What do you think?
Rate this book
La vie en sourdine
Desmond, professeur de linguistique marié à Winifred, vit paisiblement dans une grande ville de province. Il saisit l'opportunité de prendre une retraite anticipée. Son quotidien est rythmé par la lecture du journal, des travaux domestiques, des visites à son père à Londres et des activités avec sa femme. Lors d'un vernissage, il rencontre une étudiante, mais son oui͏̈e lui joue des tours.
460 pages, Pocket Book
First published January 1, 2008
178 people are currently reading
2564 people want to read
About the author
David Lodge
151 books932 followersDavid John Lodge was an English author and critic. A literature professor at the University of Birmingham until 1987, some of his novels satirise academic life, notably the "Campus Trilogy" – Changing Places: A Tale of Two Campuses (1975), Small World: An Academic Romance (1984) and Nice Work (1988). The second two were shortlisted for the Booker Prize. Another theme is Roman Catholicism, beginning from his first published novel The Picturegoers (1960). Lodge also wrote television screenplays and three stage plays. After retiring, he continued to publish literary criticism. His edition of Twentieth Century Literary Criticism (1972) includes essays on 20th-century writers such as T.S. Eliot. In 1992, he published The Art of Fiction, a collection of essays on literary techniques with illustrative examples from great authors, such as Point of View (Henry James), The Stream of Consciousness (Virginia Woolf) and Interior Monologue (James Joyce), beginning with Beginning and ending with Ending.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 672 reviews
Read
March 23, 2019Death sentence, deaf sentence. Rutirement, retirement. That is this novel in four words. A serious comedy with knowingly laboured puns.
Since the narrator is a retired professor of linguistics who is going deaf this must be a post-campus novel. The narrator's professional knowledge allows him to understand why he can't distinguish any more between the sound of different consonants. Its not quite Beethoven, as the narrator admits but the situation still has its own poignancy.
In addition to this the narrator reflects on his changing relationship with his wife, and his fears about his father both of which are affected by his increasing deafness.
I enjoyed the construction of the characters, the son working in low temperature physics - which involves eliminating the energy from particles - who has eliminated feeling from his life in the wake of his Mother's death, the daughter giving birth as the Narrator visits Auschwitz and as the narrator's father slips away from life.
The narrator is particularly nicely done. He almost reminds the reader that history repeats itself first as tragedy and then as comedy, and this idea is a leitmotiv in the story. First his deafness, introduced as tragedy when the consultant gives him the prognosis but then is swiftly undercut by his second deafness when his hearing aid is run over by a van and his third when his hearing aid is lost beneath the seat fixings of the car. However this idea is also used to serious effect. The visit to Gladeworld (a prison like holiday centre with chalets) parallels the visit to Auschwitz, the Sonderkommando there parallels his own role in the death of his first wife and later his father.
As with Therapy or Thinks there is an interplay between the comic, the serious, the learned and the everyday. This allows Lodge to assert a cultural unity and the work becomes a state of the nation novel. Not in a strident way, but realistic in tone and taking in everything from care homes to the kitchen sink via the supermarket cafe.
Interesting to see how Lodge uses the same material in different ways in his books. The affair with a student taken from Thinks and reused here or the father from Nice Work aged a bit to play a different part in Deaf Sentence.
Since the narrator is a retired professor of linguistics who is going deaf this must be a post-campus novel. The narrator's professional knowledge allows him to understand why he can't distinguish any more between the sound of different consonants. Its not quite Beethoven, as the narrator admits but the situation still has its own poignancy.
In addition to this the narrator reflects on his changing relationship with his wife, and his fears about his father both of which are affected by his increasing deafness.
I enjoyed the construction of the characters, the son working in low temperature physics - which involves eliminating the energy from particles - who has eliminated feeling from his life in the wake of his Mother's death, the daughter giving birth as the Narrator visits Auschwitz and as the narrator's father slips away from life.
The narrator is particularly nicely done. He almost reminds the reader that history repeats itself first as tragedy and then as comedy, and this idea is a leitmotiv in the story. First his deafness, introduced as tragedy when the consultant gives him the prognosis but then is swiftly undercut by his second deafness when his hearing aid is run over by a van and his third when his hearing aid is lost beneath the seat fixings of the car. However this idea is also used to serious effect. The visit to Gladeworld (a prison like holiday centre with chalets) parallels the visit to Auschwitz, the Sonderkommando there parallels his own role in the death of his first wife and later his father.
As with Therapy or Thinks there is an interplay between the comic, the serious, the learned and the everyday. This allows Lodge to assert a cultural unity and the work becomes a state of the nation novel. Not in a strident way, but realistic in tone and taking in everything from care homes to the kitchen sink via the supermarket cafe.
Interesting to see how Lodge uses the same material in different ways in his books. The affair with a student taken from Thinks and reused here or the father from Nice Work aged a bit to play a different part in Deaf Sentence.
January 29, 2009
David Lodge is not a flashy writer, but he is an extremely good one. Superficially, his predilection for working the same, relatively narrow, ground (he is a master of the academic novel) might seem constricting. But each of his novels delivers fresh insights, with his signature blend of intelligence, wit, and genuine affection for his characters.
"Deaf Sentence" is no exception. Although it's not as hilariously funny as some of his earlier books, it is - like all of his work - compulsively readable, and ultimately very moving, in an understated kind of way. Lodge's description of the various indignities that deafness brings is hilariously funny and so utterly convincing that you know it has to be based on first-hand experience. There is far more wisdom about aging in this unassuming story by Lodge than, for example, in Julian Barnes's recent, migraine-inducing, bloviation about his own mortality.
When I think of the trio of Julian Barnes, Martin Amis, and David Lodge (I try to think of Christoper Hitchens as little as possible), restaurant analogies come to mind. Amis is the risk-taking molecular gastronomist, brashly confident of his own genius, and hey - if the diners don't always appreciate the flashiness, that’s not his problem. To his credit, when he’s on target, he can be sublime. But the brilliance is hit-or-miss. Barnes is closer to Amis than he might care to admit, thought perhaps not writ quite so large. In general, the quality of his work doesn’t fluctuate quite as much, but he is still capable of succumbing to navel-gazing, and cleverness (or perhaps his consciousness of his own cleverness) is definitely his Achilles heel. You’ll be served some extraordinary meals chez Barnes, but there will be an occasional inedible mess. At the risk of beating this analogy to death, David Lodge, perhaps at the cost of never reaching the Olympian heights attained sporadically by the others, never disappoints, reliably serving hearty nourishing comfort food that leaves the reader satisfied and looking forward to the next visit.
That might sound like damning with faint praise, but is actually meant as the highest compliment. I can think of very few novelists working today who are consistently such a delight to read. He joins a very short list of authors (Margaret Drabble in early and mid-career, Anne Tyler) whose work is reliably intelligent, thought-provoking and interesting without being flashy. Such craftsmanship is rare and not something one should take for granted. I look forward to each new novel by Lodge, and thus far have never been disappointed.
"Deaf Sentence" is no exception. Although it's not as hilariously funny as some of his earlier books, it is - like all of his work - compulsively readable, and ultimately very moving, in an understated kind of way. Lodge's description of the various indignities that deafness brings is hilariously funny and so utterly convincing that you know it has to be based on first-hand experience. There is far more wisdom about aging in this unassuming story by Lodge than, for example, in Julian Barnes's recent, migraine-inducing, bloviation about his own mortality.
When I think of the trio of Julian Barnes, Martin Amis, and David Lodge (I try to think of Christoper Hitchens as little as possible), restaurant analogies come to mind. Amis is the risk-taking molecular gastronomist, brashly confident of his own genius, and hey - if the diners don't always appreciate the flashiness, that’s not his problem. To his credit, when he’s on target, he can be sublime. But the brilliance is hit-or-miss. Barnes is closer to Amis than he might care to admit, thought perhaps not writ quite so large. In general, the quality of his work doesn’t fluctuate quite as much, but he is still capable of succumbing to navel-gazing, and cleverness (or perhaps his consciousness of his own cleverness) is definitely his Achilles heel. You’ll be served some extraordinary meals chez Barnes, but there will be an occasional inedible mess. At the risk of beating this analogy to death, David Lodge, perhaps at the cost of never reaching the Olympian heights attained sporadically by the others, never disappoints, reliably serving hearty nourishing comfort food that leaves the reader satisfied and looking forward to the next visit.
That might sound like damning with faint praise, but is actually meant as the highest compliment. I can think of very few novelists working today who are consistently such a delight to read. He joins a very short list of authors (Margaret Drabble in early and mid-career, Anne Tyler) whose work is reliably intelligent, thought-provoking and interesting without being flashy. Such craftsmanship is rare and not something one should take for granted. I look forward to each new novel by Lodge, and thus far have never been disappointed.
February 12, 2025
Μιας και πάσχω από βαρηκοΐα το μυθιστόρημα Deaf Sentence (έχει μεταφραστεί στα ελληνικά ως Ανήκουστος Βλάβη. Προσωπικά επέλεξα να το διαβάσω στο πρωτότυπο γιατί ένα βιβλίο που βασίζεται κυρίως σε κωμικές παρηχήσεις, σίγουρα θα χάνει κάπως στη μετάφραση) μού φάνηκε αρκετά οικείο. Βέβαια δεν έλειψαν και κάποιες παραλείψεις από τη μεριά του Λοτζ (πχ αναφέρει ως βέβαιη αιτία κώφωσης του Μπετόβεν το ear hair cells loss, ενώ δεν έχει γίνει ακόμα ξεκάθαρο τι προκάλεσε την κώφωσή του και υπάρχουν διάφορες εικασίες (επιπλοκές της σύφιλης, ωτοσκλήρυνση κ.ά)
Το βιβλίο ακολουθεί τον Desmond, έναν πρόωρα συνταξιοδοτημένο καθηγητή γλωσσολογίας, που υποφέρει από μιας μορφής εκφυλιστικής βαρηκοΐα και παράλληλα, αντιμετωπίζει προκλήσεις στην οικογενειακή του ζωή, με τον γάμο του καθώς και με τον υπέργηρο πατέρα του, επίσης βαρήκοο, ο οποίος λειτουργεί ως προικονομική φιγούρα για το πώς θα καταλήξει και ο ίδιος. Τότε μπαίνει στη ζωή του μια μυστηριώδης και εκκεντρική νεαρή γυναίκα, η Alex, που τον προσεγγίζει για να την βοηθήσει πάνω στην διατριβή της, μια γλωσσολογική ανάλυση των στυλιστικών γνωρισμάτων στα σημειώματα αυτοκτονίας.
Ο Lodge γνωστός κυρίως για τα πνευματώδη campus novels του, στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα ενσωματώνει κάποια στοιχεία από τις αφηγήσεις της ακαδημαϊκής ζωής, την ίδια στιγμή όμως, δημιουργεί περισσότερο μια καυστική παρωδία του campus novel, παρά ένα αφήγημα που ακολουθεί πιστά το συγκεκριμένο είδος.
Το πρώτο παρωδιακό στοιχείο είναι φυσικά η συνταξιοδότηση: ο Desmond δεν είναι ενεργός ακαδημαϊκός. Τα όσα εξελίσσονται συμβαίνουν εκτός του ακαδημαϊκού χρόνου όπως αυτός κατανέμεται σε έναν εν ενεργεία καθηγητή (ο ήρωας αναπολεί αυτή την χρονική διάσταση της καθηγητικής ιδιότητας, όπως και το χαμένο προνόμιο του να αισθάνεται περίπου ως “θεϊκή οντότητα” που ευεργετεί ή τιμωρεί τους “θνητούς” φοιτητές βαθμολογώντας τα γραπτά τους) Αποσυρμένος λόγω της βαρηκοΐας, μια συνθήκη που, υποτίθεται, θα του επέτρεπε να διεξάγει έρευνα, βρισκόμενος ήδη στον δεύτερο χρόνο της συνταξιοδότησής του, έχει βυθιστεί σε μια άεργη ρουτίνα, παρά σε παραγωγικό οίστρο. To υποκείμενο δηλαδή, δεν είναι ένας λαμπρός καθηγητής αλλά ένας άνθρωπος που υποκύπτει στην ρουτίνα της καθημερινότητας, ένα “ακαδημαϊκό ναυάγιο”, όπως αισθάνεται ο ήρωας στο δρόμο για μια διάλεξη έτερου καθηγητή, παρασυρμένος από ένα κύμα φοιτητών.
Το δεύτερο παρωδιακό στοιχείο είναι η ίδια η βαρηκοΐα. Ο Lodge μάς πληροφορεί αρκετά νωρίς πως η βαρηκοΐα στη λογοτεχνία έχει χρησιμοποιηθεί κυρίως ως κωμικό στοιχείο και αυτό το χαρακτηριστικό, τουλάχιστον στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου, το χρησιμοποιεί και ο ίδιος. Τοποθετεί δηλαδή την ακουστική δυσχέρεια του ήρωα, (βίωμα που όπως μάς πληροφορεί μάλιστα σε επιλογικό του σημείωμα το βιώνει και ο ίδιος ο συγγραφέας), με τον ίδιο τρόπο, επιβεβαιώνοντας σατυρικά τα προαναφερθέντα στερεότυπα, κάνοντας παράλληλα εμβριθείς παρατηρήσεις πάνω σε αυτή την ανθρώπινη συνθήκη και, επί της ουσίας, καυτηριάζοντας τα στερεότυπα που γίνονται ο φορέας του μηνύματος. Μέσα από την εξέταση, άλλωστε, των βιογραφιών μεγάλων προσωπικοτήτων που ήταν σε έναν βαθμό κωφοί, όπως ο Μπετόβεν ή ο ποιητής Φίλιπ Λάρκιν, ο Desmond ανθολογεί σπαράγματα τραγικότητας παρά αυτή την “κωμική” χροιά. Η διάσημη επιστολή του Μπετόβεν, επί της ουσίας ένα επεξηγηματικό υστερόγραφο που ήθελε να διαβαστεί μετά τον θάνατό του προκειμένου να εξηγήσει διάφορες συμπεριφορές του, απότοκο της βαρηκοΐας του, που οι γύρω του, εφόσον την κρατούσε κρυφή, παρερμήνευαν, μπορεί να διαβαστεί, κατά τον Desmond, ως μια μορφή σημειώματος αυτοκτονίας. Παρά τα στερεότυπα, το βαρήκοο υποκείμενο βιώνει μια μονότονη τραγικότητα, ένα αναγκαστικά μοναχικό ταξίδι που επί της ουσίας το θάβει ζωντανό. Αυτό δηλώνει και ο ίδιος ο τίτλος, που ομοιάζει με φροϋδικό ολίσθημα: deaf (κωφός) όπως death (θάνατος). Η κώφωση, παρά το ότι είναι “αντιποιητική” σύμφωνα με την λογοτεχνική παράδοση, εμπεριέχει τραγικότητα αφού πρόκειται για ένα προοίμιο της σιωπής του θανάτου, κάτι που αντιλαμβάνεται ο ήρωας στην επίσκεψή του στο Άουσβιτς, όπου μάλιστα, παρά την συνήθειά του να αφαιρεί τα ακουστικά του βοηθήματα όταν είναι μόνος, κρατάει τα ακουστικά στα αυτιά του, προκειμένου να “ακούσει” αυτούς ακριβώς τους ήχους της σιωπής, δηλαδή της απουσίας και της αναπότρεπτης φθοράς.
Λόγω της αναπηρίας του ήρωα (μια αναπηρία που δεν αναγνωρίζεται εύκολα καθώς δεν είναι ορατή και, όπως παρατηρεί και στο βιβλίο ο Lodge, δεν προξενεί συχνά τη συμπάθεια, αντιθέτως ο συνομιλητής ενός βαρήκοου ατόμου συχνά δείχνει εκνευρισμό παρά κατανόηση) το μυθιστόρημα λαμβάνει -πολύ πιο αυθεντικά από ότι τα στοιχεία του ακαδημαϊκού μυθιστορήματος- μοτίβα ενός disability novel.
Ο ακαδημαϊκός χώρος όντας βαθιά ανταγωνιστικός και συχνά απρόσιτος σε άτομα που δεν έχουν προνόμια πλούτου ή άλλων ευκολιών, ειδικά αν αυτά τα άτομα έχουν κάποιας μορφής αναπηρία, έχει κατακριθεί για την δυσπροσαρμοστικότητα που προξενεί σε άτομα που δεν εντάσσονται στον μέσο όρο. Έτσι το μυθιστόρημα καταλήγει να κατακρίνει εμμέσως το ακαδημαϊκό προνόμιο, αλλά και τη δυσανεξία της Ακαδημίας στο διαφορετικό.
Σε όλη την έκταση του βιβλίου βεβαίως, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, για να επιβεβαιωθεί το στερεότυπο, αλλά και επειδή η κωμωδία είναι συχνά άρρηκτα συνδεδεμένη με την τραγωδία, το πρόβλημα ακοής του πρωταγωνιστή επεμβαίνει στην πλοκή με κωμικό τρόπο, ειδικά σε στιγμές πο�� η ένταση κορυφώνεται, όπως για παράδειγμα στη συζήτηση του Desmond με τον καθηγητή Butterworth, όταν ο δεύτερος προβαίνει σε αποκαλύψεις για την Alex, τις οποίες ο Desmond και κατά συνέπεια και ο αναγνώστης, δεν ακούει σε πρώτο χρόνο. Το ίδιο συμβαίνει και στο τηλεφώνημα που κάνει η Alex στον Desmond μετά την αγνόηση του ραντεβού τους. Η βαρηκοΐα λοιπόν ξεπηδά σαν ένα αντιμυθιστορηματικό πρόβλημα και μετατρέπει ένα κατά τα άλλα τρομακτικό ή αισθησιακό σενάριο, σε κωμωδία καταστάσεων.
Αυτό το συχνό εύρημα εντός του βιβλίου αποσαρθρώνει δημιουργικά την ροή της αφήγησης, δίνοντας μια πνοή χρονογραφικού ρεαλισμού που αγγίζει παράλληλα τα όρια μιας ήπιας μεταμυθοπλασίας αφού η διάσπαση των τεκταινόμενων γίνεται με πλήρως συνειδητό τρόπο και μάλιστα σχολιάζεται όταν συμβαίνει. Η εναλλαγή από τις ημερολογιακές σημειώσεις του καθηγητή στην τριτοπρόσωπη αφήγηση επιτρέπει στον Lodge να παίζει με τον αφηγηματικό χρόνο και να διασπά την αυτοαναφορικότητα από το πρώτο πρόσωπο στην εστιασμένη τριτοπρόσωπη αφήγηση. Όταν ο Desmond επιστρέφει στο σπίτι με τη γυναίκα του, μετά από την εναρκτήρια σκηνή του μυθιστορήματος, ο Lodge κάνει αυτή τη μέθοδο σαφέστερη, παρουσιάζοντας δύο εκδοχές του διαλόγου, αυτή που ο ήρωας ακούει χωρίς προσκόμματα και, την “πραγματική”, ρεαλιστική εκδοχή, αυτή που ο ήρωας πρέπει να ρωτάει ξανά και ξανά τι είπε η γυναίκα του.
Τα παρωδιακά σημεία γίνονται εντονότερα στο περιστατικό της “καταστροφής”, μέσω υπογραμμίσεων με μαρκαδόρο, ενός βιβλίου από τη βιβλιοθήκη του πανεπιστήμιου. Όταν ο Desmond επισκέπτεται την Alex στο διαμέρισμά της, παρατηρεί έναν μαρκαδόρο ίδιου ακριβώς χρώματος και υποθέτει πως το βιβλίο - συναφούς θέματος με την έρευνα που διεξάγει η Alex- είχε μαρκαριστεί από την ίδια. Προβαίνει τότε σε αυστηρές ερωτήσεις σε έναν διάλογο που παρωδεί ένα συχνότατο αφηγηματικό μοτίβο των campus novel δηλαδή “μυστήρια” που αφορούν βιβλία και έρευνα που γίνεται με βάση ευρήματα σε τόμους. Η παρατήρηση άλλωστε που γίνεται στο τέλος, όταν δηλαδή ο Desmond λέει στον Butterworth ότι δεν θα εκπλαγεί αν η Alex γράψει στο μέλλον ένα campus novel με πρωταγωνιστές τους ίδιους, θέτει αρκετά πιο ξεκάθαρα την παιγνιώδη διάθεση του Lodge και την μερική αποστασιοποίησή του από το είδος.
Εκτός αυτών φυσικά, το βιβλίο διαβάζεται ευχάριστα και για την παιγνιώδη του διάθεση απέναντι σε ένα ζήτημα υπαρξιακό, ενώ παράλληλα δίνει φωνή σε ένα φαινόμενο που δεν συζητιέται πολύ παρά τον επιπολασμό του: η βαρηκοΐα είναι συχνότερη από ότι πιστεύεται, αλλά συνοδεύεται από διαρκές στίγμα, ειδικά σε νεαρότερες ηλικίες. Ήδη από την εναρκτήρια σκηνή, το βαρήκοο υποκείμενο ταυτίζεται πλήρως με τον ήρωα του βιβλίου: ο Desmond προσπαθεί να ακούσει τι του λέει η νεαρή γυναίκα που βρίσκεται απέναντί του (όπως μαθαίνουμε μετά είναι η Alex), αλλά ο ήχος της φωνής της χάνεται λόγω της φασαρίας του χώρου που βρίσκονται. Τα ακουστικά βοηθήματα, συχνά, παρά το ότι έχουν σχετικά προγράμματα για τον εκάστοτε χώρο, καταλήγουν να απορροφούν το θόρυβο και όχι την φωνή του συνομιλητή. Ο συγγραφέας περιγράφει όλη την κοινωνική ασυνταξία που προκύπτει από την δυσχέρεια της ακοής, παρά το ότι αυτή δεν λογίζεται τόσο σημαντική όσο η έλλειψη όρασης. Το ίδιο συμβαίνει, με απολαυτικό τρόπο, και σε επόμενα κεφάλαια. Στο μοναδικό τιτλοφορούμενο κεφάλαιο, Deaf in the afternoon (παραπέμποντας στο βιβλίο του Χέμινγουεϊ Θάνατος στο απομεσήμερο) ο ήρωας καταβυθίζεται σταδιακά σε μια δαντική κόλαση, καταλήγοντας ολοένα και πιο αποκομμένος από τη γυναίκα του και το φιλικό ζευγάρι με το οποίο παραθερίζουν. Στο εστιατόριο “Παράδεισος” τα υλικά που πλαισιώνουν τις πόρτες, τα παράθυρα και γενικά όλη η διακόσμηση αντανακλούν τον ήχο δημιουργώντας έναν χαώδες θόρυβο που δεν επιτρέπει στον Desmond, ακόμα και με τη χρήση της ακουστικής του βοήθειας, να συμμετάσχει στη συζήτηση. Στη συνέχεια, βιώνει ένα παροδικό, αλλά τρομακτικό, επεισόδιο ολικής κώφωσης που τον φέρνει εμμέσως αντιμέτωπο με αυτοκαταστροφικές σκέψεις.
Σε όλο το βιβλίο, υπάρχουν σημειολογικές και διακειμενικές αναφορές, ενώ η έρευνα του Desmond, η οποία αφορά τον προφορικό λόγο, την λεκτικά χρησιμοποιούμενη γλώσσα και γενικά τον λόγο (discource) ως μέσο επικοινωνίας, προκύπτει στον τρόπο που δομούνται πολλά από τα κεφάλαια. Κάθε εκφερόμενη πρόταση θα έχει ένα αντίκτυπο στον αποδέκτη της, είτε είναι γραπτή είτε προφορική. Τι συμβαίνει όμως όταν ο αποδέκτης δεν την ακούει; Όταν το σχήμα της ωτικής-προφορικής επικοινωνίας (aural-oral communication) αναγκαστικώς διαλύεται λόγω της βαρηκοΐας; Αυτό είναι που ξετυλίγει ο Lodge. Ο προφορικός λόγος βέβαια, όπως αναφέρεται και στις σελίδες του βιβλίου, έχει πάντοτε έναν βαθμό προχειρότητας αφού επηρεάζεται από πιο πολύπλοκους παράγοντες από ότι ο γραπτός λόγος που μπορεί να διεκδικήσει πιο εύκολα ένα ορισμένο επίπεδο τελειότητάς στη σύνθεσή του.
Ωστόσο ακριβώς μέσα από την αναγκαστική αποφυγή της τελειότητας, από την συνειδητοποίηση της ανθρώπινης φθοράς, είναι που αναδεικνύεται το βάθος της ανθρωπινότητας. Αυτό γίνεται φανερό και σε πολλές από τις ημερολογιακές καταγραφές του Desmond -για παράδειγμα, η φωτογραφική έκθεση που παρακολουθεί έχει ως τίτλο Mis-Takes (λάθη) - και κυρίως από την αναφορά στον ζωγράφο Φρανθίσκο Γκόγια, που, ειδικά στα υστερότερα έργα του, υποφέροντας επίσης από δυσχέρεια στην ακοή ως απότοκο συφιλιδικής λοίμωξης, αποτύπωσε την ανθρώπινη φύση μέσα από τη φθορά, με σχέδια που εκβάλλουν σε όλες τις όχθες της απληρότητας και του ατελούς.
Εκεί σε τελική ανάλυση, εδράζεται και το νόημα του βιβλίου, κάτω από την επιφάνεια του κωμικού: στην αποδοχή του φάσματος του θανάτου, της ανθρώπινης φθοράς, των γηρατειών, αλλά και της κατεστραμμένης νεότητας, όπως αποτυπώνεται στο πρόσωπο της Alex.
Τα όσα διαδραματίζονται προς το τέλος του βιβλίου, με την επίσκεψη του Desmond στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς, μοιάζουν κάπως παράταιρα με την κύρια πλοκή, όπως και ο θάνατος του πατέρα του. Ίσως μαλιστα να παρατραβάνε σε έκταση και. Ωστόσο λίγο πριν το κλείσιμο του βιβλίου, ο Lodge καταφέρνει να ενώσει αυτές τις επιμέρους αφηγήσεις σε ένα ψηφιδωτό διαφόρων επιπέδων και ειδών θανάτου και πόνου: από την καρκινοπαθή πρώτη γυναίκα του Desmond, στα θύματα του Άουσβιτς, στον θάνατο του πατέρα του από γηρατειά, αλλά και στην ίδια τη συνθήκης της βαρηκοΐας, που την χαρακτηρίζει ως ένα -κωμικοτραγικό εντέλει, όπως όλες οι ανθρώπινες καταστάσεις- απείκασμα ενός πρώιμου θανάτου. Θα προτιμούσα βεβαίως να είχε πιο ξεκάθαρη πλοκή η αφήγηση και να επικεντρωνόταν στην ιστορία της Alex.
Φυσικά, αναφέρονται και τα θετικά της βαρηκοΐας: ο ήρωας μπορεί να βυθιστεί ανά πάσα στιγμή σε μια ευεργετική σιωπή, μπορεί να αποφύγει τη φασαρία των μέσων μαζικής μεταφοράς, να ξεφύγει από μια δυσάρεστη συζήτηση. Η βαρηκοία άλλωστε υπήρξε για πολλούς από τους προαναφερόμενους καλλιτέχνες, μια πρωτοφανής αποκάλυψη που εμπότισε το έργο τους με βάθος και νέες προοπτικές. Ο Desmond θεωρεί ότι αυτό συνέβη επειδή είχαν τη μεγαλοφυία να κοσκινίσουν τα θετικά της συγκεκριμένης κατάστασης, αλλά μετά την επίσκεψη στο Άουσβιτς, προσγειώνει τον εαυτό του σε μια επανεκτίμηση των όσων έχει, παραβλέποντας τα επουσιώδη. Η βαρηκοΐα τον φέρνει στη θέση του μαθητή, αφού αρχίζει να παρακολουθεί μαθήματα χειλεανάγνωσης, συνειδητοποιώντας τις πολλές γλώσσες που δεν γνωρίζουμε και καλούμαστε να μάθουμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Ως γλωσσολόγος καταλαβαίνει πως τελικά όλα είναι ζήτημα γλώσσας: η εκφορά, ο τονισμός, η πρόσληψη και η ανάλυση, όλα εδράζονται στην επικοινωνία και, τελικά, η γλώσσα είναι ένα φαινόμενο εκτενές, ατέλειωτο και μη στατικό που καλούμαστε να συνεχίσουμε να μαθαίνουμε σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας ανεξάρτητα από το ποιοι και ποιες είμαστε.
Το βιβλίο ακολουθεί τον Desmond, έναν πρόωρα συνταξιοδοτημένο καθηγητή γλωσσολογίας, που υποφέρει από μιας μορφής εκφυλιστικής βαρηκοΐα και παράλληλα, αντιμετωπίζει προκλήσεις στην οικογενειακή του ζωή, με τον γάμο του καθώς και με τον υπέργηρο πατέρα του, επίσης βαρήκοο, ο οποίος λειτουργεί ως προικονομική φιγούρα για το πώς θα καταλήξει και ο ίδιος. Τότε μπαίνει στη ζωή του μια μυστηριώδης και εκκεντρική νεαρή γυναίκα, η Alex, που τον προσεγγίζει για να την βοηθήσει πάνω στην διατριβή της, μια γλωσσολογική ανάλυση των στυλιστικών γνωρισμάτων στα σημειώματα αυτοκτονίας.
Ο Lodge γνωστός κυρίως για τα πνευματώδη campus novels του, στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα ενσωματώνει κάποια στοιχεία από τις αφηγήσεις της ακαδημαϊκής ζωής, την ίδια στιγμή όμως, δημιουργεί περισσότερο μια καυστική παρωδία του campus novel, παρά ένα αφήγημα που ακολουθεί πιστά το συγκεκριμένο είδος.
Το πρώτο παρωδιακό στοιχείο είναι φυσικά η συνταξιοδότηση: ο Desmond δεν είναι ενεργός ακαδημαϊκός. Τα όσα εξελίσσονται συμβαίνουν εκτός του ακαδημαϊκού χρόνου όπως αυτός κατανέμεται σε έναν εν ενεργεία καθηγητή (ο ήρωας αναπολεί αυτή την χρονική διάσταση της καθηγητικής ιδιότητας, όπως και το χαμένο προνόμιο του να αισθάνεται περίπου ως “θεϊκή οντότητα” που ευεργετεί ή τιμωρεί τους “θνητούς” φοιτητές βαθμολογώντας τα γραπτά τους) Αποσυρμένος λόγω της βαρηκοΐας, μια συνθήκη που, υποτίθεται, θα του επέτρεπε να διεξάγει έρευνα, βρισκόμενος ήδη στον δεύτερο χρόνο της συνταξιοδότησής του, έχει βυθιστεί σε μια άεργη ρουτίνα, παρά σε παραγωγικό οίστρο. To υποκείμενο δηλαδή, δεν είναι ένας λαμπρός καθηγητής αλλά ένας άνθρωπος που υποκύπτει στην ρουτίνα της καθημερινότητας, ένα “ακαδημαϊκό ναυάγιο”, όπως αισθάνεται ο ήρωας στο δρόμο για μια διάλεξη έτερου καθηγητή, παρασυρμένος από ένα κύμα φοιτητών.
Το δεύτερο παρωδιακό στοιχείο είναι η ίδια η βαρηκοΐα. Ο Lodge μάς πληροφορεί αρκετά νωρίς πως η βαρηκοΐα στη λογοτεχνία έχει χρησιμοποιηθεί κυρίως ως κωμικό στοιχείο και αυτό το χαρακτηριστικό, τουλάχιστον στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου, το χρησιμοποιεί και ο ίδιος. Τοποθετεί δηλαδή την ακουστική δυσχέρεια του ήρωα, (βίωμα που όπως μάς πληροφορεί μάλιστα σε επιλογικό του σημείωμα το βιώνει και ο ίδιος ο συγγραφέας), με τον ίδιο τρόπο, επιβεβαιώνοντας σατυρικά τα προαναφερθέντα στερεότυπα, κάνοντας παράλληλα εμβριθείς παρατηρήσεις πάνω σε αυτή την ανθρώπινη συνθήκη και, επί της ουσίας, καυτηριάζοντας τα στερεότυπα που γίνονται ο φορέας του μηνύματος. Μέσα από την εξέταση, άλλωστε, των βιογραφιών μεγάλων προσωπικοτήτων που ήταν σε έναν βαθμό κωφοί, όπως ο Μπετόβεν ή ο ποιητής Φίλιπ Λάρκιν, ο Desmond ανθολογεί σπαράγματα τραγικότητας παρά αυτή την “κωμική” χροιά. Η διάσημη επιστολή του Μπετόβεν, επί της ουσίας ένα επεξηγηματικό υστερόγραφο που ήθελε να διαβαστεί μετά τον θάνατό του προκειμένου να εξηγήσει διάφορες συμπεριφορές του, απότοκο της βαρηκοΐας του, που οι γύρω του, εφόσον την κρατούσε κρυφή, παρερμήνευαν, μπορεί να διαβαστεί, κατά τον Desmond, ως μια μορφή σημειώματος αυτοκτονίας. Παρά τα στερεότυπα, το βαρήκοο υποκείμενο βιώνει μια μονότονη τραγικότητα, ένα αναγκαστικά μοναχικό ταξίδι που επί της ουσίας το θάβει ζωντανό. Αυτό δηλώνει και ο ίδιος ο τίτλος, που ομοιάζει με φροϋδικό ολίσθημα: deaf (κωφός) όπως death (θάνατος). Η κώφωση, παρά το ότι είναι “αντιποιητική” σύμφωνα με την λογοτεχνική παράδοση, εμπεριέχει τραγικότητα αφού πρόκειται για ένα προοίμιο της σιωπής του θανάτου, κάτι που αντιλαμβάνεται ο ήρωας στην επίσκεψή του στο Άουσβιτς, όπου μάλιστα, παρά την συνήθειά του να αφαιρεί τα ακουστικά του βοηθήματα όταν είναι μόνος, κρατάει τα ακουστικά στα αυτιά του, προκειμένου να “ακούσει” αυτούς ακριβώς τους ήχους της σιωπής, δηλαδή της απουσίας και της αναπότρεπτης φθοράς.
Λόγω της αναπηρίας του ήρωα (μια αναπηρία που δεν αναγνωρίζεται εύκολα καθώς δεν είναι ορατή και, όπως παρατηρεί και στο βιβλίο ο Lodge, δεν προξενεί συχνά τη συμπάθεια, αντιθέτως ο συνομιλητής ενός βαρήκοου ατόμου συχνά δείχνει εκνευρισμό παρά κατανόηση) το μυθιστόρημα λαμβάνει -πολύ πιο αυθεντικά από ότι τα στοιχεία του ακαδημαϊκού μυθιστορήματος- μοτίβα ενός disability novel.
Ο ακαδημαϊκός χώρος όντας βαθιά ανταγωνιστικός και συχνά απρόσιτος σε άτομα που δεν έχουν προνόμια πλούτου ή άλλων ευκολιών, ειδικά αν αυτά τα άτομα έχουν κάποιας μορφής αναπηρία, έχει κατακριθεί για την δυσπροσαρμοστικότητα που προξενεί σε άτομα που δεν εντάσσονται στον μέσο όρο. Έτσι το μυθιστόρημα καταλήγει να κατακρίνει εμμέσως το ακαδημαϊκό προνόμιο, αλλά και τη δυσανεξία της Ακαδημίας στο διαφορετικό.
Σε όλη την έκταση του βιβλίου βεβαίως, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, για να επιβεβαιωθεί το στερεότυπο, αλλά και επειδή η κωμωδία είναι συχνά άρρηκτα συνδεδεμένη με την τραγωδία, το πρόβλημα ακοής του πρωταγωνιστή επεμβαίνει στην πλοκή με κωμικό τρόπο, ειδικά σε στιγμές πο�� η ένταση κορυφώνεται, όπως για παράδειγμα στη συζήτηση του Desmond με τον καθηγητή Butterworth, όταν ο δεύτερος προβαίνει σε αποκαλύψεις για την Alex, τις οποίες ο Desmond και κατά συνέπεια και ο αναγνώστης, δεν ακούει σε πρώτο χρόνο. Το ίδιο συμβαίνει και στο τηλεφώνημα που κάνει η Alex στον Desmond μετά την αγνόηση του ραντεβού τους. Η βαρηκοΐα λοιπόν ξεπηδά σαν ένα αντιμυθιστορηματικό πρόβλημα και μετατρέπει ένα κατά τα άλλα τρομακτικό ή αισθησιακό σενάριο, σε κωμωδία καταστάσεων.
Αυτό το συχνό εύρημα εντός του βιβλίου αποσαρθρώνει δημιουργικά την ροή της αφήγησης, δίνοντας μια πνοή χρονογραφικού ρεαλισμού που αγγίζει παράλληλα τα όρια μιας ήπιας μεταμυθοπλασίας αφού η διάσπαση των τεκταινόμενων γίνεται με πλήρως συνειδητό τρόπο και μάλιστα σχολιάζεται όταν συμβαίνει. Η εναλλαγή από τις ημερολογιακές σημειώσεις του καθηγητή στην τριτοπρόσωπη αφήγηση επιτρέπει στον Lodge να παίζει με τον αφηγηματικό χρόνο και να διασπά την αυτοαναφορικότητα από το πρώτο πρόσωπο στην εστιασμένη τριτοπρόσωπη αφήγηση. Όταν ο Desmond επιστρέφει στο σπίτι με τη γυναίκα του, μετά από την εναρκτήρια σκηνή του μυθιστορήματος, ο Lodge κάνει αυτή τη μέθοδο σαφέστερη, παρουσιάζοντας δύο εκδοχές του διαλόγου, αυτή που ο ήρωας ακούει χωρίς προσκόμματα και, την “πραγματική”, ρεαλιστική εκδοχή, αυτή που ο ήρωας πρέπει να ρωτάει ξανά και ξανά τι είπε η γυναίκα του.
Τα παρωδιακά σημεία γίνονται εντονότερα στο περιστατικό της “καταστροφής”, μέσω υπογραμμίσεων με μαρκαδόρο, ενός βιβλίου από τη βιβλιοθήκη του πανεπιστήμιου. Όταν ο Desmond επισκέπτεται την Alex στο διαμέρισμά της, παρατηρεί έναν μαρκαδόρο ίδιου ακριβώς χρώματος και υποθέτει πως το βιβλίο - συναφούς θέματος με την έρευνα που διεξάγει η Alex- είχε μαρκαριστεί από την ίδια. Προβαίνει τότε σε αυστηρές ερωτήσεις σε έναν διάλογο που παρωδεί ένα συχνότατο αφηγηματικό μοτίβο των campus novel δηλαδή “μυστήρια” που αφορούν βιβλία και έρευνα που γίνεται με βάση ευρήματα σε τόμους. Η παρατήρηση άλλωστε που γίνεται στο τέλος, όταν δηλαδή ο Desmond λέει στον Butterworth ότι δεν θα εκπλαγεί αν η Alex γράψει στο μέλλον ένα campus novel με πρωταγωνιστές τους ίδιους, θέτει αρκετά πιο ξεκάθαρα την παιγνιώδη διάθεση του Lodge και την μερική αποστασιοποίησή του από το είδος.
Εκτός αυτών φυσικά, το βιβλίο διαβάζεται ευχάριστα και για την παιγνιώδη του διάθεση απέναντι σε ένα ζήτημα υπαρξιακό, ενώ παράλληλα δίνει φωνή σε ένα φαινόμενο που δεν συζητιέται πολύ παρά τον επιπολασμό του: η βαρηκοΐα είναι συχνότερη από ότι πιστεύεται, αλλά συνοδεύεται από διαρκές στίγμα, ειδικά σε νεαρότερες ηλικίες. Ήδη από την εναρκτήρια σκηνή, το βαρήκοο υποκείμενο ταυτίζεται πλήρως με τον ήρωα του βιβλίου: ο Desmond προσπαθεί να ακούσει τι του λέει η νεαρή γυναίκα που βρίσκεται απέναντί του (όπως μαθαίνουμε μετά είναι η Alex), αλλά ο ήχος της φωνής της χάνεται λόγω της φασαρίας του χώρου που βρίσκονται. Τα ακουστικά βοηθήματα, συχνά, παρά το ότι έχουν σχετικά προγράμματα για τον εκάστοτε χώρο, καταλήγουν να απορροφούν το θόρυβο και όχι την φωνή του συνομιλητή. Ο συγγραφέας περιγράφει όλη την κοινωνική ασυνταξία που προκύπτει από την δυσχέρεια της ακοής, παρά το ότι αυτή δεν λογίζεται τόσο σημαντική όσο η έλλειψη όρασης. Το ίδιο συμβαίνει, με απολαυτικό τρόπο, και σε επόμενα κεφάλαια. Στο μοναδικό τιτλοφορούμενο κεφάλαιο, Deaf in the afternoon (παραπέμποντας στο βιβλίο του Χέμινγουεϊ Θάνατος στο απομεσήμερο) ο ήρωας καταβυθίζεται σταδιακά σε μια δαντική κόλαση, καταλήγοντας ολοένα και πιο αποκομμένος από τη γυναίκα του και το φιλικό ζευγάρι με το οποίο παραθερίζουν. Στο εστιατόριο “Παράδεισος” τα υλικά που πλαισιώνουν τις πόρτες, τα παράθυρα και γενικά όλη η διακόσμηση αντανακλούν τον ήχο δημιουργώντας έναν χαώδες θόρυβο που δεν επιτρέπει στον Desmond, ακόμα και με τη χρήση της ακουστικής του βοήθειας, να συμμετάσχει στη συζήτηση. Στη συνέχεια, βιώνει ένα παροδικό, αλλά τρομακτικό, επεισόδιο ολικής κώφωσης που τον φέρνει εμμέσως αντιμέτωπο με αυτοκαταστροφικές σκέψεις.
Σε όλο το βιβλίο, υπάρχουν σημειολογικές και διακειμενικές αναφορές, ενώ η έρευνα του Desmond, η οποία αφορά τον προφορικό λόγο, την λεκτικά χρησιμοποιούμενη γλώσσα και γενικά τον λόγο (discource) ως μέσο επικοινωνίας, προκύπτει στον τρόπο που δομούνται πολλά από τα κεφάλαια. Κάθε εκφερόμενη πρόταση θα έχει ένα αντίκτυπο στον αποδέκτη της, είτε είναι γραπτή είτε προφορική. Τι συμβαίνει όμως όταν ο αποδέκτης δεν την ακούει; Όταν το σχήμα της ωτικής-προφορικής επικοινωνίας (aural-oral communication) αναγκαστικώς διαλύεται λόγω της βαρηκοΐας; Αυτό είναι που ξετυλίγει ο Lodge. Ο προφορικός λόγος βέβαια, όπως αναφέρεται και στις σελίδες του βιβλίου, έχει πάντοτε έναν βαθμό προχειρότητας αφού επηρεάζεται από πιο πολύπλοκους παράγοντες από ότι ο γραπτός λόγος που μπορεί να διεκδικήσει πιο εύκολα ένα ορισμένο επίπεδο τελειότητάς στη σύνθεσή του.
Ωστόσο ακριβώς μέσα από την αναγκαστική αποφυγή της τελειότητας, από την συνειδητοποίηση της ανθρώπινης φθοράς, είναι που αναδεικνύεται το βάθος της ανθρωπινότητας. Αυτό γίνεται φανερό και σε πολλές από τις ημερολογιακές καταγραφές του Desmond -για παράδειγμα, η φωτογραφική έκθεση που παρακολουθεί έχει ως τίτλο Mis-Takes (λάθη) - και κυρίως από την αναφορά στον ζωγράφο Φρανθίσκο Γκόγια, που, ειδικά στα υστερότερα έργα του, υποφέροντας επίσης από δυσχέρεια στην ακοή ως απότοκο συφιλιδικής λοίμωξης, αποτύπωσε την ανθρώπινη φύση μέσα από τη φθορά, με σχέδια που εκβάλλουν σε όλες τις όχθες της απληρότητας και του ατελούς.
Εκεί σε τελική ανάλυση, εδράζεται και το νόημα του βιβλίου, κάτω από την επιφάνεια του κωμικού: στην αποδοχή του φάσματος του θανάτου, της ανθρώπινης φθοράς, των γηρατειών, αλλά και της κατεστραμμένης νεότητας, όπως αποτυπώνεται στο πρόσωπο της Alex.
Τα όσα διαδραματίζονται προς το τέλος του βιβλίου, με την επίσκεψη του Desmond στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς, μοιάζουν κάπως παράταιρα με την κύρια πλοκή, όπως και ο θάνατος του πατέρα του. Ίσως μαλιστα να παρατραβάνε σε έκταση και. Ωστόσο λίγο πριν το κλείσιμο του βιβλίου, ο Lodge καταφέρνει να ενώσει αυτές τις επιμέρους αφηγήσεις σε ένα ψηφιδωτό διαφόρων επιπέδων και ειδών θανάτου και πόνου: από την καρκινοπαθή πρώτη γυναίκα του Desmond, στα θύματα του Άουσβιτς, στον θάνατο του πατέρα του από γηρατειά, αλλά και στην ίδια τη συνθήκης της βαρηκοΐας, που την χαρακτηρίζει ως ένα -κωμικοτραγικό εντέλει, όπως όλες οι ανθρώπινες καταστάσεις- απείκασμα ενός πρώιμου θανάτου. Θα προτιμούσα βεβαίως να είχε πιο ξεκάθαρη πλοκή η αφήγηση και να επικεντρωνόταν στην ιστορία της Alex.
Φυσικά, αναφέρονται και τα θετικά της βαρηκοΐας: ο ήρωας μπορεί να βυθιστεί ανά πάσα στιγμή σε μια ευεργετική σιωπή, μπορεί να αποφύγει τη φασαρία των μέσων μαζικής μεταφοράς, να ξεφύγει από μια δυσάρεστη συζήτηση. Η βαρηκοία άλλωστε υπήρξε για πολλούς από τους προαναφερόμενους καλλιτέχνες, μια πρωτοφανής αποκάλυψη που εμπότισε το έργο τους με βάθος και νέες προοπτικές. Ο Desmond θεωρεί ότι αυτό συνέβη επειδή είχαν τη μεγαλοφυία να κοσκινίσουν τα θετικά της συγκεκριμένης κατάστασης, αλλά μετά την επίσκεψη στο Άουσβιτς, προσγειώνει τον εαυτό του σε μια επανεκτίμηση των όσων έχει, παραβλέποντας τα επουσιώδη. Η βαρηκοΐα τον φέρνει στη θέση του μαθητή, αφού αρχίζει να παρακολουθεί μαθήματα χειλεανάγνωσης, συνειδητοποιώντας τις πολλές γλώσσες που δεν γνωρίζουμε και καλούμαστε να μάθουμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Ως γλωσσολόγος καταλαβαίνει πως τελικά όλα είναι ζήτημα γλώσσας: η εκφορά, ο τονισμός, η πρόσληψη και η ανάλυση, όλα εδράζονται στην επικοινωνία και, τελικά, η γλώσσα είναι ένα φαινόμενο εκτενές, ατέλειωτο και μη στατικό που καλούμαστε να συνεχίσουμε να μαθαίνουμε σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας ανεξάρτητα από το ποιοι και ποιες είμαστε.
February 20, 2009
What happened to David Lodge? I used to love his witty sense of humor and ability to capture the world of academia, but this novel is just awful. It's as if he took all of his notes and diaries, collected various story possibilities and topics he had found interesting, and threw them together with a few old ideas for characters and plots to make one jumbled mess of a story. I think it was supposed to be funny, but it wasn't. I think it was supposed to be profound, but it really wasn't. Don't waste your time!
February 7, 2025
Η κώφωση είναι: ενοχλητική, ανυπόφορη, κωμική, βολική, μοναχική, καλύτερη από άλλες βλάβες, η χειρότερη όλων των βλαβών. Ο Λοτζ συνέθεσε διαφορετικά θέματα, όπως τη συνταξιοδότηση, τη βαρηκοΐα, τον γάμο, τον απότομο θάνατο/τον αργό θάνατο, τη γλωσσολογία, τα σημειώματα αυτοκτονίας, το σεξ, τα οικογενειακά δράματα / τραύματα, τα πανεπιστημιακά κουτσομπολιά κ.ά., κατασκευάζοντας μια σοβαρή κωμωδία, που ευτυχώς για όλους, στερείται το μελόδραμα και τις υπερβολές.
Εκεί έγκειται και το μεγαλύτερο (ύπουλο) ταλέντο του Λοτζ: δρα υπογείως και κερδίζει συμπάθειες περιγράφοντας ένα χαλασμένο μπάνιο αλλά και τον θάνατο ενός πατέρα με το ίδιο, νηφάλιο ύφος. Υπάρχει κάτι πραγματικά θεσπέσιο στο να μη σου ανάβει ο συγγραφέας τα λαμπάκια κάθε τρεις και λίγο, σα φίλος που σε σέρνει σε διαφορετικές, τραβηγμένες από τα μαλλιά, περιπέτειες, κάθε δεύτερο σαββατοκύριακο. Είναι φίλος ήρεμος, έμπιστος, αστείος. Ο ώριμος τόνος αφήγησης αναγκάζει τον αναγνώστη να προσέξει ακόμα περισσότερο, μιας και οι άνθρωποι που αποφεύγουν τους θεατρινισμούς, εμπνέουν αναγνωστική ψυχραιμία, ώστε να διαχωριστεί το κωμικό από το τραγικό.
Με απογοήτευσε η μικρή δόση της Άλεξ Λουμ και η καχυποψία του καθηγητή η οποία κατέληξε σε ένα λουμ – ξερομπλούμ μεταξύ τους, χωρίς εκτόνωση, χωρίς λάθη, χωρίς τίποτα. Βέβαια, το μεταίχμιο και η ουδετερότητα που ζει ο καθηγητής, φαίνεται να είναι χαρακτηριστικό που ακολουθεί πιστά.
Επίσης, μάλλον το μωσαϊκό του Λοτζ άφησε αποτυπώματα: τα ασύνδετα μεταξύ τους ζητήματα στο Α’ μέρος έδεναν ωραία, αλλά στο Β’, η σούπα που περιελάβανε τη σοβαρότητα της υγείας του πατέρα, μερικές κωμικές κατάστασης σχετικά με τη βαρηκοΐα, το Ολοκαύτωμα (!) και η χλιαρότητα σχετικά με την Άλεξ, μάλλον μας απομάκρυναν από την αρχική φλόγα της αφήγησης και μας οδήγησαν περισσότερο στην αυθεντικότητα του ημερολογιακού τύπου, γιατί πράγματι, τα ημερολόγια δεν είναι τόσο συναρπαστικά, εάν δεν κατασκευάζονται ώστε να αναζητήσουν αναγνώστη.
Εκεί έγκειται και το μεγαλύτερο (ύπουλο) ταλέντο του Λοτζ: δρα υπογείως και κερδίζει συμπάθειες περιγράφοντας ένα χαλασμένο μπάνιο αλλά και τον θάνατο ενός πατέρα με το ίδιο, νηφάλιο ύφος. Υπάρχει κάτι πραγματικά θεσπέσιο στο να μη σου ανάβει ο συγγραφέας τα λαμπάκια κάθε τρεις και λίγο, σα φίλος που σε σέρνει σε διαφορετικές, τραβηγμένες από τα μαλλιά, περιπέτειες, κάθε δεύτερο σαββατοκύριακο. Είναι φίλος ήρεμος, έμπιστος, αστείος. Ο ώριμος τόνος αφήγησης αναγκάζει τον αναγνώστη να προσέξει ακόμα περισσότερο, μιας και οι άνθρωποι που αποφεύγουν τους θεατρινισμούς, εμπνέουν αναγνωστική ψυχραιμία, ώστε να διαχωριστεί το κωμικό από το τραγικό.
Με απογοήτευσε η μικρή δόση της Άλεξ Λουμ και η καχυποψία του καθηγητή η οποία κατέληξε σε ένα λουμ – ξερομπλούμ μεταξύ τους, χωρίς εκτόνωση, χωρίς λάθη, χωρίς τίποτα. Βέβαια, το μεταίχμιο και η ουδετερότητα που ζει ο καθηγητής, φαίνεται να είναι χαρακτηριστικό που ακολουθεί πιστά.
Επίσης, μάλλον το μωσαϊκό του Λοτζ άφησε αποτυπώματα: τα ασύνδετα μεταξύ τους ζητήματα στο Α’ μέρος έδεναν ωραία, αλλά στο Β’, η σούπα που περιελάβανε τη σοβαρότητα της υγείας του πατέρα, μερικές κωμικές κατάστασης σχετικά με τη βαρηκοΐα, το Ολοκαύτωμα (!) και η χλιαρότητα σχετικά με την Άλεξ, μάλλον μας απομάκρυναν από την αρχική φλόγα της αφήγησης και μας οδήγησαν περισσότερο στην αυθεντικότητα του ημερολογιακού τύπου, γιατί πράγματι, τα ημερολόγια δεν είναι τόσο συναρπαστικά, εάν δεν κατασκευάζονται ώστε να αναζητήσουν αναγνώστη.
December 29, 2008
What a lovely and beautifully written novel about a hard-of-hearing linguist trying to navigate through the noises and silences of his life. These noises and silences are at turns confounding & illuminating, disturbing & comforting, and tragic & comic. Lodge takes his time telling this story and some people may not like the pace of the book, which can meander seemingly aimless at times. The beauty, nuance, and insight in this story lay in these perambulations, though. All in all, a lovely and fulfilling read told with humor, sensitivity, and insight.
May 21, 2015
I planned to have this book as a bedtime read, but it was hopeless in that capacity, I kept sitting up in bed and hooting with laughter – not a good recipe for pre-sleep soothing. Once I had taken the book downstairs and could enjoy it in daylight though, there was no stopping me. What a fantastic book! It has several strong themes.
• It discusses what it is like to be going deaf, knowing that the end result is going to be absolute deafness. It does this with humour, sadness and insight. I learnt so much about deafness from this book.
• It gets beautifully inside a marriage - and with warmth and insight shows us the dance - the tooing and froing - of a happy relationship. It does this with subtlety and depth (and humour). We see two thoughtful people caring for one another.
• It shows us the problems of trying to care for an ageing parent, plus a love that surmounts a host shortcomings.
On top of all this, we have a cracking story, but I am not going to talk about that as I want to avoid spoilers.
Here’s a snip of humour from the book....
‘The pastime of the dance went to pot.’ Sylvia Cooper seemed to say ‘so we spent most of the time in our shit, the cows’in-laws finding they stuttered.’
‘What?’ I said.
‘I said, the last time we went to France it was so hot we spent most of the time in our gîte, cowering indoors behind the shutters.’
‘Oh, hot, was it?’ I said. ‘That must have been the summer of 2003.’
‘Yes, we seared our arses on bits of plate, but soiled my cubism, I’m afraid.’
‘I’m sorry?’
‘We were near Carcasonne. A pretty place, but spoiled by tourism, I’m afraid.’
‘Ah, yes, it’s the same everywhere these days,’ I said sagely.
‘But I do mend sherry. Crap and Sargasso pained there, you know. There’s a lovely little mum of modern tart.’
‘Sherry?’ I said hesitantly.
‘Céret, it’s a little town in the foothills of the Pyrenees’ said Mrs Cooper with a certain impatience ‘Braque and Picasso painted there. I recommend it.’
‘Oh yes, I’ve been there,’ I said hastily. ‘It has a rather nice art gallery.’
‘The mum of modern tart.’
‘Quite so,’ I said. I looked at my glass. ‘I seem to need a refill. Can I get you one?’
To my relief, she declined.
For every laugh there is about deafness in this reading, there are also hints of a terrible sense of loss and isolation. We take our ability to communicate with one another so much for granted. One of the most touching aspects of the book is a lip reading class that our deaf narrator joins. He is in fact a professor of linguistics. No one at the class knows this, and he relishes his friendship with this group of people who are experiencing the same difficulties.
All in all I had a great affection for the quiet hero of this story, and that was a treat too.
This is a lovely book and an amazingly good read. Highly recommended.
• It discusses what it is like to be going deaf, knowing that the end result is going to be absolute deafness. It does this with humour, sadness and insight. I learnt so much about deafness from this book.
• It gets beautifully inside a marriage - and with warmth and insight shows us the dance - the tooing and froing - of a happy relationship. It does this with subtlety and depth (and humour). We see two thoughtful people caring for one another.
• It shows us the problems of trying to care for an ageing parent, plus a love that surmounts a host shortcomings.
On top of all this, we have a cracking story, but I am not going to talk about that as I want to avoid spoilers.
Here’s a snip of humour from the book....
‘The pastime of the dance went to pot.’ Sylvia Cooper seemed to say ‘so we spent most of the time in our shit, the cows’in-laws finding they stuttered.’
‘What?’ I said.
‘I said, the last time we went to France it was so hot we spent most of the time in our gîte, cowering indoors behind the shutters.’
‘Oh, hot, was it?’ I said. ‘That must have been the summer of 2003.’
‘Yes, we seared our arses on bits of plate, but soiled my cubism, I’m afraid.’
‘I’m sorry?’
‘We were near Carcasonne. A pretty place, but spoiled by tourism, I’m afraid.’
‘Ah, yes, it’s the same everywhere these days,’ I said sagely.
‘But I do mend sherry. Crap and Sargasso pained there, you know. There’s a lovely little mum of modern tart.’
‘Sherry?’ I said hesitantly.
‘Céret, it’s a little town in the foothills of the Pyrenees’ said Mrs Cooper with a certain impatience ‘Braque and Picasso painted there. I recommend it.’
‘Oh yes, I’ve been there,’ I said hastily. ‘It has a rather nice art gallery.’
‘The mum of modern tart.’
‘Quite so,’ I said. I looked at my glass. ‘I seem to need a refill. Can I get you one?’
To my relief, she declined.
For every laugh there is about deafness in this reading, there are also hints of a terrible sense of loss and isolation. We take our ability to communicate with one another so much for granted. One of the most touching aspects of the book is a lip reading class that our deaf narrator joins. He is in fact a professor of linguistics. No one at the class knows this, and he relishes his friendship with this group of people who are experiencing the same difficulties.
All in all I had a great affection for the quiet hero of this story, and that was a treat too.
This is a lovely book and an amazingly good read. Highly recommended.
March 16, 2014
Πολύ ωραίο βιβλίο. Ο Λοτζ καταφέρνει σε κάθε μυθιστόρημά του να μιλήσει για την ανθρώπινη κατάσταση χωρίς μεγαλοστομίες και μελοδραματισμούς, ακόμη κι όταν γράφει για θέματα στενόχωρα, όπως εδώ που τον απασχολούν η βαρηκοΐα, τα γηρατειά και ο θάνατος. Ανθρώπινα αστείο και συγκινητικό ταυτόχρονα.
May 27, 2009
Confesso que nunca tinha lido nenhum livro deste autor (julgo mesmo que nem sequer tinha ainda ouvido o seu nome), por isso, e depois de ler algumas opiniões positivas, foi com algum alguma expectativa que iniciei esta leitura.
David Lodge faz-nos entrar na mente de Desmond Bates, um ex-professor universitário com problemas sérios de surdez, que está a braços com a sua recente entrada na reforma e consequente monotonia, ao mesmo tempo que lida com a sua bem sucedida esposa, com o seu pai idoso e com uma estudante que o procura como orientador numa tese de mestrado com um tema algo invulgar. Todas estas situações e relações são constantemente influenciadas pelos problemas de audição de Desmond, e os mal-entendidos adquirem muitas vez um tom cómico.
Este foi um livro que gostei imenso de ler, porque, apesar de em termos de história não ser propriamente muito dinâmico (para além da situação com a aluna universitária, não acontece muita coisa), a forma cativante como David Lodge nos relata o dia-a-dia de Desmond faz-nos virar página atrás de página, como se fôssemos levados numa viagem deliciosa, sem destino fixo. Fiquei decididamente com vontade de experimentar mais livros deste autor inglês.
Excelente trabalho de tradução de Tânia Ganho, especialmente tendo em conta a dificuldade de manter o sentido original dos mal-entendidos provocados pela falta de audição da personagem principal. E, de um modo geral, toda a tradução está muito boa.
David Lodge faz-nos entrar na mente de Desmond Bates, um ex-professor universitário com problemas sérios de surdez, que está a braços com a sua recente entrada na reforma e consequente monotonia, ao mesmo tempo que lida com a sua bem sucedida esposa, com o seu pai idoso e com uma estudante que o procura como orientador numa tese de mestrado com um tema algo invulgar. Todas estas situações e relações são constantemente influenciadas pelos problemas de audição de Desmond, e os mal-entendidos adquirem muitas vez um tom cómico.
Este foi um livro que gostei imenso de ler, porque, apesar de em termos de história não ser propriamente muito dinâmico (para além da situação com a aluna universitária, não acontece muita coisa), a forma cativante como David Lodge nos relata o dia-a-dia de Desmond faz-nos virar página atrás de página, como se fôssemos levados numa viagem deliciosa, sem destino fixo. Fiquei decididamente com vontade de experimentar mais livros deste autor inglês.
Excelente trabalho de tradução de Tânia Ganho, especialmente tendo em conta a dificuldade de manter o sentido original dos mal-entendidos provocados pela falta de audição da personagem principal. E, de um modo geral, toda a tradução está muito boa.
January 3, 2015
‘Deafness is comic, blindness is tragic,’
The first thing I noticed about Deaf Sentence is that its first sentence draws out for 24 (Kindle) lines. That’s a heck of a lot of lines. And that’s was a heck of a lot of fun. David Lodge sure likes to play with word-order, puns and linguistic stuff and I giggle at the sight of things like that. What can I say? I’m fascinated by languages and their quirks. When I’m reading a book, I’m constantly checking the dictionary for new words or etymologies of words. Obviously, I liked this book from the start.
And two chapters in, I was already pitying the poor translators as well as wondering how they could manage to translate this book. I’m seriously considering getting a Spanish copy. David Lodge knows its too, because he thanks the translators of his books in the acknowledgements.
This book is a tragicomedy, which its funny moments but also very sad and despairing ones. And it is mostly a series of reflections on life in general, little pieces of information I liked very much. I selected a few passages that resonated with me and I also think are better to get an idea of what the book it about.
This one made me laugh:
“What would be the equivalent of a guide dog for the deaf? A parrot on your shoulder squawking into your ear?”
[...] ‘How did you know?’
‘I’m a linguist,’ I said.
‘Oh, are you? What languages?’
‘Only the one,’ I said.
I selected this passage because I have a “personal” acquaintance (that has to do with a book) with this painting and I liked that it got mentioned:
But the one that always has the most spectators lingering in front of it, intrigued and puzzled, is lighter in colour tone than the others. It’s known as the Dog Overwhelmed By Sand (none of these titles was Goya’s). It might be a modern Abstract Expressionist painting, composed of three great planes of predominantly brownish colour, two vertical and one horizontal, if it wasn’t for the head of a little black dog at the bottom of the picture, painted almost in cartoon style, buried up to its neck in what might be sand, looking upwards pathetically and apprehensively at a descending mass of more of the same stuff. There are lots of theories about what the picture means, like the End of the Enlightenment, or the Advent of Modernity, but I know what it means to me: it’s an image of deafness, deafness pictured as an imminent, inevitable, inexorable suffocation.
A part of Beethoven’s Heiligenstadt Testament:
Oh you men who think or say that I am malevolent, stubborn or misanthropic, how greatly do you wrong me. You do not know the secret cause which makes me seem that way to you . . . It was impossible for me to say, to people, ‘Speak louder, shout, for I am deaf.’ Ah, how could I possibly admit to an infirmity in the one sense which ought to be more perfect in me than in others, a sense which I once possessed in the highest perfection, a perfection such as few in my profession enjoy . . . Oh, I cannot do it, therefore forgive me when you see me draw back when I would gladly have mingled with you. My misfortune is doubly painful to me because I am bound to be misunderstood; for me there can be no relaxation with my fellow-men, no refined conversations, no mutual exchange of ideas, I must live alone like someone who has been banished. It’s a very poignant document, an outpouring of suppressed emotion, a cry wrung from the heart. Sometimes, he says, he would yield to the desire for companionship. But what a humiliation for me when someone standing next to me heard a flute in the distance and I heard nothing, or someone heard a shepherd singing and again I heard nothing. Such incidents drove me almost to despair, a little more of that and I would have ended my life - it was only my art that held me back. Ah, it seemed to me impossible to leave the world until I had brought forth all that I felt was within me.
What kind of a speech act is a suicide note? It depends of course on what classification system you’re using. In the classic Austin scheme there are three possible types of speech act entailed in any utterance, spoken or written: the locutionary (which is to say what you say, the propositional meaning), the illocutionary (which is the effect the utterance is intended to have on others) and the perlocutionary (which is the effect it actually has). But there are lots of further distinctions and subcategories, and alternative typologies like Searle’s commissive, declarative, directive, expressive and representative, indirect speech acts and on. Most utterances have both locutionary meaning and illocutionary force. The hazy area is the line between the illocutionary and the perlocutionary. Is the perlocutionary properly speaking a linguistic act at all? Austin gives the example of a man who says ‘Shoot her!’ (a rather odd example to invent, when you think about it, a symptom of male chauvinism and misogyny among Oxford dons perhaps). Locution: He said to me ‘Shoot her’ meaning by ‘shoot’ shoot and by ‘her’ her. Illocution: he urged (or advised, ordered, etc.) me to shoot her. Perlocution: he persuaded me to shoot her. The interesting level is the illocutionary: even in this example you can see how the same words can have quite different illocutionary force in different contexts. A little exercise I used to give first-year students was to imagine such contexts. ‘He ordered me to shoot her’, for instance, might describe an SS officer’s command to a guard in a concentration camp. ‘He advised me to shoot her’ needs a little more imagination, there’s such a moral gap between the cool finite verb and the brutal infinitive; some Mafia godfather perhaps, speaking to a member of his family whose wife has been unfaithful to him. (On further reflection, only beta minus for that one: normally both the weapon and the target must be present for ‘shoot’ to be felicitous.) What about a suicide note that consisted entirely of the words, ‘I intend to shoot myself’? Locution: he stated his intention to shoot himself, meaning by ‘intend’ intend, by ‘shoot’ shoot and by ‘myself’ himself. Illocution: there are several possibilities here. He could be explaining, to those who would find him dead, that he shot himself deliberately, not accidentally, or that he was not shot by another person. He could be expressing the despair which had driven him to this extreme step. He could be making his family and friends feel bad about not having realised he might kill himself, and not having prevented it. Without more context there’s no way of knowing. As to the perlocutionary effect, I suppose that would depend on whether or not he actually committed suicide. Or would it? You don’t need to say or write the words, ‘I intend to shoot myself’ in order to have the effect of shooting yourself. You don’t perform suicide in words as, say, you perform marriage. The perlocutionary level of a suicide note is inseparable from the illocutionary level - its intended effect on those who read it. But that will probably be affected by whether you succeed or not.
After that he expounded to a musicologist from the University a theory he had long entertained that it had been of enormous advantage to song writers of American popular music that so many American place names, because of their Spanish or native Indian origins, were anapaestic, the stress falling on the third syllable, like California, Indiana, Massachusetts, Carolina, San Francisco, or iambic, like Chicago, Atlanta, Missouri, words which were easily set to syncopated music, whereas English place names were typically dactylic, like Birmingham and Manchester or trochaic, like Brighton and Leicester, inherently unmusical. To illustrate the point he crooned, ‘When you go to Birmingham, Be sure to wear a flower in your hair’, and in a creditable imitation of Frank Sinatra, ‘Leicester, Leicester, that toddling town, Leicester, Leicester, I’ll show you around’. Amused heads turned around the room.The musicologist, who had seemed disposed to challenge his argument, seemed impressed, and was certainly silenced, by this demonstration.
I recalled an interesting observation about collocations of happy in a book on corpus linguistics I reviewed years ago, and after a short search I found it. In a small corpus of 1.5 million words the most frequent lexical collocates of happy in the three words occurring before and after it were life and make. Not surprising: we all desire a happy life, we all like things which make us happy. The next most common collocates were: entirely, marriage, days, looked, memories, perfectly, sad, spent, felt, father, feel, home. I am struck by how many of them are keywords in my own pursuit of happiness, or lack of it, especially the nouns: marriage, memories, father, home. Of the verbs, feel is obviously the verb most frequently combined with happy, counting feel and felt as one. Predictably the only adjective among the words, apart from happy itself, is its opposite, sad. It surprised me that the most common adverbs qualifying happy in the corpus were entirely and perfectly, rather than, say, ‘fairly’ or ‘reasonably ’. Are we ever entirely, perfectly happy? If so, it’s not for very long.The most interesting word is days. Not day, but days. Larkin has a wonderful poem called ‘Days’, which also contains the word happy. What are days for? Days are where we live. They come, they wake us Time and time over. They are to be happy in: Where can we live but days? The familiar, nostalgic collocation happy days doesn’t actually occur in the poem, but it’s inevitably evoked; it echoes in our heads as we read, and reminds us of the transience and deceptiveness of happiness. The days we live in always inevitably disappoint, by not being as happy as they were, or as we falsely believe they were, in ‘the good old days’, when ‘those were the days’. But where can we live but days? Ah, solving that question Brings the priest and the doctor In their long coats Running over the fields A footnote to the above: it occurred to me that negative particles might have been omitted from the analysis of collocations of happy, so I did a check on the small corpus I have on CD here at home, and sure enough, entirely happy is frequently preceded by not or some other negative word like never. But perfectly is usually unqualified. In fact the distribution is almost exactly equal: not entirely happy occurs about as often as perfectly happy, and entirely happy is as rare as not perfectly happy. I wonder why? Corpus linguistics is always throwing up interesting little puzzles like that. I looked up deaf a few years ago in the biggest corpus of written and spoken English available, about fifty million words, and the most common collocation, about ten per cent of the total, was fall on deaf ears (counting fall as a lemma, standing for all forms of the verb). Now it’s no surprise that the main contribution of deaf to English discourse is as part of a proverbial phrase signifying stupid incomprehension or stubborn prejudice; what’s puzzling is the verb fall, given that the human ear is positioned to receive sound waves from the side, not from above. And the enigma is not peculiar to English. A quick dictionary search revealed that German has auf taube Ohren fallen, French has tomber dans l’oreille d’un sourd, and Italian cadere sugli orecchi sordi. Subject there for another article that never got written.
The most moving of those cited in the book was a letter from Chaim Hermann, a Sonderkommando, to his wife, which was written in November 1944 and dug up from a pile of human ashes near one of the crematoria at Birkenau in 1945. The Sonderkommandos were able-bodied prisoners who were compelled to work in the extermination process itself, ushering the unwitting victims towards the gas chambers, removing their corpses afterwards and burning them in the ovens of the crematoria. To refuse the work was to invite instant execution; to perform it brought better living conditions - for a finite period. In a way the Sonderkommandos were the most unfortunate of all the victims of Auschwitz. The great majority of those who died there went unsuspectingly to the gas chambers. The Sonderkommandos lived for months with the certain knowledge that sooner or later they too would be killed, because the Nazis could not risk allowing them to survive as witnesses, and in fact their first duty was likely to be disposing of the corpses of their predecessors on the ghastly production line of death. Chaim Hermann described Auschwitz as ‘simply hell, but Dante’s hell is incomparably ridiculous in comparison with this real one here, and we are its eye-witnesses, and we cannot leave it alive’. He also said that he intended to die ‘calmly, perhaps heroically (this will depend on circumstances) ’, hinting at a final act of resistance, but it is not known whether he achieved that. He himself had no way of knowing whether his wife would ever receive his letter, but in the midst of all this diabolical evil he asked her forgiveness for not sufficiently appreciating their life together, and this was the sentence in his letter that most affected me: ‘If there have been, at various times, trifling misunderstandings in our life, now I see how one was unable to value the passing time.’
As Wittgenstein said, ‘Death is not an event of life.’ You cannot experience it, you can only behold it happening to others, with various degrees of pity and fear, knowing that one day it will happen to you.
By the way, I was reading this book and Beat the Reaper at the same time, and in both books, the main characters visit Auschwitz. What a coincidence.
February 12, 2018
This novel provides an interesting story within a setting that describes the living situation of many in today's "boomer generation"—newly retired with an older parent in failing health along with adult children and grandchildren with their own needs. In this story Desmond Bates, the main character, is in a second marriage with step children and older parents on both sides which enhances the potential for relationship issues.
Desmond is a retired linguistics professor who is plagued with hearing loss which complicates life in all sorts of ways. Much of the story is narrated in first person by Desmond so we learn a lot about linguistics while also learning about hearing loss and the experience of maintaining a hearing aid. The experiences of attending a number of lip reading classes is also described. Desmond's retired life is contrasted with his younger wife's booming entrepreneurial home decorating business which provides some peripheral stress for their relationship.
This is a novel so of course there has to be a suspenseful and potentially dangerous element in the plot to make it worth the reader's time. This element is provided by a young attractive female graduate student who tricks Desmond into providing her academic advice and assistance. Desmond doesn't tell his wife about all the details which of course makes things more complicated. As we learn more about this graduate student, the potential danger to life and career reputation becomes apparent.
The title's conjuring of thoughts of death fits well with the treatment and discussion of death included in the book near its ending. I thought the author provided an excellent and thoughtful treatment of the subject. I particularly liked the following quotation that the book attributes to the journal of Bruce Cummings, an early twentieth century naturalist. In the book Desmond's son reads it at his grandfather's funeral.
The following is from the July 27, 2015 PageADay Book Lover's Calendar:
Known for his sharp sense of humor, British author David Lodge tickles the intellect as well. In this book, elderly and hard-of-hearing Desmond Bates is rather bored in his retirement from teaching, while his wife continues to be in demand as an interior designer. One day Desmond meets a curvaceous American student named Alex and agrees to help her with her thesis. As Desmond becomes embroiled in Alex's problems, his whole settled life is turned upside down. Lodge is a master of dry wit, and his 13th novel does not disappoint.
DEAF SENTENCE, by David Lodge (2008; Penguin, 2009)
Desmond is a retired linguistics professor who is plagued with hearing loss which complicates life in all sorts of ways. Much of the story is narrated in first person by Desmond so we learn a lot about linguistics while also learning about hearing loss and the experience of maintaining a hearing aid. The experiences of attending a number of lip reading classes is also described. Desmond's retired life is contrasted with his younger wife's booming entrepreneurial home decorating business which provides some peripheral stress for their relationship.
This is a novel so of course there has to be a suspenseful and potentially dangerous element in the plot to make it worth the reader's time. This element is provided by a young attractive female graduate student who tricks Desmond into providing her academic advice and assistance. Desmond doesn't tell his wife about all the details which of course makes things more complicated. As we learn more about this graduate student, the potential danger to life and career reputation becomes apparent.
The title's conjuring of thoughts of death fits well with the treatment and discussion of death included in the book near its ending. I thought the author provided an excellent and thoughtful treatment of the subject. I particularly liked the following quotation that the book attributes to the journal of Bruce Cummings, an early twentieth century naturalist. In the book Desmond's son reads it at his grandfather's funeral.
To me the honour is sufficient of belonging to the universe—such a great universe, and so great a scheme of things. Not even Death can rob me of that honour. For nothing can alter the fact that I have lived; I have been I, if for ever so short a time. And when I am dead, the matter which composes my body is indestructible—and eternal, so that come what may to my 'Soul', my dust will always be going on, each separate atom of me playing its separate part—I shall still have some sort of finger in the pie. When I am dead, you can boil me, burn me, scatter me—but you cannot destroy me: my little atoms would merely deride such heavy vengeance. Death can do no more than kill you.Here's another quotation of a short poem read by Desmond's wife. There was no attribution.
Where do people go to when they die?
Somewhere down below or in the sky?
'I can't be sure,' said Granddad, 'but it seems
They simply set up home inside our dreams.'
The following is from the July 27, 2015 PageADay Book Lover's Calendar:
Known for his sharp sense of humor, British author David Lodge tickles the intellect as well. In this book, elderly and hard-of-hearing Desmond Bates is rather bored in his retirement from teaching, while his wife continues to be in demand as an interior designer. One day Desmond meets a curvaceous American student named Alex and agrees to help her with her thesis. As Desmond becomes embroiled in Alex's problems, his whole settled life is turned upside down. Lodge is a master of dry wit, and his 13th novel does not disappoint.
DEAF SENTENCE, by David Lodge (2008; Penguin, 2009)
April 13, 2023
4.5
Que livro inesperado. Nunca pensei que a história seguisse este rumo. Dei por mim a passar por vários estados emocionais que só comprovam o talento do autor e o impacto da sua escrita. É um livro divertido e com humor inteligente. Ri-me muitas vezes e achei imensa graça aos diálogos entre marido e mulher, pai e filho. Emocionei-me com a morte de uma personagem. Fiquei sem respirar nos momentos de suspense com a Alex. Gostei muito de Desmond e criei um carinho especial pela Fred. Não dou cinco estrelas, porque senti que foi tudo muito acelerado no final e, por mim, continuava a ler calmamente para perceber como tudo ficaria. No geral, é um excelente livro e fiquei com muita curiosidade em ler mais de David Lodge.
Que livro inesperado. Nunca pensei que a história seguisse este rumo. Dei por mim a passar por vários estados emocionais que só comprovam o talento do autor e o impacto da sua escrita. É um livro divertido e com humor inteligente. Ri-me muitas vezes e achei imensa graça aos diálogos entre marido e mulher, pai e filho. Emocionei-me com a morte de uma personagem. Fiquei sem respirar nos momentos de suspense com a Alex. Gostei muito de Desmond e criei um carinho especial pela Fred. Não dou cinco estrelas, porque senti que foi tudo muito acelerado no final e, por mim, continuava a ler calmamente para perceber como tudo ficaria. No geral, é um excelente livro e fiquei com muita curiosidade em ler mais de David Lodge.
November 30, 2008
Lodge's portrayal of hearing loss is amazingly specific and illustrates both the farcical and painful sides of this disability. And the father-son relationship points to how maddening aging parents can be to children who aren't in such fine shape either. The novel takes a surprisingly poignant, moving turn as it approaches its end. The best novel David Lodge has written in the years (in my opinion).
July 7, 2025
Αντλώντας από την προσωπική του εμπειρία και τις δυσκολίες που του προκάλεσε η βαρηκοΐα ο αγαπημένος Lodge, ο μετρ του campus novel, υπογράφει ένα σπαρταριστό μυθιστόρημα στις όχθες του είδους που τον έκανα διάσημο, μιας και ο κεντρικός του ήρωας, ένας 60άρης που βλέπει την ακοή του να φθίνει, έχει μόλις συνταξιοδοτηθεί παρότι θα μπορούσε να συνεχίσει να εργάζεται στο πανεπιστήμιο.
Εκεί που ο Ντέσμοντ, ο κεντρικός μας ήρωας, βλέπει τις λειτουργίες του σώματός του να φθίνουν, τον προστάτη να του δημιουργεί σεξουαλικές "αποτυχίες" και, παράλληλα, τον πατέρα του να χάνει αρχικά την ακοή του και στη συνέχεια την πνευματική του διαύγεια, η (δεύτερη) σύζυγός του, Φρεντ, ανθεί, καθώς έχει ανοίξει το δικό της μαγαζί με είδη διακόσμησης και έχει ανανεώσει την εμφάνισή της.
Τα προβλήματα του Ντέσμοντ, ωστόσο, δεν είναι μόνο τα ζητήματα υγείας που αντιμετωπίζει και η απόφαση για το μέλλον του πατέρα του που είναι επιτακτική ανάγκη να πάρει. Μια νεαρή κοπέλα, μια εμφανίσιμη Αμερικανίδα που εκπονεί τη διδακτορική της διατριβή με έναν νεότερο συνάδερφό του, τον προσεγγίζει και του ζητά να τη βοηθήσει με την έρευνά της επάνω στα σημειώματα αυτοκτονίας. Η συμπεριφορά της είναι επιεικώς αλλοπρόσαλλη και (spoiler) δεν εξεπλάγην όταν επιβεβαιώθηκε η υποψία μου πως τον προσέγγισε αφενός για να της γράψει το κείμενο και αφετέρου γιατί είχε μια ερωτική περιπέτεια με τον εν ενεργεία συνάδερφο του Ντέσμοντ, ο οποίος δε θέλει να τη δει στα μάτια του μιας και τον απειλούσε πως θα αποκαλύψει τον δεσμό τους στη γυναίκα του όταν εκείνος διέκοψε τις επαφές τους. Ο Ντέσμοντ λόγω δειλίας, καχυποψίας και αδυναμίας να προδώσει τη γυναίκα του προσπαθεί να αποφύγει την Άλεξ, εκείνη όμως ως παραδοσιακή stalker γνωρίζει τη γυναίκα του και εμφανίζεται στο σπίτι τους. Το ίδιο διάστημα τον καλούν για μια σειρά διαλέξεων στην Πολωνί��, ο πατέρας του παθαίνει εγκεφαλικό και η κόρη του τού χαρίζει το πρώτο του εγγόνι. Θα καταφέρει ο Ντέσμοντ να τη βγάλει καθαρή;
Κλασικός Lodge, κλασικό page-turner χορταστικό μυθιστόρημα, με τη γνώριμη πνευματώδη γραφή και τα λογοπαίγνια του Lodge, παρωδία των οικογενειακών σχέσεων, της ίδιας της βαρηκοΐας και της σωματικής φθοράς που συνοδεύει το γήρας, αλλά και των επαγγελματικών, προσωπικών και ανταγωνιστικών σχέσεων που επικρατούν στον ακαδημαϊκό χώρο. Το απόλαυσα ξανά, στην μετάφραση της Έφης Τσιρώνη, αυτή τη φορά από τις εκδόσεις Κυψέλη.
Εκεί που ο Ντέσμοντ, ο κεντρικός μας ήρωας, βλέπει τις λειτουργίες του σώματός του να φθίνουν, τον προστάτη να του δημιουργεί σεξουαλικές "αποτυχίες" και, παράλληλα, τον πατέρα του να χάνει αρχικά την ακοή του και στη συνέχεια την πνευματική του διαύγεια, η (δεύτερη) σύζυγός του, Φρεντ, ανθεί, καθώς έχει ανοίξει το δικό της μαγαζί με είδη διακόσμησης και έχει ανανεώσει την εμφάνισή της.
Τα προβλήματα του Ντέσμοντ, ωστόσο, δεν είναι μόνο τα ζητήματα υγείας που αντιμετωπίζει και η απόφαση για το μέλλον του πατέρα του που είναι επιτακτική ανάγκη να πάρει. Μια νεαρή κοπέλα, μια εμφανίσιμη Αμερικανίδα που εκπονεί τη διδακτορική της διατριβή με έναν νεότερο συνάδερφό του, τον προσεγγίζει και του ζητά να τη βοηθήσει με την έρευνά της επάνω στα σημειώματα αυτοκτονίας. Η συμπεριφορά της είναι επιεικώς αλλοπρόσαλλη και (spoiler) δεν εξεπλάγην όταν επιβεβαιώθηκε η υποψία μου πως τον προσέγγισε αφενός για να της γράψει το κείμενο και αφετέρου γιατί είχε μια ερωτική περιπέτεια με τον εν ενεργεία συνάδερφο του Ντέσμοντ, ο οποίος δε θέλει να τη δει στα μάτια του μιας και τον απειλούσε πως θα αποκαλύψει τον δεσμό τους στη γυναίκα του όταν εκείνος διέκοψε τις επαφές τους. Ο Ντέσμοντ λόγω δειλίας, καχυποψίας και αδυναμίας να προδώσει τη γυναίκα του προσπαθεί να αποφύγει την Άλεξ, εκείνη όμως ως παραδοσιακή stalker γνωρίζει τη γυναίκα του και εμφανίζεται στο σπίτι τους. Το ίδιο διάστημα τον καλούν για μια σειρά διαλέξεων στην Πολωνί��, ο πατέρας του παθαίνει εγκεφαλικό και η κόρη του τού χαρίζει το πρώτο του εγγόνι. Θα καταφέρει ο Ντέσμοντ να τη βγάλει καθαρή;
Κλασικός Lodge, κλασικό page-turner χορταστικό μυθιστόρημα, με τη γνώριμη πνευματώδη γραφή και τα λογοπαίγνια του Lodge, παρωδία των οικογενειακών σχέσεων, της ίδιας της βαρηκοΐας και της σωματικής φθοράς που συνοδεύει το γήρας, αλλά και των επαγγελματικών, προσωπικών και ανταγωνιστικών σχέσεων που επικρατούν στον ακαδημαϊκό χώρο. Το απόλαυσα ξανά, στην μετάφραση της Έφης Τσιρώνη, αυτή τη φορά από τις εκδόσεις Κυψέλη.
May 14, 2018
Official rating: 4.5*
This is a heartwarming, witty, incredibly humourous book, but at the same time undertoned by great sadness. It's not one of those depressing reads, but it's power lies in drawing you in to fully relate to the the MCs plight. Deafness, dementia, death, suicide, cancer, stroke, a visit to Auschwitz, plus much more. This is my first David Lodge novel, shame on me. His writing is crisp, anecdotal and reads like a breeze. the characters are well rounded and relatable. A masterpiece.
This is a heartwarming, witty, incredibly humourous book, but at the same time undertoned by great sadness. It's not one of those depressing reads, but it's power lies in drawing you in to fully relate to the the MCs plight. Deafness, dementia, death, suicide, cancer, stroke, a visit to Auschwitz, plus much more. This is my first David Lodge novel, shame on me. His writing is crisp, anecdotal and reads like a breeze. the characters are well rounded and relatable. A masterpiece.
November 8, 2025
A linguistic professor going through, an I guess 3/4 life crisis is slowly losing his hearing. He meets a grad student who upends his life.
Not really my knid of book.
Not really my knid of book.
December 21, 2008
Really enjoyed this book. Professor Desmond Bates, a retired linguist, has to cope with his elderley father's decline, an unbalanced PhD student, and an increasing detachment from his wife whose career as a design retailer is taking off just as his finishes, all in the context of his deafness which makes social contact increasingly difficut. Written mainly as a journal, the book is beautifully observed, self-effacingly funny but with deep pathos. Several issues ar resolved by the end, but you don't really see how life will improve for Desmond.
December 12, 2008
Not as funny as his best academic novels (Small World, Changing Places, etc), though still containing a number of laugh out loud moments, Lodge here writes movingly about deafness, retirement, aging, and death. His prose is elegant and powers of observation often acute, though I didn't find the visit to Auschwitz/Birkenau particularly strong.
February 2, 2011
Se não tivesse imposto a mim mesma um limite de leitura diária (a bem dos meus estudos) teria devorado este livro. Ainda assim, a verdade é que excedi esse limite umas quantas vezes porque foi impossível resistir a mais algumas páginas. A história é dinâmica, bem narrada, está bem escrita e (importante!) bem traduzida. Fiquei com muita curiosidade para ler mais coisas do David Lodge.
October 21, 2008
Sometimes bitingly funny, sometimes sharply and unexpectedly touching, this remarkable book works on every level.
March 2, 2016
David Lodge continua a não me desiludir. Mais um excelente livro, parcialmente autobiográfico, cheio de humor e de "coisas sérias" também.
October 17, 2025
Somehow both hopelessly dated and incredibly universal. Excellent writing, with very human characters who laugh and suffer and try to make sense of life, and all its absurdities. Occasionally grating for its unwavering focus on privilege and academia but overall a very good read full of word-play and philosophical musings. The pace is literary, meaning slow. You need to know that going in, otherwise forget about it. This is not a plot based page-turner by any means.
All in all, Lodge makes the most of the tragi-comic potential of his hard-of-hearing linguist. It's slow, ok, but it works in a very illuminating, comic, and at times even disturbing way.
The book is full of musings and seemingly random interludes that make you stop reading and think for a minute. Part of what you're thinking is: Glad I'm reading this book.
Here's one example, the scene is a reading of a dead man's final written thoughts at his own funeral:
"To me the honour is sufficient of belonging to the universe—such a great universe, and so great a scheme of things. Not even Death can rob me of that honour. For nothing can alter the fact that I have lived; I have been I, if for ever so short a time. And when I am dead, the matter which composes my body is indestructible—and eternal, so that come what may to my 'Soul', my dust will always be going on, each separate atom of me playing its separate part—I shall still have some sort of finger in the pie. When I am dead, you can boil me, burn me, scatter me—but you cannot destroy me: my little atoms would merely deride such heavy vengeance. Death can do no more than kill you."
Doesn't get much better than that for this reader.
All in all, Lodge makes the most of the tragi-comic potential of his hard-of-hearing linguist. It's slow, ok, but it works in a very illuminating, comic, and at times even disturbing way.
The book is full of musings and seemingly random interludes that make you stop reading and think for a minute. Part of what you're thinking is: Glad I'm reading this book.
Here's one example, the scene is a reading of a dead man's final written thoughts at his own funeral:
"To me the honour is sufficient of belonging to the universe—such a great universe, and so great a scheme of things. Not even Death can rob me of that honour. For nothing can alter the fact that I have lived; I have been I, if for ever so short a time. And when I am dead, the matter which composes my body is indestructible—and eternal, so that come what may to my 'Soul', my dust will always be going on, each separate atom of me playing its separate part—I shall still have some sort of finger in the pie. When I am dead, you can boil me, burn me, scatter me—but you cannot destroy me: my little atoms would merely deride such heavy vengeance. Death can do no more than kill you."
Doesn't get much better than that for this reader.
May 21, 2025
We are not even half way through the year and i already think this might be one of my favorites. It was the only book that made me tear from laughing so hard. I want everyone to read it, but not sure that everyone will enjoy it as much as I did, just because I think you need to experience living or having lived with an almost deaf man in the first place. But nevertheless, I am a fan of British humor and David Lodge has some great humor. When I went to search for his name on Google, I found out that he actually died this year on the 1st of January. Somehow, dying on the first day of the year sounds logical for such a character :)
March 11, 2019
So long since I read a David Lodge book....always brilliant although I did feel guilty at laughing out loud at his disability in this one.
Is deafness worse for a woman because men tend not to listen anyway - so it is hard to tell if they are going deaf or simply not engaged enough to pay attention?
Is deafness worse for a woman because men tend not to listen anyway - so it is hard to tell if they are going deaf or simply not engaged enough to pay attention?
July 31, 2018
I periodically reminded myself to relax and simply enjoy the longwindedness and the excessively/obsessively detailed character study, because it's David Lodge and he knows exactly what he is doing.
June 5, 2013
David Lodge está considerado como uno de los mejores escritores de humor inglés de nuestro tiempo. Es imposible e inevitable no echar alguna carcajada con sus libros. Su tema favorito son las novelas de campus, es decir, aquellos que tienen como protagonista la vida universitaria y los líos en los que se menten los profesores, tanto con sus alumnos como con sus familias.
En 'La vida en sordina' (en el original 'Deaf Sentence', jugando ya con las palabras), Desmond Bates, catedrático en lingüística, es un profesor jubilado que prefirió acogerse a la jubilación anticipada cuando la universidad decidió fusionar los departamentos de inglés y lingüística. Aparte de este motivo, el más decisivo fue que se estaba quedando sordo; apenas oye sin los audífonos. Esto da lugar a muchos equívocos y juegos de palabras (impresionante la labor en la traducción de Jaime Zulaika). Como dice el protagonista: "La sordera es cómica, así como la ceguera es trágica."
Desmond nos cuenta sus problemas por culpa de la sordera; las visitas que realiza a su padre, antiguo músico de orquesta de baile, que se niega a mudarse; el lío en el que se mete al no entender bien a una joven que conoció en una galería... Todo ello aderezado por agudas reflexiones.
Yo no diría que 'La vida en sordina' es sólo una comedia. Te ríes en algunos momentos, pero también te conmueves con otros, como puede ser la relación de Desmond con su padre. David Lodge es un gran escritor, su prosa es culta, refinada y te hace recapacitar.
En 'La vida en sordina' (en el original 'Deaf Sentence', jugando ya con las palabras), Desmond Bates, catedrático en lingüística, es un profesor jubilado que prefirió acogerse a la jubilación anticipada cuando la universidad decidió fusionar los departamentos de inglés y lingüística. Aparte de este motivo, el más decisivo fue que se estaba quedando sordo; apenas oye sin los audífonos. Esto da lugar a muchos equívocos y juegos de palabras (impresionante la labor en la traducción de Jaime Zulaika). Como dice el protagonista: "La sordera es cómica, así como la ceguera es trágica."
Desmond nos cuenta sus problemas por culpa de la sordera; las visitas que realiza a su padre, antiguo músico de orquesta de baile, que se niega a mudarse; el lío en el que se mete al no entender bien a una joven que conoció en una galería... Todo ello aderezado por agudas reflexiones.
Yo no diría que 'La vida en sordina' es sólo una comedia. Te ríes en algunos momentos, pero también te conmueves con otros, como puede ser la relación de Desmond con su padre. David Lodge es un gran escritor, su prosa es culta, refinada y te hace recapacitar.
September 1, 2025
A Vida em Surdina é o segundo livro que leio do David Lodge. Já com o Terapia tinha sucedido um certo desencontro em termos do que esperava do livro antes de o ler, devido à apreciação da minha família, e depois o que achei dele, exatamente devido a estas expectativas altas.
Possivelmente, o problema é mais meu que das obras. Devia começar a "baixar os padrõezinhos" para depois não me sentir traída pelas perspetivas que crio. Mas no fundo, isto acaba por fazer parte de todo o processo no qual me encontro de procurar, por entre os autores e estilos que me aconselham, quais os meus preferidos.
Ainda assim, gostei bastante do livro. Lodge consegue levar o leitor a dois extremos. Tanto me ri em voz alta com excertos hilariantes, como chorei com a descrição de passagens bastante duras e cruas. Não esperava esta segunda parte, mas acredito que torna a obra algo muito mais profundo e real. Em relação à primeira é de sublinhar a capacidade descritiva em tom humorístico do autor, com palavras bem escolhidas e a criar cenários em que a única resposta natural é o riso.
Tal como o David Lodge refere na dedicatória, acrescento também uma nota positiva à tradução da Tânia Ganho que, ainda mais neste livro em específico, é um trabalho difícil, mas foi bastante bem feita.
Classificação:8/10
Possivelmente, o problema é mais meu que das obras. Devia começar a "baixar os padrõezinhos" para depois não me sentir traída pelas perspetivas que crio. Mas no fundo, isto acaba por fazer parte de todo o processo no qual me encontro de procurar, por entre os autores e estilos que me aconselham, quais os meus preferidos.
Ainda assim, gostei bastante do livro. Lodge consegue levar o leitor a dois extremos. Tanto me ri em voz alta com excertos hilariantes, como chorei com a descrição de passagens bastante duras e cruas. Não esperava esta segunda parte, mas acredito que torna a obra algo muito mais profundo e real. Em relação à primeira é de sublinhar a capacidade descritiva em tom humorístico do autor, com palavras bem escolhidas e a criar cenários em que a única resposta natural é o riso.
Tal como o David Lodge refere na dedicatória, acrescento também uma nota positiva à tradução da Tânia Ganho que, ainda mais neste livro em específico, é um trabalho difícil, mas foi bastante bem feita.
Classificação:8/10
May 14, 2016
Despite its flaws, I loved this book. In fact, I almost feel as if Professor Lodge wrote it just for me. I studied stylistics in graduate school many years ago, and not only did we use one of his scholarly books as a text, the protagonist of Deaf Sentence is a retired professor of stylistics. But most importantly, the protagonist (Desmond) is nearly deaf, and all these years later so am I. My favorite parts of the book were the comically--but painfully--described vicissitudes of living with bad hearing, the necessity for dealing with hearing aids that only slightly improve the situation, and the trials occasioned by attempts to communicate with the hearing (including one's spouse). I also appreciated the many excursions into the history and philosophy of deafness. Alas, poor Beethoven! The story itself was quite good, especially Desmond's relationship with his failing father (who, in his nineties, is also deaf). The only part that didn't really work for me was the red herring of the American girl, Alex. Parts of that story were interesting, especially the stylistic analysis of suicide notes, but I didn't wholly believe in her, perhaps because her American "accent" was very poorly rendered, and her supposed "Americanisms" always jolted me out of the scenes with her.
Displaying 1 - 30 of 672 reviews