What do you think?
Rate this book
Γλώσσα μετ' εμποδίων: Συμβολή στη χαρτογράφηση του γλωσσικού ναρκοπεδίου
Το βιβλίο αυτό περιέχει κείμενα για τη γλώσσα, που γράφτηκαν τα τελευταία χρόνια από έναν επαγγελματία γραφιά με αγωνία για τη γλώσσα. Όχι αγωνία για τον κίνδυνο της εξαφάνισής της· τέτοιο κίνδυνο ο συγγραφέας δεν διακρίνει· αντίθετα, στις χιλιάδες ιστολόγια (τα μπλογκ δηλαδή) που έχουν κατακλύσει το Διαδίκτυο βλέπει την πιο κατηγορηματική διάψευση του μύθου για τη λεξιπενία των νέων. Όμως αγωνία για τα εμπόδια, τις λακκούβες και τις επικίνδυνες στροφές στο δρόμο, εμπόδια στο δρόμο της γλώσσας της ίδιας και τα εμπόδια στον καθημερινό αγώνα του καθενός μας να κατακτήσει τη γλώσσα. Γι' αυτό, "γλώσσα μετ' εμποδίων".
372 pages, Paperback
First published October 1, 2007
2 people are currently reading
41 people want to read
About the author
Νίκος Σαραντάκος
23 books33 followersΟ Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1959 στην Αθήνα. Έχει πτυχίο της σχολής Χημικών Μηχανικών του Μετσόβιου Πολυτεχνείου και Αγγλικής Φιλολογίας ενώ εργάζεται στο μεταφραστικό τμήμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ζει στο Λουξεμβούργο. Παράλληλα είναι συγγραφέας, λογοτέχνης και μεταφραστής. Έχει εκδώσει βιβλία τεχνικά, λογοτεχνικά, γλωσσικού ενδιαφέροντος και βιβλία για το μπριτζ. Διατηρεί ένα καθημερινό ιστολόγιο (Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία), κυρίως με γλωσσικά και φιλολογικά, αλλά συχνά και πολιτικά θέματα.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 6 of 6 reviews
November 10, 2019
Το βιβλίο "Γλώσσα μετ' εμποδίων" του Νίκου Σαραντάκου είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο - ένα σχεδόν επιστημονικό σύγγραμμα - που ασχολείται κυρίως με την εξέλιξη της γλώσσας μας αλλά και τους διάφορους μύθους με τους οποίους προσπαθούμε χρόνια τώρα να την "θωρακίσουμε" για να αισθανθούμε μια κάποια ανωτερότητα.
Ο Σαραντάκος σαν μεταφραστής ξέρει καλά τις παθογένειες και τις αδυναμίες της γλώσσας μας ενώ παράλληλα σαν άνθρωπος των θετικών επιστημών (Χημικός Μηχανικός) εφαρμόζει σχεδόν σε όλα τα κομμάτια του βιβλίου το βασικό τρίπτυχο της επιστήμης : δεδομένα - ζητούμενα - έρευνα.
Το βιβλίο ξεκινάει καταρρίπτοντας όλους του μύθους και τα χόαξ που ακολουθούν τα Ελληνικά και επιμένουμε να τους αναπαράγουμε. Δλδ ο μύθος της μιας ψήφου, τα 6000000 λήμματα και πάει λέγοντας.
Στην συνέχεια ο Σαραντάκος εξηγεί τι είναι λάθος στην γλώσσα, πως ένα λάθος μπορεί να καταλήξει σε κάτι που να θεωρείται σωστό και φυσικά κατακεραυνώνει τους "λαθοθήρες" που προσπαθούν να εντοπίσουν παντού λάθη ώστε να υποβιβάσουν τα ΝΕ ως πρόχειρη γλώσσα και να κομπάσουν οι ίδιοι μπρος σε μια εντελώς φανταστική λεξιπενία της γενιάς μας.
Φυσικά δεν ήταν δυνατόν να μην ασχοληθεί με την καθαρεύουσα και τον ρόλο που έπαιξε σαν τεχνητή γλώσσα μετά την τουρκοκρατία. Την αδυναμίας της να προσαρμοστεί, τους νοσταλγούς της αλλά και το μπάχαλο που επικρατούσε με το πολυτονικό πριν η κυβέρνηση του 1982 το στείλει μια και καλή στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Βέβαια ο γλωσσικός καθωσπρεπισμός που γεννήθηκε από την χρήση της καθαρεύουσας ακόμα μας ταλαιπωρεί αλλά σιγά σιγά θεωρώ κι εγώ πως θα απαλλαγούμε.
Από κει και μετά σειρά έχει η βιβλιοδιφική λεξιλαγνεία. Ένα πολύ συχνό φαινόμενο ακόμα και σήμερα. Η μανία κάποιων να χώνονται μέσα στο Λιντελ - Σκοττ και να ανακαλύπτουν ξεχασμένες λέξεις και απολιθώματα και να μας τα σερβίρουν μέσα σε καθαρά νεοελληνικά κείμενα. Κάτι σαν φράκο με τσαρούχια.
Σε γενικές γραμμές δεν μένει τίποτα ασχολίαστο. Η ακλισιά των ξένων κύριων ονομάτων, το πρόβλημα της γενικής πληθυντικού, η εμμονή στους λατινικούς χαρακτήρες όταν γράφουμε για ξένα πρόσωπα και πάει λέγοντας. Όλα στο μικροσκόπιο του Σαραντάκου. Εκεί που με σωστή ανάλυση και σχετική βιβλιογραφία τα πάντα ξεκαθαρίζουν.
Όποιος λοιπόν ενδιαφέρεται και αγαπάει την τόσο όμορφη γλώσσα μας, τότε το συγκεκριμένο βιβλίο είναι μια άριστη επιλογή.
Προσωπικά θεωρώ πως η φυσική εξέλιξη της γλώσσας μας είναι τα ΝΕ. Μια μετάβαση που έγινε από τα ΑΕ μέχρι σήμερα άλλοτε ομαλά και άλλοτε όχι. Όμως η γλώσσα μας είναι ζωντανή, εξελίξιμη και είναι ώρα να την προστατεύσουμε από καταστροφολόγους, νεοκαθαρευουσιάνους και καθωσπρεπειστές.
5/5!
Ο Σαραντάκος σαν μεταφραστής ξέρει καλά τις παθογένειες και τις αδυναμίες της γλώσσας μας ενώ παράλληλα σαν άνθρωπος των θετικών επιστημών (Χημικός Μηχανικός) εφαρμόζει σχεδόν σε όλα τα κομμάτια του βιβλίου το βασικό τρίπτυχο της επιστήμης : δεδομένα - ζητούμενα - έρευνα.
Το βιβλίο ξεκινάει καταρρίπτοντας όλους του μύθους και τα χόαξ που ακολουθούν τα Ελληνικά και επιμένουμε να τους αναπαράγουμε. Δλδ ο μύθος της μιας ψήφου, τα 6000000 λήμματα και πάει λέγοντας.
Στην συνέχεια ο Σαραντάκος εξηγεί τι είναι λάθος στην γλώσσα, πως ένα λάθος μπορεί να καταλήξει σε κάτι που να θεωρείται σωστό και φυσικά κατακεραυνώνει τους "λαθοθήρες" που προσπαθούν να εντοπίσουν παντού λάθη ώστε να υποβιβάσουν τα ΝΕ ως πρόχειρη γλώσσα και να κομπάσουν οι ίδιοι μπρος σε μια εντελώς φανταστική λεξιπενία της γενιάς μας.
Φυσικά δεν ήταν δυνατόν να μην ασχοληθεί με την καθαρεύουσα και τον ρόλο που έπαιξε σαν τεχνητή γλώσσα μετά την τουρκοκρατία. Την αδυναμίας της να προσαρμοστεί, τους νοσταλγούς της αλλά και το μπάχαλο που επικρατούσε με το πολυτονικό πριν η κυβέρνηση του 1982 το στείλει μια και καλή στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Βέβαια ο γλωσσικός καθωσπρεπισμός που γεννήθηκε από την χρήση της καθαρεύουσας ακόμα μας ταλαιπωρεί αλλά σιγά σιγά θεωρώ κι εγώ πως θα απαλλαγούμε.
Από κει και μετά σειρά έχει η βιβλιοδιφική λεξιλαγνεία. Ένα πολύ συχνό φαινόμενο ακόμα και σήμερα. Η μανία κάποιων να χώνονται μέσα στο Λιντελ - Σκοττ και να ανακαλύπτουν ξεχασμένες λέξεις και απολιθώματα και να μας τα σερβίρουν μέσα σε καθαρά νεοελληνικά κείμενα. Κάτι σαν φράκο με τσαρούχια.
Σε γενικές γραμμές δεν μένει τίποτα ασχολίαστο. Η ακλισιά των ξένων κύριων ονομάτων, το πρόβλημα της γενικής πληθυντικού, η εμμονή στους λατινικούς χαρακτήρες όταν γράφουμε για ξένα πρόσωπα και πάει λέγοντας. Όλα στο μικροσκόπιο του Σαραντάκου. Εκεί που με σωστή ανάλυση και σχετική βιβλιογραφία τα πάντα ξεκαθαρίζουν.
Όποιος λοιπόν ενδιαφέρεται και αγαπάει την τόσο όμορφη γλώσσα μας, τότε το συγκεκριμένο βιβλίο είναι μια άριστη επιλογή.
Προσωπικά θεωρώ πως η φυσική εξέλιξη της γλώσσας μας είναι τα ΝΕ. Μια μετάβαση που έγινε από τα ΑΕ μέχρι σήμερα άλλοτε ομαλά και άλλοτε όχι. Όμως η γλώσσα μας είναι ζωντανή, εξελίξιμη και είναι ώρα να την προστατεύσουμε από καταστροφολόγους, νεοκαθαρευουσιάνους και καθωσπρεπειστές.
5/5!
June 9, 2023
Πέρα από την οικογένειά μου, το σχολείο, τους δασκάλους και τις δασκάλες μου σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και καθετί που έχω διαβάσει στη ζωή μου, οι άνθρωποι από τους οποίους έχω επηρεαστεί πιο συνειδητά ως προς τις γλωσσικές μου αντιλήψεις, οι τρεις γλωσσικές μου πυξίδες, οι οποίες συνδυασμένες μου δείχνουν τον δρόμο, είναι κατά βάση τρεις: ο μεταφραστής και αρθρογράφος Γιάννης Η. Χάρης, ο γλωσσολόγος Φοίβος Παναγιωτίδης και ο επίσης μεταφραστής και μπλόγκερ Νίκος Σαραντάκος, ο οποίος έγραψε τα κείμενα αυτού του βιβλίου.
Γνωρίζω τον Νίκο Σαραντάκο διαδικτυακά σχεδόν 20 χρόνια τώρα, αρχικά μέσα από την προσωπική του ιστοσελίδα (sarantakos.com) και αργότερα από το μπλογκ του «Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» κι αυτό που με έκανε από την αρχή να εκτιμήσω τα γραπτά του ήταν η γνήσια αγάπη του για την ελληνική (και όχι μόνο) γλώσσα, σε συνδυασμό με μια υγιή αποστροφή απέναντι στον γλωσσικό εθνικισμό, τον νεοκαθαρευουσιανισμό και τη μπαμπινιώτεια ρυθμιστικολαγνεία.
Αυτά τα στοιχεία τα βρίσκει κανείς σε αφθονία και στο «Γλώσσα μετ' εμποδίων» που περιλαμβάνει επεξεργασμένα κείμενά του για τη γλώσσα που είχαν δημοσιευτεί αρχικά στην ιστοσελίδα του ως το 2007 περίπου. Χωρισμένο σε πέντε μέρη, το βιβλίο περιλαμβάνει σύντομα και εύληπτα κείμενα, γεμάτα χιούμορ και εύστοχα επιχειρήματα, που καταρρίπτουν τους γνωστότερους μύθους γύρω από την ελληνική γλώσσα, σημειώματα για διάφορες εκδοχές της λαθοθηρίας, που σχεδόν πάντα χρησιμοποιείται ως μέσο επιβολής ανωτερότητας/εξουσίας, ένα ιντερλούδιο για την ακόμη πιο επίκαιρη σήμερα μεταχείριση των θηλυκών στα ελληνικά, μια πολύ καλή ανασκόπηση της σύγκρουσης πολυτονικού/μονοτονικού από το 1976 ως το 2007 και ένα απολαυστικό νεοκαθαρευουσιάνικο κοτσανολόγιο που αποδεικνύει ότι όστις του ετέρου τον λάκκον σκάπτει, πίπτει αυτός εντός του. Η δε γραφή του Σαραντάκου είναι τόσο συναρπαστική που δεν μπορείς να το αφήσεις και λες διαρκώς «άλλο ένα κεφάλαιο»!
Το βιβλίο σήμερα, 15 χρόνια μετά την έκδοσή του, έχει και μια επιπλέον αξία, αφού ο αναγνώστης μπορεί να κάνει συγκρίσεις με τη σημερινή γλωσσική κατάσταση και να διαπιστώσει αν επιμένουν ακόμη κάποιοι γλωσσικοί μύθοι ή κάποιοι λεξιλογικοί/ορθογραφικοί προβληματισμοί, αν έχουν επικρατήσει ή υποχωρήσει τάσεις που ανιχνεύονται ή προβλέπονται από τον Σαραντάκο ή αν έχει πια κάποιο νόημα η συζήτηση για το πολυτονικό σήμερα.
Γνωρίζω τον Νίκο Σαραντάκο διαδικτυακά σχεδόν 20 χρόνια τώρα, αρχικά μέσα από την προσωπική του ιστοσελίδα (sarantakos.com) και αργότερα από το μπλογκ του «Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» κι αυτό που με έκανε από την αρχή να εκτιμήσω τα γραπτά του ήταν η γνήσια αγάπη του για την ελληνική (και όχι μόνο) γλώσσα, σε συνδυασμό με μια υγιή αποστροφή απέναντι στον γλωσσικό εθνικισμό, τον νεοκαθαρευουσιανισμό και τη μπαμπινιώτεια ρυθμιστικολαγνεία.
Αυτά τα στοιχεία τα βρίσκει κανείς σε αφθονία και στο «Γλώσσα μετ' εμποδίων» που περιλαμβάνει επεξεργασμένα κείμενά του για τη γλώσσα που είχαν δημοσιευτεί αρχικά στην ιστοσελίδα του ως το 2007 περίπου. Χωρισμένο σε πέντε μέρη, το βιβλίο περιλαμβάνει σύντομα και εύληπτα κείμενα, γεμάτα χιούμορ και εύστοχα επιχειρήματα, που καταρρίπτουν τους γνωστότερους μύθους γύρω από την ελληνική γλώσσα, σημειώματα για διάφορες εκδοχές της λαθοθηρίας, που σχεδόν πάντα χρησιμοποιείται ως μέσο επιβολής ανωτερότητας/εξουσίας, ένα ιντερλούδιο για την ακόμη πιο επίκαιρη σήμερα μεταχείριση των θηλυκών στα ελληνικά, μια πολύ καλή ανασκόπηση της σύγκρουσης πολυτονικού/μονοτονικού από το 1976 ως το 2007 και ένα απολαυστικό νεοκαθαρευουσιάνικο κοτσανολόγιο που αποδεικνύει ότι όστις του ετέρου τον λάκκον σκάπτει, πίπτει αυτός εντός του. Η δε γραφή του Σαραντάκου είναι τόσο συναρπαστική που δεν μπορείς να το αφήσεις και λες διαρκώς «άλλο ένα κεφάλαιο»!
Το βιβλίο σήμερα, 15 χρόνια μετά την έκδοσή του, έχει και μια επιπλέον αξία, αφού ο αναγνώστης μπορεί να κάνει συγκρίσεις με τη σημερινή γλωσσική κατάσταση και να διαπιστώσει αν επιμένουν ακόμη κάποιοι γλωσσικοί μύθοι ή κάποιοι λεξιλογικοί/ορθογραφικοί προβληματισμοί, αν έχουν επικρατήσει ή υποχωρήσει τάσεις που ανιχνεύονται ή προβλέπονται από τον Σαραντάκο ή αν έχει πια κάποιο νόημα η συζήτηση για το πολυτονικό σήμερα.
November 29, 2012
Το "Γλώσσα μετ' εμποδίων" τού Νίκου Σαραντάκου είναι ένα βιβλίο που εξετάζει ποικίλα επίκαιρα θέματα τής γλώσσας μας. Πρόκειται για κείμενα που πρωτοδημοσιεύτηκαν στον Παγκόσμιο Ιστό (και κυρίως στο ιστολόγιο τού συγγραφέα) ή σε περιοδικά, κι εδώ εκδίδονται μαζεμένα σε έναν τόμο, προσαρμοσμένα για την συγκεκριμένη έκδοση, και οργανωμένα σε πέντε ενότητες.
Το βιβλίο ξεκινά με Μύθους για την γλώσσα, ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα και φαινόμενο, κατά την γνώμη μου. Πρόκειται για όλα αυτά που μας έρχονται μέσω ηλεταχυδρομείου, όπως πως "τα Ελληνικά με διαφορά μίας ψήφου δεν έγιναν επίσημη γλώσσα των ΗΠΑ", ή το περίφημο "Hellenic Quest" κτλ. και που οι περισσότεροι, δίχως κανέναν έλεγχο, τα πιστεύουμε (αφού μας ανεβάζουν) και τα προωθούμε στις επαφές μας έτσι που τα κείμενα πραγματικά να εξαπλώνονται σαν μεταδοτικότατοι ιοί και συχνά να αναπαράγονται ακόμα κι από έγκριτα ΜΜΕ. Ο Σαραντάκος πιάνει ένα-ένα τα διάφορα αυτά λερναία κείμενα και τα ελέγχει σπιθαμή προς σπιθαμή, απομυθεύοντας το παραμύθι, ξεμπροστιάζοντας το ψέμα αλλά και εντοπίζοντας τα όσα ψήγματα αλήθειας υπάρχουν μέσα σ' αυτά, γιατί συχνά, ο μύθος, πατάει σε κάποια αλήθεια που την αλλάζει, την παραμορφώνει και την σκεπάζει.
Η δεύτερη ενότητα φέρει τον τίτλο Λαθοθηρίας έλεγχος. Συμβαίνει να συναντήσουμε κάποιον γνωστό ή φίλο που —συχνά με ενθουσιασμό— μας διορθώνει το ένα ή το άλλο γλωσσικό "λάθος", κι όπως πιανόμαστε απροετοίμαστοι δεχόμαστε την κριτική μισοταπεινωμένοι. Παρόμοιες λαθοθηρίες συναντούμε στην τηλεόραση, στις εφημερίδες κτλ. Συνήθως πρόκειται για τα ίδια πράγματα, ξανά και ξανά, κι έτσι, για παράδειγμα, ακούμε πως είναι λάθος να πούμε ο πάτερ Χρυσόστομος, σωστό ο πατήρ Χρυσόστομος, λάθος να πούμε καταχωρώ, σωστό το καταχωρίζω, λάθος το από ανέκαθεν, σωστό το σκέτο ανέκαθεν κτλ. κτλ. και πολλές φορές όλες αυτές οι επίμονες διορθώσεις μας βάζουν σε έναν αγχωτικό αγώνα αυτορύθμισης, κόντρα στο γλωσσικό μας αίσθημα, αλλάζοντας τύπους που τους χρησιμοποιούμε από παιδιά. Εδώ λοιπόν ο Σαραντάκος πιάνει και πάλι κάθε περίπτωση και με ενδελεχή έρευνα ελέγχει κατά πόσο είναι σωστή η εκάστοτε κριτική συνηγορώντας υπέρ των απλών, φυσικών επιλογών τής καθημερινής χρήσης.
Ακολουθεί ένα Ιντερλούδιο: Γραμματική και Θηλυκά όπου μεταξύ άλλων διαβάζουμε διάφορα θέματα που αφορούν την γραμματική και τα θηλυκά επίθετα και ουσιαστικά και για παράδειγμα για το πρόβλημα που εμφανίζουν τα επαγγελματικά θηλυκά, που ακροβατούν ανάμεσα στον αρσενικό τύπο (η βουλευτής) και τον θηλυκό (η βουλευτίνα) αλλά και για τα λόγϊα επίθετα τού τύπου ο/η διαμπερής, το διαμπερές, που κλίνονται κάπως δύστροπα μέσα στην σημερινή γλώσσα.
Στο Δασείας Καταίρεσις ο Σαραντάκος ελέγχει το πολυτονικό ως προς την σύγχρονη γλώσσα. Σήμερα ακούγεται από κάποιους νοσταλγούς τής πολυτονικής τυράννιας πως το νομοσχέδιο για το μονοτονικό πέρασε τάχα πονηρά και μέσα στην νύχτα. Έτσι είναι πολύ ενδιαφέρον που, μέσα στα άλλα, ο Σαραντάκος ανατρέχει στο παρελθόν και στις μεταρρυθμίσεις τού 1976 και 1982 και παρουσιάζει μέχρι και τα πρακτικά τής βουλής για να μας θυμίσει πως η καθιέρωση τού μονοτονικού ήταν καρπός τής ισχυρής θέλησης τής κοινωνίας που εκφράστηκε τότε μέσα από το σώμα τής Βουλής.
Κι επειδή κάποια μεροληπτική παράδοση θέλει αντικείμενο ελέγχου να είναι πάντα η δημοτική πλευρά τής γλώσσας μας, στην τελευταία ενότητα Νεοκαθαρευουσιάνικο Κοτσανολόγιο ο Σαραντάκος σκαλώνει στα διάφορα φαιδρά τής νεοκαθαρευουσιάνικης καθήλωσης.
Αυτό που καταρχήν ξεχωρίζει στο βιβλίο "Γλώσσα μετ' Εμποδίων" είναι η συνεχής αναφορά στις πηγές κι η ακούραστη αναζήτηση στα κείμενα, που δίνουν επιστημονική αξία στο πόνημα. Τα γλωσσικά θέματα είναι όλα επίκαιρα, σημερινά, και δίνονται μέσα στην κοινωνική τους διάσταση. Όλα αυτά σε συνδυασμό με την απλή, στρωτή γλώσσα, συγκροτούν ένα πολύ ευκολοδιάβαστο, έξυπνο και ενημερωμένο βιβλίο που αποτελεί μια εξαίρετη αναγνωστική επιλογή για όποιον έχει έστω κι ένα μικρό ενδιαφέρον για την γλώσσα.
Βασική δύναμη, το μεράκι τού Σαραντάκου κι η πολλή, επίμονη δουλειά που παράγουν το καλό αποτέλεσμα.
Η έκδοση τού Εικοστού Πρώτου, στο σύνολό της, όμορφη και καλώς επιμελημένη.
Δείτε εδώ την συνέντευξη που έδωσε ο συγγραφέας στην Λέσχη τού Βιβλίου.
[ πρώτη δημοσίευση στην Λέσχη του Βιβλίου ]
Το βιβλίο ξεκινά με Μύθους για την γλώσσα, ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα και φαινόμενο, κατά την γνώμη μου. Πρόκειται για όλα αυτά που μας έρχονται μέσω ηλεταχυδρομείου, όπως πως "τα Ελληνικά με διαφορά μίας ψήφου δεν έγιναν επίσημη γλώσσα των ΗΠΑ", ή το περίφημο "Hellenic Quest" κτλ. και που οι περισσότεροι, δίχως κανέναν έλεγχο, τα πιστεύουμε (αφού μας ανεβάζουν) και τα προωθούμε στις επαφές μας έτσι που τα κείμενα πραγματικά να εξαπλώνονται σαν μεταδοτικότατοι ιοί και συχνά να αναπαράγονται ακόμα κι από έγκριτα ΜΜΕ. Ο Σαραντάκος πιάνει ένα-ένα τα διάφορα αυτά λερναία κείμενα και τα ελέγχει σπιθαμή προς σπιθαμή, απομυθεύοντας το παραμύθι, ξεμπροστιάζοντας το ψέμα αλλά και εντοπίζοντας τα όσα ψήγματα αλήθειας υπάρχουν μέσα σ' αυτά, γιατί συχνά, ο μύθος, πατάει σε κάποια αλήθεια που την αλλάζει, την παραμορφώνει και την σκεπάζει.
Η δεύτερη ενότητα φέρει τον τίτλο Λαθοθηρίας έλεγχος. Συμβαίνει να συναντήσουμε κάποιον γνωστό ή φίλο που —συχνά με ενθουσιασμό— μας διορθώνει το ένα ή το άλλο γλωσσικό "λάθος", κι όπως πιανόμαστε απροετοίμαστοι δεχόμαστε την κριτική μισοταπεινωμένοι. Παρόμοιες λαθοθηρίες συναντούμε στην τηλεόραση, στις εφημερίδες κτλ. Συνήθως πρόκειται για τα ίδια πράγματα, ξανά και ξανά, κι έτσι, για παράδειγμα, ακούμε πως είναι λάθος να πούμε ο πάτερ Χρυσόστομος, σωστό ο πατήρ Χρυσόστομος, λάθος να πούμε καταχωρώ, σωστό το καταχωρίζω, λάθος το από ανέκαθεν, σωστό το σκέτο ανέκαθεν κτλ. κτλ. και πολλές φορές όλες αυτές οι επίμονες διορθώσεις μας βάζουν σε έναν αγχωτικό αγώνα αυτορύθμισης, κόντρα στο γλωσσικό μας αίσθημα, αλλάζοντας τύπους που τους χρησιμοποιούμε από παιδιά. Εδώ λοιπόν ο Σαραντάκος πιάνει και πάλι κάθε περίπτωση και με ενδελεχή έρευνα ελέγχει κατά πόσο είναι σωστή η εκάστοτε κριτική συνηγορώντας υπέρ των απλών, φυσικών επιλογών τής καθημερινής χρήσης.
Ακολουθεί ένα Ιντερλούδιο: Γραμματική και Θηλυκά όπου μεταξύ άλλων διαβάζουμε διάφορα θέματα που αφορούν την γραμματική και τα θηλυκά επίθετα και ουσιαστικά και για παράδειγμα για το πρόβλημα που εμφανίζουν τα επαγγελματικά θηλυκά, που ακροβατούν ανάμεσα στον αρσενικό τύπο (η βουλευτής) και τον θηλυκό (η βουλευτίνα) αλλά και για τα λόγϊα επίθετα τού τύπου ο/η διαμπερής, το διαμπερές, που κλίνονται κάπως δύστροπα μέσα στην σημερινή γλώσσα.
Στο Δασείας Καταίρεσις ο Σαραντάκος ελέγχει το πολυτονικό ως προς την σύγχρονη γλώσσα. Σήμερα ακούγεται από κάποιους νοσταλγούς τής πολυτονικής τυράννιας πως το νομοσχέδιο για το μονοτονικό πέρασε τάχα πονηρά και μέσα στην νύχτα. Έτσι είναι πολύ ενδιαφέρον που, μέσα στα άλλα, ο Σαραντάκος ανατρέχει στο παρελθόν και στις μεταρρυθμίσεις τού 1976 και 1982 και παρουσιάζει μέχρι και τα πρακτικά τής βουλής για να μας θυμίσει πως η καθιέρωση τού μονοτονικού ήταν καρπός τής ισχυρής θέλησης τής κοινωνίας που εκφράστηκε τότε μέσα από το σώμα τής Βουλής.
Κι επειδή κάποια μεροληπτική παράδοση θέλει αντικείμενο ελέγχου να είναι πάντα η δημοτική πλευρά τής γλώσσας μας, στην τελευταία ενότητα Νεοκαθαρευουσιάνικο Κοτσανολόγιο ο Σαραντάκος σκαλώνει στα διάφορα φαιδρά τής νεοκαθαρευουσιάνικης καθήλωσης.
Αυτό που καταρχήν ξεχωρίζει στο βιβλίο "Γλώσσα μετ' Εμποδίων" είναι η συνεχής αναφορά στις πηγές κι η ακούραστη αναζήτηση στα κείμενα, που δίνουν επιστημονική αξία στο πόνημα. Τα γλωσσικά θέματα είναι όλα επίκαιρα, σημερινά, και δίνονται μέσα στην κοινωνική τους διάσταση. Όλα αυτά σε συνδυασμό με την απλή, στρωτή γλώσσα, συγκροτούν ένα πολύ ευκολοδιάβαστο, έξυπνο και ενημερωμένο βιβλίο που αποτελεί μια εξαίρετη αναγνωστική επιλογή για όποιον έχει έστω κι ένα μικρό ενδιαφέρον για την γλώσσα.
Βασική δύναμη, το μεράκι τού Σαραντάκου κι η πολλή, επίμονη δουλειά που παράγουν το καλό αποτέλεσμα.
Η έκδοση τού Εικοστού Πρώτου, στο σύνολό της, όμορφη και καλώς επιμελημένη.
Δείτε εδώ την συνέντευξη που έδωσε ο συγγραφέας στην Λέσχη τού Βιβλίου.
[ πρώτη δημοσίευση στην Λέσχη του Βιβλίου ]
April 3, 2022
Εξαιρετικό ως προς το περιεχόμενο αλλά αδυνατεί στην επιμέλεια, επαναλαμβάνεται συχνά.
August 21, 2023
Με τον κύριο Σαραντάκο μαθαίνεις όχι μόνο για τη γλώσσα, αλλά και να την αγαπάς ακομπλεξάριστα και χωρίς προκαταλήψεις και κορώνες.
July 30, 2024
Κάκιστο βιβλίο. Ευφυολογήματα, υποθέσεις και προσωπικές απόψεις του συγγραφέα. Πεταμένα λεφτά η αγορά του κυριολεκτικά και μεταφορικά.
Displaying 1 - 6 of 6 reviews