De Goethe-industrie is misschien wel het meest excentrieke en meest eigenaardige boek dat de laatste jaren in Nederland verscheen. Het gaat over de Duitse schrijver Johann Wolfgang von Goethe, zijn invloed op Hitler, Mussolini en vele andere dictatoren, maar het gaat ook over het immense genoegen van rare boektitels, over het verzamelen van Goethe-souvenirs en het reizen in Europa op zoek naar de sporen van de grote schrijver.
Goethe-verzamelaar Boudewijn Büch graaft zich in dit boek door een hoeveelheid absurde titels die zijn weerga nauwelijks kent. Op zoek naar de Duitse dichter en zijn vriend Friedrich Schiller komt hij als eerste op het spoor van de onteerde sarcofaag van Goethe en het bijna niet meer te ontkennen feit dat Schiller helemaal niet in zijn kist ligt. Op reis door een land van bizarre titels, lijkenschennerij en extreme verzamelzucht.
In dit boeiende boek heeft Boudewijn Büch alles bijeengebracht wat enigszins met Goethe te maken heeft. Het is een fascinerend te zien hoe Goethe al twee eeuwen stand heeft weten te houden in Duitsland. Hij werd geprezen door de Nazi’s en ook door het communistische regime van de DDR. Dit laatste heeft geleid tot boeiende studies over het Marxistisch-Leninistische karakter van de Duitse dichter. De actualisering van Goethe voor iedere generatie en ieder regime heeft geleid tot een uitgebreide Goethe industrie handzaam bijeengebracht in deze paperback die ik bij de Boekentoko in de Oude Hoogstraat in Amsterdam op de kop heb getikt.
De Goethe-industrie is een ontzettend rommelige onderneming. Het is ware koterijenlectuur: Boudewijn Büch belandde voortdurend in nodeloze zijpaden (over het 'Pantéon nacional de los Héroes' in Parayguay, over de kwaliteiten (!) van Hermann Göring, ...). De grijze tekstvakken doorheen heel het boek maken het alleen maar erger. En wat met de talloze zetfouten? Ergens schreef Büch zelfs 'Goethe' als hij 'Hitler' bedoelde (p. 236).
Op televisie was Büch een verdraaid goede cultuurpromotor: dankzij hem las ik boeiende boeken over de Galapagoseilanden, over de Stille Oceaan en - jawel - over Paraguay. Op papier vergaloppeerde hij zich echter. Hij was vaak onterecht pedant en soms rotvervelend. Al bij al is De Goethe-industrie nu een overbodig boek: de leukste stukjes kwamen ook aan bod in De wereld van Boudewijn Büch... en dat programma staat op Youtube!
Een van de raarste boeken die ik ooit gelezen heb. Büch weet veel over Goethe en met veel persoonlijke (en uitgesproken anti linkse?) meningen geeft hij feitjes over het leven, het werk en de receptie van de Duitse dichter en verwijst naar in totaal denk ik meer dan 200 Ndere boeken over Goethe. Erg grappig en interessant om te lezen, maar ook wel echt totaal weird.
Niet als overzicht in het leven of de werken van Goethe is dit een aanrader, maar voor iemand die al enigszins bekend is met Goethe is dit een heerlijk boek, het enthousiasme en de bibliofilie van Büch spat ervan af!
“Hoe gekker een boek en hoe zotter een auteur, hoe opgewekter ik word!” Geldt zeker ook voor dit absurde boek over de Goethe-mania. Ik heb de indruk dat die de afgelopen jaren wat minder geworden is in Duitsland, ook al omdat niet op alle Gymnasia de Faust op de verplichte boekenlijst meer staat. Boudewijn Büch zou zich dat niet hebben kunnen voorstellen.