Зэн-Буддизм: Амьдралаас ангижрахуй

Шинэ үеийн номын сан

by Г. Аюурзана

Монголоор бол Даяан, хятад хэлээр Чань хэмээгддэг энэхүү буддизмын урсгал Зэн хэмээх япон дуудлагаараа дэлхий дахинд алдаршжээ. Зэнг хамгийн товчоор тайлбарлавал, ямар нэгэн бурхан шашны судар номыг дагалгүй, агшин зуур гэгээрэлд хүрэх тухай номлол хэмээн тодорхойлж болно. Орчин цагийн барууны ертөнцөд ямар ихээр нөлөөлсөн тухай, Зэнгийн урсгалын мөн чанар, утга, онцлогийн талаар энэхүү номоос уншаарай. Коан хэмээх сатори-д хүргэх (агшин зуурын гэгээрэл) хэвшмэл логик сэтгэлгээнээс эрс ондоо утга бүхий, оньсого мэт нууцлаг этгээд хэлц яриа, бичил түүх, таавар, парадокс сэтгэлгээний мэтгэлцээний талаар танилцуулж, зарим нэгэн алдартай коанаас түүвэрлэн оруулсан. Мөн коанд хэрхэн дасгалжих, Зэнгийн урсгалыг өдөр тутмын амьдралдаа хэрхэн хэрэгжүүлэх тухай зөвлөгөө ч багтжээ. Номын төгсгөлд Зэн яруу найрагт хэрхэн биелэлээ олсон талаар мөн оруулжээ. Маш олон ном судлан, түүнийгээ өргөн олонд зориулан энгийн хялбар ойлгогдохоор базаж нэгтгэсэн зэгсэн сайн гарын авлага билээ. Энд жишээ болгон Зэнгийн нэгэн алдартай коанаас ишлэе:

Хакуин хэмээх зэнгийн багшийг хөршүүд нь өөгүй хүн хэмээн ихэд хүндэлдэг байв. Түүний гэрийн ойролцоо хүнсний мухлагийн эзэд суух бөгөөд тун ч царайлаг охинтой байж. Нэгэнтээ мөнөөх охин жирэмсэн болсныг эцэг эх хоёр нь гэнэт мэдээд, асар их уурлацгааж, хүүхдийн эцэг хэн болохыг хэл хэмээн тулгажээ. Бүсгүй үнэнийг хэлэхээс удтал татгалзсаны эцэст Хакуиныг нэрлэв.
Мухлагийн эзэд багтартлаа уурласаар их багшийнд очлоо. Харин Хакуин ердөө л:
-Тийм гэж үү? хэмээсэн байна.

Бүсгүйг нярайлсны дараа бяцхан хүүхдийг Хакуинд авчирч өгчээ. Түүнийг хэн ч хүндлэхээ болив. Гэвч багш үүнийг ер үл тоон, нялх жаалыг асарч тойлон, айлаас сүү худалдан авч угжин, хүүхдээ хэрэгтэй бүхнээр ер дутаасангүй.
Ийн нэг жил өнгөрсний хойно бүсгүй тэсгэлгүй бүх үнэнийг дэлгэв. Хүүхдийн эцэг загасны зах дээр ажилладаг залуу хархүү болж таарлаа. Бүсгүйн эцэг эх хоёр л шууд Хакуин дээр очиж, машид гэмшин өршөөл гуйгаад нялх жаалыг буцаан авья гэжээ.
Хакуин ердөө л:
-Тийм гэж үү? хэмээн дуугараад тэднийг уучилж буйгаа илэрхийлэн хүүхдийг буцаан өгсөн гэдэг.

138 pages, Paperback

Published January 1, 2007

About the author

1970 онд төрсөн. ОХУ-ын Москва хотын М.Горькийн нэрэмжит Утга зохиолын дээд сургууль, АНУ-ын Айовагийн их сургуулийн Олон улсын утга зохиолын хөтөлбөр дүүргэсэн.

“Цаг хугацаа амсхийх зуур”, “Философийн шүлгүүд”, “Non Plus Ultra”, “сэтгэл рүү шагайгч Түүнд” зэрэг яруу найргийн түүврүүд, “Дурлалгүй ертөнцийн блюз тэргүүтэн хүүрнэл зохиолууд”, “Гурамсан цадиг” зэрэг хүүрнэл зохиолын номууд хэвлүүлсэн. “2х2=6 буюу Суут жаран сэтгэгч”, “Орчин цагийн аугаа их сэтгэгчид”, “Зэн-буддизм: Амьдралаас ангижрахуй” зэрэг философийн чиглэлийн номууд бичиж, “Дэлхийн сонгомол яруу найраг” антолог, Монтэнь, Сартр, Фолкнер, Борхэсийн зохиолуудаас монгол хэлнээ орчуулсан.Хамгийн сүүлд “Бөөгийн домог” романаа 2010 онд гаргажээ.

Reviews

[Буянхишиг Отгонсэлэнгэ · Rating 5 out of 5]

Энэ номын нэр нь миний анхаарлыг хэдэн жилийн өмнө татаж билээ. "Амьдралаас ангижрахуй" өнгөц уншихад нэр нь гунигтай, итгэл найдвар тасарсан мэт санагдаж байсан ч, амьдралаас өөр аргаар тасарч болдгийг харуулсан сайхан ном. Буддизмыг ойлгоё гэвэл энэ номыг уншихыг зөвлөмөөр байна. Заавал ч үгүй зэнд ор гэсэн юм биш, гэгээр ч гэсэн юм биш, амьдралын энэ ээдрээнд дунд урд дахь хар нүхээ харахын оронд өндөр уулын оройг ширтэж явахыг зөвлөсөн сайхан ном. Ганц коан уншаад гэгээрдэг юм биш. Коан бүр тодорхой мөчид, тухайн сонссон хүнд хоромхон зуурын гэгээрлийг авчирдаг зүйл. Зохиогч эдгээр коаныг бидэнд жишээ болгож орчуулсан болов уу. ........ Гэгээрлээ гээд бид биенээсээ гэрэл цацруулаад явах юм биш, хорвоогийн гуниг, зовлонгоос тасархын ч нэр биш, харин учирсан амьдралын ээдрээндээ өөр өнцгөөс харах боломж.

[Batsukh Bat-Ochir · Rating 5 out of 5]

Мэдээж би үүнийг уншаад гэгээрчихлээ гэх нь хаашаа юм. Гэхдээ ихийг эргэцүүлэв, асуудлыг харах олон өнцөг байдгийг нээв. Энэ л миний авч үлдсэн хамгийн үнэтэй зүйл болох шиг. Нэг тийм өнөөдрийг хүртэл нойрмог алхаж байгаад, аан гэж сэрэх шиг мэдрэмж. Эргэлзээгүй 5/5.

[Anu Batkhurel · Rating 4 out of 5]

Буддизмыг нэгэнт шашин гэх утгаар, өдгөө Монголд идээшсэн шарын урсгал чиглэлээр нь хүлээгээд авчихсан хүмүүст анхдагч утгыг нь тайлбарлахад нилээн ярвигтай шиг санагдсан. Гэхдээ харах өнцгөө өөрчлөөд Камюгийн хэлдгээр "Буддизм бол шашин болоод хувирчихсан шашингүйн үзэл" гэдгийг ойлгочихвол юмс арай утга учиртай болж амьдрал гэхээс илүү түүнийг түгжиж цутгасан мухар сүсгээс ангижрах болов уу.

"Амьдралын аахар шаахар асуудалд гүнзгий авталгүй, бэрхшээл зовлонд сөхрөлгүй, сэтгэлээрээ жаргалтай байх"

Гавьяа үгүй алхамууд
- Эгэл жирийн амьдрах
- Зугаа цэнгэлээс татгалзах
- Залхуурлыг огоорох
- Сайн үйлсийг бүтээхдээ бусдаас үл хамаарах

[Angela · Rating 4 out of 5]

Буддизм гэхээр л бурхан шүтээн, маань мэгзэм санаанд ордог байлаа. Харин энэ нои буддизмыг өөр, өвөрмөц өнцгөөс харахад тусалсан. Зэн буддизм бол цэвэр сэтгэлгээ, эрх чөлөө, өөр өөрийгөө чөлөөлөх тухай номолдог юм шиг. Энэ номонд Коан буюу хүнийг агшин зуур гэгээрэлд хүргэдэг гэх богино таавруудыг оруулж өгсөн байдаг. Будда гэж юу вэ? гэсэн асуултад Зэнгийн алдарт багш нар Будда бол шалны алчуур гэх зэргээр сонин хариулт өгнө. Латериал сэтгэлгээний бодлого бодож байгаа мэт сонирхолтой. Ер нь Аюурзана зохиолчийн бүтээл туурвилуудад Зэн буддизм ихээр нөлөөлсөн мэт санагддаг.

[Шижирбаатар · Rating 4 out of 5]

Над шиг ном уншдаггүй хүний хувьд бараг л номонд оруулчихлаа гэж болхоор юм шиг санагдаж байна энэ ном. Л.Өлзийтөгс Г.Аюурзана гэх энэ зохиолчид нэг л өөр бололтой... Энэ номны хувьд Зэн-Буддизм, гэгээрэл гэж юу вэ гэдгийг аль болох тайлбарлах гэж бичсэн оролдлого гэж ойлголоо. Номонд үүнийг тайлбарлах утгагүй, угаас боломжгүй гэх зэргээр бичиж сануулсан байсан.

Миний ойлголтоор УТГАГҮЙ -> ЗЭН -> УТГАТАЙ
УТГАТАЙ <- ЗЭН <- УТГАТАЙ
ийм л юм болгоод байх шиг. Ямар ч тохиолдолд логик тооцоолол гэж үгүй таны одоо мэдэрдэг, хардаг, ойлгодог тэр мэдрэмж бодол хүсэл тачаал эд бүгд хоосон зүйл. Парадокс юм уу гэхээр "альваа зүйл сайн муу гэсэн хоёр талтай" гэдэг ойлголт Зэн-д байдаггүй гээд байгаа. Магадгүй зүгээр л энэ номыг бүрэн төгс ойлгоё гэвэл зөвхөн гэгээрч байж л болох мэт. Альваа утга санааг эсрэгцүүлж, түүнийгээ хоосон гээд л их ярвигтай логик дүгнэлт гаргая гэхэд болмооргүй.

Гэтэл нэг сонирхолтой зүйл болсон нь унтхын өмнө уншиж суусан нэгэн коаны үед би бараг л сатори-д хүрэх мэт "тйимээ" гэх мэдрэмж үүлгүй тэнгэрт аянга цахих шиг л ороод ирсэн. Гэнэт л их гайхамшиг болсон юм шиг харин одоо тэр мэдрэмж алга л байна...

Хүний сэтгэлгээг хязгаарлаж буй тэр хүлээсийг л тайлж жинхэнэ үнэн гээчийг ойлгохыг л гэгээрэл гэдэг байх нь. Ингэж чадвал туйлын амар амгалан, баяр баясалд хүрэх юм гэнэ. Орон зай, цаг хугацаа гэдэг энэ тооллын системээс гарч чадвал туйлын одоо цаг зэнгийн мөн чанарт хүрэх зэрэг санаанууд надад ихээр таалагдсан. Үнэн худал гэж ялгаж бодит хуурамч гэж хардаг бүхэн минь чухамдаа яг ч тийм биш бололтой...

[Urangoo · Rating 3 out of 5]

Зэн-буддизм буюу амьдралаас ангижрахуй нь таалагдлаа. Коануудыг заавал ахин уншиж, нэг бүрчлэн эргэцүүлэн бодох хэрэгтэй юм байна.

Харин Дао: Амьдралыг танихуй нэг л сайн ойлгогдож өгсөнгүй ээ. Их хачирхалтай. Магад Дао болон Зэнгийн холбоог бүрэн сайн ойлгоогүйнх үү? Эсвэл амьдралыг эхэлж таниад дараа нь түүнээс ангижрах хэрэгтэй юм болов уу? Хэрэв тийм бол Даогийн хэсэг номын эхэнд байх байж.

Уйлах, инээх, өвдөх, илаарших, айж зовох, ханаж жаргах гэх мэтээр л оюунаа дүүргээд, эдгээр зуурдын сэтгэгдлүүдээ бодот байдал мэтээр бодоод явдагт л бидний жинхэнэ эмгэнэл оршиж байгаа гэнэ. Бодот байдал тэгэхээр сэтгэгдлүүдийн цуглуулга биш...

[Ganchimeg · Rating 5 out of 5]

Хүн бүр гэгээрч Будда болж чадах ба үүний тулд бурхны номлол, сударт найдахгүйгээр зөвхөн өөрийн дотоод оюун билэгт найдаж гэгээрэх зам нь зэн юмаа гэсэн байна. Номын сүүлийн хэсэгт өдөр тутмын амьдралдаа зэнг хэрхэн мөрдөж болох вэ гэсэн хэсэг их таалагдлаа. Ялангуяа аахар шаахар зүйлд ач холбогдол өгч стрэсстдэг бидэнд шууд коан уншаад ойлгох хэцүү болохоор бясалгалаас эхэлсэн нь хамгийн зөв зам байх. Гоё ном байлаа 👍

[Baaska Baaska · Rating 5 out of 5]

Бүх зүйл хоосон чанартай гээд л санааг нь базчихмаар шиг санагдах юм.
Гэхдээ их товчхон хирнээ өгөөжтэй санагдлаа.Төгсгөлд нь өдөр тутамдаа хэрхэн хэвшүүлж гэхүү, нэвтрүүлж болох талаар ч хүртэл байна.
Уншихад буруудах зүйлгүй шүү. Бичлэг нь бас нэг тийм гоё хууч хөөрч сууж байгаад боссон юм шиг боллоо кк.

[Oyunbileg · Rating 5 out of 5]

Амьд хэвээрээ үх
Үхсэн хойноо ч амьдар
Тэгж гэмээнэ чи бүхнийг бүтээж чадна
Тэнгэр чиний талд үүрд үнэнч үлдэнэ

[Tushig · Rating 5 out of 5]

Бусдаас хөндийр ч
Зожигрон суух гэсэндээ тэр биш.
Ердөө л,
Харыг цагаанаас ялгаатай байлгая гэснийх

[Zolbayar · Rating 1 out of 5]

Гамшиг. Аюурзана гуай одоо энэ номоо эргүүлж харвал их л ичих байх даа. Ошогийн усан улиглалаас ч дор юм.

[Oyunbat Ganbold · Rating 4 out of 5]

Тал 62: Үр дүнгээ ийм амархан үзчихнэ гэж адгаж яарч байгаа хүн зорьсон бүхнээ хурдан сурах нь маш ховор байдаг юм…
Аливааг хаа нэгтэйгээс номын хуудаснаас хайн бэдэрч байсан надад түр амсхийн өөрийн дотогш өнгийн харах тайвшрал боломжийг олгосон ном юм. Нэг бариад орхих бус хоёр дахиа барьж аван ахин уншсандаа баяртай байна.

[Enkhbat Natsagdorj · Rating 4 out of 5]

Номын төгсгөлд Лао Цэ-гийн Даогийн сургаалиас оруулж өгсөн.

За ингээд сатори болох агшинг мэдэрч, алдахгүйн тулд сэрэмжтэй амьдарцгаая.

Магадгүй зарим хүмүүс энэ номон дээрх зарим жишээг уншаад сатори болж болох л юм.

[Tuugii Tuugs · Rating 5 out of 5]

юмс vзэгдлийг өөрөөр хархад их тусалсан. коануудыг дахин дахин уншин олон талаас нь бодвоос, хэдхэн өгvvлбэрт гvн гvнзгий санаануудыг агуулсан, эсвэл бvр утгагvй мэт санагдана... хvний бодож уншиж байгаа бvхэн бол эд юмны сvvдэр болохоос , тэр жинхэнэ эд зvйл өөрөө биш...

[Togoldor Erdenebileg · Rating 4 out of 5]

Нэг удаа уншаад ойлгочих ном биш бололтой. Бас нэг хэсгийг нь уншаад хэдэн өдөр бодож, "digest" хийх ёстой ном юм шиг санагдлаа. Тийм болохоор хэсэг хугацааны дараа дахиад барьж авна аа. Маш сонирхолтой, заримыг нь аль хэдийн өөрийн болгочихсон санаанууд гарч ирж байсан.

[Soko · Rating 5 out of 5]

БҮХ ЮМС ХООСОН...

[Khandaa · Rating 3 out of 5]

Зэнг ном уншаад олгохгүй бла бла бла гээд хаана ч тэгдэг. Тиймээс энийг заавал унших гээд байх ч шаардлага байхгүй. Харин тэр Дао-с болон хайкугийн талаар оруулсан нь таалагдсан даг.

[Ganhuyag Galbadrakh]

бы

[Chintushig Tumenbayar · Rating 5 out of 5]

Zen buddismiin talaar erunhii medleg olgoson nimgen devter shig sanagdlaa. Unshigchiig tsaashn sonirhoj sudlah husliign uduuj uguh tal deeree anhaarj.

[SorNBold · Rating 4 out of 5]

Today is a bad day, but fortunately today is a good day.

[Цэнгэл Бат-Эрдэнэ · Rating 5 out of 5]

Хүлээгүй хүлээсийн тайлал, хүрч чадахгүйн дөтлөл, сэтгэлгээний сонгодог бус шийдэл болон оновчтой арга барил. Энэ номд талархдаг шүү!
Баярлалаа Аюурзана ахаа!