Utos ng Hari at Iba Pang Kuwento

by Jun Cruz Reyes

Utos Ng Hari At Iba Pang Kuwento (Tagalog Language)

Genres: Short Stories, Fiction

106 pages, Paperback

First published January 1, 1981

About the author

Si Jun Cruz Reyes ay isa sa mga natatanging muhon ng wikang Filipino at kamalayang Bulakenyo ng ating panahon. Mula 1993 hanggang 2004, kung kailan siya ay Assistant Professor sa Departamento ng Filipino at Panitikan ng Unibersidad ng Pilipinas, nakapaglabas siya ng maraming libro, kabilang ang Etsa-Puwera na nagkamit ng unang premyo sa National Centennial Literary Contest noong 1998 at National Book Award mula sa Manila Critics Circle noong 2001. Siya ang SEA Write Awardee ng Pilipinas sa taong 2014.

Isa rin siyang magaling na guro na binigyan ng parangal bilang pinakamahusay na Assistant Professor ng College of Arts and Letters sa UP Diliman, Most Outstanding Faculty sa Polytechnic University of the Philippines, at ng isang Writing Grant mula sa UP Office of the Chancellor at Office of the Vice President for Academic Affairs noong 2003. Si Reyes ay kinikilala rin sa marami pang unibersidad tulad ng Ateneo de Manila University, De La Salle University, at University of Sto. Tomas, na kadalasang iniimbitahan siyang maging panelist, judge o tagapagsalita sa mga palihan at patimpalak. Abala rin siya sa pagiging judge sa mga pambansang patimpalak gaya ng Palanca Awards at NCCA Writers Prize.

Ginawaran siya ng Gawad Alagad ni Balagtas ng Unyon ng Manunulat sa Pilipinas noong 2002. Sa taong iyon din siya hinirang bilang Most Outstanding Alumni for Literature and the Arts ng Hagonoy Institute noong Diamond Anniversary nito. Patuloy na isinusulong ni Reyes ang kamalayan para sa kanyang bayan sa pamamagitan ng pagbibigay ng libreng workshop sa pagsusulat, journalism, pelikulang dokumentaryo, pagpipinta at iba pa, sa kanyang bahay sa Bulacan. Editor-in-Chief din siya ng D yaryo Hagonoy , kasalakuyan niyang tinatapos ang pag-akda sa Hagonoy, Paghilom sa Kasaysayan . Muling nilathala ng UP Press ang kanyang Utos ng Hari noong 2002. Ang pinakabago niyang aklat ay ang Ka Amado (Talambuhay ni Ka Amado Hernandez) na inilabas noong 2012. Patuloy siyang nagtuturo ng pagsusulat sa UP.

Sa Kasalukuyan ay senior adviser si Jun Cruz Reyes ng Center for Creative Writing ng PUP, siya rin ang utak sa likod ng Biyaheng Panulat (Ang Caravan Para sa Panulat na Naghahanap sa Bayan).

Reviews

[Apokripos · Rating 4 out of 5]

Sa Mata ng mga Maralita
(Suring Aklat ng Utos ng Hari at Iba Pang Kuwento ni Jun Cruz Reyes)

Premyado at multi-awarded na kwentista si Pedro Cruz Reyes, Jr. o mas kilala bilang Amang Jun ng mga kapwa manunulat at ng kanyang mga estudyante. Sa Utos ng Hari at Iba Pang Kuwento, ang kauna-unahang nalathala niyang aklat tampok ang mga maikling kuwento na nanalo sa patimpalak ng Carlos Palanca Memorial Awards for Literature, makikita ang pag-usbong ng kanyang panulat; ang mapaglaro, eksperimental niya istruktura’t naratibo; at kung papaano niya inilarawan, binigyang buhay at itinaguyod ang kalagayan ng pangkaraniwang tao kasama ng lipunang iniinugan nito.

Ang mga sumusunod ang siyam na maiiklling kuwento na matutunghayan sa kalipunan kalakip ang aking mga kuro-kuro sa bawat isa sa mga ito:

• Trilohiya: Nagpupugay—Mga Tauhan sa Looban (1977) — binubuo ng tatlong tapusang maiikling katha ang unang kuwento: A.) Sulat Mula sa Kanto – kuwentong tambay ang estilo at inilalahad sa pabalbal na pananalita ang pambungad na istorya na naglalarawan ng mga daing at angal ng isang (ano pa nga ba?) tambay. Noong una’y nagtataka ako kung bakit ito ang naisipang gawing paunang kuwento, kalauna’y makikitang sa paglalarawan ng kapaligiran at pang-araw-araw na buhay sa looban, binabanghay nito ang magiging tagpo ng mga susunod pang istorya sa koleksyon. Binigyang boses at puso ni Reyes ang isang tauhang walang ginawa maghapon kundi ang maupo sa kanto na lugmok sa kumunoy na kinasadlakan. Kakatwang maituturing na sa kawalan ng tauhan — pati na rin ng mga kasamang tambay — ng magandang opurtunidad at kapangyarihan na pamunuan ang sariling landas, wala siyang tulak kabigin kundi pulos reklamo sa buhay. Magkalangkap sa naratibo ang mga aspirasyon at pag-aaglahi; B.) Kuwento ni Rey – hindi nalalayo sa nauna ang estilo ng pagkakakuwento. Coming-of-age naman ang pamamaraan ni Reyes dito na makikita kung papaanong namulat sa Rey sa kalagayang politikal ng bansa na tuwiran niyang naranasan. Sa taltlong katha na bumubuo sa Trilohiya, ito ang aking pinakanagustuhan dahil sa pailalim nitong sundot at pagpuna sa Batas Militar ni Marcos; C.) Isang Kuwento ng Pag-ibig – sa pamagat pa lang makikita na ang pang-unang tema ng ikatlong istorya: pag-ibig. Tunay man ang pagmamahalang nadarama sa isa’t isa ni Labo (isa uling tambay) at ni Ella ay di naman ito ukol sa panahon at tinututulan ng sirkumstansya’t tao sa paligid nila. Marahil, bago pa ang ganitong uri ng katha sa panahon nang isulat ni Reyes, ngunit kung titignan ito sa ngayon palasak na ang mga melodramatikong kuwento na tulad nito.

• Isang Lumang Kuwento (1973) — bakit kaya ito pinamagatan ng ganito ng may-akda? Sa aking pakiwari, hangga’t may mahirap at mga taong hikahos sa buhay sa ating bansa, tunay na di maluluma ang mga kuwentong gaya ng kay Simon. Patuloy pa ring maglalatay ang mga ganitong uri ng karanasan at kalagayan.

• Mula Kay Tandang Iskong Basahan: Mga Tagpi-Tagping Alaala (1975) — Maganda ang pagkakabalangkas, treatment at build up ng kuwento. Isinasalaysay ito mula ikalawang punto de bista (second point of view) ng isang taong lubos na nakauunawa sa pangunahing tauhan, si Tandang Iskong Basahan. Sa paglalarawan, pagkatao, katangian at papaano na rin agad paratanganang “baliw” ng mga tao, maraming pagkakahawig si Tandang Iskong Basahan kay Piliosopo Tasyo mula sa obrang Noli Me Tangere ni Gat Jose Rizal. Natatangi ang pangunahing tauhan dahil una’t huling pinaiiral nito ang dignidad at prinsipyo kahit pa man sa harap ng kahirapan, gutom o husgahan dili sampu ng kanyang mga kapitbahay at mga tao sa kanayunan. Hitik rin ang ikaltong katha ng simbilismo na siyang nakatulong sa kaigtingan upang maipadama sa mambabasa ang malalim na pagdadalamhati ng matanda.

• Araw ng mga Boldoser at Dapit Hapon ng Isang Bangkang Papel sa Buhay ni Ato (1976) — Madrama, oo, ngunit di maitatanggi na madadala ang mambabasa sa sinapit ni Ato. Isa muling coming-of-age pero mas matindi ang hagupit ng mensahe ng kuwentong ito kaysa sa naunang B.) Kuwento ni Rey mula sa Trilohiya; sukdulan ang pagkabasag ng kawalang muwang ng batang tauhan. Binaybay ng ikaapat na katha kung papaano nagagawang kumapit sa patalim ng isang tao bunsod ng desperasyon at malubhang kalagayan na nagtutulak sa kanyang upang gumawa ng masama laban sa kapwa.

• Utos ng Hari (1978) — sino bang mag-aaral ang di makauugnay sa naging karanasan ni Jojo? Ang ganitong palakad ng mga “nagdudunong-dunungang guro” ay di lang umiiral at masasaksihan sa Philippine Science High School sa kuwento kundi dinaranas din ng lahat ng estudyante sa kahit ano pa mang paaralan sa lungsod. Makulay at puno ng angst ang pagkukuwento. Sa katauhan ni Jojo nakatagpo ng kakampi at boses ang mga estudyante at nalaman nilang di sila nag-iisa sa nararanasang kabuktutan ng mga mapagharing-uri sa mga eskwelahan. Pinakapaborito ko ito sa kalipunan ng mga maiikling katha.

• Doon Po sa Amin — makikita pa rin ang mapaglaro at malikot na pagtuklas ni Reyes ng naratibo at ng iba pang paraan ng paglalahad ng istorya, at sa ikaanim na katha gamit ang monologue nilibak naman niya ang mga buktot na gawi ng mga empleyado’t mga taong nasa mataas na posisyon sa isang opisina na tanging huwad na pakikitungo lamang ang paraan upang pakibagayan. Muli, humugot ang may-akda ng di mapasisnungalingang tagpo buhat sa tunay na buhay.

• Mga Kuwentong Kapos (1979) — kulminsayon ng eksperimentasyon sa pagkukuwento ang huling katha na binubuo ng tatlong istorya ng mga tauhang nakilala ng nagsasalaysay. Halo-halong rekado ng emosyon ang inihain ni Reyes sa mambabasa: nakakatawa, nakalulungkot, nakakainis at nakakapanghinayang. Sa aking pagtataya, dama ang hilatsa ng post-modernism sa kathang ito. Sa tatlong istorya sa Mga Kuwentong Kapos matutunghayan ang iba’t ibang daan ng buhay, nand’yang paliko, pakanan o diresto. Saliw sa pamagat nito, naghahanap ang mambabasa ng mga kasagutan sa mga katanungang itinatanong niya rin sa sarili gaya ng naglalahad. Nakakadismaya mang sabihin, sa huli’y di dagli-dagling makahahanap ng kalutasan. Tunay nga na ang buhay isa ring kuwentong kapos.

Unang aklat ko ito na nabasa mula sa panulat ni Jun Cruz Reyes, at nagagalak ako sa pasyang naging buwenamano ito sa kanyang mga nalathalang akda kahit pa man mayroon na ako ng ilan sa mga huli niyang gawa. Batid ni Reyes para kanino siya nagsusulat at ang mga taong nais niyang bigyan ng boses sa gitna ng kanilang hikbi, dalamhati at pagkalam ng sikmura. Dahil tulad nila hindi na siya iba sa kanilang kalagayan at sa Utos ng Hari at iba Pang Kuwento ganap niyang naipadama ang estado ng mga tulad nila at pinamalas ang tunay na mukha ng kahirapan sa mata ng mga maralita.



_________________________
Detalye ng Aklat:
Ika-58 sa taong, 2012
Nilathala ng The University of the Philippines Press
(Paperback, Ikalawang Edisyon, 2002)
106 pahina
Sinimulan nang: Nobyembre 20, 2012
Natapos nang: Nobyembre 23, 2012
Ang Aking Rating: ★ ★ ★ ★

[Makikita rin ang suring aklat na ito at iba pa sa aking book blog, Dark Chest of Wonders .]

[K.D. Absolutely · Rating 3 out of 5]

Ito ang pinaka-unang libro ni Amang Jun Cruz Reyes. Binasa ko ito kasabay ang tatlong magigiting na kaibigan na mga kasapi ng Pinoy Reads Pinoy Books. Sa grupong ito, ang mga kasapi ay mga Pilipinong nagbabasa ng mga akdang sariling atin. Sali na kayo sa pangkat na ito at tuklasin ang mga librong sinulat ng ating mga kababayan. Panahon na para hindi puro mga dayuhang aklat ang ating binabasa. Magpugay tayo sa mga Pilipinong nobelista, makata, mandudula at kwentista.

At isa sa mga batikang kwentista at nobelistang Pilipino ay si Jun Cruz Reyes. Ang librong ito, Utos ng Hari at Ibang Pang Kuwento ay binubuo ng siyam ng kuwento. Ito ang mga sumusunod:

1) Trilohiya: Nagpupugay - Mga Tauhan sa Looban. 3 STARS
Tatlong kuwento tungkol sa buhay ng isang binatilyong naninirahan sa lugar ng mga informal settlers sa magulong lungsod ng Maynila. Maganda at mabusisi ang pagkakalarawan. Ang unang kuwento, "Sulat Mula sa Kanto" ay mga hinaing ng isang tambay. Ang pangalawa, "Kuwento ni Rey" ay may sundot sa umiiral na Batas Militar dahil may parang sona o raid at ang pangatlo, "Isang Kuwento ng Pag-ibig" ay may karakter ng isang babaeng biktima ng mga lalaking mahihilig. Siya ay pinagsamantalahan ng tadhana dahil sa kahirapan. Totoo nga sigurong nangyayari ang ganoon pero parang umay na ako. Naririnig ko na iyon kahit noong ako ay bata pa.

2) Isang Lumang Kuwento. 2 STARS
Sa kuwentong ito, na nanalo ng Palanca noong 1973, unang nagkaroon ng paniwala si Jun Cruz Reyes na marunong siyang magsulat. Kaya't siguro'y tumaas ang ekspektasyon ko sa kuwento at noong matapos kung basahin ay di nito naabot ang inaasahan ko. Simple lang ang kuwento. Nagsimula doon sa complain mode gaya sa #1 na ang tagapagsalaysay ay biktima ng kahirapan kaya raw siya ay naging tambay at wala na siyang magagawa. May kaibigang mayaman na nagpapatikim sa kanya ng buhay nakaririwasa. Ngunit parang wala naman siyang ginagawa. Walang pangarap na marating din ang ganoong estatdo sa buhay.

3) Mula kay Tandang Iskong Basahan: Mga Tagpi-tagping Alaala. 3 STARS
Malungkot ang kuwento ng matandang Isko na nagbabahay-bahay sa pamamili ng basahan. Tapos isinasakay sa bus para ibenta sa ng sako-sako. Nagbukas ang kuwento na nagre-reklamo siya dahil sinisingil siya ng konduktor na piso isang sako. Tapos nakausap ang matanda ng tagapagsalaysay at ipinasok ni Reyes ang buhay ng matanda. Nakakalunos ang kuwento at mapapagisipan mo na ang isang mambabasang may pambili ng libro (kagaya ko at kagaya mo, oo ikaw na nagbabasa nito) ay higit na mapalad kaysa sa mga totoong mahirap at isang kahig isang tuka ang pamumuhay na tinatahak.

4) Araw ng mga Buldoser st Dapithapon ng Isang Bangkang Papel sa Buhay ni Ato. 4 STARS
Muntik na akong malunod sa tindi ng drama pero ibinitin ni Reyes sa dulo na parang tumigil ang pagikot ng mundo ni Ato. Parang yong screen sa sine na biglang nag-freeze. Nabasa ko ang ganitong istilo sa mga maiikling kuwento ni Raymond Carver at kuhang-kuha ni Jun Cruz Reyes. Pero pakiramdam ko ay mas nauna ang librong ito kaysa sa mga akda ni Carver. Mas maganda ang istoryang ito kaysa sa #3 dahil sa ang pinaka-bida ay isang batang lalaking 11 taong gulang. Bato na ang puso mo kung wala kang maramdaman habang nasa dulo ng kuwentong ito.

5) Utos ng Hari. 2 STARS
Parang pangkaniwan ulit itong isang ito. Tungkol na naman sa isang maga-aral sa high school na kinick-out sa kanyang paaralan dahil sa kanyang attitude. Paano'y pumapasok ng nakakainom at pag sinita ng titser ay ipapaamoy pa ang hininga. Hindi rin nagbibihis o naliligo. Tapos mare-reklamo. Self-centered ang estudiyante at naiintindihan ko ang mga titser. Kung bata pa siguro ako, baka sa kanya ako kampi at alam ko na may pagka-bias ang salaysay dahil sa punto de vista nya lang ang nakikita.

6) Doon Po sa Amin. 2 STARS
Parang iisa lang ang tema ng libro. Ang mga hinaing ng mahihirap. Yong iba, sobrang hirap dahil walang permanenteng trabaho. Ito naman, nasa opisina na at may trabaho, tapos kung anu-ano pang pagsuway sa patakaran ang ginagawa. Alam kong maganda at amusing ang minsan-minsa'y umalagwa sa reglamento. Pero kapag janitor ka, huwag ka na lang magpaka-bida na dakdak ka ng dakdak dahil may kanya-kanya naman tayong papel sa buhay at kung mahal natin ang ating trabaho, pasasaan ba't aangat din tayo.

7) Mga Kuwentong Tapos. 4 STARS
Binubuo ng 4 na mas maiikling kuwento. Ang una ay tungkol kay Linda na naubusan ng pamasahe eh nakasakay ng sa bus. Pangalawang pagkakataong nagkita si Linda at ang nagsasalaysay. Ang pangalawa ay tungkol kay Nelson na siyang janitor sa isang talyer na nagpagawa sa nagsasalaysay ng love letter. Nang makapag-asawa, nakalimutan na ang pag-asang makapagaral sa kolehiyo. Ang pangatlo ay Bong o Max na nanonood ng pelikula ni Beth Bautista noong early 80's: "Hindi sa Iyo ang Mundo, Baby Porcuna." Napanood ko rin ito noong early 80's at nagustuhan ko iyon. At ang pinakahuli, ang pang-apat ay tungkol kay Robert na di hinayaang mabago ng disposisyon at paniniwala nito kung ang management man ay kulang talaga sa magandang pamamalakad ng kumpanyang pinabasukan ng nagsasalaysay.

Ay, natapos din. Hirap basahin dahil puro reklamo sa kahirapan ang tema ng mga kuwento. Tapos marami sa kanila ay walang redeeming value dahil ang mga tauhang mahihirap ay walang ginagawa upang makaalis sa estado nila para guminhawa naman ang buhay. Kung mahirap ka, tatambay ka na lang ba? Maanong maghanap ng trabaho at malay mo, makatisod ng suwerte?

[Jayvie · Rating 4 out of 5]

Mahusay. Magaling. Nakakahanga.

Ngunit wari ko'y nakulangan lang ako.

Hindi sa nagsulat ng kwento, hindi rin sa paraan ng pagkukwento;

Marahil sa nakulangan ako sa kwento mismo.

Trilohiya: Nagpupugay - Mga Tauhan sa Looban 3 stars

Isang Lumang Kuwento 3 stars

Mula kay Tandang Iskong Basahan: Mga Tagpi-tagping Alaala 3 stars

Araw ng mga Buldoser st Dapithapon ng Isang Bangkang Papel sa Buhay ni Ato 4 stars

Utos ng Hari 4 stars

Doon Po sa Amin 4 stars

Mga Kuwentong Kapos 3 stars

[maia · Rating 4 out of 5]

Read Utos ng Hari for a school reading, and wow??? It was so good, and that's coming from me who don't usually read old Filipino writings because Filipino's really one of my weakest suits. But wow, Amang's writing is so well-done and although it was written with words used rather lightly, the issues tackled here were timely and relevant, then and now.

[Jm Ilacamid]

this have a great story

[Billy Ibarra · Rating 5 out of 5]

Ang version ng Utos ng Hari na una kong nabasa ay iyong inilabas ng UP Press. Masuwerteng naka-ninja ako sa isang kaibigan ng first edition nito na inilathala ng New Day Publishers noong 1981.

Kung may pagkakaiba man na kapansin-pansin, iyon ay may mga dibuho na kasama ang first edition na mas lalong nagpaganda sa aklat. Gusto ko rin ang graffiti cover nito. Hindi ko lang maalala kung may mga Tala (Notes) rin sa student edition ng UP Press.

Nagandahan ako sa kalakhan ng kuwento except doon sa Isang Lumang Kuwento---hindi ko kasi masyasong na-gets kung ano ang sense, haha.

Magandang balik-balikan itong unang aklat ni JCR, may bisa pa rin.

[Tuklas Pahina (TP) · Rating 5 out of 5]

Nakadaupang palad ko si Sir Jun, napaka-astig at magaling magkuwento. Susubukin at bibigyan ka ng giya upang magsulat at iutos ang mga bagay na masarap isulat lalo't patungkol sa pulitika, ibang estilo, at ibang genre.

Ang aklat na ito ay sumasalamin sa bawat Pilipinong inapi, inaapi, at patuloy na aapihin pa. malungkot, magulo, may damdamin at siguradong magkakaroon ka ng ideya upang gumawa rin ng kuwento.

Ito ang aklat kung saan magbibigay sa iyo ng inspirasyon at sipa! upang makapag-sulat ka na.

Salamat sa aklat na ito!. Mabuhay kayo Sir Jun Cruz Reyes.

[Danica Domingo]

astig :)

[Noe Mae · Rating 4 out of 5]

Parang Bob Ong lang ang style. I liked it. Entertaining :)

[Johannah · Rating 5 out of 5]

i love this book

[Jhoane146 · Rating 5 out of 5]

want to read this,how?

[Thylou · Rating 3 out of 5]

dhdtyu

[Princess Sarceno]

sadsadasdaafsafsaaas

[Russel Ticse]

its good