obserwator, tym odleglejszy jest jego widnokrąg.
Główny bohater, który jest równocześnie narratorem, również zatacza koło. Fotografią jego ojca rozpoczynamy wraz z Piotrem obserwację widnokręgu życia: jego dzieciństwa na wsi, bolączek dorastania, pierwszą miłość, śmierć ojca; a na fotografii jego syna kończymy. Stopniowo zapoznajemy się z bliskimi mu osobami, członkami rodziny i przyjaciółmi, nakreślonymi przez autora w sposób wielowymiarowy i pełnokrwisty. Narracja jest poprowadzona jako strumień świadomości, co może czasami wybijać z rytmu czytelnika, ponieważ bardzo gwałtownie potrafi się zmienić temat - tak jak myśli człowieka: w jednej chwili myślimy o jednej rzeczy, a w drugiej ciągiem skojarzeń dochodzimy do myśli, wspomnień o czymś kompletnie innym. Dzięki temu zabiegowi, cały czas miałam wrażenie, że siedzę w głowie prawdziwej żywej osoby i jej oczami, jej myślami poznaję jej życie (a raczej jej wspomnienia i wyobrażenia o tymże życiu).
Są też schody, które nabierają tu symbolicznego znaczenia, bowiem dają możliwość uczynienia widnokręgu odleglejszym. Ciągłe wbieganie Piotra na schody, by z wysokości wzgórza obserwować nagle powiększony i widziany stąd inaczej deszcz, dom, krajobraz w dole. I rola ojca we wprowadzaniu syna w poszerzanie jego widnokręgu (wyprawy po schodach do lekarza ubarwiane opowieściami ojca o dawnych bitwach). Oraz narzekanie matki na te schody, które może być odebrane jako obawa przed zmianami i nieuświadomione przeczucie konsekwencji wynikających z poszerzenia widnokręgu.
Myśliwski zmusił mnie do spojrzenia na swój widnokrąg. Co pozostawiłam już za sobą, a co pozostawię w przyszłości dla innych? Chyba każdy patrząc wstecz dostrzeże w swoim życiu symbolicznego psa Kruczka, „profesora”, który ukształtował i otworzył umysł oraz pierwszą przeżytą miłość. Nie znam osobiście pana Myśliwskiego, ale mam wrażenie, że jest to powieść bardzo autobiograficzna (samo umiejscowienie jej akcji w rodzinnych stronach autora - w Sandomierzu i okolicach, to sugeruje), ale równocześnie ma uniwersalny charakter, ponieważ pojęcie widnokręgu świetnie oddaje istotę życia, jako zataczania coraz szerszych kręgów dookoła kilku najistotniejszych zdarzeń i osób. Szczególne znaczenie w tej opowieści ma początek i koniec. Ojciec zawsze będzie miał wielkie znaczenie w życiu człowieka (a w szczególności mężczyzny) - jako autorytet lub rozczarowanie...
Forma powieści nadaje jej wyjątkowego charakteru. Bogactwo języka oraz warsztat literacki Myśliwskiego jest naprawdę fenomenalny. Czytając tę powieść można odnieść wrażenie słuchania gawęd starszej, bliskiej osoby, których słuchało się będąc dzieckiem. Ten rodzaj gawędy nadaje powieści swoistego tempa, które pochłania czytelnika. Ta zachwycająca pięknem polszczyzna, służy przekazaniu ot tak, niejako przy okazji, najważniejszych prawd życiowych.
Polecam.
Nazwisko tego autora od dłuższego czasu regularnie pojawiało mi się przed oczami - na blogach książkowych, na grupach czytelniczych na Facebooku, w formie cytatów publikowanych przez znajomych na portalach społecznościowych. I zawsze temu nazwisku towarzyszył ogólny zachwyt nad jego twórczością i stylem (zwłaszcza nad „Traktatem o łuskaniu fasoli”, ale nie tylko). Muszę z pewnym wstydem przyznać, że to moje pierwsze spotkanie z prozą pana Myśliwskiego. Jakie są moje wrażenia?
Może zacznę od definicji samego słowa „widnokrąg”. Jest to bowiem granica widoczności, linia pozornego zetknięcia nieboskłonu z powierzchnią Ziemi. W terenie otwartym widnokrąg jest zbliżony kształtem do okręgu. W terenie zabudowanym lub pofałdowanym, widnokrąg stanowią najdalsze widoczne elementy krajobrazu. Pojęcie widnokręgu jest ściśle związane z obserwatorem. Im wyżej ponad powierzchnię terenu lub akwenu jest wzniesiony obserwator, tym odleglejszy jest jego widnokrąg.
Główny bohater, który jest równocześnie narratorem, również zatacza koło. Fotografią jego ojca rozpoczynamy wraz z Piotrem obserwację widnokręgu życia: jego dzieciństwa na wsi, bolączek dorastania, pierwszą miłość, śmierć ojca; a na fotografii jego syna kończymy. Stopniowo zapoznajemy się z bliskimi mu osobami, członkami rodziny i przyjaciółmi, nakreślonymi przez autora w sposób wielowymiarowy i pełnokrwisty. Narracja jest poprowadzona jako strumień świadomości, co może czasami wybijać z rytmu czytelnika, ponieważ bardzo gwałtownie potrafi się zmienić temat - tak jak myśli człowieka: w jednej chwili myślimy o jednej rzeczy, a w drugiej ciągiem skojarzeń dochodzimy do myśli, wspomnień o czymś kompletnie innym. Dzięki temu zabiegowi, cały czas miałam wrażenie, że siedzę w głowie prawdziwej żywej osoby i jej oczami, jej myślami poznaję jej życie (a raczej jej wspomnienia i wyobrażenia o tymże życiu).
Są też schody, które nabierają tu symbolicznego znaczenia, bowiem dają możliwość uczynienia widnokręgu odleglejszym. Ciągłe wbieganie Piotra na schody, by z wysokości wzgórza obserwować nagle powiększony i widziany stąd inaczej deszcz, dom, krajobraz w dole. I rola ojca we wprowadzaniu syna w poszerzanie jego widnokręgu (wyprawy po schodach do lekarza ubarwiane opowieściami ojca o dawnych bitwach). Oraz narzekanie matki na te schody, które może być odebrane jako obawa przed zmianami i nieuświadomione przeczucie konsekwencji wynikających z poszerzenia widnokręgu.
Myśliwski zmusił mnie do spojrzenia na swój widnokrąg. Co pozostawiłam już za sobą, a co pozostawię w przyszłości dla innych? Chyba każdy patrząc wstecz dostrzeże w swoim życiu symbolicznego psa Kruczka, „profesora”, który ukształtował i otworzył umysł oraz pierwszą przeżytą miłość. Nie znam osobiście pana Myśliwskiego, ale mam wrażenie, że jest to powieść bardzo autobiograficzna (samo umiejscowienie jej akcji w rodzinnych stronach autora - w Sandomierzu i okolicach, to sugeruje), ale równocześnie ma uniwersalny charakter, ponieważ pojęcie widnokręgu świetnie oddaje istotę życia, jako zataczania coraz szerszych kręgów dookoła kilku najistotniejszych zdarzeń i osób. Szczególne znaczenie w tej opowieści ma początek i koniec. Ojciec zawsze będzie miał wielkie znaczenie w życiu człowieka (a w szczególności mężczyzny) - jako autorytet lub rozczarowanie...
Forma powieści nadaje jej wyjątkowego charakteru. Bogactwo języka oraz warsztat literacki Myśliwskiego jest naprawdę fenomenalny. Czytając tę powieść można odnieść wrażenie słuchania gawęd starszej, bliskiej osoby, których słuchało się będąc dzieckiem. Ten rodzaj gawędy nadaje powieści swoistego tempa, które pochłania czytelnika. Ta zachwycająca pięknem polszczyzna, służy przekazaniu ot tak, niejako przy okazji, najważniejszych prawd życiowych.
Polecam.
February 14, 2011
Jedna z tych książek, które czyta się słowo po słowie, by nie uronić ani słowa. Świetna. Momentami poruszająca, momentami zabawna. Ale zawsze piękna. Myśliwski ma dar opowiadania historii i mało kto może z nim (autorem, nie darem) równać.
July 26, 2011
Seriously, I think this might be the best book I've ever read. It's simply incomparably good!
February 20, 2016
"Bo cóż ważniejsze jest od słów, wszystko się ze słów bierze, i nawet najkrwawsza bitwa toczy się o słowa, które po niej zostaną."
July 4, 2022
www.instagram.com/miciausknygos
www.facebook.com/miciausknygos
Įdomiai pasakojama šeimos istorija, vykstanti tarpukario Lenkijoje. Aplinkui stalininis absurdas, vargani priemiesčio butai, naivūs bet geraširdžiai žmonės. Skaitydami sutiksite sumanią motiną, širdininką tėvą, dvi jaunas kurtizanes.
Pasakojimas vyksta lėtai, kartais šokinėjantis laiku, tačiau skaitosi viliojamai, norisi sužinoti kaip toliau klostysis veikėjų likimai. Knygą rekomenduoju, jei norite lengvo, bet ilgo romano, tinka vasarai prie šaltos arbatos ar braškių su pienu.
www.facebook.com/miciausknygos
Įdomiai pasakojama šeimos istorija, vykstanti tarpukario Lenkijoje. Aplinkui stalininis absurdas, vargani priemiesčio butai, naivūs bet geraširdžiai žmonės. Skaitydami sutiksite sumanią motiną, širdininką tėvą, dvi jaunas kurtizanes.
Pasakojimas vyksta lėtai, kartais šokinėjantis laiku, tačiau skaitosi viliojamai, norisi sužinoti kaip toliau klostysis veikėjų likimai. Knygą rekomenduoju, jei norite lengvo, bet ilgo romano, tinka vasarai prie šaltos arbatos ar braškių su pienu.
August 10, 2025
najpiękniejsze flaki z olejem, jakie w życiu przeczytałam
October 24, 2022
”Hoewel er eerlijk gezegd in de kerk helemaal niets te zien was en zelfs de meester dit zelf bevestigde, want terwijl hij daar nog steeds met zijn hoofd omhoog stond, fluisterde hij op een gegeven moment in plechtige concentratie: ‘Er is hier bijna niets, maar wat is het prachtig.’” (303). Die gewaarwording van Piotrek’s meester in de Sint-Jakobuskerk is voor mij representatief voor “De Horizon”. Want in die 624 bladzijden gebeurt er niets spectaculairs, het zijn onchronologische vaak wonderlijke herinneringen, maar wat zijn die prachtig!
Deze volgens de achterflap meest autobiografische roman, bekroond met een prestigieuze literatuurprijs is niet een boek dat je even uitleest en is in veel opzichten met niets te vergelijken wat ik eerder gelezen heb. Want wel een heel bijzondere schrijfstijl met werkelijk schitterend proza, hier en daar surreëel, vaak lyrisch, zelfs dromerig, soms hallucinair als de horizon, melancholisch dan weer komisch, ongewone wendingen. Herinneringen verpakt in verhalen - schietend van links naar rechts en abrupt afgebroken, van de ene regel op de andere zonder waarschuwing kantelend naar een totaal ander perspectief, springend van de hak op de tak, heen en weer door de tijd slingerend en daardoor krijgen de verhalen nog meer lading.
“De Horizon”, “die lijn om ons heen tussen hemel en aarde die ons insluit. Hoewel dat niet meer dan een illusie is. Steeds als je erheen wilt zal hij zich van je verwijderen, zonder zijn afstand tot jou te verliezen. En je zult je altijd in het midden bevinden.”. Ons centrum van de wereld dus, ieder zijn eigen grens die zijn eigen horizon afbakent en tegelijkertijd laat die lijn die geen begin en einde heeft, dat einde van de wereld zich niet vertroebelen door verbeelding noch enige gedachte, aangezien ze in zichzelf verbeelding als gedachte is.
Wat doet de tijd? Veranderen… Zo lees je dat die en die al niet meer tot de levenden behoren, dat dat deel van de stad één bouwput is, terwijl je vervolgens weer in een levend verleden verdwijnt, haast alsof je naast een eigen geliefde een verleden herbeleeft.
Piotr’s vroege jeugd tegen de achtergrond van een invoelend beschreven Poolse plattelandscultuur gedurende de oorlogsjaren met wisselende fronten (en de eerste jaren erna). Een oorlog die wel aanwezig is, maar nergens prominent: men wordt erdoor gedomineerd, er is armoede, paarden ontwijken bomtrechters in de weg, daar een afgeschoten tank en daar nog een, uitkijken voor mijnen op het land, een strijd om het bestaan van een eenvoudige, niet altijd harmonieuze, doch hechte familie (vader Zygmunt, tante Marta, oom Wladek - zijn obsessie met Raafje, de hond wiens oog werd uitgestoken een feit dat te pas en te onpas in veel van die herinneringen terugkomt - tante Jadwinia, oom Stefan, oma en opa).
De zwoele ‘tango’-dames Róza en Ewelina Poncka met hun vele mannelijke bezoekers die allemaal stropdassen achterlaten en de opgroeiende Piotrinius verwennen met cacao. En de moeder! Een vrouw van tegenstellingen, van wisseling van stemmingen, de enige waarvan geen andere naam bestaat dan “moeder”, maar die in het boek de meest prominente haast magistrale rol heeft. Kilometerslange pagina’s rond de zoektocht naar een verloren linker schoen heb ik ademloos gelezen en herlezen.
Prachtig ook dat in elkaar overvloeien van tijdstippen en posities op één pagina: een uitzicht over een dal als tienjarige waarbij een Joods gezin tijdens WO II wordt “verhuisd”, een uitzicht op de Sint-Jakobuskerk die jaren later toneel zal zijn van Piotr’s huwelijksinzegening waarbij hij tegelijkertijd bruidegom en toeschouwer is (332). Myśliwski maakt veel gebruik van herhaling, van gedetailleerde opsommingen, er zijn werkelijk ellenlange uitweidingen over van alles en nog wat, maar origineel en nergens storend, er wordt veel verteld, maar veel suggestiefs ook niet!
En dan dat hallucinaire laatste hoofdstuk, pure schoonheid, superlatieven schieten tekort: prachtig, prachtig!
Deze volgens de achterflap meest autobiografische roman, bekroond met een prestigieuze literatuurprijs is niet een boek dat je even uitleest en is in veel opzichten met niets te vergelijken wat ik eerder gelezen heb. Want wel een heel bijzondere schrijfstijl met werkelijk schitterend proza, hier en daar surreëel, vaak lyrisch, zelfs dromerig, soms hallucinair als de horizon, melancholisch dan weer komisch, ongewone wendingen. Herinneringen verpakt in verhalen - schietend van links naar rechts en abrupt afgebroken, van de ene regel op de andere zonder waarschuwing kantelend naar een totaal ander perspectief, springend van de hak op de tak, heen en weer door de tijd slingerend en daardoor krijgen de verhalen nog meer lading.
“De Horizon”, “die lijn om ons heen tussen hemel en aarde die ons insluit. Hoewel dat niet meer dan een illusie is. Steeds als je erheen wilt zal hij zich van je verwijderen, zonder zijn afstand tot jou te verliezen. En je zult je altijd in het midden bevinden.”. Ons centrum van de wereld dus, ieder zijn eigen grens die zijn eigen horizon afbakent en tegelijkertijd laat die lijn die geen begin en einde heeft, dat einde van de wereld zich niet vertroebelen door verbeelding noch enige gedachte, aangezien ze in zichzelf verbeelding als gedachte is.
Wat doet de tijd? Veranderen… Zo lees je dat die en die al niet meer tot de levenden behoren, dat dat deel van de stad één bouwput is, terwijl je vervolgens weer in een levend verleden verdwijnt, haast alsof je naast een eigen geliefde een verleden herbeleeft.
Piotr’s vroege jeugd tegen de achtergrond van een invoelend beschreven Poolse plattelandscultuur gedurende de oorlogsjaren met wisselende fronten (en de eerste jaren erna). Een oorlog die wel aanwezig is, maar nergens prominent: men wordt erdoor gedomineerd, er is armoede, paarden ontwijken bomtrechters in de weg, daar een afgeschoten tank en daar nog een, uitkijken voor mijnen op het land, een strijd om het bestaan van een eenvoudige, niet altijd harmonieuze, doch hechte familie (vader Zygmunt, tante Marta, oom Wladek - zijn obsessie met Raafje, de hond wiens oog werd uitgestoken een feit dat te pas en te onpas in veel van die herinneringen terugkomt - tante Jadwinia, oom Stefan, oma en opa).
De zwoele ‘tango’-dames Róza en Ewelina Poncka met hun vele mannelijke bezoekers die allemaal stropdassen achterlaten en de opgroeiende Piotrinius verwennen met cacao. En de moeder! Een vrouw van tegenstellingen, van wisseling van stemmingen, de enige waarvan geen andere naam bestaat dan “moeder”, maar die in het boek de meest prominente haast magistrale rol heeft. Kilometerslange pagina’s rond de zoektocht naar een verloren linker schoen heb ik ademloos gelezen en herlezen.
Prachtig ook dat in elkaar overvloeien van tijdstippen en posities op één pagina: een uitzicht over een dal als tienjarige waarbij een Joods gezin tijdens WO II wordt “verhuisd”, een uitzicht op de Sint-Jakobuskerk die jaren later toneel zal zijn van Piotr’s huwelijksinzegening waarbij hij tegelijkertijd bruidegom en toeschouwer is (332). Myśliwski maakt veel gebruik van herhaling, van gedetailleerde opsommingen, er zijn werkelijk ellenlange uitweidingen over van alles en nog wat, maar origineel en nergens storend, er wordt veel verteld, maar veel suggestiefs ook niet!
En dan dat hallucinaire laatste hoofdstuk, pure schoonheid, superlatieven schieten tekort: prachtig, prachtig!
May 29, 2012
In deutscher Übersetzung unter dem Titel "Der helle Horizont" erschienen. (Selten eine so gute Übersetzung aus dem Polnischen gelesen, btw..) Myśliwski hat eine Empfindsamkeit, die beim Lesen weh tut. Weil es meine eigene berührt, oder sie verstärkt, oder mir meine vergleichsweise Stumpfheit vor Augen führt. Sprachgewaltig, die Sätze durchbrechen immer wieder die Sphäre des Realen und führen in eine Ebene von Träumen, Hirngespinsten, phantastischen Vorstellungen. Schlesisches Bauernleben zwischen Hitler und Stalin, aus der Sicht eines außergewöhnlich mit Beobachtungsgabe gesegneten Jungen / Mannes. Ich komme aus dem beschriebenen Milieu und finde das Buch schon deswegen aufregend, es hat allerdings auch den Warschauer Literaturpreis Nike bekommen, und die wissen noch besser, was gut ist. ";)"
August 15, 2013
Rewelacyjna książka, napisana pięknym językiem, opowiedziana w niespiesznym tempie. Chociaż jest to rodzaj literackiej biografii, autor nie przejmuje się tak bardzo chronologią. Nie stara się też trzymać czytelnika w napięciu, w taki sposób jak robią to autorzy powieści sensacyjnych. Powraca on raczej do tych samych sytuacji i wydarzeń, których zakończenia się już domyślamy. Co ciekawe, chociaż akcja toczy się w czasie wojny i w powojennej rzeczywistości, to raczej te pozornie mało ważne wydarzenia, takie jak zgubiony but, mogą utkwić w pamięci i determinować ludzkie losy.
February 22, 2020
To jest coś tak pięknego, że aż wstydzę się wypowiadać, żeby nie popsuć sobie wrażenia. Słowa zaskakują i zachwycają jak najwspanialszy krajobraz wyłaniający się zza skały po wdrapaniu na szczyt. Ach!
May 26, 2020
ciche arcydzieło
May 26, 2023
Be galo graži ir nostalgiška (bet jokiu būdu ne banaliai sentimentali) knyga.
Knygoje leidžiamasi į pagrindinio veikėjo Piotro vaikystės ir jaunystės prisiminimus karo ir pokario metais Lenkijoje. Prisiminimas keičia prisiminimą, jie šokinėja pirmyn - atgal, bet skaitant tai nei kiek netrikdė, greičiau atvirkščiai, jie natūraliai sugulė į sklandų pasakojimą - kartu ir fragmentišką, ir vientisą (kuo toliau skaitant, tuo labiau). Piotro prisiminimuose atgyja jo vaikystės momentai kaime pas senelius kartu su dėdėmis ir tetomis (nuo beveik apeiginio gaidžio valgymo sekmadieniais iki slėpimosi per karą rūsyje) bei epizodai mažame miestelyje, kur jis gyveno su tėvais (nuo kelionės laiptais į miestą su sergančiu tėvu iki karvės galvos vagystės). Dalis epizodų liūdni, dalis juokingi ir/ar absurdiški, bet labai dažnai savyje talpinantys ir tą, ir tą. Taip pat per Piotro prisiminimus atsiskleidžia ir platesnė perspektyva: karo ir pokario buitis bei skurdas, santūrus žmonių susitaikymas ir bandymas išgyventi, vieną okupantą, keičiant kitam, ir, žinoma, žmogaus santykis su savo praeitimi bei šaknimis.
Kas man paliko didžiausią įspūdį, tai autoriaus meistriškai, sodriai ir gyvai nupiešti veikėjų (Piotro šeimos ir epizodiškai sutiktų žmonių) paveikslai bei kasdienybės epizodai. Skaitant, tu lyg prieš akis matai nerimastingą Piotro motiną, tempiančią jį ieškoti pamesto bato, ligotą tėvą, ant kurio Piotras pyksta už tai, kad jis serga, besiginčijančius senelį su dėde Vladeku, absurdišką Piotro bandymą sakyti agitacinę kalbą Stalino gimtadienio proga ir daugybę kitų. Ir nors čia nėra kažkokio įspūdingo veiksmo, o veikėjai - "paprasti" žmonės, bet ta jų kasdienybė ir gyvenimas įtraukia.
Knyga - malonumas dėl savo labai gražios ir vaizdingos kalbos (taip pat puikaus vertimo) bei lėto, bet turtingo ir įtraukiančio pasakojimo, atgaivinančio praeitį. Labai tinkama knyga lėtoms vasaros atostogoms kaime:)
Knygoje leidžiamasi į pagrindinio veikėjo Piotro vaikystės ir jaunystės prisiminimus karo ir pokario metais Lenkijoje. Prisiminimas keičia prisiminimą, jie šokinėja pirmyn - atgal, bet skaitant tai nei kiek netrikdė, greičiau atvirkščiai, jie natūraliai sugulė į sklandų pasakojimą - kartu ir fragmentišką, ir vientisą (kuo toliau skaitant, tuo labiau). Piotro prisiminimuose atgyja jo vaikystės momentai kaime pas senelius kartu su dėdėmis ir tetomis (nuo beveik apeiginio gaidžio valgymo sekmadieniais iki slėpimosi per karą rūsyje) bei epizodai mažame miestelyje, kur jis gyveno su tėvais (nuo kelionės laiptais į miestą su sergančiu tėvu iki karvės galvos vagystės). Dalis epizodų liūdni, dalis juokingi ir/ar absurdiški, bet labai dažnai savyje talpinantys ir tą, ir tą. Taip pat per Piotro prisiminimus atsiskleidžia ir platesnė perspektyva: karo ir pokario buitis bei skurdas, santūrus žmonių susitaikymas ir bandymas išgyventi, vieną okupantą, keičiant kitam, ir, žinoma, žmogaus santykis su savo praeitimi bei šaknimis.
Kas man paliko didžiausią įspūdį, tai autoriaus meistriškai, sodriai ir gyvai nupiešti veikėjų (Piotro šeimos ir epizodiškai sutiktų žmonių) paveikslai bei kasdienybės epizodai. Skaitant, tu lyg prieš akis matai nerimastingą Piotro motiną, tempiančią jį ieškoti pamesto bato, ligotą tėvą, ant kurio Piotras pyksta už tai, kad jis serga, besiginčijančius senelį su dėde Vladeku, absurdišką Piotro bandymą sakyti agitacinę kalbą Stalino gimtadienio proga ir daugybę kitų. Ir nors čia nėra kažkokio įspūdingo veiksmo, o veikėjai - "paprasti" žmonės, bet ta jų kasdienybė ir gyvenimas įtraukia.
Knyga - malonumas dėl savo labai gražios ir vaizdingos kalbos (taip pat puikaus vertimo) bei lėto, bet turtingo ir įtraukiančio pasakojimo, atgaivinančio praeitį. Labai tinkama knyga lėtoms vasaros atostogoms kaime:)
July 10, 2022
Tokią ir gilią, ir labai paprastą vienu metu knygą gali parašyti tik didis rašytojas. Rašymo grožis "Akiratyje" yra absoliučiai nenuginčijamas - net tas, kuriam knyga nepatiko pripažins, kad tai genijaus kūryba, nes rašo Wieslaw wow wow wow kaip. Kūrinys labai nostalgiškas, jį labiausiai suprastų mūsų seneliai, nes vienu akies krašteliu tuose karo pokario laikuose pabuvojo. Keturios žvaigždės šiam šedevrui yra keturios žvaigždės man kaip skaitytojai - aš jam ne iki galo pribrendusi, retsykiais sukimasis apie tą patį (pvz vos ne 50 psl. rašymas apie pamesto bato ieškojimą ar 40 psl. apie kiemsargį šunį) nusibosdavo ir imdavau nuobodžiauti. Neabejoju kad labiau prinokusi ir susiraukšlėjusi sakysiu, kad kūrinys tobulas.
Read
April 4, 2024Brak oceny bo wszyscy zachwalają, a może to ja nie mam gustu tylko
January 24, 2024
5☆
" - Przynieść ci jeszcze morza?"
Cudo♡♡
" - Przynieść ci jeszcze morza?"
Cudo♡♡
May 1, 2023
Książki Myśliwskiego budzą we mnie tęsknotę za życiem, którego nie przeżyłam. Autor pokazuje mi czyiś widnokrąg, który opisuje tak dokladnie ze jestem w stanie czuć opisywane powiewy wiatru podczas pasania krow na łące, zachwyt opowieściami ojca podczas wspinaczki na gore jak i jego zmeczenie, tupot bosych stóp w rytmie tang na suficie, niewinną dobroć wujenki. Nawet te postacie które pojawiają sie na rozdział, czy jest o nich kilka wzmianek, sa tak barwne, ze mimo chaotycznej narracji idealnie wpasowują się do historii i tworzą uporządkowana całość. Wydarzenia przeplatają sie między sobą jak prawdziwe wspomnienia bez ładu i składu, skacząc od maleńkości, dorosłości do lat gimnazjalnych. Jedno małe wspomnienie wywołuje drobnym szczegółem kolejne, które całkowicie pożera rozdział, przez co ta książka żyje.
This entire review has been hidden because of spoilers.
December 9, 2013
Waham się między 4 a 5. Niech będzie więc 4,5. Piękna powieść. Smutna (dla mnie 90% książek i filmów jest smutnych), ale opowiedziana lekko i z humorem. No i genialnym językiem. Jak tylko skończyłam, zaczęłam znów czytać pierwszy rozdział. Jak oni tego koguta jedzą! Jak kosteczki wysysają. Mistrzostwo. Chciałoby się poznać wszystkie postaci - nie dziwię się, że niektórzy do tej pory szukają w Sandomierzu TEJ kamienicy, którą zamieszkiwały panny Ponckie.
July 19, 2018
Sava, pažįstama,artima, skalsi ir sodri tarsi juoda duona knyga. Gera kartu su visais veikėjais būti visą tekstą, nes dabartis ir praeitis yra kartu. Ir nors jau žinai, kas nutiks, vis tiek godžiai verti puslapius. Apie kai kurias knygas galima spręsti iš jų pirmo sakinio. O dėl šios paskutinio veta skaityti ją visą.
Displaying 1 - 30 of 101 reviews