تاریخ معتزله : فلسفه فرهنگ اسلام

by محمدجعفر جعفری لنگرودی

First published January 1, 1990

About the author

دکتر محمد جعفر جعفری لنگرودی حقوقدان برجسته معاصر ایرانی و صاحب تالیفات مهم و متعدد در زمینه حقوق و نیز ادبیات است.
وی در سال1302 شمسی 1923 میلادی در قصبه لنگرود متولد شد.نام پدرش موسی بن جعفر و دارای کسوت روحانی بود . نام خانوادگی جعفری به مناسبت نام جدش بوسیله پدرش برگزیده شده است.وی تحصیلات مقدماتی خود را نزد پدرش فرا میگیرد و پس از طی دوران ابتدایی و دوره اول متوسطه در لنگرود برای ادامه تحصیل به دانشسرای مقدماتی رشت میرود در اثنای تحصیل در دانشسرا مادر و بفاصله کمی پس از آن پدر خود را نیز از دست می دهد، تحصیل در دانشسرا را نیمه تمام میگذارد و بر اساس علائقی که ریشه در تربیت خانوادگی او داشته تصمیم به ادامه تحصیل در حوزه دینی میگیرد.به شهر قم رفته و یک سال در آنجا مقیم میشود و نزد شیخ ابوالقاسم نحوی «مغنی اللبیت» میخواند، در تابستان همان سال به همدان میرود و در مدرسه «آخوند ملا علی» ساکن میشود و جویای مدرس ادبیات عرب توانایی میگردد به او گفته میشود استادی را که به دنبالش میگردد را در اصفهان خواهد یافت لاجرم به اصفهان میرود و در «مدرسه صدر» مقیم میشود در اصفهان دچار بیماری شدید گوارشی شده جهت معالجه به تهران میرود و به فرموده پزشک معالج خود که زندگی در محلی خوش آب و هوا تر و خنک تر را توصیه کرده بود شهر مشهد را برای ادامه تحصیل انتخاب میکند و در حدود سال 1320 شمسی (1941 میلادی) در مشهد رحل اقامت می افکند.مدتی در «مدرسه یوسفعلی خواجه»(نام سازنده مدرسه) که معروف به «مدرسه دودر» و «مدرسه چهارگنبد» نیز هست مقیم شده و نزد میرزا محمدتقی ادیب نیشابوری درس «مطول» (در معانی و بیان)میخواند و «قوانین الاصول»(در اصول فقه) را نزد «میرزا قمی» و «شرح لمعه»(در فقه) را نزد «سیداحمد یزدی» معروف به «نهنگ» میگذراند. در سال 1326 شمسی (1947 میلادی) به «مدرسه حاجی اسد» رفته و بقیه دوره سطح و نیز درس خارج فقه و اصول را نزد آیت اله دامغانی و شیخ هاشم قزوینی ادامه میدهد و موفق به نیل به درجه اجتهاد به اجازه شیخ هاشم قزوینی میگردد.وی درس فلسفه را ابتدا نزد شیخ مجتبی قزوینی شروع نمود سپس نزد مرحوم «ایسی» ادامه داد و چون اغنا نشد به واسطه ای از «شیخ هادی کدکنی» استدعای تدریس نمود و بطور خصوصی نزد وی فلسفه آموخت. در اواخر تحصیل در مشهد دوره دوم دبیرستان را نیز که سه ساله بود بصورت شبانه خواند و امتحان نهایی را در اصفهان گذرانده و موفق به اخذ دیپلم میگردد و در حدود سال 1330 شمسی (1951 میلادی) از مشهد به تهران نقل مکان میکند و در دروس حوزه دینی قم شرکت مینماید و بعلاوه در دانشکده حقوق دانشگاه تهران ثبت نام مینماید در این زمان