Joe Speedboot

by Tommy Wieringa

Dit is het verhaal van Fransje Hermans, die na een ongeluk aan een rolstoel is gekluisterd en niet kan spreken. Hij ontwikkelt een grenzeloze fascinatie voor een nieuweling in het dorp, Joe Speedboot, een jongen die zijn eigen naam heeft verzonnen en al op jonge leeftijd vliegtuigbouwer en bewegingsfilosoof is. Tussen deze twee jongens ontwikkelt zich een betoverende dynamiek.

Genres: Fiction, Dutch Literature, Literature, Roman, School, Novels, Contemporary

446 pages, Hardcover

First published July 1, 2005

About the author

Tommy Wieringa (born 20 May 1967 in Goor, Overijssel) is a Dutch writer. He received the Ferdinand Bordewijk Prijs in 2006 for his novel Joe Speedboat.

Reviews

[Johanna · Rating 1 out of 5]

THANK THE HEAVENS I FINALLY FINISHED IT.

*clears throat*

Okay, so a lot of people recommended this to me and I honestly do not understand why. I struggled reading this SO much. The first half I just found boring as hell, and after that it did pick up but I still kinda hated it. I suppose a lot of praise for this book is because the narrator is disabled, which, you know, GREAT! Diversity! Except I fucking despise his character. And I mean sure, very noble to have a disabled protagonist but other than that this book is full of racist and sexist bullshit. Like there's not really any explicit racism, but every single character of colour is described as being exotic and otherworldly, and then the oh-so-desirable, exotically beautiful South-African girl is still somehow blonde and white? But she has the good-old African hindquarters, of course.

And don't even get me started about the way women are written in this book. The female characters in this book are portrayed as prizes. As beautiful little treasure that the dudes can be angsty about not possessing. And not because, in fact, women aren't fucking posessions, but because, on most occasions, they are already somebody else's posession. At one point in this book, the protagonists love interest is LITERALLY referred to as an object.

So this had me eyerolling all the way through, but then it got even worse when this book started dealing with rape and abuse in one of the most gross and insensitive ways I've experienced in fiction. I'm talking ridicule, slut-shaming and full-blown victim-blaming, among others by the protagonist, and although there is one character who doesn't agree with this bullshit, which gave me just the tiniest sliver of hope, he ends up changing his mind?

BASICALLY THIS BOOK MADE ME VERY ANGRY. GOODBYE.

[Matthieu Wegh · Rating 5 out of 5]

De titel sprak me niet aan, de kaft niet, het plot op de achterkant niet...maar het boek bleef op mijn to-read stapel liggen en ik kan me niet heugen dat ik zo verrast ben door een boek. Met veel plezier genoten van dit mooie verhaal waar alles in zit ;-)
MW 7/4/22
=> Vandaag dit boek in een minibieb gevonden, ik ga hem zeker ooit nog eens overlezen.
MW 28/4/23
Inmiddels ook De dood van Murat Idrissi, De heilige Rita en Een mooie jonge vrouw met veel plezier gelezen. In november wordt dit boek het gratis boek van Nederland leest. Ik ga voorstellen in mijn leeskring om dit boek achter de hand te houden mocht er een keer iets fout gaan met een leeskringkoffer.
MW 8/10/24

Vandaag bij mijn bieb een gratis exemplaar van dit boek meegenomen in het kader van Nederland leest. Niet alleen leden van de bieb mogen dit gratis ophalen, maar alle bezoekers zolang de voorraad strekt dus.
Ik heb zelf vorige week bij mijn leeskring aangegeven dat als er een keer wat fout gaat met een koffertje (is gelukkig bij ons nog niet gebeurd ;-)) dat we dan 1 van de gratis boeken gaan lezen van Nederland leest, ook al zal dat voor een aantal een reread zijn dus. Het is goed mogelijk dat we in zo'n geval dit boek gaan herlezen dus ;-)
MW4/11/24

[Inge Vermeire · Rating 5 out of 5]

'Joe Speedboot' lag al jaren in mijn boekenkast te wachten om gelezen te worden.
Natuurlijk wist ik al dat het een heel goed boek zou zijn - Wieringa is immers een echte vakman en ik heb met heel veel plezier ander werk van hem gelezen. Ik bewaarde 'Joe Speedboot' een beetje zoals je het lekkerste snoepje uit de doos bewaart tot op een moment waarop je het écht hebt verdiend.

Het is een boek dat je gelukkig maakt om allerlei redenen: de stijl, de humor, het verhaal, de personages. Alles klopt in dit boek.

Wat een fantastische schrijver toch!

[Kai · Rating 1 out of 5]

Ik had dit boek, voor hoe ontzettend mooi het geschreven is 5 sterren kunnen geven. Hoe Wieringa schrijft over het weer vervult mij met nostalgie over mijn persoonlijke Lomark. Echter is zijn magische schrijfstijl geen excuus voor hoe dit boek druipt van racisme, seksisme en validisme. Hij beschrijft alle zwarte personages in dit boek met het Nwoord, praat over elk persoon van kleur alsof het een exotisch pronkstuk uit een ander universum is, vindt een manier om PJ schuldig te maken aan het seksueel misbruik en mishandeling die ze heeft doorstaan om haar aan het eind van het boek te bestempelen als niks meer dan “hoer van de eeuw” en hij denkt hier mee weg te komen omdat hij schrijft uit het perspectief van iemand met beperking?
Tijd om deze witte man van zijn troon te stoten.

[Marco · Rating 4 out of 5]

Dit is een verhaal zoals ik graag lees. Een fantastische protagonist/ verteller die in de loop van het verhaal een markante plek krijgt in zijn eigen kroniek over Lomark en haar inwoners. Het suffe stadje krijgt een impuls door de komst van Joe Speedboot. Absurdistische en lichte, gecombineerd met nuchtere en aardse taal bezingen alle verwikkelingen. Een verhaal over de triomf van de jeugd en de melancholie van de, als ze het opgroeien overleven, volwassene. Met een keiharde lach.

[Marc · Rating 3 out of 5]

Normally I’m not such a great fan of ‘boys books’, like ‘Tom Sawyer’, ‘Kees de Jongen’ or even ‘Le Grand Meaulnes’, but I confess that I appreciated this one. Wieringa brings so much more than a coming of age-story. He draws a rather marginal Dutch community (a small catholic village, on a river, fascist past included), but he also opens up to the wide world (Papa Africa). The great hero of the story, Joe Speedboot, keeps his mystery till the end; his appeal is that he seems to dwell in another dimension and so transcends his relatively marginal origin. Fortunately Wieringa did not make the narrator (Fransje Hermans) into a pitiful character; at the end the protagonist knows very well how poor things are for him. And finally, the language and style of this book are constantly surprising and very imaginative; Wieringa really is a "word-artist". I only have some reservations about the female characters in this book: as in other 'boys books' they get a rather negative image.

[Elsje · Rating 4 out of 5]

Waar moet ik in hemelsnaam beginnen? Het verhaal zal inmiddels wel zo'n beetje bekend zijn, neem ik aan. Puber die zich Joe Speedboot laat noemen komt op een spectaculaire manier met zijn familie in dorpje in de uiterwaarden wonen. In de jaren dat hij daar woont zorgt hij voor de nodige opschudding. Er zit een geramde pui, een ontploffing, een zelfgebouwd vliegtuig en een woestijntrip in een trekker in zijn vat met avonturen.

Het hele boek is geschreven vanuit het perspectief van een leeftijdsgenoot, Frans, een spastische jongen die in een rolstoel zit. Joe en Frans bouwen een soort vriendschap op, maar tegelijkertijd zijn het rivalen om de gunsten van een meisje uit het dorp. Vreemde rivalen: een spast die fantastisch kan schrijven vs een durfal met de meest waanzinnig originele ideeen...

Later worden Joe en Frans partners in crime als Frans mee gaat doen aan handdrukwedstrijden en Joe optreedt als zijn manager. Maar als Frans achter de echte naam van Joe komt, is dat een vreselijke ontgoocheling, de mysterieuze Joe is ineens een gewone jongen. Gelukkig heeft Joe dan nog een mytische tocht in petto.

Ik snap de coverfoto alleen niet: een jongen in een woestijnlandschap kan ik nog volgen, maar wat doet die sinaasappel daar nou?

Mooi boek, dat ik zonder de aanbeveling van de boekgrrls vast nooit gelezen zou hebben!

Enkele ezelsoortjes die ik maakte:
'Gevaar is waar je het niet verwacht', mompelt Joe.
------------------
Het was het uur dat alles blauw wordt, metalig blauw, wanneer alle kleur zich uit de dingen terugtrekt en ze blauw en hard en donker maakt voordat ze langzaam wegzinken in duisternis.
------------------
Het was mijn droom van alziendheid - niets zou meer verborgen zijn, ik zou de Geschiedenis van Alles kunnen schrijven.
------------------
Hij was niet zozeer een buitengewone jongen, hij was een kracht die vrijkwam.
------------------
De meest mensen kopen grafrechten voor tien jaar. Daar waar jij en de eeuwigheid elkaar ontmoeten, heb je in elk geval tien jaar rust.
------------------
... en keken de mensen naar me alsof ik imbeciel was. Nu is dat sowieso het eerste wat ze denken als ze iemand in een rolstoel zien, dat hij wel niet goed bij zijn hoofd zal zijn.
------------------
In de oogkassen van Regina Ratzinger smeulde een aanklacht tegen een wereld waarin mensen verliezen waar ze het meest van houden. Ze werd een vrouw waar mensen _langs_ keken om dat niet te hoeven zien.
------------------
'Angst en overmoed', zij hij, 'dat is de motor van de geschiedenis.'

[Natasja · Rating 5 out of 5]

Een roman met personages die Frans de Arm en De Hoer van de Eeuw heten, heeft bij mij al een ongelooflijke streep voor.
Maar het verhaal is ook zo goed en de gevoelens zo écht; ik geloofde alles. En de schrijfstijl en ongewone karakters doen denken aan John Irving, ook al een plus...

Fransje is een 14-jarige jongen die door een ongeluk lam en stom in een rolstoel zit, en alleen zijn rechterarm en zijn geest kan gebruiken. Dat doet hij dan ook door aan horizontale geschiedschrijving te doen: hij schrijft alles op wat er rond hem gebeurt - de weg van het penseel. Armworstelen kan hij ook, en hij traint z'n rechterarm dan ook tot die bovenmenselijke proporties heeft aangenomen - de weg van het zwaard.

Een heerlijk boek over alles bereiken met bijna niets, met het weinige dat het leven je laat hebben.
Ik verheug me nu al op het herlezen ervan.

[Vince · Rating 1 out of 5]

This is the reason why I hate Dutch books. It's not because all Dutch autors are bad, but some of them just can't seem to write a interesting story. The stories are just too boring and narrow. This book didn't even had a clear storyline. I had to read this one for school, but if I would read this book for fun, I would probably have put it away after one or two chapters.

As the story didn't have a plot, after awhile you do kinda get to like the characters and their narrow friendship. Too bad the story didn't fill up to that.

[roosmarijn]

Sorry for my english friends on here! Had to read this for school so the review will be in Dutch for a change

"De klaproos die zich graag laat bekijken maar zo beledigd is als je haar plukt dat ze verschrompelt waar je bij staat."

Oké dus, Joe Speedboot van Tommy Wieringa. Pfoh dit was me een boek jonge - omdat ik het voor school moest lezen zal ik geen rating geven, dit omdat ik het niet las om het te beoordelen maar om te analyseren.

Maar uhm, wat was dit? Ik heb zoveel vragen.

Ik heb de ontzettend gave kans gehad om een paar van deze vragen persoonlijk aan Tommy Wieringa te stellen, maar de helft is nog steeds onbeantwoord.

Laten we gewoon beginnen bij het begin
De schrijfstijl:
Het boek was zo lekker om te lezen, het ging snel en was makkelijk te begrijpen en als het verhaal je niet interesseerde dan kon je gewoon lekker op alle random feitjes letten, want wow - die Wieringa is gewoon een rondlopende encyclopedie. Ik vroeg hem of hij veel onderzoek heeft gedaan voor het boek en hij vertelde dat hij is gaan vliegen en met mensen heeft gepraat die zelf ook een vliegtuig hebben gebouwd.

Verder is zijn manier van schrijven gewoon heel pakkend, hij gebruikt prachtige beeldspraak en er staan een aantal beschrijvingen in die me voor altijd zullen blijven achtervolgen:

"Dat soort jaloezie waar je jeuk van in je hoektanden krijgt, en die vampierachtige neiging om het leven uit iemand te zuigen."

En

"De avond rolt de dag op als een krant."

En

"Goed, ik was dus vergroeid geraakt met de onbeweeglijkheid. ik legde dat uit als een vorm van harmonie met mijn omgeving en de mensen daarin. Geluk kun je zoiets niet noemen, geluk geeft heter vuur, eerder was het de afwezigheid van weerzin en doodsverlangen."

Oké genoeg voorbeelden van de mooie schrijfstijl.

Inhoud:
Het boek was eigenlijk best racistisch en seksistisch wat wel een grote teleurstelling was... De grote boeken op de literatuurlijst horen een voorbeeld te zijn, te inspireren, betekenis geven aan de Nederlandse taal en geschiedenis en je ontwikkeling; maar waarom bestaat de hele lijst dan uit boeken van oude, witte, seksistische mannetjes die onbewust/bewust racistische opmerkingen maken???

Neem PJ, waarom was het nodig om haar in ELKE SCENE als 'exotisch' te beschrijven? Niet. Het was niet nodig. En was het nodig om elke keer ongeplaatste vergelijkingen te maken naar zwarte mensen? Wat voegt het toe aan je verhaal behalve en bepaald narratief ondersteunen en vergroten?

En überhaupt de manier waarop er met vrouwen wordt omgegaan in het boek. Alsof ze een soort prijs of overwinning waren, objecten. Totaal zonder diepgang.

Hoezo is het teveel gevraagd om te verlangen naar diepgaande vrouwelijke personages die niet alleen bestaan om de mannelijke hoofdrol te ondersteunen en die meer toevoegen dan alleen seks en 'exotische sfeertjes'? Je beheerst ons niet, je hebt ons niet, we zijn geen eigendom en we zijn meer dan lichamen waar je om lust, ik walg.

Personages:
De personages waren interessant, het was een character-based plot, met ook als enige drijfveer de voor- en achteruitgang van de personages en het was heel leuk om vanuit het perspectief van een 'stille kijker' het verhaal te volgen.

"Het was de positie die ik het allerliefst had, kijken zonder gezien te worden. in hun hoofden te kruipen en in hemelsnaam proberen te begrijpen wat er in ze omging."

Wat Wieringa ook zelf vertelde in zijn interview was dat hij door het boek heen geprobeerd heeft een driehoeksverhouding centraal te stellen. In de bouw van het vliegtuig, in de drie vrienden die samenkomen in PJ's schoot, in mevrouw Ratzinger en haar mannen, en vast op nog veel meer plekken die ik over het hoofd heb gezien.

Al met al ben ik blij dat ik het boek heb gelezen, het was verrijkend maar net als elk boek op de Nederlandse literatuurlijst niet de beste. Met fouten en racistische en vrouwonvriendelijke passages waar ik niet voorbij kan kijken.

[Desirée · Rating 1 out of 5]

Joe Speedboot van Tommy Wieringa is een verplicht boek op de boekenplank van mijn opleiding. Dat is dan ook de enige reden dat ik het heb uitgelezen want ik kwam er moeilijk doorheen.

Er gebeurt weinig, je volgt de gedachtegang van een in zichzelf gekeerde puber en later volwassen man. Een duidelijke lijn in het verhaal is me niet duidelijk, het is gewoon een levensloop zonder al te veel spanning. Er komen wel veel thema's aan bod en er zitten leuke dingen in zoals de verwijzingen naar het samoeraiboek.

Waarom anderen dit boek zo hoog waarderen kan ik misschien nog wel indenken maar ik houdt niet van Wieringa's schrijfstijl. Het zal dus sterk van persoonlijke smaak afhangen of je dit boek op je leeslijst wilt zetten.

[Reyer · Rating 3 out of 5]

Tommy Wieringa (b. 1967) is one of a handful of successful Dutch authors who do not appeal to me, more because of their frequent media appearances than their works. It was only after I stumbled upon an interview about his latest essay, Optimisme zonder hoop , that I decided to overcome my irrational aversion and listen to one of his most acclaimed novels, Joe Speedboat (2005).

Coming-of-age story
While this type of boys’ book isn’t really my thing, I found it rewarding. Wieringa’s style is blistering and elegant, full of witty imagery that brings to life the coming-of-age story of Fransje Hermans, a 14-year-old boy who ends up in a wheelchair after a bizarre accident in a cornfield. Set in the fictional rural town of Lomark, he befriends Christof, Engel, and the ‘wizard's apprentice’ Joe Speedboat, who refuses to reveal his real name and always has an answer to everything.

Samurai teachings
While some elements stretch credibility, the author shapes a world where ordinary boys are at the centre of the universe. Through Wieringa’s captivating writing and narrative voice, Fransje’s boyhood gains colour and meaning. His inner world is charming; I particularly enjoyed his obsession with Miyamoto Musashi’s samurai teachings ( The Book of Five Rings ), and his affection for the somewhat unfathomable P.J. The radio interview with the fictional author Arthur Metz is a small highlight. By concluding the story in his adult years, the author offers a fuller picture of what became of Fransje’s ambitions and dreams.

Stool and sex
The author is ever-present in his protagonist, who is too wise for his age. I was perfectly willing to accept that, although it remained odd at times. (In this respect, I think Gerwin van der Werf recently succeeded better with De krater , which, however, has less to offer.) Wieringa adopts a candid perspective on life, for example when writing about stool or sex, but in the end, I did find his fascination with the male genitalia rather irritating. I also wonder how I would have read the book if I’d been in a wheelchair myself.

Edit May 2025
After listening to a podcast episode about this novel, I realised that I had missed some important details, which made me wonder whether I would have understood it better if I had read the book rather than listened to the audiobook.

[Anouk · Rating 1 out of 5]

Ik begrijp niet hoe ze met dit boek heel Nederland aan het lezen willen krijgen…

[Robert Lambregts · Rating 4 out of 5]

Een tijd lang wilde het lezen niet zo en telkens als ik aan een boek begon eindigde deze op een stapel met boeken waar ik vol goede hoop in ging lezen, en de concentratie niet voor had om af te maken. Joe Speedboot van Tommy Wieringa lag bovenop. Al sinds het verschijnen van dit boek wilde ik het lezen. Ik heb het ook al heel wat jaren in huis, maar het kwam er niet van. Nu heb ik dan toch het boek weer opgepakt en dit keer met meer succes, en gelukkig maar, want ik vond het erg vermakelijk.
Joe Speedboot is geen gebruikelijke roman. Het is niet eens de naam van de hoofdpersoon die het verhaal vanuit zijn perspectief vertelt, want dat is Fransje. Joe Speedboot is de meest spraakmakende van een bonte verzameling personages die toch op z'n minst eigenaardig genoemd mag worden. En ik snap nu ook wel waarom het boek me in eerste instantie, met gebrek aan concentratie, niet pakte. Het verhaal moet je liggen. Er gebeurt veel, maar het wordt redelijk 'mat' verteld. Haast onverschillig, en wanneer je verder in het boek komt past dit ook meer en meer bij het verhaal.
Tommy Wieringa heeft daarbij een erg prettige schrijfstijl. Hij weet hoe hij moet vertellen en dat heb ik onlangs met De Heilige Rita al ervaren en nu weer. Ik heb de rest van zijn boeken ook op mijn 'te lezen lijst' gezet, want het smaakt toch wel naar meer.
Na eindelijk het boek gelezen te hebben vind ik het nu dan toch jammer dat het uit is. Ik vond persoonlijk De Heilige Rita iets beter, maar dit was ook zeker 4 volle sterren waard. Ik kijk uit naar de volgende.

[Kate · Rating 4 out of 5]

I read the last half of this book on the train from Paris to The Hague, and it was so absorbing that I managed to block out the weirdo on stimulants across from me, and the guy who swayed to the sound of the music that came leaking out of his massive earphones kitty corner to me.

This book's in Dutch, written in a page-turning kind of way. I found that I cared about the characters and their fates and cringed whenever bad things happened to them. The narrator is a teenager in a wheelchair who can't speak, and whose main working body parts are his mind and his right arm. Joe Speedboot is his friend who leads him out of his very small life, and into the fast-paced world of tournament armwrestling, a subject the author actually made me care about.

This would make a good film.

[Eva · Rating 5 out of 5]

Wauw. Wat een roman. Elke zin, elk woord, elk leesteken is nauwkeurig uitgekozen en staat op exact de juiste plek. Tommy Wieringa laat het boek aanvoelen als één groot gedicht. Ik heb Joe Speedboot langzaam gelezen, want dat verdient het boek echt.
Wieringa kan simpele dingen zo mooi beschrijven door het gebruik van vergelijkingen. Ik vind dat echt zalig dat je zo naar iets kunt kijken. Zinnen als deze heb ik onderstreept en ben ik naar blijven teruggrijpen tijdens het lezen:

« Hoe de herfstregens bijvoorbeeld het blond uit onze haren spoelen, waar het donkere winterhaar onder te voorschijn komt, en over de rivier die door onze levens stroomt zoals de grote bloedsomloop door het lichaam. »

« Ze houdt van rampen als van koekjes bij de koffie. »

« Ergens lag een kaart uitgevouwen waarop onze toekomst was uitgestippeld als een textielpatroon in een damesblad. »

Het weer wordt ook meermaals beschreven. Ik ben hierdoor nog meer gaan houden van de regen.

« Het begon zacht te regenen. Ik was heel gelukkig. »

En wat Joe Speedboot betreft: wat een zalige mens! Iedereen zou wat meer Joe Speedboot moeten zijn in het leven!

[Mara]

(DNF) Bedacht me ineens dat ik vrije wil heb en dat ik me hier niet doorheen hoef te worstelen. Erg benieuwd waarom CPNB de keuze op juist dit boek heeft laten vallen om Nederland aan het lezen te krijgen.

[Hellen · Rating 2 out of 5]

Just another book about young guys bonding over simultaneously sleeping with and slutshaming a young woman.

[Max Sabbe · Rating 4 out of 5]

Het verhaal wist mij in crescendo te boeien, waardoor het einde plots te snel kwam.

4.25/5

[Myriam · Rating 4 out of 5]

‘Hij was niet zozeer een buitengewone jongen, hij was een kracht die vrijkwam.’ Met de onoverwinnelijke Joe Speedboot is het ‘tot op de laatste minuut spektakel’, hoe bitter zijn lotgevallen en die van zijn vrienden uit het boerengat Lomark ook zijn. Verteller is Fransje, die door een tragisch ongeval als dertienjarige in een rolstoel is beland. Hij kan niet meer praten, maar schrijft minutieus al zijn observaties, ervaringen en bedenkingen op. ‘Joe Speedboot’ is hartverscheurend hilarisch, warm en grappig en ontroerend. Tommy Wieringa is een eersteklas verteller die in een heerlijke en originele taal dit lichtjes bizarre coming-of-age verhaal tot leven brengt. Met eenvoudige, maar wonderlijke metaforen weet hij een intensiteit te creëren die je beurtelings doet lachen en slikken. Zoals wanneer Fransje naar zijn moeder kijkt: ‘… Hoewel klein gebouwd is ze een bergachtige vrouw. Haar flanken zijn bedekt met een jurk met bloemmotief. (…) We zijn tot elkaar veroordeeld, ik, haar gekneusde vrucht en hoogstpersoonlijke ramp, en zij, die net als oude paarden het leed van de wereld op haar rug draagt. Ze wordt kleiner, van deze kant van de tafel gezien. Ik zal hier lang genoeg zijn om haar helemaal doorschijnend te zien worden en zonder protesteren van de aardbodem te zien verdwijnen…’

[Rene Ijzermans · Rating 4 out of 5]

Een boek met zo nu en dan frisse taal en verrassende metaforen. Als je van tempo houdt zit je goed met Joe Speedboot, maar het verhaal had voor mij wel in een iets lagere versnelling gekund, meer verdieping waardoor er wat meer cement tussen de verhaallijnen komt. Nu is het zo nu en dan net iets te bedacht, te gekunsteld. Spannend wordt het pas als het boek al op 2/3e zit. Tot die tijd houdt hij de ballen van het verhaal en de verhaallijnen hoog door een toch wel spetterende schrijfstijl die soms net over het randje kwakt. Het eind is wat voorspelbaar, maar toch ook humoristisch geschreven. Kortom, je moet ervan houden, maar als de stijl bevalt heb je een bijzonder boek in handen.

[Loïs · Rating 3 out of 5]

Saai :)
En ook: hoe bizar om dood te gaan doordat er een hond op je hoofd valt

[Jess · Rating 4 out of 5]

*3,5 ster*

Een erg goed geschreven boek, met grappige humor die me vaak hardop heeft laten lachen. Het deed me initieel denken aan de sfeer die wordt gezet in De acht bergen, waarbij veel wordt beschreven en veel technische details uit de doeken wordt gedaan maar waarin geen enkel personage echt in contact lijkt te staan met zichzelf. Bijna helemaal los van emotie (op boosheid na). De volgende zin vond ik daar heel goed bij passen:

“Ik vind het heel leuk om hier met jullie te zijn, zei ze. Dat wilde ik even zeggen.” Ik kijk strak voor me uit naar het zwarte water dat glom als olie, Joe startte de wagen.

Alles met diepte of warmte knalt keihard uit elkaar wanneer het ergens grip probeert te vinden. Schrijnend vind ik dat. Het armworstelen werkt uitstekend als expressie van de boosheid die Fransje voelt. En elke keer als zijn werkelijke gevoel boven komt drijven noemt hij het laatdunkend ‘jankerigheid’. Wat ik er ook van vind, het komt vaak voor en voelt voor mij helaas realistisch.

Ik vond dit boek echter wel beter dan De acht bergen omdat je tussen de regels door de verdrukte emotie wel soort van kan voelen. Je begrijpt direct waardoor Fransje zo’n cynische levensopvatting heeft en eigenlijk op jonge leeftijd al een flinke zuurpruim is. Dit vind ik een sterk staaltje van ‘show, don’t tell’.

Ik had geen moeite met beschrijvingen van vrouwen in deze roman, zoals sommige reviewers wel lijken te hebben. Ik ben zelf opgegroeid in een dorpje in deze regio, en kan je vertellen dat de beschrijvingen niet ver van de waarheid af liggen (qua angstige neurotische huisvrouw beschrijvingen dan). De slut-shaming is niet ok natuurlijk, en ik vond PJ het meest sympathieke personage van het hele boek. Maar hoe zij beschreven wordt, zegt denk ik meer over de jongens in deze roman. Waar ik wel een probleem mee heb is het gebruik van het n-woord en de oppervlakkige associaties die de schrijver daarmee laat samenhangen. Ik kan het me niet meer zo goed herinneren, maar zelfs in 2005 was dit niet meer echt ok toch? Het had Tommy Wieringa gesierd als hij dit zou reviseren. En op het einde was ik wel echt klaar met het armworstelen en met het veelvuldige gequote van Musashi en de Weg van het Zwaard.

Al met al, een plezierige leeservaring. Niet zonder irritaties aan mijn kant en racistische beschrijvingen aan de schrijver zijn kant, maar toch nog beter dan gemiddeld en zo nu en dan erg grappig met mooie zinnen en geestige inzichten.

[Femke Van Hemert · Rating 4 out of 5]

Vanwege het werk herlas ik Joe Speedboot. Ik heb een editie uit 2006, dus het is net geen 20 jaar geleden dat ik het voor het eerst las.

Met 'de kennis van nu' zijn er best wat passages die je met een wat kritischer blik mag bekijken dan voorheen. Het vrouw- en mensbeeld in deze roman laten wel wat ruimte voor discussie. Maar goed, daar is door anderen met meer verstand van zaken al genoeg over geschreven.

Laten we die maatschappijkritische lezing even voor wat 'ie is, dan is het nog steeds een ijzersterk boek, elegant gecomponeerd en vaak ook behoorlijk grappig. Nog steeds 4 sterren dus.

[Lieke Polak · Rating 1 out of 5]

Moeilijk om met dit boek een lezend rolmodel te zijn voor 4V 🥴. Mama raadde me aan om boeken meer te zien in de tijdsgeest waarin ze geschreven; ik vind het toch een verontrustende gedachte dat mannen in mijn geboortejaar schreven dat vrouwen ‘gillend klaarkomen’ nadat ze twee vuistslagen in hun gezicht hebben gekregen (ok, dat was dan meteen ook het ergste stukje. De rest was vooral saai en erg asfalt-georiënteerd)

[Julian Oltmans · Rating 4 out of 5]

Nog nooit eerder een review geschreven voor een boek, maar voor alles is een eerste keer.

Ik wilde al heel lang dit boek lezen, vanwege de titel. Om een of andere reden interesseerde die titel mij enorm, misschien omdat ik moeilijk in kon schatten waarover het zou gaan als ik die titel zou zien. Joe Speedboot had voor mijn part een superheld kunnen zijn.

Het boek leest lekker en geeft hele prettige alledaagse vibes af. Het heeft het gevoel van een heel gewoon leven waarin toch bijzondere dingen voor kunnen komen. Zeker toen ik begon met lezen voelde ik dit het sterkst. Daarna zwakte het wat af, maar nooit ten koste van iets anders. Een prettig boek dat fijn doorstroomt, waar je om de een of andere reden alle details blijft onthouden en mooi gebruik van beeldspraak. Niet een verhaal wat je emotioneel erg bij blijft, maar het mag er zeker ook zijn. Nog een passage die ik mooi vond om het af te sluiten:

'We doen ons best, zei hij lang geleden, we bouwen een vliegtuig om het geheim te zien, maar dan kom je erachter dat er geen geheim is, alleen een vliegtuig. En dat is mooi.
Hij heeft onze wereld betoverd maar na een regenbui spoelen de kleuren er gewoon weer af'

[Alma 🎀 · Rating 3 out of 5]

Ik moest m voor Nederlands lezen

[inge · Rating 4 out of 5]

lekker boekie maar ik ga niks spoilen voor sylke

[Shannon · Rating 3 out of 5]

When Frankie Hermans wakes from a 220-day-long coma, one of the first things he hears about is the new arrival of another boy, Joe Speedboat. Joe arrived noisily: his father crashed the car into the lounge room of the small town's most eminent family and died instantly, while Joe's mother and little sister India were in the back seat; and he continues to make an impact. Home-made bomb explosions have been laid at Joe's feet, and the townspeople are hung up over the twelve-year-old's strange name. No one in the Netherlands has a name like Joe Speedboat!

As Frankie slowly regains the use of one arm and is well enough to go back to school, he's put back a year to make up and finds himself in Joe's class. Unable to speak, he forms a silent fourth in a group of friends surrounding Joe's charismatic yet oddly detached leadership. Christoff, who was watching TV when Joe's father crashed into his house, and Engel, the last child in a family that has seen everyone else killed by freak accidents and WWII bombings, help Joe build an aeroplane so they can see if pretty P.J.'s mother really does go nude in her backyard.

As the boys grow older, each one lusting after P.J., Frankie's arm gets stronger and stronger while he silently observes and writes down the goings-on of the town. But soon they'll graduate from high school and go off to university - leaving Frankie alone. Only Joe comes back, and he has a plan to make money and glory from Frankie's biggest asset, his powerfully strong arm.

If we break it down to its most simplistic structure, fiction comes in two kinds: plot-driven stories and character-driven stories. I did say simplistic. Joe Speedboat is the latter kind, and it does mean certain expectations: you expect a lazy kind of story but peopled with larger-than-life characters. You expect a kind of revelatory experience, where characters learn and grow and become self-aware (or not), where their personalities and subtle characteristics are cleverly and artfully arrayed, or hidden, awaiting our study. Where their daily struggles and achievements, their mistakes and friendships and pettiness are the most riveting thing. Think Lolita, for example. (Not that such books can't, and don't, also have plot; I mean that the main point of the novel is the characters rather than the action.)

I think you see where I'm going with this. For a hugely character-driven novel, with almost no plot (making it hard to summarise), it's hugely disappointing. The book caught my eye in the bookshop, and I read the first chapter on the spot and was instantly caught. But while Frankie's voice is so strong and entertaining early on, it quickly subsides into a rather boring description of non-events. The title character, Joe, is held up like a hero in Frankie's eyes, even when he blows off half his hand putting together a bomb in the boy's toilets at school. Joe does a few daring things, has a few strong opinions, but is ultimately a forgettable character. And as the protagonist (since Frankie is confined to a wheelchair and doesn't even react to things, let alone act), Joe's barely tapped into. He's described as a man who's not about progress, but motion - it's ironic then that the story, and even Joe, are practically stagnant in their motionlessness.

I did find the last quarter of the book more interesting, with P.J.'s disturbing story adding a dark edge to the novel, poor Engel's fate was tragi-comic, the arm wrestling was interesting and I loved the cross-Europe to Egypt race Joe takes part in with a bulldozer - quite fun - but even these side stories were tinged with mediocrity. It was also hard to keep track of time, and there seemed to be many inconsistencies in the plot that resulted in confusion and distraction.

The character I liked the most was Mahfouz, or "Papa Africa", Joe's mother's new husband whom she brought back from a holiday in Egypt. He was familiar to me because I sympathised with his disjointedness, his lack of belonging, a quiet regret even. Frankie knew him well, and that's perhaps why he was able to convey Mahfouz's feelings so well without actually saying anything. On a side note though, one of the inconsistencies relates to language: Mahfouz spoke only a handful of Dutch words, and it was unlikely Frankie knew Arabic - so how did Mahfouz tell him all those stories?

I wanted to like this book a great deal more than I did. It became a slow slog that struggled to hold my interest, and only the last part that I mentioned before really saved it. I wanted a character-driven story, I wanted a cast of the familiar and unfamiliar; not a clichéd story of small-town people - there are plenty of those around - but something new and original. It aims high but is as restricted to Frankie's wheelchair as Frankie's poor broken body is. Generally, the decision to observe a charismatic character from an "ordinary" point of view - in this case, Frankie's - can work well. Maybe because you need that exterior perspective in order to tell that someone is charismatic. But Frankie, in a sense, failed Joe - or Joe was much smaller in "real life" than in Frankie's mind.

There's also nothing particularly Dutch about this story. I like to read books set in other countries, written by non-Anglo authors, but honestly this could have been small-town-anywhere. It might help people get into the story because it has such a familiar feel, but for me it was disappointing. I'm not the kind of person that thinks this is just a sign that we're all alike, all ordinary and mediocre and there's no real variation in our culture - that globilisation and "progress" has ruined our uniqueness. I think that's rubbish, and I'm always searching for books that really bring their settings alive in a way I can feel and taste and hear. Translated by an American and published by a British publisher, it had a weird mix of American and British words and spelling, but I learnt nothing new about these people, their country or culture from this book. Perhaps the only thing noticeably Dutch was the reference to dykes and flooding.

It's not a fair criticism by any means, because I've noticed it about Australian books as well. The only country whose authors take such pride in establishing their setting with strong cultural ties and use local diction etc. is America. When you read To Kill a Mockingbird, for example, you're really reading a piece of America. You couldn't uproot the story and set it somewhere else. There are, sadly, few books set in my own country that speak that strongly to the country itself, its culture and social values, its history and landscape and so on. Eucalyptus did, which is maybe why the Canadian book club group were so confused and alienated by it: "I had trouble picturing it. Are there really trees and greenery and grass in Australia? I thought it was all dust and desert and drought?" Yes and The Thorn Birds didn't really help with that. When I read the YA book, Does My Head Look Big in This?, I was shocked and dismayed at how the US publisher, Scholastic, had stripped it of anything identifiably Australian (except for the city's name) - it could have been set anywhere, really. You won't learn anything about the country from that book.

But I digress. On the cover (which is a very nice cover), is the line: "He wasn't so much a special guy as a force that was freed." Sadly, from reading this story that is ostensibly about Joe but which isn't really about anyone at all, you'd never know it. Joe was so inscrutable (through Frankie's aka the author's perspective) that he was almost boring. I struggled to care about any of them, and sometimes Frankie was so in-the-background I forgot he was even there. A shame, after such a promising beginning, that it only managed to struggle onto its knees in the last third.

[Margaux Maenen · Rating 2 out of 5]

- trigger warning -



Dit boek kwam voor mij heel traag op gang. De POV is van een jongen van 14, Fransje, die in een rolstoel zit en niet kan praten. Ik kan me gewoon niet heel goed inleven in puberjongens. Ongeveer halverwege wordt Fransje wat ouder en kwam ik er iets beter in. Hetgene waar ik echt een hekel aan heb is dat Tommy Wieringa heel nonchalant tussendoor hele seksistische dingen schrijft of schrijft over het verkrachten en mishandelen van vrouwen, alsof het niets is. Het voegt ook letterlijk niks toe aan het verhaal. Had van mij echt niet gehoeven.

Al met al medium enthousiast