تماشاگه راز

by مرتضی مطهری

Genres: Literature, Islam, Religion

First published January 1, 1983

About the author

مرتضی مطهری (۱۲۹۸- ۱۳۵۸ش) مشهور به شهید مطهری یا استاد مطهری، فیلسوف، مجتهد، خطیب و نویسنده شیعه در قرن جهاردهم هجری و از مهمترین شاگردان علامه طباطبائی و امام خمینی بود. مطهری از افراد تأثیرگذار و از رهبران فکری انقلاب اسلامی ایران به شمار می‌رود.

مرتضی مطهری، از سال ۱۳۲۵ش آغاز به تألیف آثاری در زمینه‌های مختلف فلسفی، اجتماعی، اخلاقی، فقهی و تاریخی کرد و بیش از ۷۰ اثر از او انتشار یافته است. برخی از آثار او در زمان حیات و برخی دیگر پس از درگذشت وی توسط انتشارات صدرا چاپ شده است. سخنرانی‌ها و درس‌های مطهری هم در مجلد‌های مختلف چاپ و منتشر شده است. علاوه بر موارد ذکر شده، نزدیک به سی هزار برگ یادداشت و فیش تحقیقی نیز از مطهری باقی مانده است. «مجموعه آثار شهید مطهری»، مجموعه‌ای ۲۸ جلدی حاوی تمامی آثار منتشر شده از وی است که کتاب‌های با موضوعات مشابه، در مجلدات پیاپی جمع‌آوری شده است. این آثار به تفکیک موضوع عبارتند از:

اصول عقاید، از جلد یک تا چهار: حاوی آثاری مانند عدل الهی، علل گرایش به مادیگری، جهان‌بینی توحیدی، جامعه و تاریخ، ولاها و ولایت‌ها، مدیریت و رهبری در اسلام، و توحید.
فلسفه، از جلد پنج تا ۱۳: حاوی آثاری مانند سیر فلسفه در اسلام، شرح منظومه، اصول فلسفه و روش رئالیسم، مسئله شناخت، و نقدی بر مارکسیسم.
تاریخ، جلد ۱۴ و ۱۵: حاوی کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران، و همچنین فلسفه تاریخ.
سیره معصومین، از جلد ۱۶ تا ۱۸: حاوی آثاری از جمله سیری در سیره نبوی، جاذبه و دافعه علی(ع)، سیری در نهج‌البلاغه، صلح امام حسن(ع)، حماسه حسینی، و داستان راستان.
فقه و حقوق، از جلد ۱۹ تا ۲۱: حاوی آثاری از جمله نظام حقوق زن در اسلام، مسئله حجاب، اخلاق جنسی، امر به معروف و نهی از منکر، نظری به نظام اقتصادی اسلام، و اسلام و نیازهای زمان.
اخلاق و عرفان، جلد ۲۲ و ۲۳: حاوی آثاری از جمله حکمت عملی،‌ فلسفه اخلاق، تعلیم و تربیت در اسلام، آزادی معنوی، احترام حقوق و تحقیر دنیا، و دعا.
اجتماعی-سیاسی، جلد ۲۴ و ۲۵: حاوی آثاری از جمله نهضت‌های اسلامی در صد ساله اخیر، آینده انقلاب اسلامی ایران، آزادی عقیده، مشکل اساسی در سازمان روحانیت، رهبری نسل جوان، و روابط بین‌الملل اسلامی.
تفسیر، جلد ۲۶ تا ۲۸: حاوی کتاب آشنایی با قرآن.

Reviews

[f_shirazi_ · Rating 4 out of 5]

از چیزای جالبی که ازین کتاب یاد گرفتم ، همین بَس که مصرع معروف «الا یا ایها الساقی ادر کاسا و ناولها » یک مصرع از دیوان یزیده !

[Zeinab khatoon · Rating 4 out of 5]

شهید مطهری یه الگوئه! چون تفکر بن‌مایه‌ی زندگیش بوده.
و برای الان باید مطهری های نسلِ امروز بشیم.
تفکر خیلی کمرنگ شده...
بگذریم
این کتاب جامع و کامل و کوتاه و عمیقه و پر از شعر و زیبا...

[Ali · Rating 3 out of 5]

تا حالا فکر کردین چرا باید از مطهری بدمون بیاد؟ چون تو چن تا عکس کنار کسایی دیده میشه که از اونا خوشمون نمیاد؟ یا هزار تا علت دیگه ؟ ولی من ازش بدم نمیاد . برای من دهه شصتی مطهری تنها کسیه که مامانم وقتی ازش حرف می زد می گفت اون اصلا حجاب اجباری رو قبول نداشت . مطهری خیلی به فکر کردن و متفکر بودن علاقه مند بوده . گرچه به هر حال بخاطر تربیت آخوندی هزار و یک اشکال بهش وارده اما مطهری در کل بد هم نبود . اینو امروز سال ۹۵ بهتر می فهمیم . یعنی اگه از من بپرسید از شریعتی خیلی بهتر بود . تکلیفش با خودش معلوم بود و الخ ... که گودریدز جای این حرفا نیست.
اما این کتاب رو معلم قرآن من تو کلاس اول ابتدایی به من معرفی کرد و نسخه ای که دارم هنوز مال اون موقه س.شاهکار نیست.اما بی اغراق میگم یکی از چیزایی که منو عاشق حافظ کرد همین کتاب بود .

[Susan · Rating 5 out of 5]

هم خاطره ی خوش ازش دارم،هم باعث شد چندتا بیتی که هیچ جوره حفظ نمی شدم رو برای همیشه یادم بمونه و هم از تجربیات نغز کتابخوانیم بود:یک شب تا صبح،در بهترین شرایط ممکن.
تابستان امسال خوانده شد.روی کوه:)...

[sadra jan · Rating 5 out of 5]

کتاب در عین جامعیت مختصر و مفیده
برای آموزش مقدمات عرفان نظری هم مفیده

[Javad Siavashi · Rating 4 out of 5]

میتونستم فقط حسم به کتاب رو بنویسم ولی دلم نیومد. پس اول نظرم به آقای مطهری رو مینویسم بعد یه شرح خلاصه‌ای از کتاب رو میدم که آشنا بشید و ببینید به شما کمکی میکنه یا نه.

اکثر ما آقای مطهری رو میشناسیم ولی فک نکنم خیلی ها بیشتر از اسم ایشون بشناسنش. این آقا واقعا انسان ارزشمندیه و خیلی حیفه که توجهمون خیلی به سمت نویسنده‌‍ها و محقق‌های جهانی باعث شده آدم های چنین باسوادی تو کشور خودمون رو یادمون بره.
بگذریم. با اینکه واقعا به سواد ایشون خیلی احترام دارم، معنیش این نیست که باهاش موافقم یا اینکه هم اعتقادم. خصوصا انتقادم ازش اینه که تو لحن صحبتش بطور غیرمستقیم و خیلی جاها هم مستقیم مکتب‌ها و سیستم‌های جهان‌بینی و علمی غیراسلامی رو با نگاه کوچک‌بینی و تحقیر نگاه و خطاب میکنه، و افراد و جهان‌بینی اسلامی رو خیلی تمجید و بزرگ‌بینی میکنه. البته جذابیتش برام اینه که همزمان که این کار رو میکنه هیچ چیز دیدهای متفاوت رو بی منطق رد نمیکنه. همه چیز رو بررسی میکنه، حتی مسخره ترین چیزهایی که اکثر آدما ازشون میگذرن.

خلاصه، از شخصیت آقای مطهری که بگذریم، درمورد کتاب باید یکم بگم.
واقعا جامع بررسی کرده حافظ رو. یه سیر منطقی رو برای بررسی طی کرده. اول شروع میکنه درمورد شخصیت حافظ یه سری کلیات رو میگه و مسئله رو طرح میکنه: چرا حافظ رو همه نوع آدم دوس دارن و هرکی میگه حافظ اینطوریه که من میگم. یکی کنار می و مطربش یه دیوان هم داره، یکی هم کنار قرآن و صفیحه سجادیه‌ش؟ حافظ واقعی کیه؟ حافظی که بقیه بهش طبق شخصیت خودشون بهش هویت ندادن. میگه دو تا منبع اصلی داریم برا بررسی این قضیه : حافظ تاریخی، و دیوان حافظ.
شروع میکنه فرضیه دادن و بررسی هر فرضیه. فک کنم همه فرض هایی که میشه درمورد شخصیت حافظ درنظر گرفت رو بررسی میکنه. من که حالت دیگه‌ای به نظرم نیومند. اینم فرضاش:
فرض اول: حافظ صرفا یک هنرمند است
فرض دوم: حافظ اشعار خود را در حالات مختلف گفته است (یبار حس ناامیدی، یبار شوق دیدار، یبار عرفانی، یبار فان و مستی، و ...)
فرض سوم: حافظ اشعارش را در ادوار مختلف عمر خود گفته
فرض چهارم: اشعار حافظ یکدست و ظاهر آن حقیقت است
فرض پنجم: اشعار حافظ یکدست و همه آن عارفانه است

بعد بررسی به این نتیجه میرسیم که با یه برهان منطقی نمیتوان فرض اول را رد کرد و فرض سوم هم یک امکان هست، با جمع کردن همه اطلاعات داده شده و بررسی شده در تاریخ و دیوان، این دو فرض احتمال دارند ولی خیلی خیلی کم و متناقض به نظر میایند. نظر چهارم دقیق بررسی و نقد و رد میشود. فرض دوم هم رد میشود. میماند فرض پنجم که موضوع اصلی است.

در این بخش توضیحات خیلی خوبی درمورد عرفان اسلامی داده شده. من که خیلی چیز یاد گرفتم. به کسایی که در زمینه حقیقت جویی پیگیر هستن و ذهنشون بازه و مقاومتی/دفاعی نیست ولی منطقی هست پیشنهاد میشه، خصوصا اونایی که تو فلسفه (خصوصا غرب) به بن‌بست خوردن.

[Mina rezaei · Rating 4 out of 5]

خیلی زیبا بود فقط وقتی که صحبت از مقدمه به اصل بحث میرسد و جذابیت سخن دارد به اوج خودش نزدیک میشود کتاب به دلیل نا مفهوم بودن نوار ها خاتمه پیدا میکند.
خیلی دلم سوخت که چرا نمی توانم ادامه ی این بحث شیرین و زیبا را دنبال کنم.

[رضا محمدی]

آنچه مسلم اینکه نگاه معنای گرای انسانی حافظ که غالب از قرآن نشات گرفته هماره راه گشای بشریت است

[Sadegh · Rating 5 out of 5]

اگر به استاد مطهری علاقه مندید بخوانیدش
اگر به حافظ علاقه مندید بخوانیدش
اگر به هر دو یا هیچ کدام علاقه مندید باز هم بخوانیدش

[Samaneh Mortaji · Rating 3 out of 5]

امروزه به قدری عرفان های کاذب تو جامعه زیاد شده که واقعا تشخیص عرفان ناب از عرفان کذایی بسیار دشوار و سخت است و به همان اندازه که عرفان عملی ناب و صحیح می تواند منجر به پیمودن راه صحیح شود عرفان کذایی انسان را نابود می کند و دین و دنیا ی آدمی را خراب می کند.
انشاالله خداوند همه ما را به راه راست هدایت فرماید و عاقبت همگی ما را باظهور هرچه زودتر حضرت حجت(عج) ختم به خیر گرداند.

[Mahdi Soleymani · Rating 4 out of 5]

حتما اگر بنا بود شهید مطهری کتابی درباره حافظ بنویسد خیلی بهتر از این اثر می‌شد!
فکر می‌کنم خیلی‌ها مثل من بعد از خواندن این کتاب، دوباره با شاعری به‌نام حافظ آشنا شدند و احتمالا موفق شدن ارتباط بهتری هم باهاش برقرار کنند.

[Ayşenur Vural · Rating 5 out of 5]

good...

[Seyyed Mohammad Mousavi · Rating 4 out of 5]

کتابی برای همه حافظ دوستان!

[Jalal · Rating 5 out of 5]

الحق که حافظ را هیچ ادیبی نمی تواند تفسیر کند بلکه باید عارفی باشد که ادیب هم باشد تا بتواند حافظ را تفسیر و شرح کند

[mohamad jelvani · Rating 3 out of 5]

خیلی سال پیش خواندم
زمانی که هنوز آقای مطهری برای ما حرف آخر را می زد
و هر چه می گفت
بی چون و چرا
می پذیرفتیم
هم سوادش را نداشتیم که چون و چرا کنیم
هم اتوریته ایشان و جوّ زمان اجازه نمی داد
البته این خواندن این کتاب بسیار لذت بخش بود
هم موضوعش
و هم ادبیاتش
اما ماجرای من با حافظ هنوز تمام نشده
نمی توانم یکسره عرفانی بودن اشعارش را بپذیرم
چنان که مطهری در این کتاب مطر�� کرده
و هم چنین نمی توانم اورا یکسره از وادی عرفان بیرون بیندازم
چنان که بعضی دیگر بدان معتقدند
و هم نمی توانم این دو را با هم جمع کنم
بنا بر این او را رندی می دانم
که رگ خواب دیگران را در دست دارد
و چیزهایی گفته
دو پهلو و چند پهلو
که همگان می توانند
با آن دم خور
و از آن دل خوش شوند

[Ali · Rating 5 out of 5]

این کتاب به نظرم عالی بود، وقتی نظریات مقابل رو کامل شرح می‌ده و بعد جوابشون رو می‌ده، و دست آخر نظر خود رو شرح می‌کنه واقعا به انسان حس خوبی می‌ده.
این کتاب رو در ویژه‌ترین شرایط روحی خودم خوندم و واقعا لذت بخش بود و جان‌افزا.
و اما امان از نواری که ناقص ضبط و ثبت کرده

[Bahar · Rating 5 out of 5]

شرحی خوب بر جهان بینی و ایدئولوژی حافظ، و چقد خوب استاد با یک دید جامع حافظ رو بررسی و تهمتای ناروا به ایشون رو رو کردن. توصیه مطالعه به همه حافظ دوستان

[Zeinab · Rating 3 out of 5]

کتاب کاملی دربارهٔ حافظ نیست، ولی سبک و خوش‌خوانه و برای آشنایی اولیه با عرفا و طرز فکرشون خوبه.

[Mohamadreza imani · Rating 3 out of 5]

چون حدود هفده سالگیم کتاب رو خوندم خیلی از محتواش چیزی یادم نیست ولی یادمه که مشخصا استاد شهید از ظن خود یار حافظ شده. کلا دغدغه‌ش این بوده که حافظ رو از دهن گرگ ماتریالیسم بکشه بیرون و برای همین مجبور شده به زور منتسبش کنه به جماعت عرفا. یه روزی این خوانش رو خیلی دوست داشتم و راحت قبولش کردم اما الان این دوگانه‌ها رو تو فهم حافظ ره زن می‌دونم.
کلا فهم شهید مطهری خیلی بسته به زمانه خودش بوده و این برای مایی که از اون زمان گذر کردیم شاید دیگه وجهی نداشته باشه. امیدوارم یه روزی فرصت بشه و این باب رو تخصصی‌تر باز کنم.

[piter]

really fantasty book

[Sana · Rating 5 out of 5]

المرُ مخبوٌ تحت لسانه