Opwaaiende zomerjurken

by Oek de Jong

In Opwaaiende zomerjurken wordt in drie episoden de groei naar volwassenheid van Edo Mesch beschreven. Het kind met zijn moeder, in een eeuwigdurende zomer op het platteland van de jaren vijftig. De puber, op een van de Zeeuwse eilanden, in een wurgende driehoek met een tante en een oom, zich vastklampend aan het beeld van een filosofisch systeem dat de wereld doorgrondelijk moet maken. De adolescent in een web van erotische verhoudingen, in Rome en Amsterdam en op het water van de Friese meren.

Genres: Dutch Literature, Fiction, Roman, Literature, Novels, 20th Century, Audiobook

263 pages, Paperback

First published January 1, 1979

About the author

Oek de Jong (born in 1952) is the author of a relatively small, but highly esteemed literary oeuvre of novels, short stories and essays. He is best known for his novels: Opwaaiende zomerjurken (Billowing Summerskirts, 1979), Cirkel in het gras (Circle in the Grass, 1985) and Hokwerda's kind (Hokwerda's Child, 2002). His books have sold more than half a million copies. His work has been translated into nine languages. He was awarded the Reina Prinsen Geerligs Prize, the Bordewijk Prize and the Busken Huet Prize, and he was shortlisted for the Libris Prize in Holland and the Golden Owl Award in Belgium.
As an essayist (trained as an art historian) he has written extensively on the arts.
In Octobre 2012 he published the novel Pier and Ocean, his magnum opus.

Reviews

[Matthieu Wegh · Rating 5 out of 5]

? Ik heb erg genoten van Zwarte schuur, dus daarom was ik blij dat ik vorig jaar dit boekje in een speciale uitgave (boekentoppers 2002) zag met een interessante samenvatting aan het einde van het boek (p 264-271)
🤔Ik heb er zeker weer van genoten, maar misschien net iets minder dan van Zwarte Schuur, want soms werd het laatste deel een beetje te langdradig en irritant, hoewel een beetje schuren bij een goede roman zoals deze zeker (ver)mag. Tijdens het lezen had ik een sterk Woody Allen gevoel. Het was alsof ik in 1 van zijn films beland was met zijn neurotische en met allerlei wetenschappen koketterende persoonlijkheid, maar toch vind ik de schrijfstijl van Oek de Jong mooier dan de dialogen in een Woody Allen film...

=> Nieuwsgierig ben ik nu vooral naar Cirkel in het gras, maar zoals ik inmiddels gewend ben lees ik niet zo snel in 1 jaar 2 boeken van een zelfde auteur, dus dat zal nog wel een jaartje of 2 gaan duren en misschien wordt het dan toch Hokwerda's kind of Pier en Oceaan...
MW 14/6/22
of Man zonder rijbewijs?
MW 19/6/24

[Fabian · Rating 4 out of 5]

Perfecte zomerlectuur: zon, zee, strand en gestoorde gedachten! En, o ja, als bonus: bevat misschien wel 1 van de mooiste scènes uit de Nederlandse literatuur.

[Marc Lamot · Rating 2 out of 5]

Ik heb er even over gedaan om mijn oordeel te vormen, want het is een vrij complexe roman, waar ik tijdens de lectuur heel gemengde gevoelens over had. Maar uiteindelijk ben ik eerder teleurgesteld.

Oek de Jong is heel ambitieus geweest in dit debuut, en dat is hem later ook erg zuur opgebroken, want hij kon duidelijk niet overweg met de hoge verwachtingen die hij zelf had opgewekt. De hoofdfiguur, Edo Mesch, krijgen we geschetst in drie gedaanten: als kleine jongen, erg eenzelvig en sterk hangend aan zijn moeder (met duidelijk oedipale spanning) en ook geïntrigeerd door de buurvrouw; dat gaat dan als vanzelf over in het tweede deel, waarin zijn puberale worsteling als 17-jarige seksueel gefocust is op zijn tante, in een uitgebreid beschreven spel van aantrekking en afstoting, en begeleid door een pseudo-filosofische zoektocht die erg pedant aandoet; het derde deel is een amalgaam van scenes als dertigjarige, met allerlei mislukte relaties, zelfmoordgedachten en uitmondend in een wat ondoorzichtig maar mooi beschreven vitalistisch slot ("ik wil, ik wil, ik wil").

Wat me erg tegenstond was het geflirt met Mulisch (de retorische hoogstandjes, het filosofisch gewauwel) en het zoveelste portret van een neurotische eenzaat, à la Vestdijk. Maar toch zijn er af en toe passages die in het Nederlandse taalgebied van een ongeziene schoonheid zijn; de "titel-passsage" bijvoorbeeld waarbij hij achterop de fiets van zijn moeder zit, en naast hen de buurvrouw rijdt en de beide vrouwen lijken te vliegen door hun opwaaiende zomerjurken. Neen, Oek De Jong laat zien dat hij wel wat in zijn mars heeft, maar hij had dit beter nog wat laten rijpen. Ik ben benieuwd naar zijn latere werk. (2.5 stars)

[Marije Willems · Rating 4 out of 5]

"Het enige dat hem interesseerde was extreem te zijn. Normaal doen, dat kon iedereen." (p212)

Dit boek. Het is complex, mooi, dramatisch, zinderend, erotisch, bevreemdend. En soms ook langzaam, taai, theoretiserend, fragmentarisch en veeleisend (en daardoor ook weer aantrekkelijk en boeiend).

[Milo van Bokkum · Rating 5 out of 5]

Ook bij derde (vierde? Weet niet meer) lezing een van de mooiste Nederlandse boeken die ik ken, zo niet de mooiste

[Thomas Vandewalle · Rating 4 out of 5]

Gisteren feestje geskipt en tot 3u gelezen. Was leuk, luchtte op.

[Loren Snel · Rating 4 out of 5]

Met tegenzin: 4 sterren. Liever had ik er 3 uitgedeeld - heb dit boek vaak genoeg door de kamer willen smijten - maar die Oek kan nou eenmaal irritant goed schrijven. Al komen termen als ‘volkomen vanzelfsprekendheid’ en de tong als ‘listig lapje vlees’ me nu wel de keel uit. Dit boek voelde bijtijds als dates die ik heb gehad met mannen die onophoudelijk hoogdravend lullen zonder ook maar te doen alsof ze nu, ooit eens, geïnteresseerd zijn in wat er ondertussen in een ander omgaat.

In zijn terugblik op de verschijning van zijn debuut, achterin mijn editie, schrijft de auteur: ‘Vooral de puber en adolescente Edo vind ik soms so irritant dat ik hem wel een schop onder zijn kont zou willen geven.’ You and me both, Oekie.

Deze debuutroman - over hoe een van de wereld gescheiden jongen met een Oedipus-complex die opgroeit tot een eenzame volwassen man, die in plaats van échte intimiteit durven aangaan, een superioriteitscomplex verkiest en aan depressie en ocd lijdt - is eigenlijk 100 pagina’s te lang. Of misschien was de lezer van begin jaren 80 geduldiger. Het einde maakte wel veel goed, met dank aan Joyce als zijn grote inspirator.

Pfoe, blij dat ik het uit heb. Cirkel in het gras blijft voor nu voor mij het betere werk, al ben ik dankbaar voor de schrijftips die de auteur achterin Opwaaiende zomerjurken uitdeelt.

[Marieke Camps · Rating 3 out of 5]

Tja.. een mooi boek. Mooie zinnen, prachtige zinnen eigenlijk. Er zit veel in en de chaos in structuur past weer goed bij het verhaal. Ik vraag me wel af of er nog zulke boeken geschreven worden, ingewikkeld.

[Saad Abdulmahmoud · Rating 2 out of 5]

Een roman vol tegenstrijdigheden, en zonder bevredigende samenhang

Oek de Jongs debuutroman Opwaaiende zomerjurken (1979) is een boek dat me als lezer vooral achterliet met verwarring en ongenoegen. Hoewel het werk in de Nederlandse literatuur als invloedrijk en vernieuwend wordt gezien, was mijn leeservaring verre van plezierig. De roman is opgebouwd uit drie delen, die weliswaar elk hun eigen fase in het leven van hoofdpersoon Edo Mesch verbeelden, maar als geheel rommelig en onaf voelen. De delen lijken niet echt op elkaar aan te sluiten, alsof de ontwikkeling van de hoofdpersoon onderweg is blijven steken.

Verhaalstructuur en inhoud
verwarring en versnippering: Het eerste deel, Oskar Vanille, schetst een beeld van een achtjarige jongen vol angsten, onzekerheid en egocentrisme. Hij zoekt houvast in een droomwereld waarin hij zich Oskar Vanille noemt – een kinderlijke fantasie die tegelijk filosofisch zwaar beladen is. Deze jeugd is getekend door een moeizame verhouding tot zijn moeder, een fascinatie voor de buurvrouw en een constante vlucht uit de werkelijkheid. De scène waarin zijn moeder en buurvrouw op de fiets hun jurken laten opwaaien – symbool voor vrijheid – vormt voor Edo een moment van puur geluk, maar blijft uiteindelijk een herinnering waaraan hij zich vastklampt.

In Het Systeem: Het tweede deel, is Edo inmiddels zeventien en verblijft hij bij zijn oom en tante. Zijn obsessie met controle en orde uit zich in een poging een allesomvattend filosofisch systeem te ontwerpen. Tegelijk ontwikkelt hij een ongemakkelijke, zelfs erotische relatie met zijn tante, wat zijn innerlijke strijd tussen gevoel en verstand, orde en chaos, verder verdiept. Toch voelt dit deel onaf – de ontwikkeling van zijn denkwereld blijft hangen in abstractie en Edo’s gedrag komt steeds vreemder en onbegrijpelijker over.

Scherm der reflectie: Het derde deel, maakt het er niet beter op. Edo is nu een jonge volwassene en schrijver geworden. Zijn verhouding met zijn vriendin Nina is kil en afstandelijk. In Egypte en Rome dwaalt hij letterlijk en figuurlijk rond in herinneringen, dromen en gedachten, waarin het onderscheid tussen fantasie en werkelijkheid steeds diffuser wordt. Flashbacks, perspectiefwisselingen en filosofische bespiegelingen volgen elkaar op, wat het verhaal moeilijk toegankelijk maakt. Uiteindelijk probeert Edo zelfmoord te plegen, maar besluit op het laatste moment te blijven leven. Een dramatische wending, maar die voelt eerder gezocht dan natuurlijk.

Thematiek:
Tegenstellingen, maar zonder grip
Een belangrijk motief in de roman is de voortdurende strijd tussen tegenstellingen: orde en chaos, gevoel en verstand, werkelijkheid en verbeelding, veiligheid en angst. Oek de Jong wil met deze spanningen de psychische instabiliteit van Edo tastbaar maken, en dat lukt hem ten dele. Tegelijk zorgt die overdaad aan tegenstrijdigheden ervoor dat je als lezer steeds verder afdrijft van het verhaal. Je begrijpt Edo’s keuzes vaak niet, zijn handelingen voelen onsamenhangend aan, en hij blijft afstandelijk. Zijn constante gevecht met zichzelf maakt hem moeilijk invoelbaar. Hoewel de schrijver thematisch een rijke wereld oproept, ontbreekt het aan literaire samenhang en afronding. De roman verliest zich in abstracte overwegingen die niet altijd een functie hebben in het narratief. Personages worden opgevoerd, verdwijnen weer, zonder dat hun rol echt beklijft.

Opwaaiende zomerjurken is niet bevredigend en is geen goed boek om te lezen. De structuur is gefragmenteerd, de karakters blijven op afstand en de gedachtewereld van Edo is weliswaar complex, maar vaak onnavolgbaar. Het grootste probleem is dat het boek probeert alles te omvatten – kindertijd, puberteit, volwassenheid, filosofie, erotiek, de zoektocht naar identiteit – maar uiteindelijk niets echt tot bloei laat komen. De roman leest als een onaf systeem: veel denkwerk, weinig gevoel. Veel opwaaiende beloften, maar weinig momenten van echte bevrijding.

[Carlijn Keijzer · Rating 5 out of 5]

Dezelfde woorden als Oek vinden lukt toch niet, dus gewoon, 5 sterren

[Michael]

Over Zwarte schuur was ik niet zo te spreken. De scènes waarin het hoofdpersonage een verslaafd meisje ‘helpt’ vond ik tenenkrommend en de stijl vond ik alledaags. Over dit boek kan dat geenszins gezegd worden. Het heeft me totaal verrast, zowel Oek de Jong zijn taal als de wijze waarop hij de binnenwereld van Edo tot uitdrukking laat komen. De eerste episode, die zich afspeelt in Edo’s vroege kindertijd vond ik met afstand het ontroerendst. Daarna werd het onder meer door het wisselen van focalisatie ingewikkeld en soms zelfs wat afstandelijk. Ik vrees dat ik te veel gemist heb in deze roman om sterren te kunnen geven.

[Tom Wijgert · Rating 3 out of 5]

De titel maakte mij op voorhand bang. Vast weer zo’n klassiek oversekste Nederlandse schrijver die wat onzin over De Oorlog plempt en verder lekker kutjes en borstjes beschrijft. Geilend op de ‘opwaaiende zomerjurken.’

Gelukkig zit het, althans gedeeltelijk, anders. De opwaaiende zomerjurken van moeder en buurvrouw, de betovering van de zomer voor de jonge Edo Mesch als Oskar Vanille (die naam alleen al!) in deel 1. Prachtig.

Het tweede deel, Edo als 17-jarige in een nogal problematische driehoeksverhouding met zijn oom en tante op vakantie. Wat bezield die tante? Het is ongelooflijk hoe naïef en argeloos zij is.

Deel drie is vager, wisselende scenes, ontluikende depressies en een wereldbeeld dat blijft haken.

Bij vlagen een mooi boek. Sommige delen waren tergend langdradig, en de hoofdpersoon is soms niet uit te staan. Binnenkort verder met Oek’s oeuvre.

[Gijs Zandbergen · Rating 1 out of 5]

In 1979 vond ik er niks aan, dit gedetailleerde geneuzel van een eenzelvig jochie. Bijna een halve eeuw later vind ik dat gekunstelde, ikkerige jarenzeventig proza nog steeds ongenietbaar. Ik heb het einde wederom niet gehaald. Wat een verschil met De Jongs latere proza als Pier en Oceaan, Zwarte schuur en Man haalt rijbewijs. Daar heb ik van genoten, dankzij de humor, de brede blik en het ontbreken van slappe gevoeligheid.

[Roosje De Vries · Rating 5 out of 5]

Zomerjurken, zee en zorgeloosheid, zoiets….


‘Of is ons heimelijk bewust dat wij het essentiële, dat wij begeren, nooit zullen zien? Op het vertrek komt het aan, op de steeds hernieuwde poging, het opbreken, het zich niet gewonnen geven.
F.C. Terborgh’ (motto op p. 7)


Een van mijn liefhebberijen is het herlezen van romans. Vroeger deed ik dat met name om te zien of ik het boek nog steeds zo goed vond. Dat deed ik voor het eerst met Vestdijks De kellner en de levenden. Het was een grote verrassing: dit boek werd met iedere herlezing steeds beter! Ik geloof dat na herlezing nog geen enkele roman door de mand is gevallen. In ieder geval komt me geen voorbeeld voor de geest.

Oek de Jongs romandebuut Opwaaiende zomerjurken zag ik staan tussen de luisterboeken van de bibliotheek. Verzot op luisterboeken ben ik; dan kun je zo fijn multitasken. Vorig jaar was zijn nieuwste roman Zwarte schuur me tegengevallen. Ik heb zo’n beetje alle romans van De Jong gelezen en ook nog een paar essays. Cirkel in het gras en Hokwerda’s kind staan op dit moment het verst van me af. Tijdens de herlezing van Opwaaiende zomerjurken viel me ineens op hoe steady de thematiek en motieven in het fictieve werk van De Jong zijn.

Edo Mesch aka Oskar Vanille is een jongen die gepest wordt. Hij heeft een lui oog dat afgeplakt wordt en hij draagt een bril. Reden te over om zo’n cycloopje buiten te sluiten. Dat pesten van die kinderen is niet het allerergste wat hem overkomt; dat wil zeggen het is wel degelijk erg maar de werkelijke reden van buitensluiting is hijzelf. Hij is een moeilijk kind, stuurs, weinig toegankelijk, neurotisch en overgevoelig.

‘Dagenlang had zijn moeder al het mogelijke gedaan om hem in evenwicht te houden. Steeds had ze op kritieke momenten met een blik van verstandhouding, een fronsen van haar wenkbrauwen of met listig voetenwerk onder tafel zijn vader en zijn jonger broertje en zusje eraan herinnerd dat hij ontzien moest worden. Nu en dan had ze op subtiele wijze de afspraak onder zijn aandacht gebracht om hem er op de dag zelf niet mee te overvallen. Iedere avond had ze op de rand van zijn bed gezeten en hem zoveel vlinderkusjes gegeven als hij maar wilde.’ (1979: 9)

Wat mij nu direct opvalt is de overeenkomst tussen Edo en de jonge Marcel Proust. Later in de roman is er sprake van dat Edo schrijver wil worden en dat hij beseft dat ‘hij zijn eigen personage moet worden’. In het begin van deel Drie vraagt Edo zich af wat de verloren tijd nu eigenlijk is? Hoe subtiel kan intertekstualiteit zijn? In ieder geval een stuk subtieler dan de intertekstualiteit in Zwarte Schuur.
En zo is deze debuutroman ook een roman over wordend schrijverschap en de wording van een roman: een prachtig meta-niveau. Ook daar ben ik dol op: op romans die gaan over het schrijven van een roman; als je goed leest merk je dat er best een hoop boeken gaan over het schrijven van een roman. Ik ga geen uitputtende opsomming geven, dat is ondoenlijk, maar denk eens aan een paar boeken die vorig jaar verschenen zijn: Grand Hotel Europa van Ilja Leonard Pfeijffer; Kamers anti-kamers van Niña Weijers. Ik denk dat niet iedereen het met eens is waar het Kamers anti-kamers betreft. In de roman van Pfeijffer is het overduidelijk.
De intertekstualiteit met Proust en het meta-niveau waren mij bij vorige lezingen niet opgevallen. Herlezen is derhalve geen tijdsverspilling. - Grapje! -

Oké, ik geloof dat de opbouw van mijn stukje niet helemaal ordelijk verloopt. Nu ja, lees gewoon per alinea, dan zal het wel goed komen.

In het eerste deel van dit boek is Edo een jongen op lagere-school-leeftijd. Hij hangt aan zijn moeder, die erg lief voor hem is en ook toegeeflijk, maar toch voelt hij zich niet erg op zijn gemak in het gezin. Zijn vader moet op militaire herhalingsoefening; er zijn vast veel mensen die totaal niet weten wat dat voorstelt. Even kort: vroeger was militaire dienst verplicht voor jongens van een jaar of 18; na het vervullen van de dienstplicht moesten oudere mannen minstens een keer op herhaling om de geleerde vaardigheden opnieuw te oefenen. Dat is dus met het vervallen van de dienstplicht verdwenen. In ieder geval, Edo is bang dat zijn vader niet meer terugkomt en in de oorlog zal blijven. Daardoor vervreemdt de vader (nog) meer van zijn zoon.

Edo voelt zich een buitenstaander, hij probeert Oskar Vanille te zijn, een veel leuker jongetje. Hij voelt zich niet helemaal veilig in zijn huis, hij voelt dat hem iets ontbreekt. Of dat ‘iets’ zich in de buitenwereld te bevindt of in zichzelf, daar heeft hij geen idee van. In Pier en oceaan, deel een wordt dit thema van zich een vreemde voelen in zijn eigen huis, ook zeer goed uitgewerkt. En in Zwarte schuur vind je dit ook terug. Genoeg ‘bewijs’ om deze thematiek te gaan beschouwen als horend bij Oek de Jong. Tijdens het lezen van Pier en oceaan een paar jaar terug overviel me deze problematiek; ik werd erdoor uit het veld geslagen; ik herkende het vermoedelijk.

Edo is klef met zijn moeder, misschien een beetje te klef, je voelt ergens een Oidipouscomplexje opwellen. Onderdrukte erotiek is in het leven van Edo altijd een issue; de goede lezer valt op dat dit eigenlijk in alle romans van De Jong zo is. Seks en erotiek worden weggedrukt, want sociaal natuurlijk ongepast en niet in overeenstemming met de control freak die Edo eigenlijk is. Als kleine jongen is hij een soort van verliefd op zijn moeder en op de buurvrouw; de vrouwen trekken samen veel op. Hun opwaaiende zomerjurken tijdens een fietstochtje geven een ultiem gevoel van geluk: een bewegingloosheid die tegelijk een heel dynamisch is. Het gaat om zwoel weer, zon, zee, water, zeilen, dat doet Edo graag, om vrouwenlichamen, misschien zou ik moeten schrijven: zeemeerminnenlichamen, zoiets als de liefdesgodin Afrodite, die uit het schuim der zee geboren werd, die van Botticelli bijvoorbeeld. Maar nu slaat mijn verbeelding wel erg op hol. In die onbewuste associatie moet je het wel een beetje zoeken.

In de twee latere delen van deze roman blijkt Edo nog steeds een voorkeur te hebben voor oudere vrouwen en ook voor vrouwen die echte of een soort van familie zijn. Ze zijn wel én niet bereikbaar voor hem. De paradox is in Edo’s leven niet ver te zoeken.

Deel twee en drie gaan over latere periodes in zijn leven. In de liefde is hij wel en niet succesvol. Het zal niet verbazen dat het meisje met wie hij een tijd een relatie heeft, door hem verlaten wordt. Edo zoekt veiligheid en warmte maar het verstikt hem tegelijk. Hij weet niet goed hoe hij hiertussen de juiste weg moet vinden, behalve misschien in het opschrijven ervan.

De mannen vormen vrijwel altijd een bedreiging voor deze gevoelige en kwetsbare jongen. Hij probeert die mannen op hun eigen gebied te verslaan of het nu een intellectueel steekspel is of een plas-sessie in een openbaar toilet. O, ja, Edo stond er eigenlijk niet echt te plassen maar oneerbare handelingen met zichzelf te verrichten. En dan is plassen niet makkelijk. Edo delft het onderspit, dat verbaast niet, of zeker is het zo dat hij zich voortdurend vernederd voelt. Hij kan niet anders dan een heel pedant ventje spelen. Een raar maar waar: de Nederlandstalige literatuur loopt over van de pedante ventjes.


‘‘Waar is God nu?’’
‘Begin je weer,’ grinnikte ze. ‘Hij is overal.’
Dat wist hij zo onderdehand (sic!) wel, maar hij begreep het niet. Daarom stelde hij de vraag steeds opnieuw, in de hoop dat ze een ander en duidelijker antwoord zou geven.
‘Overal,’ herhaalde hij. ‘Dus ook in mijn kamer?’’ (ib.: 18)

God, religiositeit, mystiek, de behoefte aan een hogere macht, de esoterische ervaring of hoe je het ook wilt noemen, is zeker ook een De Jong-thema. Er is behoefte aan een hogere macht, aan een sublimatie van het gewone leven, aan het speciale dat niet af te dwingen is: dat wordt ook wel genade genoemd, gek genoeg speelt het begrip ‘genade’ geen rol hier.
Of noem het dan maar bij zijn naam: Verlossing. Edo’s queeste is behalve het schrijverschap, de Verlossing. De Verlossing uit het beklemmende ondermaanse bestaan met zijn onzekerheden en zijn dwangneuroses of wat een mens dag en nacht kwelt. Ook in Zwarte schuur.


Wanneer hij nog een klein kind is breng je als lezer veel sympathie op voor de gevoelige en tobberige Edo. Naarmate hij ouder wordt en pedanter, een nare jongen toch eigenlijk, is het moeilijker om daarin de kwetsbare jongen te blijven zien. Mensen die het heel moeilijk hebben met zichzelf zijn niet zo sympathiek. Die pedanterie doet niets af aan de roman. Er gebeurt niet zo verschrikkelijk veel, niet veel in de buitenwereld, ja, wel wat natuurlijk, maar het is vooral de binnenwereld van deze intelligente tobber wiens dagelijkse leven een hel op aarde is, die je aandacht helemaal opslorpt.


Heb je nog niets gelezen van Oek de Jong, of allen Zwarte schuur, dan moet je dit romandebuut beslist lezen. De Jongs stijl hier is echt geweldig en zoveel mooier dan in zijn laatste roman.



Over de auteur:

Oebele Klaas Anne (Oek) de Jong (Breda, 4 oktober 1952) is een Nederlandse schrijver.

Oek de Jong (1952) is de zoon van voormalig staatssecretaris Klaas de Jong Ozn. en Dies Windig. Zijn jeugd bracht hij door in Dokkum en Goes. Hij studeerde kunstgeschiedenis in Amsterdam.

Hij debuteerde in 1975 met "De onbeweeglijke Tze" in het Hollands Maandblad. In 1977 verscheen De hemelvaart van Massimo, een verzameling korte verhalen waarvoor hij de Reina Prinsen Geerligsprijs kreeg. In 1979 volgde zijn doorbraak met Opwaaiende zomerjurken, een roman die positief ontvangen werd door de pers en door lezers en die met de Ferdinand Bordewijk Prijs beloond werd. Zes jaar later, in 1985, verscheen Cirkel in het Gras. Deze roman was in vergelijking met de bildungsroman Opwaaiende zomerjurken van een heel ander slag, veeleer een ideeënroman. Dit boek werd ook goed ontvangen.

Hierna volgde er een stillere periode rond De Jong. De periode tussen 1985 en 1995 werd door De Jong in interviews een ‘donkere tijd’ genoemd. In deze tijd maakte hij – samen met Chris Rutenfrans, Yoeri Albrecht, René van Hezewijk, Peter Nelissen, Joost Vroege en Jaap Verraes – deel uit van de zgn. "Platoclub", een kring rond de schrijfster Andreas Burnier. Wel gaf hij in deze periode gastcolleges aan de universiteit van onder andere Amsterdam (1986) en Leiden (1993) en later ook nog in Berlijn (2000). Hij gaf les in het prozaschrijven (onder meer aan de nog niet gedebuteerde Joost Zwagerman en Marcel Möring). Daarnaast begon hij aan het schrijven van zijn dagboek en deed vrijwilligerswerk met geestelijk gehandicapten.

In 1993 verscheen een kleine bundel van hem: De inktvis. Door het merendeel van de critici werden deze novellen afgewezen. In een essay met de titel Niet-handelen, niet-weten deed De Jong een poging zijn verhalen te verklaren. Dit essay werd opgenomen in een bundel met essays en reisverhalen die tussen 1995 en 1997 geschreven werd: Een man die in de toekomst springt. In 1998 won dit boek de Busken Huetprijs. De Jong was van 1998 tot 2000 redacteur van De Revisor.

Er verscheen weer een grote roman van De Jong in 2002, namelijk Hokwerda's kind, een boek dat hem weer in de belangstelling bracht. Dit werk is in 2006 op het toneel gebracht in een bewerking van Productiehuis Brabant in een regie van Madeleine Jutten-Matzer met Wendell Jaspers in de hoofdrol.

Hokwerda's kind werd genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs en de Gouden Uil.

De eerste drie romans van De Jong zijn in verscheidene talen vertaald waaronder het Duits en Frans.

In 2012 verscheen de verhalenbundel Brief aan een jonge Atlas. Deze bundel bevat autografische verhalen die De Jong aan het begin van zijn schrijverschap schreef.

In oktober 2012 verscheen zijn nieuwe, grote roman: Pier en oceaan. De Jong werkte ruim acht jaar aan deze roman en noemt het zelf zijn magnum opus. Voor dit boek kreeg hij de F. Bordewijk-prijs 2013, de Zeeuwse Boekenprijs en de Gouden Uil 2013.

In 2015 was hij samen met Jaap Goedegebuure de bezorger van De brieven van Frans Kellendonk.

Uitgeverij Atlas Contact brengt in het najaar van 2016 een essaybundel onder de naam Het visioen aan de binnenbaai uit.

Vanaf 2015 werkte hij opnieuw aan een grote roman, die in september 2019 verschijnt onder de titel Zwarte schuur. Het boek krijgt lovende recensies en verkoopt goed.

Publicaties
De hemelvaart van Massimo (verhalen, 1977)
Lui oog (novelle, 1979)
Opwaaiende zomerjurken (roman, 1979)
Cirkel in het gras (roman, 1985)
De inktvis (novellen, 1993)
Een man die in de toekomst springt (essays, 1997)
Zijn muze was een harpij (Frans Kellendonklezing en essay over W.F. Hermans, 1998)
Hokwerda's kind (roman, 2002)
De wonderen van de heilbot (dagboek, 2006)
Mevrouw Len (verhaal, 2009)
Proloog 1952 (relatiegeschenk VBK uitgeversgroep, 2010)
Brief aan een jonge Atlas (essays, 2012)
Pier en oceaan (roman, 2012)
Wat alleen de roman kan zeggen (essay, 2013)
Het visioen aan de binnenbaai (essays, 2016)
Zwarte schuur (roman, 2019)

Secundaire literatuur
Jaap Goedegebuure (red.), Een klievende roman, over Opwaaiende Zomerjurken. Amsterdam, Augustus, 2009.
Johan Goud (red.), Het leven volgens Oek de Jong: Terug naar een naaktheid. Zoetermeer, Klement, 2014.

Prijzen
1977: Reina Prinsen Geerligsprijs voor De hemelvaart van Massimo
1979: F. Bordewijk-prijs voor Opwaaiende zomerjurken
1998: Busken Huetprijs voor Een man die in de toekomst springt
2013: De Gouden Uil Literatuurprijs voor Pier en oceaan
2013: De Zeeuwse Boekenprijs voor Pier en oceaan
2013: F. Bordewijk-prijs voor Pier en oceaan





Bibliografie:

Titel: Opwaaiende zomerjurken
Auteur: Oek de Jong
Uitgeverij: Meulenhoff
Jaar van uitgave: 1979
Aantal pp’s: 272
ISBN: 90 290 0590 4

[Laurens · Rating 5 out of 5]

‘Ze leunden met hun rug tegen de bar, beschaamd, dronken mineraalwater en staarden over het achterdek. Het zwijgen weeks onverdraaglijk. Hij stond op het punt het afscheid in te leiden. Zij voelde dat en voegde toen zomaar haar hand bij de zijne in de zak van zijn jack. Onwillekeurig ontsnapte hem een zucht. Zijn angst verdween en hij voelde dat het er was: overeenstemming. Zomaar. En opeens maakte alles gelukkig: het rinkelen van de lege flesjes die werden teruggezet in de kratten, de wolken die langs de hemel schoven, de verlatenheid van het dek, de stuifregen van de douches die iemand had opengedraaid, de deksteward die leunend tegen de reling een sigaret rookte. Alles leek doortrokken van eenzelfde essence. Ik hoef niet langer te zoeken. Het is er’

☁️☁️☁️

[Emiel · Rating 2 out of 5]

Nee... te ingewikkeld geschreven en erg protserig. De schrijfstijl is erg raar en opvallend. De ene keer zijn het makkelijke, korte zinnen waar je zo doorheen leest. Dan weer stuit ik op rotsen van passages waar ik, zelfs na vier keer lezen, niks van op kan maken.
Bovendien vond ik de psychologische ontwikkeling van Edo als hij ouder wordt niet erg interessant. Er zaten echter mooie stukjes tussen over zijn afkeer van conformisme en banaliteit en altijd maar diezelfde dingen... Daarom geen één ster. Maar ik zou het niet nog een keer lezen.

[Els Boot · Rating 5 out of 5]

Ik ben geen fan van fantasy en lees minder graag thrillers. Ik lees graag boeken van mooie schrijvers die ergens over gaan. Ben gek op verhalende literatuur. Dat alles is 'Opwaaiende Zomerjurken' niet! Oek de Jong schrijft het introverte verhaal van een jonge man met een moeder complex. Niet verhalend (waar ik zo van hou) maar slechts verwoorde gevoelens van pagina één tot aan het eind. Adembenemend mooi! Geen moment verveelde ik mij, geen moment verslapte ik. Het hele boek, gretig naar de volgende pagina, gelezen.

[Kim · Rating 4 out of 5]

"Waarom ben ik niet gewoon, melkboerenhondenhaar en recht voor zijn raap? Of is iedereen eigenlijk zoals ik maar zie ik het niet omdat ze het verborgen houden, net als ik? Als dat zo is, dan moet het werkelijke leven onzichtbaar zijn, iedereen leeft het, niemand spreekt erover."

http://winterlief.blogspot.nl/2013/03...

[Sibrich van Baalen · Rating 3 out of 5]

Ik vind het moeilijk om sterren te geven aan dit boek. Heb eerst twee andere boeken van Oek gelezen en daar was ik weg van. Dit boek bevat zeker interessante passages, maar over het geheel gezien werd ik niet in het verhaal gezogen. Ik voelde me een soort buitenstaander die aan de zijlijn het boek aanschouwde, kan het niet goed uitleggen.

[Geoffrey van Zonneveld · Rating 3 out of 5]

Bij tijden weet je eigenlijk niet zo goed wat gebeurt in dit boek. Drie fasen uit het leven van Edo volg je, met terugblikken en overdenkingen en gepeins en ingedeelde gesprekken met anderen.
Wat echt gebeurt en wat Edo verzint is niet altijd ben makkelijk te volgen.. Zeker niet als blijkt dat hij schrijver is geworden en het eerste deel van het boek (een stuk over zijn jeugd) ook een verhaal blijkt te zijn.
Door al dat gedenk en gepeins soms echt lastig te volgen, maar wel de moeite waard.

[Lieselot · Rating 2 out of 5]

“Ik denk over waarheden als koeien, want als iedereen het eens is heeft niemand voldoende nagedacht.” (234)

Opwaaiende zomerjurken, de titel klinkt fantastisch, het boek is dat niet.

[Hans · Rating 5 out of 5]

Een mooi indringend boek wat maar door mijn hoofd blijft spoken. Een paar quotes om de sfeer te schetsen:

"Orde is een incident"

"De gedachte aan een systeem was de enige uitweg geweest. Een symmetrisch systeem nog wel. Zijn beeld van de wereld. Voor het eerst had hij het gevoel dat je in deze wereld iets kon zoeken en dat hij het zocht. Wat hij zocht bleef vaag, maar het leek hem nuttig alvast een ordner aan te schaffen."

"Hij wachtte en verbaasde zich erover dat alles gewoon doorging. Dat was hij nog niet gewend."

:Hij wist dat het onmogelijk was, maar zijn verlangen was altijd sterker dan dit besef van onmogelijkheid. Bovendien leek alleen het onmogelijke hem interessant."

"Normaal! Wat heb je eraan als iets normaal is als je het niet meer kan verdagen?"

"Het vluchtige is net zo werkelijk als dat wat duur heeft."

Ik wou dat het dagelijks leven ook doorspekt was met zulke mooie zinsnedes en dialogen.

[Wendy · Rating 2 out of 5]

Er gebeurt veel Edo's hoofd. Veel meer dan in zijn emoties. Deze probeert hij uit alle macht te forceren waardoor hij als een tikkende, zonderlinge tijdbom door het leven gaat.

Ambitieus geschreven, met een ingewikkelde ik-figuur die mijns inziens onnodig overcomplex is gemaakt. Met moeite uitgelezen.

[Peter · Rating 2 out of 5]

Academisch proza heette dat blijkbaar; in ingewikkelde hink-stap-sprongzinnen geschreven gefilosofeer over het gevoelsleven van de hoofdpersoon die erg op de schrijver zelf lijkt. Doorbraakroman waar De Jong 25 jaar op kon teren. Komt stilistisch niet in de buurt van Kellendonk met wie hij toen vergeleken werd. Ook de zweem van seks die ik altijd om dit boek vermoedde valt tegen

[D · Rating 1 out of 5]

After a pleasant beginning, leaving lots of interesting open questions to develop -- which sadly aren't --, the book quickly becomes boring and pretentious. I kept hoping it would improve again, but no. Wish I hadn't lost time finishing it.

[Gerda · Rating 1 out of 5]

Ik ben er halverwege mee gestopt, het leven is te kort voor neurotiese verhaaltjes.

[Jente · Rating 4 out of 5]

Oedipus Oek

[Eric · Rating 2 out of 5]

Als ik dit soort boeken lees, dan ben ik blij dat ik niet meer voor de klas sta.

[Marjanneke · Rating 2 out of 5]

De titel en tekst op de achterflap spraken me aan, maar het boek is geloof ik niet aan mij besteed. Ik vond het een verwarrend verhaal waarbij ik me niet echt in kon leven in de hoofdpersoon en zijn gedachtengang.

[DR THOM KLEISS · Rating 2 out of 5]

Typical eighties’ Dutch personal coming of age psychology saga - remember I found it a beautiful and good novel when it was published. Some parts ok but very heavy on internal mind struggles...
I don’t think it would get the same welcome now.