بدعت‌ها و بدایع نیما یوشیج

by مهدی اخوان ثالث

Genres: Literary Criticism, Literature

357 pages, Paperback

About the author

مهدی اخوان ثالث (م، امید)، شاعر و پژوهشگر ادبی در سال ۱۳۰۷ در مشهد چشم به جهان گشود. در مشهد تا متوسطه نیز ادامه تحصیل داد واز نوجوانی به شاعری روی آورد. در سال ۱۳۲۶ دوره هنرستان مشهد رشته آهنگری را به پایان بر و همان جا در همین رشته آغاز به کار کرد.در آغاز دههٔ بیست زندگیش به تهران آمد و پیشهٔ آموزگاری را برگزید. در سال ۱۳۲۹ بادختر عمویش ایران اخوان ثالث ازدواج کرد. با اینکه نخست به سیاست گرایش داشت ولی پس از رویداد ۲۸ مرداد از سیاست تا مدتی روی گرداند. چندی بعد با نیما یوشیج و شیوهٔ سرایندگی او آشنا شد. او توانست باشکوه ترین شعرهای نیمایی را در روزگار خود بسراید. معروف ترین شاهکار اخوان ثالث شعر زمستان است. او رویکردی میهن‌پرستانه داشت و بهترین اشعارش را نیز برای ایران گفته‌است (تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم). او دارای ۴ فرزند است. بسیاری از منتقدان اخوان ثالث را بزرگترین شاعر نوگرای ایرانی میدانند

پیشینه و رویدادها
* اخوان در دوران پهلوی چند بار به زندان افتاد و یک بار نیز به حومه کاشان تبعید شد
* در سال ۱۳۳۳ و ۲۹ چندین بار به اتهامات سیاسی زندانی شد
* در سال ۱۳۳۶ پس از آزادی از زندان در رادیو، و مدتی در تلوزیون خوزستان منتقل شد
* در سال ۱۳۵۳ به تهران منتقل شد و در رادیو تلوزیون ملی شروع به کار کرد
* در سال ۱۳۵۶ به تدریس شعر سامانی و معاصر در دانشگاه تهران پرداخت
* در سال ۱۳۶۰ بازنشسته شد
* در سال ۱۳۶۹ به دعوت خانه فرهنگ آلمان برای برگزاری شب شعری از تاریخ ۴ تا ۷ آوریل برای نخستین بار به خارج رفت

چند ماه پس از بازگشت از خانه فرهنگ آلمان در سال ۱۳۶۹ در چهارم شهریور ماه جان سپرد. با موافقت رهبر ایران وی اولین شخصیتی بود که اجازه پیدا کرد در توس و در کنار آرامگاه فردوسی به خاک سپرده شود

Reviews

[Danyal · Rating 4 out of 5]

اخوان به نوخاستگان و کارآموزان هنر لزوم اتصال به فرهنگ و اصالت خود را می‌آموزد. کتاب تنها یادآور یک نکته‌ است «در هنر هرکاری از ریشه قبلی آب می‌خورد». به تعبیر «بدعت‌ها ..»، نیما برای ابداع نوعی وزن به سنت‌شکنی چنگ نمی‌زند و به قوانین گذشته پشت نمی‌کند و روی‌گردان نمی‌شود و کارش «سرسری و بی‌قانون و قاعده نیست»، نیما به شعر چیزی اضاف نمی‌کند بلکه چیزی از شعر راکد مانده‌ی آن دوران می‌کاهد و فرمی بدست می‌دهد که نه تنها با گذشته‌ی خود در تضاد نیست که نمونه‌های آن در آثار قدما قابل اعتناست، که «بنیاد استوار و استحکام اصولی دارد». نیما نه تنها قابلیت‌های سطحی برای جذب و جلب دیگران بلکه «آن جاویدانیاد» حلم و علم و هنر شعر و شاعری هم داشت و نه فقط «قیافه و طرز حرف زدن و رفتار به خصوص» که اندیشه و عقاید و راهش جاذبه‌ی مرادی‌ست که مرید را جذب می‌کند. برای نیما و حتماً اخوان بیش از هرچیز، بیان شعری و هماهنگی قالب و محتوا و البته «شعر» موضوعیت دارد. شعری که بتواند جوهر شعری و عنصر فکری را در هم بیامیزد و فارغ از بندِ وزن و قافیه محصولی به دست دهد که حقیقتاً شعر باشد، حالا چه گناهی رواست که در وزن مقصودش باشد؟ اوزان نه کارفرمای شاعر بلکه کارگر اوست. وجه غالب اما نثر اخوان است. نثری دو وجهی که از یک‌سو همچون تیغ و تبر بر سر و گردنِ مقلدانِ کورِ بی‌خردِ ادبیات عرب و عجم و فرنگ و بی‌مایگان و دشمنان دوست‌نما و دوستان ناسره نازل می‌شود و دیگر سو لطیف و دلربا و آمیخته به احترام و ستایش و درودها به خردمندان و اندیشمندانی چون نیماست که به صواب فارغ از هیاهوی روزگارشان راه خویش را پیمودند. برای من، کتاب محترم است. مخاطب را گول نمی‌زند و ظاهرسازی نمی‌کند. خواننده را جلو می‌برد و متوجه‌تر می‌کند. کتاب گردآوری شده‌ی مجموعه مقالات نویسنده است و چنین تدوین و یک‌دستی و هم‌رنگی میان مطالب قابل توجه. مفصل و خواندنی و صبور و برای عام قابل درک. هرچند نگاه تحلیلی و تحقیقی و نثر فنی اخوان به مطالب به اقتضای موضوع اجتناب ناپذیر است اما خواننده زده نمی‌شود و پا پس نمی‌کشد

[حسین دهلوی · Rating 4 out of 5]

یک ستاره کمتر دادم بابت بحث‌های نه‌چندان مفید فصول انتهایی.
بهترین بخش کتاب، به عقیده‌ی من همان بخش «نوعی وزن در شعر امروز فارسی» بود

[Meysam · Rating 5 out of 5]

حقا نثر اخوان چیزی از شعر اخوان کم ندارد!
مستحکم و جذاب و گویا و پویا و روان و رُک...
شاگرد ممتاز نیما با استادی تمام بدایع و بدعت های استادش را شرح میدهد و
"می گوید و می آیدش از عهده برون..."

[Niuosha]

زیاده گویی بسیار دارد و
بیشتر کتاب درمورد نیما نیست .

اما می تونم بگم قلمش خیلی شیرینه ...


اگر هیچ اطلاعاتی در رابطه با شعر ندارین سمتش نرین . چون بیشترین صفحاتش اختصاص دارند به وزن شعر و فهمیدنش برای منی که هیچی از ساختار شعر نمی دونستم سخت بود.

[Ashkan · Rating 5 out of 5]

یادآوری این نکات برای این است که آنها که اهلند، تفنن روشنفکرانه را از جهاد پیامبرانه تمیز دهند


اخوان ثالث این جملات را پس از شرح برخی از تحقیرها، دهن‌کجی‌ها و مصائبی گفته که دشمنان نیما نثارش می‌کردند، صفحهٔ ۵۰، بدعتها و بدایع نیما یوشیج، چاپ سوم ۱۳۷۶ انتشارات زمستان

[Majid Torkabadi · Rating 3 out of 5]

خیلی جاهایش خیلی هم در مورد نیما نبود، اما خیلی جاهایش کاربردی و مفید بود