ظل‌الله: شعرهای زندان

by رضا براهنی

و مگر انسان امید و ادامه انسان نیست؟

Genres: Poetry

172 pages, Paperback

First published April 1, 1975

About the author

See also: Reza Baraheni

رضا براهنی در ۲۱ آذر ۱۳۱۴ خورشیدی در تبریز به دنیا آمد. خانواده‌اش زندگی فقیرانه‌ای داشتند و وی در ضمن آموزش‌های دبستانی و دبیرستانی به ناگزیر کار می‌کرد. در ۲۲ سالگی ازدانشگاه تبریز لیسانس زبان و ادبیات انگلیسی گرفت، سپس به ترکیه رفت و پس از دریافت درجه دکتری در رشته خود به ایران بازگشت و در دانشگاه به تدریس مشغول شد

اشعار

آهوان باغ (۱۳۴۱)، جنگل و شهر (۱۳۴۳)، شبی از نیمروز(۱۳۴۴)، مصیبتی زیر آفتاب(۱۳۴۹)، گل بر گسترده ماه(۱۳۴۹)، ظل الله(۱۳۵۸)، نقاب‌ها و بندها (انگلیسی)(۱۳۵۶)، غم‌های بزرگ(۱۳۶۳)، بیا کنار پنجره(۱۳۶۷)، خطاب به پروانه‌ها و چرا من دیگر شاعر نیمایی نیستم؟، اسماعیل(۱۳۶۶)

رمان

آواز کشتگان، رازهای سرزمین من، آزاده خانم و نویسنده‌اش، ناشر: انتشارات کاروان، الیاس در نیویورک، روزگار دوزخی آقای ایاز، چاه به چاه، بعد از عروسی چه گذشت

نقد ادبی

طلا در مس، قصه‌نویسی، کیمیا و خاک، تاریخ مذکر، در انقلاب ایران، خطاب به پروانه‌ها و چرا من دیگر شاعر نیمایی نیستم؟، گزارش به نسل بی سن فردا (سخنرانیهاومصاحبه‌ها)

جوایز
برنده جایزه ادبی یلدا (۱۳۸۴)، برای یک عمر فعالیت فرهنگی در زمینه نقد ادبی

Reviews

[KamRun · Rating 3 out of 5]

برقراری ارتباط با اشعار این کتاب در گروی آگاهی از فضای اتاق‌های بازجویی و انفرادی و شکنجه‌ها و برخورد کارشناس‌های مربوطه‌ست. و اما شما! از یک دفتر شعر زندان چه انتظاری دارید؟ امید به رهایی؟ مژده برافتادن ستم؟ تجسم دوران پساآزادی؟ آه چه زیباست اوای بلبل و تاریکی‌ها می‌روند و نور می‌آید و بیب‌بیب‌هورا؟ خیر. این کتاب هیچ‌کدام نیست. بلکه صدای مکتوب دندان‌قروچه‌های یک انسان است، آغشته به بوی ادرار و خون در زمینه‌ی نعره‌های تجاوزگر
یک نمونه از اشعار این کتاب را در ادامه می‌آورم. صریح نوشته شده و تلخ، با کلماتی رکیک از جنس ادبیات بازداشت و سیاهچال. ممکن است به مذاقتان خوش نیاید یا بی‌ادبی محسوب شود. پیشاپیش عذرخواهی می‌کنم که واقعیت زندان و اتاق تمشیت با حقیقت برساخته‌ی ذهن شما تفاوت دارد و این قطعا تقصیر من نیست

وقتی که
مامور گردن کلفتی بر گردن آدم سوار شده
و شلوار زندانی تا زانوهایش پایین کشیده شده
وقتی که
دو امیر، تجاوز کون آدم را به یکدیگر تعارف می‌کنند
آدم
به یاد مورچه‌های بلندی نمی‌افتد که
یک پایشان شکسته و پای دیگرشان
یارای کشیدن مورچه را ندارد
و یاد حرف مادر بزرگ مرحومش نمی‌افتد که
می‌گفت پشتکار را از مورچه یاد بگیر که
بی‌محابا پیش می‌تازد و پیش می‌رود
حتی اگر سرش یا کونش را بریده باشند
آدم به یاد مظفر‌الدین شاه که از بواسیر مرد
و رضا شاه که اط سفلیس مرد
نمی‌افتد
آدم
به یاد زن موبوری که شاه
جدیدا شکمش را بالا آورده نمی‌افتد
آدم به یاد عمه مسلولش نمی‌افتد
آدم اصلا به یاد هیج جیز نمی‌افتد
بلکه می‌بیند
حیوانی درشت‌تر از خودش
در اعماق استخوان‌هایش فرو می‌رود
و ظلسم تحقیر بر سوراخ خونین مقعدش کوبیده می‌شود
انگار
با میخی در ماتحتش
حکم مرده یا زنده‌اش را خواهانیم، می‌کوبند
و بعد آدم در مغزش خطاب به مادرش
می‌گوید
چرا مرا همانظور که بیرون دادی، بالا نمی‌کشی؟
چرا؟

پی‌نوشت: کتاب را از کجا تهیه کنم؟ دو راه برای تهیه کتاب هست. اول- جستجوی نام کتاب بهمراه کلیدواژه‌ی دانلود و دریافت نسخه رایگان دوم- خریدن افست به قیمت نه چندان ارزان از دست‌فروش‌های شریف و مغازه‌های دست‌دوم‌فروش خیابان انقلاب

[Adib Barari · Rating 5 out of 5]

« از سیم خاردار تاجی برایت خواهم ساخت تا دانتهٔ غربی بداند که تو پیش از او از دوزخ عبور کرده ای. »

- سلام بر تو ای رفیق!



#کومار_درافتاده
#ژن_ژیان_ئازادی

[پیمان عَلُو · Rating 3 out of 5]

پیغام‌های خود را با دست‌های لرزان
بر دیوار‌های مستراح دانشگاه نوشتیم
دور از چشم «ابوالقاسمی»کفتار مادر‌زاد دستگاه امنیت!
بیش از این چه می‌توانستیم کرد ؟
باید به راه‌رَوی خود ادامه میدادیم
به پایان راهی که انتخاب کرده بودیم می‌رسیدیم.

_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-__-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-

آن سوی میله، شب،همه‌جا،چون‌روز !
این سوی میله،روز،چنان، چون شب !



_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-__-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-


آقای پیکاسو !
حالا که به خواب این زندانی آمده اید
اگر می‌توانید، بفرمایید بکشید !
از هر دورهٔ هنریتان که خواستید ، استفاده کنید !

زن یک زندانی ،
بسیار زیباتر از اینهاست آقای پیکاسو !

_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-__-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-__-_-_-_-_—_—_

جهان ما
به دو چیز زنده است
اولی شاعر
و دومی شاعر
و شما
هردو را کشته‌اید
اول:خسرو گلسرخی را
دوم:خسرو گلسرخی را

_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-__-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-

دادگاه‌های نظامی ما شبیه کاروانسراهای سر‌راه
است
مسافر هرچه پیدا کند میخورد
کاروانسرادار
هرچه گیر بیاورد می‌پذیرد

_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-__-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-


تمدن دوهزار و پانصد سالهٔ ما
برای خواندن یک کتاب
دو هزار و پانصد روز محمدعلی را زندانی
کرده


_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-__-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-

از زندان که بیرون بیایم
_البته اگر بیرون بیایم_
خواهم ترسید که از زنم جدا باشم
خواهم ترسید که از دوستانم جدا باشم
خواهم ترسید که از کودکانه جدا باشم
خواهم ترسید که بیرون نیز زندان دیگری باشد


_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-__-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-

جسد کفن پوش پدر را بلند کرده
بودیم و آهسته آهسته در
یکی از گورهای گود« وادی‌الاسلام»چال‌میکردیم
آیا پاهای پدر از آن سوی نیمکره_شاید
نیمکره‌ای روشن_خواهد رویید؟

_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-__-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-


سربازخانه‌ها نجاست خود را در آفتاب پهن
کرده‌اند
نجاست دانشگاه‌ها بدتر از این است زیرا که
نجاست در مغز استادان رسوب کرده

_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-__-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-

[Dina · Rating 3 out of 5]

«مرگ فانوسی بود که از میان مِهِ روبرو نزدیک می‌شد
ما برگزیدگان مرگ بودیم»

[مهسا · Rating 3 out of 5]

اگه به هر دلیلی کتاب رو نمی‌خونید،مقدمه‌ش رو بخونید.

اشعار:

چراست ملت من پشت پرده،ناپیدا؟
و قرن‌هاست که سردارهای خون‌آشام
به‌جای ملت من،طبل و سِنج می‌کوبند؟
چراست ملت من پشت پرده ناپیدا؟
چراست دربه‌دری اعتیاد دائمی‌اش؟
...

شما خسرو گلسرخی را کشته‌اید
حتی پیش از آنکه بکشید کشته‌اید
شما دوهزاروپانصد سال پیش ازین
خسرو گلسرخی را کشته‌اید
...

آه که دوستان ما چه زود ما را ترک می‌کنند!
نزدیک‌ترینشان تیرباران می‌شود
قدری دورتر از آنان حبس ابد می‌گیرند
و قدری دورتر از آنان
ماهها و سالها در زندان می‌مانند
و دورترینشان کسانی هستند
که در خیابانها وانمود می‌کنند
کسی را که تازه از زندان بیرون آمده،نمی‌شناسند

[Yegane · Rating 4 out of 5]

توان ریویو نوشتن ندارم اما نخونیدش، یعنی فعلا نخونید.
باهاش همذات‌پنداری خواهید کرد و دردناکه‌...

مهرماه هزار و چهارصد و یک


شعر اشتیاق/ از کتاب

آه اگر انسان از اینجا
بیرون بخرد، چون مار یا سوسماری، و برود، نه!
بال در آورد، بال
و پرواز کند، پرواز
به جایی که دیگر جهان به شایعهٔ پلیدی نمی‌ماند
به جایی که سفره‌ٔ برشتهٔ شنها گسترده
باشد. و انسان بدون دست و پا، بدون سر، و بدون کیر
باشد
و دریا مدام بشویدش
مثل هستیِ درخشان سنگی صاف
و دایره‌ای
دریا مدام بشویدش

[Miss Ravi · Rating 4 out of 5]

مرا ازین‌جا اگر می‌توانی به بیرون هدایت کن. که دخمه جای انسان نیست. به جایی ببر که در آن بتوانم عاشق همه باشم و در میان همه چرخ‌زنان به رقص درآیم، مرا ازین نشستن در تاریکی، ازین گوش دادن به صدای درهایی که باز و بسته می‌شوند، مرا ازین برزخ صداها نجات بده. ما را از تمام سنت‌های فرسوده، از تمام خدایان دروغین، از تمام شعارهای کثیف‌تر از استفراغ سگ، رهایی بده. مرا و تمام رفیقانم را آرامش، یک آرامش صبح بهاری تازه بده. این بختک سیاه نومیدی را که بر سینه من نشسته، بلند کن. تمام خدایان عینی و مجرد را از تخیل من به‌دور نگه دار و به من تساوی با آدم‌ها، برگ‌ها، درخت‌ها و رودها عطا کن. آمین به خدایی که جز خود انسان نیست.

‌

[Satar Mahmoudi · Rating 3 out of 5]

فکر میکنم خود براهنی این دفتر/شاعرش و عصابنیتش را خوب توصیف کرده است آنجا که می نویسد:
حالا من موجودی زیرزمینی هستم
هرگز به روی زمین نخواهم آمد
خدا, ادبیات, شعر به روی زمین تعلق دارند
زبان من برای داستان های کودکان و قصه های بزرگان ساخته نشده
من سرطان تاریخ هستم
مرا می کوبند, می زنند, لعنم می کنند, و آخر سر
شرَم را کم می کنند
ریشم را در اعماق دوزخ گرو گذاشته ام
خارهای سمی قلمم, دستی را که به سویم دراز شود خواهد گزید
من برای کتاب های درسی مدارس و دانشگاهها
ساخته نشده ام
اگر آرزوی دیدن مرا دارید
از بالای "اورست"در اعماق یک چاه نفت نگاه کنید
کبریت را پایین بیندازید
تا دنیا را به آتش بکشم
من موجودی زیرزمینی هستم
تنها آتشم بر روی زمین ظاهر خواهد شد

و قطعا نا گفته پیداست که به عکس آنچه حافظ می گوید: آه از این مدح به انواع عتاب الوده" براهنی اینجا عتابی به انواع مدح مزین را شعر نموده است.

[Navid Jahanshir · Rating 4 out of 5]

زندگی خصوصی ف.م.

نوزده سال دارم
در سه سالگی مادرم کتکم می‌زد
در شش سالگی پدرم
از پنج سالگی کار می‌کردم
در هشت سالگی پسر شانزده سالهٔ صاحبخانه خواست به من تجاوز کند
موفق نشد
چون هر چیز اندازه‌ای دارد
درخت توت بار هندوانه را نمی‌تواند بکشد
و مورچه برای حمل الوار آفریده نشده
کیرِ پسر شانزده‌ساله‌ای که شبانه‌روز کره و عسل و تخم مرغ و کباب و جوجه و بوقلمون می‌خورد
در کون پسر کارگری که هیچکدام از اینها را نمی‌ریند فرو نمی‌رود
در دوازده‌سالگی مالکی موفق شد انتقام پسر صاحبخانه را از من بگیرد
پدرم خود را حلق آویز کرد
سالها بود که
می‌خواست خود را بکشد
حالا بی‌آبرو شدن را بهانه قرار می‌داد

[Dena · Rating 2 out of 5]

۲.۵/۵
شعرها یا فوق‌العاده بودند یا غیرقابل تحمل، حد وسط هم نداشت. یک مقدمه‌ی بدون دلیل طولانی هم داشت که ظلمی بود در حق آن شعرهای فوق‌العاده. حالا پشت سر مرده نباید حرف زد و من هم وقت داشتم ۳ سال پیش، قبل فوت مرحوم، همه‌ی این‌ها را بگویم ولی جدی نگذارید براهنی نثر بنویسد. همان شعرها کفافند، پیام را می‌رسانند.
راستی کتاب ۴ تابستان ۴۰۳.

[Ali · Rating 3 out of 5]

کتاب دارای یک مقدمه در مورد جنایات دوره شاه ذر زندان های ایرانه . از براهنی خوشم میاد چون نمیگه سیاسی نیستم . چون مث گلشیری و چند تای دیگه تو این مملکت جنم اینو داره که بیاد بگه من فرق دارم . میگه من با شاه محالفم چون آدمکشه ، هنر کشه و حیلی چیزای دیگه و البته فک نمی کنم با جمهوری اسلامی هم آبش تو یه جوب بره چون اینجا زندان نرفت . البته تبعید تقریبا حودحواسته رو انتخاب کرد . به هر حال ، در ادامه نثر ها ، شعر ها و ترانه ها و حتی فولکلور های براهنی در این کتاب منتشر شده . گرچه از لحاظ سبک من هیچوقت زیاد با براهنی یک کاسه نبودم و زیاد از کارای شعرش حوشم نمیاد برعکس رمان نوشتنش و نقد کردنش حصوصا در طلا در مس

[Ehsan · Rating 3 out of 5]

«تو چه دوست‌داشتنی هستی ای زن!
علی‌الخصوص
زمانی که در فاصله‌ی دو شکنجه به خوابم می‌آیی.»

و در سه ساعت انسان مسخ می‌شود.

«آقای پیکاسو!
حالا که به خواب این زندانی آمده‌اید
اگر می‌توانید بفرمایید بکشید!
از هر دوره‌ی هنریتان که خواستید، استفاده کنید!»

و ما می‌دیدیم که زن یک زندانی بسیار زیباتر از اینهاست _به‌ویژه موقعی که نداند [...]

[Hana Hmp · Rating 4 out of 5]

و بعد آدم در مغزش خطاب به مادرش
می‌گوید
چرا
مرا همانطور که بیرون دادی بالا نمی‌کشی چرا؟

[Niloo N · Rating 1 out of 5]

ببخشیداا، ببخشیدا، من خیلی عذر میخوام ولی این دیگه چه آشغالی بود؟ :)))

[Mohsen · Rating 5 out of 5]

تو را تمام نکردم
کتاب!

کتاب آخر تاریخ!
تو ای بزرگترینِ کتاب‌هایِ جنایی

تو را تمام نکردم.

[Fateme Beygi · Rating 3 out of 5]

تلخ‌ترین نسخه‌ی براهنی رو توی این کتاب می‌خونین.
روایت زندان‌های دوره‌ی پهلوی دوم.

[Mia]

«چه بکنیم که پیش از خشک شدن چاه های نفت شما از اینجا بروید»

[Dana Safian]

سه تا شعر خیلی به‌یاد موندنی داره؛
و مقدمه‌ای که کاش موخره بود!

[Mandana. · Rating 5 out of 5]

لالم کرد. فقط می‌تونم بگم که من هم اگر براهنی بودم، تنها چیزی که دلم می‌خواست برام بمونه نسیان بود.

[Maa jed · Rating 1 out of 5]

کتاب رو دوست نداشتم .
به نظرم هیچکسی بهتر از آقای براهنی نمیتواند خودش را معرفی کند و این اتفاق در مقدمه به بهترین شکل ممکن افتاده است

[Tintarella]

براهنی تو مقدمه ی کتاب گفته: معاصران من به دلیل سانسور شدید همه چیز را شدیدا در استعاره و سمبل می پیچانند و در نتیجه باری مضاعف بر واقعیت تحمیل می کنند. به همین دلیل آنان از طریق شکل خرد شده و دچار خفقان شده ی شعر خود خفقان را نشان می دهند و در نتیجه شعرشان مظهر خفقان است؛ اما من شکل شعر را در آزاد شده ترین صورتش به کار می گیرم تا واقعیت خفقان را در منتهای سماجت و وقاحتش ارائه داده باشم.
.
سرنیزه ای
از پشت سر مردم می گوید: تعظیم
قومی می افتد بر خاک
و بدین سان شب طولانی تر از
ابدیت می گردد
و قومی بعدا بالا
می خزد بالا از پلکان مرطوب کهنه
و تاجی را که چون کاسه ی بی ته
خالی ست
از دست مرد فرتوتی می گرد
خود را می اندازد پایین از پنجره های باز مشرف به تنهایی
مثل بازی در پرواز
اما چون برده
یک برده ی مطلق در پرده ی نقاشی
می چرخد در بی نهایت های ممتد
همچون دایره ای در تنهایی

گریه حتی تسکین هم نیست!
ای خواهر خاموش بیابانی!
.
پی نوشت: برای من هر تجربه ی براهنی خوانی همیشه به چیزی بیش تر و بزرگ تر تبدیل می شه. هر شعر براهنی یه تجربه ی عجیب برای ایجاد هماهنگی بین اون چیزهایی هست که ما اصطلاحاً بهشون می گیم فرم و محتوا.
با این همه، هم چنان خطاب به پروانه ها و اسماعیل، بهترین شعرهای براهنی و جزو مهیب ترین تجربه های شعر خوانی زندگی ام بودند
.
مرده باد شاعری که راز عشق و مرگ را نداند
زنده باشی تو که راز نیزه و خون را هم می دانستی

[بهار · Rating 3 out of 5]

حالا من موجودی زیرزمینی هستم. هرگز به روی زمین نخواهم آمد. خدا، ادبیات، شعر به روی زمین تعلق دارند. زبان من برای داستان‌های کودکان و قصه‌‌های بزرگان ساخته نشده. من سرطان تاریخ هستم. مرا می‌کوبند، می‌زنند، لعنم می‌کنند، و آخرسر شرّم را کم می‌کنند.


-وطن کجاست؟
وطن، تداعی عینیتی‌ست در اعماق
وطن، تداعی زنجیر و خون و زندان است
چراغ خانه‌ی من این چراغ زندان نیست!
چراغ خانه‌ کجاست؟

[آرش میراحمدیان · Rating 4 out of 5]

یکی از بهترین کارهای براهنی رو توی این مجموعه خوندم «موجود زیرزمینی» و این‌که مقدمه کتاب هم بسیار مهمه به‌نظرم. ایده‌های خوبی درباره وضعیت ادبیات در دوران پهلوی و فعالیت‌های خود براهنی می‌ده.

[Kamand · Rating 4 out of 5]

چهل سال از زمان چاپ این کتاب میگذره و برای من، یه کمند بیست و شش ساله، فضای کتاب بسیار آشناست و این باعث میشه همش به این مسئله فک کنم که چند نسل طول میکشه تا حس و حال این کتاب برای یه آدم هم سن و سال من غریبه و خوف انگیز تر از واقعیت باشه؟ تا کِی این حلقه پرتکرار تاریخ ادامه داره؟

[Morteza · Rating 4 out of 5]

براهنی در سال 1352 بعد از انتشار مقاله‌ای توسط ساواک دستگیر و زندانی می‌شود. پس از سه ماه و دوازده روز آزاد می‌شود و به آمریکا مهاجرت می‌کند.

ـ«کتاب شعر ظل‌الله تجربه‌ای از نوشتن شعر با هدف بیان دقیق واقعیت است. این کتاب برای نخستین بار در سال ۱۳۵۴ خورشیدی در خارج از کشور منتشر شد و به همین علت از آزادی کامل بیان برخوردار است؛ رها از قانون و عرف و به دنبال رهایی شعر از تعریف‌های مرسوم زمان خودش. شعرها می‌کوشند از آرایه‌های زبانی تا حد امکان فاصله بگیرند یا جایی که به آن می‌رسند، زبان در خدمت بیان قرار گیرد و آرایه‌ها مسیر حرکتش را تعیین نکنند.» (از مقالۀ جهان ما به دو چیز زنده است، محمد آزرم)

همچنین در این اشعار، براهنی بدون محدودیت کلمات را به کار می‌برد، چرا که با کلمات زیبا نمی‌توان به توصیف جهنم پرداخت.

بخشی از «شعر چیست» از همین کتاب:

شعر/ پرتگاهی است که از فراز آن دژخیمان، شاعران را به اعماق دره‌ها پرتاب می‌کنند/ شعر/ درمان نیست/ درد مردی است که با سرعت دویست فرسخ در ساعت فاصلهٔ هلی‌کوپتر ارتش و دریاچهٔ حوض‌سلطان را عمودی طی می‌کند/ شعر/ فرود عمودی ماهواره‌ای از گوشت است در میان آبشن‌های شوراب حوض‌سلطان/ شعر/ مردابی ست لبالب از جسدهای شاعران حماسی/ شعر/ تیرباران هزار شاعر است در صلات ظهر بر دروازه الله‌اکبر و بر روی مصلای شیراز/ شعر/ سقوط شاعر از ارک تبریز است/ شعر/ فشار عظیم چهار دست از پشت سر بر گردن شاعر است/ وقتی که شکم و دهان شاعر از آب پر می‌شود/ و روزنامه نامش را خودکشی یا اشتباه می‌گذارد/ شعر/ چشم‌بندی است که زندانبانان ایران مثل استعاره‌ای بر حقیقت چشمان تو می‌پوشند/ …/ شعر / سوزنی ست که برای دوختن لب‌های فرخی یزدی تعبیه شده/شعر همین است جزین نیست جزین نیست

[Sepanta · Rating 5 out of 5]

تا اینکه شبی زنش به خوابش آمد
چشمانش
مثل دو بهار سبز، تازه
تازه روییده
مثل دو بهارِ ناگهان
مثلِ
شعری که به ناگهان بگوید شاعر
و گفت:
بازی
تا کی؟
از کی
تا کی؟
کی برده که بازد در این بازی؟
او گفت: فقط بدان کمی پاهایم،
زخمی است
قدری قلبم، قلبم
اما
دیوار سفید ساده‌ای در مغزم هست
انگار شبیه آهنی مصقول
آنگاه بقیه‌اش سراپا معقول
یک روز اگر برای من فرصت شد
و حوصله‌ی شنیدنش را هم
تو
پیدا کردی
شاید
خواهم گفت
و بعد کسی نبود در خوابش
مغزش
ویرانه‌ی شهرهای شرقی بود
چون بلخ و چو نیشابور
یا ری
مغزش
ویرانه‌ی شهرهای شرقی بود

• رضا براهنی
از دفتر ظل الله

[Mahan Shishechi · Rating 3 out of 5]

نقل قول معروفی از آدورنو هست که میگوید "پس از آشویتس شعر گفتن بربریت است " فکر میکنم یا این اشعار به آن معنا شعر نیستند یا شعرگفتن از بربریتِ زمانه، دیگر بربریت نباشد...
هولناک و قدرتمند با واژگان بی‌پرده، براهنی در مقابله با سنت خودسانسوری و استعارهٔ شاعران پیشین در مواجهه با قدرت حاکم، حرفش را مستقیم و مخرب میگوید. شاید همین عریانی است که زیبایی مخوفش را خلق میکند.
گاهی تقلای شاعر برای "متعهد" بودن و به‌اصطلاح در میان مردم بودن به شعاری شدن نزدیک میشود ولی درمجموع اصالت خودش را در تضاد با

[Bwo · Rating 4 out of 5]

تو دیده ای که چگونه
بلندی نوکِ شلاق را
چو تیغ آخته بر گوشت میزند جلاد
تو دیده ای که چگونه..
.
.

[mehdi eradat · Rating 5 out of 5]

شهریور ۱۴۰۰

[Sara · Rating 5 out of 5]

آه و وای... و اینکه انگار پریروز نوشته..
آبان ماه ۱۴۰۱