What do you think?
Rate this book
... καλά, ἐσύ σκοτώθηκες νωρίς
Ακριβώς 30 χρόνια πριν, ο Χρόνης Μίσσιος έγραφε:
"Τους νεκρούς μας τους θυμόμαστε, βέβαια, δε λέω, αλλά σαν νεκρούς, όχι σαν εκφραστές των μεγάλων οραμάτων, του ονείρου της ανθρωπότητας. Έτσι, και όταν τους θυμόμαστε, είναι σα να τους σκοτώνουμε δυο φορές, είναι σα να τους βάζουμε στο κρεβάτι του Προκρούστη για να τους φέρουμε στα μέτρα της σημερινής αριστεράς".
"Εκείνο που μ' εξοργίζει κυριολεκτικά, είναι η ανθρώπινη ποιότητά μας, η ανθρώπινη πορεία μας... Σήμερα βέβαια όλοι έχουν αποκατασταθεί, και οι περισσότεροι είναι στο κόμμα, αντάμα με τους χτεσινούς διώκτες και βασανιστές τους. Τι να πεις... Ολόκληρη η αριστερά πρέπει να περάσει από ψυχιατρείο... Μωρέ, καμιά φορά λέω, καλά που δε νικήσαμε..."
Η επετειακή έκδοση αυτού του βιβλίου, που έμελλε να αποδειχτεί "προφητικό", προλογίζεται από τον Γιάννη Μακριδάκη, και συνοδεύεται από κείμενα των: Μανώλη Αναγνωστάκη, Τάσου Βουρνά, Ανάστου Παπαπέτρου, Αγγελικής Κώττη, Γιώργου Σκούρτη, Άγγελου Ελεφάντη, Κώστα Μπαλάσκα, Χρήστου Γ. Λάζου, Βασίλη Ραφαηλίδη, Μιχάλη Μόσχου, Ροζέ Μιλιέξ.
"Τους νεκρούς μας τους θυμόμαστε, βέβαια, δε λέω, αλλά σαν νεκρούς, όχι σαν εκφραστές των μεγάλων οραμάτων, του ονείρου της ανθρωπότητας. Έτσι, και όταν τους θυμόμαστε, είναι σα να τους σκοτώνουμε δυο φορές, είναι σα να τους βάζουμε στο κρεβάτι του Προκρούστη για να τους φέρουμε στα μέτρα της σημερινής αριστεράς".
"Εκείνο που μ' εξοργίζει κυριολεκτικά, είναι η ανθρώπινη ποιότητά μας, η ανθρώπινη πορεία μας... Σήμερα βέβαια όλοι έχουν αποκατασταθεί, και οι περισσότεροι είναι στο κόμμα, αντάμα με τους χτεσινούς διώκτες και βασανιστές τους. Τι να πεις... Ολόκληρη η αριστερά πρέπει να περάσει από ψυχιατρείο... Μωρέ, καμιά φορά λέω, καλά που δε νικήσαμε..."
Η επετειακή έκδοση αυτού του βιβλίου, που έμελλε να αποδειχτεί "προφητικό", προλογίζεται από τον Γιάννη Μακριδάκη, και συνοδεύεται από κείμενα των: Μανώλη Αναγνωστάκη, Τάσου Βουρνά, Ανάστου Παπαπέτρου, Αγγελικής Κώττη, Γιώργου Σκούρτη, Άγγελου Ελεφάντη, Κώστα Μπαλάσκα, Χρήστου Γ. Λάζου, Βασίλη Ραφαηλίδη, Μιχάλη Μόσχου, Ροζέ Μιλιέξ.
330 pages, Hardcover
First published January 1, 1985
60 people are currently reading
1877 people want to read
About the author
Χρόνης Μίσσιος
8 books109 followersΟ Χρόνης Μίσσιος γεννήθηκε στην Καβάλα το 1930, από γονείς καπνεργάτες, και έζησε τα πρώτα παιδικά του χρόνια στα Ποταμούδια, μια γειτονιά γεμάτη πρόσφυγες, καπνεργάτες από τη Θάσο και παράνομους κομμουνιστές κυνηγημένους από τη δικτατορία του Μεταξά.
Αυτή την περίοδο, η οικογένειά του καταφεύγει στη Θεσσαλονίκη και ο Μίσσιος δουλεύει μικροπωλητής, με κασελάκι, στο λιμάνι. Το σχολείο το σταμάτησε στη δεύτερη τάξη του δημοτικού. Από τα Γιαννιτσά, όπου τον στέλνει ο Ερυθρός Σταυρός μαζί με άλλα παιδιά για να γλιτώσουν από την πείνα της Κατοχής, περνάει στους αντάρτες. Με την απελευθέρωση επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη και οργανώνεται στον Δημοκρατικό Στρατό Πόλεων. Το 1947 συλλαμβάνεται, βασανίζεται και καταδικάζεται σε θάνατο. Έζησε εννιά μήνες περιμένοντας κάθε πρωί να τον εκτελέσουν και γλίτωσε τον θάνατο χάρη σ' ένα τυχαίο γεγονός. Έκτοτε, μέχρι και τον Αύγουστο του 1973 (αμνηστία του Παπαδόπουλου) περνάει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σε φυλακές και εξορίες, ως πολιτικός κρατούμενος (Μακρονήσι, Άι- Στράτης, Αβέρωφ, Κέρκυρα, Κορυδαλλός, κ.ά.) Εκεί μαθαίνει ανάγνωση και γραφή. Ένα "διάλειμμα" ελευθερίας, μεταξύ 1962 και 1967, τον βρίσκει στέλεχος της νεολαίας της ΕΔΑ, μέλος της πενταμελούς γραμματείας της Δ.Ν. Λαμπράκη και, στη συνέχεια, ιδρυτικό μέλος του ΠΑΜ.
Το πρώτο του βιβλίο ... καλά, ἐσύ σκοτώθηκες νωρίς (εκδόσεις Γράμματα, 1985) τον καθιέρωσε από τους πρώτους μήνες της κυκλοφορίας του ως συγγραφέα στη συνείδηση κριτικής και κοινού. Την ίδια ανταπόκριση βρήκε και το δεύτερο βιβλίο του Χαμογέλα, ρε... Τι σου ζητάνε; (εκδόσεις Γράμματα, 1988). "Κοσμοκαλόγερος", σαν τους ήρωες ορισμένων από τα βιβλία του.
Αυτή την περίοδο, η οικογένειά του καταφεύγει στη Θεσσαλονίκη και ο Μίσσιος δουλεύει μικροπωλητής, με κασελάκι, στο λιμάνι. Το σχολείο το σταμάτησε στη δεύτερη τάξη του δημοτικού. Από τα Γιαννιτσά, όπου τον στέλνει ο Ερυθρός Σταυρός μαζί με άλλα παιδιά για να γλιτώσουν από την πείνα της Κατοχής, περνάει στους αντάρτες. Με την απελευθέρωση επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη και οργανώνεται στον Δημοκρατικό Στρατό Πόλεων. Το 1947 συλλαμβάνεται, βασανίζεται και καταδικάζεται σε θάνατο. Έζησε εννιά μήνες περιμένοντας κάθε πρωί να τον εκτελέσουν και γλίτωσε τον θάνατο χάρη σ' ένα τυχαίο γεγονός. Έκτοτε, μέχρι και τον Αύγουστο του 1973 (αμνηστία του Παπαδόπουλου) περνάει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σε φυλακές και εξορίες, ως πολιτικός κρατούμενος (Μακρονήσι, Άι- Στράτης, Αβέρωφ, Κέρκυρα, Κορυδαλλός, κ.ά.) Εκεί μαθαίνει ανάγνωση και γραφή. Ένα "διάλειμμα" ελευθερίας, μεταξύ 1962 και 1967, τον βρίσκει στέλεχος της νεολαίας της ΕΔΑ, μέλος της πενταμελούς γραμματείας της Δ.Ν. Λαμπράκη και, στη συνέχεια, ιδρυτικό μέλος του ΠΑΜ.
Το πρώτο του βιβλίο ... καλά, ἐσύ σκοτώθηκες νωρίς (εκδόσεις Γράμματα, 1985) τον καθιέρωσε από τους πρώτους μήνες της κυκλοφορίας του ως συγγραφέα στη συνείδηση κριτικής και κοινού. Την ίδια ανταπόκριση βρήκε και το δεύτερο βιβλίο του Χαμογέλα, ρε... Τι σου ζητάνε; (εκδόσεις Γράμματα, 1988). "Κοσμοκαλόγερος", σαν τους ήρωες ορισμένων από τα βιβλία του.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 82 reviews
January 3, 2021
« Σου γράφω, όχι απο τις φυλακές της Κέρκυρας , απο την Αθήνα σου γράφω, σχετικά ελεύθερος....Θέλω να σου μιλήσω για τα παλιά, την παρέα».
Ευτυχώς, Ευτυχώς και καλά που εσύ σκοτώθηκες νωρίς -πόσο τραγικά αξύμωρος πόνος- ρε φίλε,
σκοτώθηκες νωρίς και δεν έπαιξες για πολλά χρόνια ( εμφύλιος, χούντα) την ζωή σου κορόνα γράμματα, άλλωστε όλοι γνωρίζουμε πόσο μισήσαμε τις κορόνες και λατρέψαμε τις ιδέες.
Γράφω με μια παραλογοτεχνική τεχνική, χωρίς γλωσσαμυντορισμούς, με την γλώσσα του ιδιώματος
του γλωσσικού περιθωρίου για να εκφράσω καλύτερα κάθε αποστασιοποίηση απο τις λογοτεχνικές κοινότητες.
Για να μιλήσω όπως ξέρω, όπως νιώθω, όταν χάνω την ιδανική εικόνα που ονειρεύομαι και ζω την εμπειρία της καριόλας της πραγματικότητας. « Άστα χέστα, το κόμμα δεν αποτελείται απο Αγίους αλλά απο ανθρώπους που φοβούνται να μνημονεύσουν τον γλοιώδη φόβο του θανάτου.
Ένας κομματικός κομμουνιστής ανήκει στο κόμμα, αλλά είναι δύσκολο και τηρουμένων των βιοψυχολογικών αναλογιών στο πλαίσιο της ανθρώπινης σκέψης να στοχεύσεις αυτόν που αρνείται να παλέψει για το ιστορικό γίγνεσθαι για λόγους .....οικογενειακούς.
Η Συμπαντική αρνητικότητα θέλει μυαλό και κότσια διότι καταφέρνει να κάνει τον δειλό να αρνηθεί,
ως έρμαιο των πολλών μεγάλων αξιωματικών και πολιτικών λειτουργειών. Είναι οι ανίκανοι που αρνούνται να διατηρήσουν όνειρα, διότι δεν καταλαβαίνουν πως ο θάνατος δεν αφορά την ζωή εν γένει, αλλά την προσωπική εντροπία καθενός ξεζωριστά.
.... καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς, και δεν ξέρω αν πρέπει να λυπηθώ ή να χαρώ, δεν ξέρω αν έχασες που δεν μύρισες το Θυμάρι ατο σφαγείο μας, που δεν είδες τον κόκκινο ουρανό στο κελί μας, που δεν βουτήχτηκες στα σκοτάδια των ακαταλαβίστικων νοημάτων και των των προδομένων βασανισμών της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Ίσως καλύτερα που σκοτώθηκες νωρίς και δεν είδες να χάνεται ο αγώνας της αυτοθυσίας αφού είχε χαθεί το όνειρο των αγωνιστών.
Όσα σου γράφει ο φίλος σου ο αδελφοποιτός μέσα σ’αυτό το ορυχείο βιωματικών και απέραντων μνημόσυνων και μνημών είναι απλώς μια δύναμη πάνω και πέρα απο λογοτεχνικά χρονικά, βιογραφικά, δοκιμιακά και σπαραχτικά γεγονότα γνήσιας πεζογραφικής μέθεξης.
Σου μιλάει με την ψυχή του, με την φωνή της καρδιάς του, με την τελευταία αναπνοή των πειρασμών που εξέπνευσαν υποβάλλοντας με τη δική του σύνθεση το τραγούδι της ιδιότυπης Οδύσσειας των χαλεπών καιρών. Ζωγραφίζει σε τοίχους σφαγείων το κόκκινο γαρύφαλλο του Πικάσο και έτσι, αμόρφωτα, απλοϊκά, μάγκικα, λεβέντικα και ανδρίκεια, ο «ασπούδαχτος» Σαλονικιός απόφοιτος Β´ δημοτικού αντιπαραβάλλει δίπλα στα ακαδημαϊκά έπαθλα ό,τι έχει βιώσει, ξέχωρα απο τη θεματολογία της εποχής που έζησε, μεταφέρει με τον γραπτό λόγο εμπειρίες με τέτοια συγκινησιακή δυναμική που καταφέρνει να συμπαρασύρει τον αναγνώστη, κάθε αναγνώστη, μαζί και εσένα που ... καλά εσύ σκοτώθηκες νωρίς στην απομυθοποίηση της εποχής εκείνης, της κοινής μοίρας για στρατιές ανθρώπων και των σκοτεινών χρόνων με πάσα αυθεντικότητα και ειλικρίνεια.
Ο Χρόνης Μίσσιος ήταν πάντα ένθετος, ποτέ έκθετος διότι μετουσίωσε και μεταστοιχείωσε το «γεγονός» σε συμβολική σφαίρα θαυμασμού, πόνου και απαξίωσης. Δεν έγραψε ντοκουμέντα, δεν μοιρολόγησε πάνω απο τραγικά μαρτυρολόγια, δεν θυσίασε την προσωπικής του διάλεκτο στο βωμό του χρονικού και της σοφά απονενοημένης μαρτυρίας. Γράφει με το αίμα του όχι με μελάνι.
Η περίφημη καθοδήγηση πάντα κρυβόταν πίσω απο το αϋλόν και ασώματο κόμμα. Ξέρει το κόμμα ...έτσι λέει το κόμμα ... αυτή είναι η γραμμή του κόμματος. Μα κάθε φορά αυτός που ήταν το κόμμα μπορεί να ήταν καλός, κακός, βλάκας, έξυπνος ή όλα τα ελπιδοφόρα καλά στοιχεία της ανθρώπινης συνειδησιακής ύπαρξης και νοοτροπίας. Όταν έφθασε στις φυλακές της Κέρκυρας ο μακαρίτης Παύλος Μπελογιάννης, τότε έκανε πίστη και ενσάρκωνε όλα τα όνειρα και τις πεποιθήσεις της ελεύθερης βούλησης. Τον σκότωσαν οι αμερικανοί διατηρώντας στη χώρα το κλίμα του ψυχρού πολέμου και της κλίκας του εμφυλίου. Απο παντού σαπίλα. Στη φυλακή στελέχη με ασυρμάτους για να ανασυγκροτήσουν το κίνημα και το παράνομο « κόμμα» τη στιγμή που το κίνημα στην Ελλάδα είχε αρχίσει αργά και βασανιστικά, να ανασυγκροτείται να οργανώνεται και εκφράζεται μόνιμα. Εκεί παρενέβη η αιώνια καθοδήγηση καθισμένη πίσω απο γραφεία του εξωτερικού που παρίσταναν τους ιδιοκτήτες του κινήματος αφού τα ‘χαν κάνει σκατά, στέλνοντας όσους απέμειναν απο τα καθαρότερα στελέχη του κινήματος στη φυλακή με ασυρμάτους που τους έδιναν αναφορά και διαιώνιζαν την ιδιοκτησία των πουλημένων καθοδηγητών αλλά και την ηδονή των αμερικανών που δίκαζαν πολιτικούς βαρυποινίτες ως κατασκόπους ξένων χωρών διατηρώντας και το λείψανο του απέθαντου και ανύπαρκτου ψυχρού πολέμου.
Πόσο μόνος και αποκομμένος απο την κοινωνία που τον προβάλλει αισθανόταν.
«Σου γράφω όχι απο τις φυλακές της Κέρκυρας, απ’την Αθήνα σου γράφω, σχετικά ελεύθερος....Όχι, δεν είμαι αδειούχους, νόμιμα και μόνιμα πολιορκημένος είμαι. Τέλος, δεν έχει σημασία απο που σου γράφω, λίγο πολύ παντού το ίδιο είναι, φυλακή, τρελάδικο, κόμμα, κοινωνία...ΟΥΤΕ ΜΕΣΑ ΣΟΥ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ’ΣΑΙ ΠΙΑ.Όμως, είσαι τόσο μόνος, σαν να πας κάθε πρωί για εκτέλεση».
Ο Νίκος Μπελογιάννης έμεινε γνωστός ως «ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο», από ένα κόκκινο γαρύφαλλο που κρατούσε καθημερινά κατά τη διάρκεια της δίκης. Ο Πάμπλο Πικάσο εμπνεύστηκε ένα σκίτσο από την εικόνα του Μπελογιάννη με το γαρύφαλλο, που έγινε διάσημο. Μέσα σε χρονικό διάστημα μίας εβδομάδας, η κυβέρνηση Πλαστήρα έλαβε περίπου 250.000 τηλεγραφήματα από όλο τον κόσμο, με τα οποία πολλοί επώνυμοι και μη ζητούσαν να μην εκτελεσθεί ο Μπελογιάννης. Ανάμεσά τους, ο Σαρλ ντε Γκολ και σχεδόν όλες οι προσωπικότητες της γαλλικής πολιτικής ζωής, 159 βουλευτές των δύο μεγάλων κομμάτων της Μεγάλης Βρετανίας, οι Πωλ Ελυάρ, Ζαν Κοκτώ, Ζαν-Πωλ Σαρτρ, Ναζίμ Χικμέτ, Πάμπλο Πικάσσο και Τσάρλι Τσάπλιν.
Πολύ σημαντικό στοιχείο για τη δίκη του είναι ότι ο Μπελογιάννης κατάφερε να την μεταστρέψει ενάντια των κατηγόρων του με την ιστορική του απολογία. Ανάμεσα σε άλλα είπε: «ο λόγος που δικάζομαι είναι η ιδιότητα μου ως μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ» καθώς και ότι «οι κομμουνιστές που τους καταδικάζουν ως προδότες δώσανε το αίμα τους για το ψωμί και τις ελευθερίες του Λαού. Αγωνιστήκαμε δίχως να γνωρίσουμε ύπνο για να προφτάσουμε την Αυγή και το Αύριο, και να δημιουργήσουμε νέους χρόνους και εποχές, στο μπόι των ονείρων μας, στο μπόι των ανθρώπων!».
Η μεταπολεμική περίοδος σκοτώνει, ρουφιανεύει, παρακολουθεί και βασανίζει με αβάσταχτη απανθρωπιά προσπαθώντας να αποσπάσει μια υπογραφή στην δήλωση μετανοίας. Η άρνηση των βασανισμένων δεν είναι ακριβώς δείγμα πίστης στο κομμουνιστικό μανιφέστο, αλλά μια έκφραση του απόλυτου πολιτικού αδιεξόδου της μεταπολεμικής περιόδου. Δεν αποζητούν δάφνες ούτε οίκτο, αξιώνουν τον αυθόρμητο σεβασμό.
«Εκείνο που με εξοργίζει πραγματικά, είναι η ανθρώπινη πορεία μας. ...Σήμερα βέβαια όλοι έχουν αποκατασταθεί, και οι περισσότεροι είναι στο κόμμα,αντάμα με τους χθεσινούς διώκτες και βασανιστές τους. Τι να πεις ...Ολόκληρη η αριστερά πρέπει να περάσει απο ψυχιατρείο.... Μωρέ καμιά φορά λέω καλά που δεν νικήσαμε .....»
«Δεν γουστάρω αυτό το σύστημα δε γουστάρω καπιταλισμό, δε γουστάρω νεοφιλελευθερισμό, δεν γουστάρω συγκεντρωτισμό, δε γουστάρω αυτά τα πράγματα! Θέλω μικρές κοινότητες αυτόνομες, σε ανθρώπινα μέτρα να μπορέσουμε να ζήσουμε σαν άνθρωποι. Έχω μια άλλη λογική, μια άλλη αντίληψη για το πως οργανώνεται η κοινωνία»
Χρόνης Μίσσιος
Προσυπογράφω θα σε αγαπώ για πάντα.
Καλή ανάγνωση.
Πολλούς ασπασμούς.
Ευτυχώς, Ευτυχώς και καλά που εσύ σκοτώθηκες νωρίς -πόσο τραγικά αξύμωρος πόνος- ρε φίλε,
σκοτώθηκες νωρίς και δεν έπαιξες για πολλά χρόνια ( εμφύλιος, χούντα) την ζωή σου κορόνα γράμματα, άλλωστε όλοι γνωρίζουμε πόσο μισήσαμε τις κορόνες και λατρέψαμε τις ιδέες.
Γράφω με μια παραλογοτεχνική τεχνική, χωρίς γλωσσαμυντορισμούς, με την γλώσσα του ιδιώματος
του γλωσσικού περιθωρίου για να εκφράσω καλύτερα κάθε αποστασιοποίηση απο τις λογοτεχνικές κοινότητες.
Για να μιλήσω όπως ξέρω, όπως νιώθω, όταν χάνω την ιδανική εικόνα που ονειρεύομαι και ζω την εμπειρία της καριόλας της πραγματικότητας. « Άστα χέστα, το κόμμα δεν αποτελείται απο Αγίους αλλά απο ανθρώπους που φοβούνται να μνημονεύσουν τον γλοιώδη φόβο του θανάτου.
Ένας κομματικός κομμουνιστής ανήκει στο κόμμα, αλλά είναι δύσκολο και τηρουμένων των βιοψυχολογικών αναλογιών στο πλαίσιο της ανθρώπινης σκέψης να στοχεύσεις αυτόν που αρνείται να παλέψει για το ιστορικό γίγνεσθαι για λόγους .....οικογενειακούς.
Η Συμπαντική αρνητικότητα θέλει μυαλό και κότσια διότι καταφέρνει να κάνει τον δειλό να αρνηθεί,
ως έρμαιο των πολλών μεγάλων αξιωματικών και πολιτικών λειτουργειών. Είναι οι ανίκανοι που αρνούνται να διατηρήσουν όνειρα, διότι δεν καταλαβαίνουν πως ο θάνατος δεν αφορά την ζωή εν γένει, αλλά την προσωπική εντροπία καθενός ξεζωριστά.
.... καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς, και δεν ξέρω αν πρέπει να λυπηθώ ή να χαρώ, δεν ξέρω αν έχασες που δεν μύρισες το Θυμάρι ατο σφαγείο μας, που δεν είδες τον κόκκινο ουρανό στο κελί μας, που δεν βουτήχτηκες στα σκοτάδια των ακαταλαβίστικων νοημάτων και των των προδομένων βασανισμών της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Ίσως καλύτερα που σκοτώθηκες νωρίς και δεν είδες να χάνεται ο αγώνας της αυτοθυσίας αφού είχε χαθεί το όνειρο των αγωνιστών.
Όσα σου γράφει ο φίλος σου ο αδελφοποιτός μέσα σ’αυτό το ορυχείο βιωματικών και απέραντων μνημόσυνων και μνημών είναι απλώς μια δύναμη πάνω και πέρα απο λογοτεχνικά χρονικά, βιογραφικά, δοκιμιακά και σπαραχτικά γεγονότα γνήσιας πεζογραφικής μέθεξης.
Σου μιλάει με την ψυχή του, με την φωνή της καρδιάς του, με την τελευταία αναπνοή των πειρασμών που εξέπνευσαν υποβάλλοντας με τη δική του σύνθεση το τραγούδι της ιδιότυπης Οδύσσειας των χαλεπών καιρών. Ζωγραφίζει σε τοίχους σφαγείων το κόκκινο γαρύφαλλο του Πικάσο και έτσι, αμόρφωτα, απλοϊκά, μάγκικα, λεβέντικα και ανδρίκεια, ο «ασπούδαχτος» Σαλονικιός απόφοιτος Β´ δημοτικού αντιπαραβάλλει δίπλα στα ακαδημαϊκά έπαθλα ό,τι έχει βιώσει, ξέχωρα απο τη θεματολογία της εποχής που έζησε, μεταφέρει με τον γραπτό λόγο εμπειρίες με τέτοια συγκινησιακή δυναμική που καταφέρνει να συμπαρασύρει τον αναγνώστη, κάθε αναγνώστη, μαζί και εσένα που ... καλά εσύ σκοτώθηκες νωρίς στην απομυθοποίηση της εποχής εκείνης, της κοινής μοίρας για στρατιές ανθρώπων και των σκοτεινών χρόνων με πάσα αυθεντικότητα και ειλικρίνεια.
Ο Χρόνης Μίσσιος ήταν πάντα ένθετος, ποτέ έκθετος διότι μετουσίωσε και μεταστοιχείωσε το «γεγονός» σε συμβολική σφαίρα θαυμασμού, πόνου και απαξίωσης. Δεν έγραψε ντοκουμέντα, δεν μοιρολόγησε πάνω απο τραγικά μαρτυρολόγια, δεν θυσίασε την προσωπικής του διάλεκτο στο βωμό του χρονικού και της σοφά απονενοημένης μαρτυρίας. Γράφει με το αίμα του όχι με μελάνι.
Η περίφημη καθοδήγηση πάντα κρυβόταν πίσω απο το αϋλόν και ασώματο κόμμα. Ξέρει το κόμμα ...έτσι λέει το κόμμα ... αυτή είναι η γραμμή του κόμματος. Μα κάθε φορά αυτός που ήταν το κόμμα μπορεί να ήταν καλός, κακός, βλάκας, έξυπνος ή όλα τα ελπιδοφόρα καλά στοιχεία της ανθρώπινης συνειδησιακής ύπαρξης και νοοτροπίας. Όταν έφθασε στις φυλακές της Κέρκυρας ο μακαρίτης Παύλος Μπελογιάννης, τότε έκανε πίστη και ενσάρκωνε όλα τα όνειρα και τις πεποιθήσεις της ελεύθερης βούλησης. Τον σκότωσαν οι αμερικανοί διατηρώντας στη χώρα το κλίμα του ψυχρού πολέμου και της κλίκας του εμφυλίου. Απο παντού σαπίλα. Στη φυλακή στελέχη με ασυρμάτους για να ανασυγκροτήσουν το κίνημα και το παράνομο « κόμμα» τη στιγμή που το κίνημα στην Ελλάδα είχε αρχίσει αργά και βασανιστικά, να ανασυγκροτείται να οργανώνεται και εκφράζεται μόνιμα. Εκεί παρενέβη η αιώνια καθοδήγηση καθισμένη πίσω απο γραφεία του εξωτερικού που παρίσταναν τους ιδιοκτήτες του κινήματος αφού τα ‘χαν κάνει σκατά, στέλνοντας όσους απέμειναν απο τα καθαρότερα στελέχη του κινήματος στη φυλακή με ασυρμάτους που τους έδιναν αναφορά και διαιώνιζαν την ιδιοκτησία των πουλημένων καθοδηγητών αλλά και την ηδονή των αμερικανών που δίκαζαν πολιτικούς βαρυποινίτες ως κατασκόπους ξένων χωρών διατηρώντας και το λείψανο του απέθαντου και ανύπαρκτου ψυχρού πολέμου.
Πόσο μόνος και αποκομμένος απο την κοινωνία που τον προβάλλει αισθανόταν.
«Σου γράφω όχι απο τις φυλακές της Κέρκυρας, απ’την Αθήνα σου γράφω, σχετικά ελεύθερος....Όχι, δεν είμαι αδειούχους, νόμιμα και μόνιμα πολιορκημένος είμαι. Τέλος, δεν έχει σημασία απο που σου γράφω, λίγο πολύ παντού το ίδιο είναι, φυλακή, τρελάδικο, κόμμα, κοινωνία...ΟΥΤΕ ΜΕΣΑ ΣΟΥ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ’ΣΑΙ ΠΙΑ.Όμως, είσαι τόσο μόνος, σαν να πας κάθε πρωί για εκτέλεση».
Ο Νίκος Μπελογιάννης έμεινε γνωστός ως «ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο», από ένα κόκκινο γαρύφαλλο που κρατούσε καθημερινά κατά τη διάρκεια της δίκης. Ο Πάμπλο Πικάσο εμπνεύστηκε ένα σκίτσο από την εικόνα του Μπελογιάννη με το γαρύφαλλο, που έγινε διάσημο. Μέσα σε χρονικό διάστημα μίας εβδομάδας, η κυβέρνηση Πλαστήρα έλαβε περίπου 250.000 τηλεγραφήματα από όλο τον κόσμο, με τα οποία πολλοί επώνυμοι και μη ζητούσαν να μην εκτελεσθεί ο Μπελογιάννης. Ανάμεσά τους, ο Σαρλ ντε Γκολ και σχεδόν όλες οι προσωπικότητες της γαλλικής πολιτικής ζωής, 159 βουλευτές των δύο μεγάλων κομμάτων της Μεγάλης Βρετανίας, οι Πωλ Ελυάρ, Ζαν Κοκτώ, Ζαν-Πωλ Σαρτρ, Ναζίμ Χικμέτ, Πάμπλο Πικάσσο και Τσάρλι Τσάπλιν.
Πολύ σημαντικό στοιχείο για τη δίκη του είναι ότι ο Μπελογιάννης κατάφερε να την μεταστρέψει ενάντια των κατηγόρων του με την ιστορική του απολογία. Ανάμεσα σε άλλα είπε: «ο λόγος που δικάζομαι είναι η ιδιότητα μου ως μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ» καθώς και ότι «οι κομμουνιστές που τους καταδικάζουν ως προδότες δώσανε το αίμα τους για το ψωμί και τις ελευθερίες του Λαού. Αγωνιστήκαμε δίχως να γνωρίσουμε ύπνο για να προφτάσουμε την Αυγή και το Αύριο, και να δημιουργήσουμε νέους χρόνους και εποχές, στο μπόι των ονείρων μας, στο μπόι των ανθρώπων!».
Η μεταπολεμική περίοδος σκοτώνει, ρουφιανεύει, παρακολουθεί και βασανίζει με αβάσταχτη απανθρωπιά προσπαθώντας να αποσπάσει μια υπογραφή στην δήλωση μετανοίας. Η άρνηση των βασανισμένων δεν είναι ακριβώς δείγμα πίστης στο κομμουνιστικό μανιφέστο, αλλά μια έκφραση του απόλυτου πολιτικού αδιεξόδου της μεταπολεμικής περιόδου. Δεν αποζητούν δάφνες ούτε οίκτο, αξιώνουν τον αυθόρμητο σεβασμό.
«Εκείνο που με εξοργίζει πραγματικά, είναι η ανθρώπινη πορεία μας. ...Σήμερα βέβαια όλοι έχουν αποκατασταθεί, και οι περισσότεροι είναι στο κόμμα,αντάμα με τους χθεσινούς διώκτες και βασανιστές τους. Τι να πεις ...Ολόκληρη η αριστερά πρέπει να περάσει απο ψυχιατρείο.... Μωρέ καμιά φορά λέω καλά που δεν νικήσαμε .....»
«Δεν γουστάρω αυτό το σύστημα δε γουστάρω καπιταλισμό, δε γουστάρω νεοφιλελευθερισμό, δεν γουστάρω συγκεντρωτισμό, δε γουστάρω αυτά τα πράγματα! Θέλω μικρές κοινότητες αυτόνομες, σε ανθρώπινα μέτρα να μπορέσουμε να ζήσουμε σαν άνθρωποι. Έχω μια άλλη λογική, μια άλλη αντίληψη για το πως οργανώνεται η κοινωνία»
Χρόνης Μίσσιος
Προσυπογράφω θα σε αγαπώ για πάντα.
Καλή ανάγνωση.
Πολλούς ασπασμούς.
January 25, 2020
"Μην καρτεράτε να λυγίσουμε μήτε για μια στιγμή
μητ’ όσο στην κακοκαιριά λυγάει το κυπαρίσσι
έχουμε τη ζωή πολύ, πάρα πολύ αγαπήσει."
Φώτης Αγγουλές
Το βιβλίο αυτό πρέπει να το διαβάσουν όλα τα παιδάκια που κουνάνε τις σημαίες του ΚΚΕ και του ΠΑΜΕ, τραγουδάνε τα τραγουδάκια που τους μαθαίνουν και νομίζουν ότι ξεκινάνε την επανάσταση.
Η γραμμή του κόμματος, καθοδήγηση, ντιρεκτίβες, κολεκτίβες και μ------ς.
Η Αριστερά είναι ο Ανέστος ο ποινικός κρατούμενος, ο πρεζάκιας σε προχωρημένο στάδιο, ο κουρελής, ο ζήτουλας, που τραγουδάει στίχους του Λόρκα.
Αν πεθάνω, άσε το μπαλκόνι ανοιχτό.
Τρώει πορτοκάλια το παιδί,
απ' το μπαλκόνι μου το βλέπω,
θερίζει ο θεριστής τα στάχυα,
απ' το μπαλκόνι τον ακούω.
μητ’ όσο στην κακοκαιριά λυγάει το κυπαρίσσι
έχουμε τη ζωή πολύ, πάρα πολύ αγαπήσει."
Φώτης Αγγουλές
Το βιβλίο αυτό πρέπει να το διαβάσουν όλα τα παιδάκια που κουνάνε τις σημαίες του ΚΚΕ και του ΠΑΜΕ, τραγουδάνε τα τραγουδάκια που τους μαθαίνουν και νομίζουν ότι ξεκινάνε την επανάσταση.
Η γραμμή του κόμματος, καθοδήγηση, ντιρεκτίβες, κολεκτίβες και μ------ς.
Η Αριστερά είναι ο Ανέστος ο ποινικός κρατούμενος, ο πρεζάκιας σε προχωρημένο στάδιο, ο κουρελής, ο ζήτουλας, που τραγουδάει στίχους του Λόρκα.
Αν πεθάνω, άσε το μπαλκόνι ανοιχτό.
Τρώει πορτοκάλια το παιδί,
απ' το μπαλκόνι μου το βλέπω,
θερίζει ο θεριστής τα στάχυα,
απ' το μπαλκόνι τον ακούω.
March 11, 2017
"Θυμάμαι πόσο βαθιά πληγώθηκα όταν, ύστερα από κάποιους μήνες στην ασ��άλεια, με πετάξανε σ' ένα τζιπ, δεμένον με χειροπέδες παρόλο που δεν μπορούσα να σταθώ όρθιος, περπάταγα με τα τέσσερα, με φορτώνουν, που λες, σ' ένα τζιπ για το Γεντί Κουλέ. Ήξερα ότι πάω για θάνατο, μου το 'χαν πει σ' όλους τους τόνους στην ασφάλεια. Ήταν Σάββατο απόγευμα, καλοκαίρι. Θα 'χε μπει για τα καλά ο Ιούλιος. Περνάγαμε απ' το Βαρδάρι, είχαν σκολάσει τα μαγαζιά, ο κόσμος μυρμήγκιαζε στους δρόμους, φορτωμένος ψώνια. Ακούμπησα τα χέρια μου με τις χειροπέδες στο παραπέτο του τζιπ, μια ματιά, μια ματιά... Ο ένας απ' τους χαφιέδες με κατάλαβε. Βλέπεις, ρε μαλάκα; ποιος νοιάζεται για σένα; λες ότι πας να πεθάνεις γι' αυτούς˙ ποιος σε ξέρει; τους βλέπεις; κάνουν τα ψώνια τους, θα πάνε σπίτι τους, αύριο στα βαποράκια, Περαία, Μπαξέ, Αρετσού, θάλασσα, παιχνίδι, κορίτσια, ποιος νοιάζεται για σένα, μαλάκα; Πας για εκτέλεση, κι είσαι μονάχα δεκάξι χρονών... Ένιωσα τέτοια απελπισία, τόση δυστυχία, ώστε μόλις αντάμωσα τους άλλους στη φυλακή, έβαλα τα κλάματα. Ε, έπρεπε να περάσω πολλά και να διαβάσω πολύ, για να καταλάβω πόσο μοναδικός και πόσο μοναχικός είναι ο δρόμος του επαναστάτη."
May 30, 2019
Δε θα καταλάβω ποτέ την απίστευτη αγριότητα και βαρβαρότητα που κρύβουν μέσα τους οι άνθρωποι.
Ένα συγκλονιστικο βιβλίο
Ένα συγκλονιστικο βιβλίο
March 29, 2014
Ένα από τα συγκλονιστικότερα βιβλία που έχω διαβάσει..Δεν υπάρχουν λόγια για τη ζωή τέτοιων ανθρώπων σαν του Χρόνη Μίσσιου...ή ότι και αν ειπωθεί θα είναι πολύ λίγο μπροστά σ' αυτό που τους αξίζει..όπως λέει και ο ίδιος: "...έπρεπε να περάσω πολλά και να διαβάσω πολύ, για να καταλάβω πόσο μοναδικός και πόσο μοναχικός είναι ο δρόμος του επαναστάτη"... χρόνια και χρόνια φυλακής και εξορίας..όλη του η ζωή ένας αγώνας, μια μάχη για την υπηρέτηση των ιδανικών ενός κομμουνιστικού μέλλοντος..το μεγαλύτερο διάστημα που ήταν έξω, ελεύθερος από βασανιστήρια, φυλακές Κέρκυρας, Αθήνας κλπ, εξορίας Μακρονήσου, Αι-Στράτη κλπ, εκτός από τα γεράματα του ήταν διάρκειας 4 ετών..αν δεν χαρακτηρίζεται αυτός ο άνθρωπος και ο κάθε άνθρωπος σαν τον Μίσσιο ήρωας, τότε ποιος χαρακτηρίζεται;
December 9, 2014
Όλοι μας ξέρουμε για εξορίες, φυλακές και βασανιστήρια που πέρασαν οι κομμουνιστές, κυνηγημένοι από το μίσος της αντίπαλης πλευράς. Οι περισσότεροι όμως τα ξέρουμε επιφανειακά, τα έχουμε απλώς ακούσει. Αυτό το βιβλίο ανοίγει την κουρτίνα και βλέπουμε ακριβώς τι πέρασε ο συγγραφέας στα νύχια του κρατικού μηχανισμού για χρόνια ολόκληρα. Γιατί τελικά είναι πιο σημαντικό να ξέρεις την ιστορία ενός ανθρώπου παρά στατιστικές για χιλιάδες.
"Ο καθένας κουβαλάει στη συμμετοχή τα δικά του όνειρα, τις δικές του αγάπες, τον δικό του εαυτό, το δικό του "μπορώ". Αλίμονο αν ήταν αλλιώς. Θα ήμασταν μηχανάκια ή αμοιβάδες. Και την ιστορία την πουτάνα έτσι τη γράφουνε και οι αστοί και οι κομμουνιστές: οριζόντια, ισόπεδη· μιλάνε για λαούς, μιλάνε για μάζες, κανένας απ' αυτούς δεν μπόρεσε ποτέ να νοιώσει την ένταση, το πάθος, την κορύφωση και την πτώση κόσμων ολόκληρων, σ' ένα μονάχα εικοσιτετράωρο από τη ζωή του επαναστάτη. Ξέρουν γράμματα, διαβάζουν, γράφουν, και δεν κατάλαβαν ποτέ πως ο κάθε άνθρωπος είναι ένας κόσμος ολόκληρος, είναι μια ολόκληρη ιστορία...Δεν ξέρω, αλλά νομίζω πως όταν ο άνθρωπος ξανακαταχτήσει την ανθρωπιά του, όταν ξαναρχίσει να δημιουργεί ανθρώπινο πολιτισμό, να γράφει πια την ιστορία κάθετα, όχι για λαούς και για μάζες, αλλά για τον Παύλο, για τη Ρηνιώ, για την Ελένη, για το μαστρο-Στέφανο...τότε μονάχα οι άνθρωποι θα ξέρουν τι κοστίζει η ιστορία, τι κοστίζει η συμμετοχή, τι θα πει η φράση "εκατό χιλιάδες νεκροί" ή "βασανίζεται ένας άνθρωπος σε κάποια ασφάλεια". Τότε οι άνθρωποι θα ξέρουν τι θα πει φυλακή, τι σημαίνουν τα πολιτικά λάθη..."
"Ο καθένας κουβαλάει στη συμμετοχή τα δικά του όνειρα, τις δικές του αγάπες, τον δικό του εαυτό, το δικό του "μπορώ". Αλίμονο αν ήταν αλλιώς. Θα ήμασταν μηχανάκια ή αμοιβάδες. Και την ιστορία την πουτάνα έτσι τη γράφουνε και οι αστοί και οι κομμουνιστές: οριζόντια, ισόπεδη· μιλάνε για λαούς, μιλάνε για μάζες, κανένας απ' αυτούς δεν μπόρεσε ποτέ να νοιώσει την ένταση, το πάθος, την κορύφωση και την πτώση κόσμων ολόκληρων, σ' ένα μονάχα εικοσιτετράωρο από τη ζωή του επαναστάτη. Ξέρουν γράμματα, διαβάζουν, γράφουν, και δεν κατάλαβαν ποτέ πως ο κάθε άνθρωπος είναι ένας κόσμος ολόκληρος, είναι μια ολόκληρη ιστορία...Δεν ξέρω, αλλά νομίζω πως όταν ο άνθρωπος ξανακαταχτήσει την ανθρωπιά του, όταν ξαναρχίσει να δημιουργεί ανθρώπινο πολιτισμό, να γράφει πια την ιστορία κάθετα, όχι για λαούς και για μάζες, αλλά για τον Παύλο, για τη Ρηνιώ, για την Ελένη, για το μαστρο-Στέφανο...τότε μονάχα οι άνθρωποι θα ξέρουν τι κοστίζει η ιστορία, τι κοστίζει η συμμετοχή, τι θα πει η φράση "εκατό χιλιάδες νεκροί" ή "βασανίζεται ένας άνθρωπος σε κάποια ασφάλεια". Τότε οι άνθρωποι θα ξέρουν τι θα πει φυλακή, τι σημαίνουν τα πολιτικά λάθη..."
May 4, 2020
Χειμαρρώδης, αληθινός, τρυφερός, γλαφυρός και ανθρώπινος. Αυτός είναι ο Χρόνης Μίσσιος, ένας Άνθρωπος που έζησε τόσα και τα κατέγραψε σπουδαία, με τον δικό του μοναδικό τρόπο, για να μαθαίνουμε οι επόμενοι.
December 10, 2025
Τέτοια ώρα, τέτοια λόγια, αλλά, τη Δευτέρα παρακολούθησα το '…καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς' στο Σύγχρονο Θέατρο και μια από τις πολλές μου σκέψεις, περπατώντας προς την έξοδο, ήταν πως κάπως «μαγικά» φάνηκε σα να συμπιέστηκε ολόκληρο το βιβλίο μέσα σε αυτά τα 85 λεπτά. Στην αρχή μάλιστα, ήμουν δύσπιστη στο πώς ακριβώς θα μεταφερθεί και μοιραστεί η ροή λόγου ανάμεσα σε τέσσερις ηθοποιούς, αλλά μετά την παράσταση η μορφή που συνάντησα μού φάνηκε ιδιαίτερα λογική, ως ένα ηχητικό ντοκουμέντο εξορίας - ως φωναχτό εξομολογητήριο που αναπαριστά τα γεγονότα της Αντίστασης, με μια φωνή απολύτως δική του: άμεση, προφορική, αθυρόστομη, φλερτάροντας με το αδιέξοδο της τρέλας, αυτό που στο μέλλον οι άνθρωποι θα ρομαντικοποιήσουν ως «παρακμιακό». Η καταγραφή διαβάζεται και ως στεντόρεια παράκληση, να γίνουν πιστευτά τα γεγονότα που στρώνουν τον «μοναχικό δρόμο του επαναστάτη».
Μετά από χρόνια κομματικής πειθαρχίας και εσωτερικών απαγορεύσεων, ξεπηδάει μια γλώσσα λαϊκή, ανά σημεία εμποτισμένη με ερωτισμό, χωρίς φυσικά να είναι στυλιστική επιλογή. Πρόκειται για την έκρηξη μιας ζωής στην πολιτική, στη θυσία και τη στρατευμένη σεμνοτυφία που κρατούσε το σώμα και το συναίσθημα σε βαθιά καταστολή.
Αυτό που ο Σκούρτης στον επίλογο ονομάζει «σύμπτωμα Μίσσιου», αφορά ακριβώς αυτή την έκθεση: την αποκάλυψη ενός καταπιεσμένου ερωτισμού, μιας ολόκληρης γενιάς που μεγαλωμένη μέσα σε «κομματικές θεούσες», έμαθε ότι το σώμα ήταν πάντα ύποπτο, ο πόθος μικροαστικός, η ηδονή αντι-επαναστατική. Με τη γλώσσα του, ο Μίσσιος φτύνει στα μούτρα αυτού του ηθικισμού· αλλά όχι από θέση κυνισμού. Ίσως το κάνει για να αποκαταστήσει την ολότητα της ανθρώπινης εμπειρίας, που η πολιτική γραμμή προσπάθησε να τεμαχίσει. Σε σημεία σε πιάνουν δάκρια από το πουθενά, διότι μέσα στον χείμαρρο βασανιστηρίων, το ρυάκι αίματος, το παγωμένο νερό και της αδιανόητης βαρβαρότητας, σε ένα τεράστιο γεωγραφικό εθνικό-κρατικό-εσωτερικό, ξύλο της Μηχανής, κάπως «μουδιάζεις», μέχρι που σε αιφνιδιάζει με την απρόσμενη αγάπη του. Αγάπη που αργότερα ονοματίστηκε ως γη, αγάπη για την πολιτική του οικοσυστήματος και την παιδική αυθεντικότητα μιας τσακισμένης ιδεολογίας.
Μεγάλη αγκαλιά η συνέντευξή του, δίνοντας ένα απλό περίγραμμα στον αγωνιστή της Αριστεράς (για να μην τον σκορπίσει ο αέρας σε χιλιάδες διασπαστικές μεριές), κάτι που τόσοι 'μορφωμένοι' αποτυγχάνουν να κάνουν, κι έτσι μετατοπίζεται από τον όποια φυλακή μιας στεγνής κομματικής ταυτότητας, προς μια οικουμενική οικολογική φιλοσοφία. Ο άνθρωπος, λέει, έχει εγκλωβιστεί στο Χρηματοοικονομικό Σύστημα, ένα τεχνητό περιβάλλον που τον αποκόπτει από τη γη, τους ρυθμούς και τους νόμους της φύσης, το μοναδικό αυθύπαρκτο σύστημα στο οποίο πραγματικά ανήκει.
Είναι κάπως (πικρά) αστείο να γράψουμε σήμερα για προφητικές διαγνώσεις της ασθένειάς μας, σχετικά με την καταναλωτική μανία, την αποστέρηση της καθημερινής επαφής με το φυσικό κόσμο και την εργαλειακή αντίληψη για τους πόρους.
Τέλος πάντων, με το έργο του Μίσσιου συστήθηκα πολύ νεότερη, αλλά είχα σταθεί (παγιδευτεί) στις εντυπώσεις και σε μια ανικανοποίητη ανάγκη να ξεσκεπαστεί μια άδικη Αριστερά. Στη τωρινή μου εμπειρία έμεινα περισσότερο στον πόνο στα κόκκαλα και βαριά–βαριά, με την αίσθηση πως, το φυσικό ον, εάν δρα ως τέτοιο, μπορεί να χτίσει ειρηνικά θεμέλια ως πολιτική πράξη.
Αυτά, και για κλείσιμο ο ίδιος:
«Σήμερα ειλικρινά δεν ξέρω αν υπάρχει Αριστερά. Αυτό που ισχυρίζεται ότι είναι Αριστερά δεν παράγει τίποτα, ούτε καν πολιτικό πολιτισμό. Πιστεύω ότι ο μόνος δρόμος, η τελευταία έξοδος προς την ελευθερία του ανθρώπου και του πλανήτη είναι η ολιστική οικολογική φιλοσοφία, σκέψη, πράξη και συμπεριφορά».
Συνέντευξη του Χρόνη Μίσσιου στον Άρη Παπαστάθη,
«Το Βήμα», 20 Ιουνίου 2010
.
.
« Σου γράφω, όχι από τις φυλακές της Κέρκυρας, από την Αθήνα σου γράφω, σχετικά ελεύθερος... Όχι, δεν είμαι αδειούχος, νόμιμα και μόνιμα πολιορκημένος είμαι»
Μετά από χρόνια κομματικής πειθαρχίας και εσωτερικών απαγορεύσεων, ξεπηδάει μια γλώσσα λαϊκή, ανά σημεία εμποτισμένη με ερωτισμό, χωρίς φυσικά να είναι στυλιστική επιλογή. Πρόκειται για την έκρηξη μιας ζωής στην πολιτική, στη θυσία και τη στρατευμένη σεμνοτυφία που κρατούσε το σώμα και το συναίσθημα σε βαθιά καταστολή.
Αυτό που ο Σκούρτης στον επίλογο ονομάζει «σύμπτωμα Μίσσιου», αφορά ακριβώς αυτή την έκθεση: την αποκάλυψη ενός καταπιεσμένου ερωτισμού, μιας ολόκληρης γενιάς που μεγαλωμένη μέσα σε «κομματικές θεούσες», έμαθε ότι το σώμα ήταν πάντα ύποπτο, ο πόθος μικροαστικός, η ηδονή αντι-επαναστατική. Με τη γλώσσα του, ο Μίσσιος φτύνει στα μούτρα αυτού του ηθικισμού· αλλά όχι από θέση κυνισμού. Ίσως το κάνει για να αποκαταστήσει την ολότητα της ανθρώπινης εμπειρίας, που η πολιτική γραμμή προσπάθησε να τεμαχίσει. Σε σημεία σε πιάνουν δάκρια από το πουθενά, διότι μέσα στον χείμαρρο βασανιστηρίων, το ρυάκι αίματος, το παγωμένο νερό και της αδιανόητης βαρβαρότητας, σε ένα τεράστιο γεωγραφικό εθνικό-κρατικό-εσωτερικό, ξύλο της Μηχανής, κάπως «μουδιάζεις», μέχρι που σε αιφνιδιάζει με την απρόσμενη αγάπη του. Αγάπη που αργότερα ονοματίστηκε ως γη, αγάπη για την πολιτική του οικοσυστήματος και την παιδική αυθεντικότητα μιας τσακισμένης ιδεολογίας.
Μεγάλη αγκαλιά η συνέντευξή του, δίνοντας ένα απλό περίγραμμα στον αγωνιστή της Αριστεράς (για να μην τον σκορπίσει ο αέρας σε χιλιάδες διασπαστικές μεριές), κάτι που τόσοι 'μορφωμένοι' αποτυγχάνουν να κάνουν, κι έτσι μετατοπίζεται από τον όποια φυλακή μιας στεγνής κομματικής ταυτότητας, προς μια οικουμενική οικολογική φιλοσοφία. Ο άνθρωπος, λέει, έχει εγκλωβιστεί στο Χρηματοοικονομικό Σύστημα, ένα τεχνητό περιβάλλον που τον αποκόπτει από τη γη, τους ρυθμούς και τους νόμους της φύσης, το μοναδικό αυθύπαρκτο σύστημα στο οποίο πραγματικά ανήκει.
Είναι κάπως (πικρά) αστείο να γράψουμε σήμερα για προφητικές διαγνώσεις της ασθένειάς μας, σχετικά με την καταναλωτική μανία, την αποστέρηση της καθημερινής επαφής με το φυσικό κόσμο και την εργαλειακή αντίληψη για τους πόρους.
Τέλος πάντων, με το έργο του Μίσσιου συστήθηκα πολύ νεότερη, αλλά είχα σταθεί (παγιδευτεί) στις εντυπώσεις και σε μια ανικανοποίητη ανάγκη να ξεσκεπαστεί μια άδικη Αριστερά. Στη τωρινή μου εμπειρία έμεινα περισσότερο στον πόνο στα κόκκαλα και βαριά–βαριά, με την αίσθηση πως, το φυσικό ον, εάν δρα ως τέτοιο, μπορεί να χτίσει ειρηνικά θεμέλια ως πολιτική πράξη.
Αυτά, και για κλείσιμο ο ίδιος:
«Σήμερα ειλικρινά δεν ξέρω αν υπάρχει Αριστερά. Αυτό που ισχυρίζεται ότι είναι Αριστερά δεν παράγει τίποτα, ούτε καν πολιτικό πολιτισμό. Πιστεύω ότι ο μόνος δρόμος, η τελευταία έξοδος προς την ελευθερία του ανθρώπου και του πλανήτη είναι η ολιστική οικολογική φιλοσοφία, σκέψη, πράξη και συμπεριφορά».
Συνέντευξη του Χρόνη Μίσσιου στον Άρη Παπαστάθη,
«Το Βήμα», 20 Ιουνίου 2010
.
.
« Σου γράφω, όχι από τις φυλακές της Κέρκυρας, από την Αθήνα σου γράφω, σχετικά ελεύθερος... Όχι, δεν είμαι αδειούχος, νόμιμα και μόνιμα πολιορκημένος είμαι»
September 7, 2020
*** Kavala'lı yazar, ailevi-ekonomik mecburiyetler nedeniyle ilkokul 2.sınıfta okulu terk edip işportacılık ve çobanlık yaparken, Alman İşgali sırasında Demokratik Ordu'ya, işgal sonrasında geldiği Selanik'te de Yunan Solu'nun Albaylar Cuntası dönemi dahil çileli serüvenine katılır. 17 yaşında tutuklanır, önce idam, sonrasında müebbet hapis cezalarına çarptırılır ve 1973 affına kadarki 22 yılını ağır işkenceler, sürgünler, psikiyatri kliniği ve hücre hapsi cezaları ile geçirir. Özgür kaldıktan sonra ise, içinde yaşadığı YUKARIDAN AŞAĞI İŞLEYEN SOL HAREKETLERE OLAN KÜSKÜNLÜĞÜYLE çekilip, eşi ve köpeğiyle yaşadığı Atina yakınındaki bir kasabada kitaplar yazar. Bu kitap, erken yaşta ölen arkadaşına ithafen yazdığı bir iç dökme biyografisidir.***
-Sana bu mektubu Korfu Cezaevi'nden değil, Atina'dan yazıyorum, nispeten özgürüm. Hayır, hayır, izinli çıkmadım, sonsuza kadar kuşatma altındayım. Yine de nerede yazdığımın bir önemi yok. Hapishane, tımarhane, parti, toplum; her yer az çok birbirinin aynı... Kendi içinde bile rahat edemiyorsun artık. Her şafak vakti, kurşuna dizilmeye götürülecekmişsin gibi yine yapayalnızsın.
...Sen şanslıydın; en başta, hem de kurşunla vurularak ölüverdin. Oysa bizleri tavuklar gibi kümes kümes dolaştırdılar.
...Devrimci eğitim bakımından da pek geri kalmadık bu arada. Her yenilgiden sonra kümese tıkıldığımızda örgütlediğimiz eylemleri görecektin! Volta atma süresini 5 dakika uzatmak, kurşuna dizilmeye gece değil de şafak vakti götürülebilmek için ölüm oruçlarına yatmalar ve daha neler neler!
Analarını belledik icabında!
...(hapishanede) Yedi sülalemizin ırzına geçilirken, partinin durumu, dışta da içte de iyiyiz diye değerlendirmesi, voleybol oynarken kimlerin smaçör olacağına parti yöneticilerinin karar vermesi filan... Beyefendiler ille de birilerine hükmetmek istiyordu. ...Parti kuralları da kural olsa hani! Hücreni zincirlerine tapan bir köle gibi sev, dişimizin kovuğunu doldurmayan yemekler için, yoldaşlar yemeğimizi israf etmeyelim gibi akla ziyan saçmalıklar sırala...
-Parti yönetimi, yarını öngörmeyi bırak, burnunun ucunu bile göremiyordu. Dayanma güçleri tükenerek bunalıma düşenleri ellerinden tutup destekleyeceğine bir kalemde SİLİP atıyordu.
...LÜMPEN unsur ve SATILMIŞ AJAN olduğunu yayıyordu.
...Parti yönetimi birine devrime ihanet yaftası astı mı o adam bir daha iflah olmazdı.
...Devrimin kendisi, sistemin kurallarına sıkı sıkıya bağlı acınası bir siyasi oyuna dönmüştü.
...Bizim en büyük derdimiz, kuralların dışına çıkamamaktı.
...Şu başımızdakilerin, SOYUT PARTİ kavramının arkasına gizlenerek ne kadar büyük saçmalıklar yaptıklarını düşündükçe çılgına dönüyorum.
...Sanki PARTİ insanlardan değil, DOĞAÜSTÜ GÜÇLERDEN oluşmuştu.
...Yasal yollarla siyaset yapmak varken telsizli melsizli yasadışı gruplara ne gerek vardı? ...Herşeyi bombok ettikten sonra YURTDIŞINDA bir masanın arkasında gizlenen YETENEKSİZLER hareketi sahipleniyor, ezele kadar partinin başında kalmak istiyorlardı.
...Partinin Andromeda Galaksisi'nin yakınlarında bulunan soyut bir şey olmadığını, yönetimi ellerinde bulunduran bir avuç insandan oluştuğunu, bunların da her zaman aramızdakilerin en iyi, en zeki ve en yeteneklileri olmadığını anlamam uzun yıllarımı aldı. Bazıları öyle aşağılıktı ki, özellikle arasan, toplumun en pis çöplüklerinde bile öylelerini bulamazdın.
...Koltuklarına sımsıkı sarılmış, oradan sadece ölünce ya da üstlerindeki POLİTBÜRO denilen BÜYÜK RUHBAN KURULU kendi çıkarları doğrultusunda ve kendi dengelerini tutturmak için onları görevlerinden alınca ayrılıyorlar. ...İdeolojisi ve felsefesi İNSANCILLIĞI temsil ettiği varsayılan bu partinin başında bulunanların, bazı düşünce ve değerlendirmeleri kendilerinkinden FARKLI olduğu gerekçesiyle, arkadaşları olan Demokratik Ordu savaşçılarına sosyalist ülkelerin emniyet teşkilatlarının bodrumlarında İŞKENCE etmelerini aklın hayalin alabiliyor mu?
...Sana söylemiştim, iyi ki erken kurtuldun. ...Azrail işini biliyor, hep EN İYİLERİ seçiyor.
...Bizim de öyle bir DİLİMİZ vardı ki birader, sadece OKUMUŞLAR anlayabiliyor.
...bizi duyan KİLİSE METROPOLİTİ sanırdı. Evet, öyle güzel konuşuyorduk ki, kimse ne dediğimizi anlamıyordu ya da herkes ne isterse onu anlıyordu.
...Parti yönetiminin her seferinde farklı yerlerde aradığı sağ ya da sol SAPMAya düşeriz diye düşüncelerimizi açıklamaya KORKUYORDUK ve sonunda düşüncelerimizi KELİME OYUNLARIYLA ifade etmeyi öğrendik.
...ve sonunda "KESİK BAŞLAR" ya da PARTİ YÖNETİMİNİN PAPAĞANI gibi konuşur olduk.
...fikir ayrılığına düşüp TARTIŞMAYA başladığımızda ne kadar boktan İNSAN MÜSVEDDELERİNE dönüşüyorduk.
...sen şanslıydın diyorum ya! Şimdi, her yenilgiden, başımıza gelen her beladan sonra nedenlerini araştıran siyasi ANALİZLERE girişiyor, eleştiri, özeleştiri filan yapıyoruz. En başta “diyalektik” denen bir oyun var ve kerhane mangalına benziyor. Bu oyunda herkes tutuşur, herkes alevlenir, her şey konuşulur ve çok ama HİÇBİR ŞEY SÖYLENMEZ. Yok gerçek çok yönlü yüzlüymüş, yok öngörülebilir ve öngörülemez faktörler varmış... Kafanı bir güzel ütüledikten sonra bir arpa boyu bile ilerleme kaydedilmediğini görürsün. Eleştiriyle özelestiri de öyle! Konu enine boyuna tartışılır, belgenin biri gider diğeri gelir, saatlerce havanda su dövülür ve SONUNDA HERKESİN AZ ÇOK SUÇLU OLDUĞUNA kanaat getirilir. Kimse dayak yemez, KİMSE İSTİFA ETMEZ, kimse intihar etmez. İntihar etmenin korkaklık olduğu teorisi de buradan çıktı sanırım! Bizlere neler yutturmaya çalışmadılar ki dostum... Böyle yapınca her şey güllük gülistanlık olur ve YENİ BİR KAZAYA KURBAN GİTMEK ÜZERE yolumuza devam ederiz.
-Devrimci dediğin uçan bir kuştur, kartaldır; ışığa, çiçeklere, kadınlara, şaraba ve harekete aşıktır. O zamanlar bilmezdim, yeni öğrendim.
-Sen tabii erken öldüğünden ZENGİNLERİN MALLARINI NASIL BİR HIRSLA KORUDUKLARINI göremedin.
-(Hapishane yönetimi ve gardiyanlar için) İşgalci Almanlarla savaşan bizler vatan haini, onlarla al takke ver külah olan kendileri de yurtsever oluyordu... Ne denir, safi sahtekardılar, ama bizler de tam geri zekalıydık hani.
...Bütün bedeni işgalci Almanlardan kalma yara izleriyle dolu olan bana mı vatan haini diyorsun? Tanklarınıza, toplarınıza, tüfeklerinize güvenerek sadece eli kolu bağlı, savunmasız insanlara dayılanıyorsunuz. Eğer bizim yerimizde siz olsaydınız, yenik düşseydiniz, Almanlarla İngilizlere yaptığınız gibi, bir paket sigaraya kızlarınızla karılarınızı bize satmaya çalışırdınız.
...onların amacı insanca özümüzde bir gedik açmaktı. Bizi işgal etmek üzere içimize girmelerine, bizi insandan EŞYAya dönüştürmelerine yarayacak bir gedik! Bizi, her tarafı iyice kapanmış, kendi içinde bile YALNIZ kalmış küçük bir istiridyeye dönüştürmeye çalışıyorlardı.
...Hiçbir kusur işlemediğim halde, sadece KANUNSUZ İŞLERİNE DİRENMEM yüzünden bana cehennemi yaşatıyorlardı.
-En büyük FELAKET, hiçbir geleceğimiz, hiçbir inancımız, hiçbir umudumuz kalmadan, yapayalnız ve garip, bomboş bir gökyüzü altında hayat teknemizi tek başımıza sürmeye bırakılmamız oldu.
-Kanımca, uygarlığın ve toplumun gelişimini, her bireyin emsalsizliği ve davranışlarının çeşitliliği belirler. Hiçbir insan sadece şöyle ya da böyle tanımlanmamalı, sabit ve değişmez bir tabela taşımamalı diye düşünüyorum. Her insan, mutlaka üstün biri olması gerekmeden, içinde müthiş bir uyum, dayanıklılık ve kendini yenileme potansiyeli taşır.
...İnsanlara mutlu bir gelecek vaat eden SİSTEMLER, sosyal pratiklerini OYUNLA ifade etmelidir diye düşünüyorum.
-Hayır, İNSANLIĞIN GELECEĞİNE kapkara bir KÖTÜMSERLİKLE BAKMIYORUM inan! Düşünüyorum da, HER KAYASININ ARKASINDA, HER MAĞARA YA DA ÇALILIĞIN İÇİNDE MİTOLOJİK ÖYKÜLER YAŞATAN BU TOPRAKLARDA, günün birinde mutlaka, Kentavroslarla Rahibenin Oğlu surlara saldırıp küçük ARGONOTLARIN geçebilmesi için bir GEDİK açacaklardır.
-Sana bu mektubu Korfu Cezaevi'nden değil, Atina'dan yazıyorum, nispeten özgürüm. Hayır, hayır, izinli çıkmadım, sonsuza kadar kuşatma altındayım. Yine de nerede yazdığımın bir önemi yok. Hapishane, tımarhane, parti, toplum; her yer az çok birbirinin aynı... Kendi içinde bile rahat edemiyorsun artık. Her şafak vakti, kurşuna dizilmeye götürülecekmişsin gibi yine yapayalnızsın.
...Sen şanslıydın; en başta, hem de kurşunla vurularak ölüverdin. Oysa bizleri tavuklar gibi kümes kümes dolaştırdılar.
...Devrimci eğitim bakımından da pek geri kalmadık bu arada. Her yenilgiden sonra kümese tıkıldığımızda örgütlediğimiz eylemleri görecektin! Volta atma süresini 5 dakika uzatmak, kurşuna dizilmeye gece değil de şafak vakti götürülebilmek için ölüm oruçlarına yatmalar ve daha neler neler!
Analarını belledik icabında!
...(hapishanede) Yedi sülalemizin ırzına geçilirken, partinin durumu, dışta da içte de iyiyiz diye değerlendirmesi, voleybol oynarken kimlerin smaçör olacağına parti yöneticilerinin karar vermesi filan... Beyefendiler ille de birilerine hükmetmek istiyordu. ...Parti kuralları da kural olsa hani! Hücreni zincirlerine tapan bir köle gibi sev, dişimizin kovuğunu doldurmayan yemekler için, yoldaşlar yemeğimizi israf etmeyelim gibi akla ziyan saçmalıklar sırala...
-Parti yönetimi, yarını öngörmeyi bırak, burnunun ucunu bile göremiyordu. Dayanma güçleri tükenerek bunalıma düşenleri ellerinden tutup destekleyeceğine bir kalemde SİLİP atıyordu.
...LÜMPEN unsur ve SATILMIŞ AJAN olduğunu yayıyordu.
...Parti yönetimi birine devrime ihanet yaftası astı mı o adam bir daha iflah olmazdı.
...Devrimin kendisi, sistemin kurallarına sıkı sıkıya bağlı acınası bir siyasi oyuna dönmüştü.
...Bizim en büyük derdimiz, kuralların dışına çıkamamaktı.
...Şu başımızdakilerin, SOYUT PARTİ kavramının arkasına gizlenerek ne kadar büyük saçmalıklar yaptıklarını düşündükçe çılgına dönüyorum.
...Sanki PARTİ insanlardan değil, DOĞAÜSTÜ GÜÇLERDEN oluşmuştu.
...Yasal yollarla siyaset yapmak varken telsizli melsizli yasadışı gruplara ne gerek vardı? ...Herşeyi bombok ettikten sonra YURTDIŞINDA bir masanın arkasında gizlenen YETENEKSİZLER hareketi sahipleniyor, ezele kadar partinin başında kalmak istiyorlardı.
...Partinin Andromeda Galaksisi'nin yakınlarında bulunan soyut bir şey olmadığını, yönetimi ellerinde bulunduran bir avuç insandan oluştuğunu, bunların da her zaman aramızdakilerin en iyi, en zeki ve en yeteneklileri olmadığını anlamam uzun yıllarımı aldı. Bazıları öyle aşağılıktı ki, özellikle arasan, toplumun en pis çöplüklerinde bile öylelerini bulamazdın.
...Koltuklarına sımsıkı sarılmış, oradan sadece ölünce ya da üstlerindeki POLİTBÜRO denilen BÜYÜK RUHBAN KURULU kendi çıkarları doğrultusunda ve kendi dengelerini tutturmak için onları görevlerinden alınca ayrılıyorlar. ...İdeolojisi ve felsefesi İNSANCILLIĞI temsil ettiği varsayılan bu partinin başında bulunanların, bazı düşünce ve değerlendirmeleri kendilerinkinden FARKLI olduğu gerekçesiyle, arkadaşları olan Demokratik Ordu savaşçılarına sosyalist ülkelerin emniyet teşkilatlarının bodrumlarında İŞKENCE etmelerini aklın hayalin alabiliyor mu?
...Sana söylemiştim, iyi ki erken kurtuldun. ...Azrail işini biliyor, hep EN İYİLERİ seçiyor.
...Bizim de öyle bir DİLİMİZ vardı ki birader, sadece OKUMUŞLAR anlayabiliyor.
...bizi duyan KİLİSE METROPOLİTİ sanırdı. Evet, öyle güzel konuşuyorduk ki, kimse ne dediğimizi anlamıyordu ya da herkes ne isterse onu anlıyordu.
...Parti yönetiminin her seferinde farklı yerlerde aradığı sağ ya da sol SAPMAya düşeriz diye düşüncelerimizi açıklamaya KORKUYORDUK ve sonunda düşüncelerimizi KELİME OYUNLARIYLA ifade etmeyi öğrendik.
...ve sonunda "KESİK BAŞLAR" ya da PARTİ YÖNETİMİNİN PAPAĞANI gibi konuşur olduk.
...fikir ayrılığına düşüp TARTIŞMAYA başladığımızda ne kadar boktan İNSAN MÜSVEDDELERİNE dönüşüyorduk.
...sen şanslıydın diyorum ya! Şimdi, her yenilgiden, başımıza gelen her beladan sonra nedenlerini araştıran siyasi ANALİZLERE girişiyor, eleştiri, özeleştiri filan yapıyoruz. En başta “diyalektik” denen bir oyun var ve kerhane mangalına benziyor. Bu oyunda herkes tutuşur, herkes alevlenir, her şey konuşulur ve çok ama HİÇBİR ŞEY SÖYLENMEZ. Yok gerçek çok yönlü yüzlüymüş, yok öngörülebilir ve öngörülemez faktörler varmış... Kafanı bir güzel ütüledikten sonra bir arpa boyu bile ilerleme kaydedilmediğini görürsün. Eleştiriyle özelestiri de öyle! Konu enine boyuna tartışılır, belgenin biri gider diğeri gelir, saatlerce havanda su dövülür ve SONUNDA HERKESİN AZ ÇOK SUÇLU OLDUĞUNA kanaat getirilir. Kimse dayak yemez, KİMSE İSTİFA ETMEZ, kimse intihar etmez. İntihar etmenin korkaklık olduğu teorisi de buradan çıktı sanırım! Bizlere neler yutturmaya çalışmadılar ki dostum... Böyle yapınca her şey güllük gülistanlık olur ve YENİ BİR KAZAYA KURBAN GİTMEK ÜZERE yolumuza devam ederiz.
-Devrimci dediğin uçan bir kuştur, kartaldır; ışığa, çiçeklere, kadınlara, şaraba ve harekete aşıktır. O zamanlar bilmezdim, yeni öğrendim.
-Sen tabii erken öldüğünden ZENGİNLERİN MALLARINI NASIL BİR HIRSLA KORUDUKLARINI göremedin.
-(Hapishane yönetimi ve gardiyanlar için) İşgalci Almanlarla savaşan bizler vatan haini, onlarla al takke ver külah olan kendileri de yurtsever oluyordu... Ne denir, safi sahtekardılar, ama bizler de tam geri zekalıydık hani.
...Bütün bedeni işgalci Almanlardan kalma yara izleriyle dolu olan bana mı vatan haini diyorsun? Tanklarınıza, toplarınıza, tüfeklerinize güvenerek sadece eli kolu bağlı, savunmasız insanlara dayılanıyorsunuz. Eğer bizim yerimizde siz olsaydınız, yenik düşseydiniz, Almanlarla İngilizlere yaptığınız gibi, bir paket sigaraya kızlarınızla karılarınızı bize satmaya çalışırdınız.
...onların amacı insanca özümüzde bir gedik açmaktı. Bizi işgal etmek üzere içimize girmelerine, bizi insandan EŞYAya dönüştürmelerine yarayacak bir gedik! Bizi, her tarafı iyice kapanmış, kendi içinde bile YALNIZ kalmış küçük bir istiridyeye dönüştürmeye çalışıyorlardı.
...Hiçbir kusur işlemediğim halde, sadece KANUNSUZ İŞLERİNE DİRENMEM yüzünden bana cehennemi yaşatıyorlardı.
-En büyük FELAKET, hiçbir geleceğimiz, hiçbir inancımız, hiçbir umudumuz kalmadan, yapayalnız ve garip, bomboş bir gökyüzü altında hayat teknemizi tek başımıza sürmeye bırakılmamız oldu.
-Kanımca, uygarlığın ve toplumun gelişimini, her bireyin emsalsizliği ve davranışlarının çeşitliliği belirler. Hiçbir insan sadece şöyle ya da böyle tanımlanmamalı, sabit ve değişmez bir tabela taşımamalı diye düşünüyorum. Her insan, mutlaka üstün biri olması gerekmeden, içinde müthiş bir uyum, dayanıklılık ve kendini yenileme potansiyeli taşır.
...İnsanlara mutlu bir gelecek vaat eden SİSTEMLER, sosyal pratiklerini OYUNLA ifade etmelidir diye düşünüyorum.
-Hayır, İNSANLIĞIN GELECEĞİNE kapkara bir KÖTÜMSERLİKLE BAKMIYORUM inan! Düşünüyorum da, HER KAYASININ ARKASINDA, HER MAĞARA YA DA ÇALILIĞIN İÇİNDE MİTOLOJİK ÖYKÜLER YAŞATAN BU TOPRAKLARDA, günün birinde mutlaka, Kentavroslarla Rahibenin Oğlu surlara saldırıp küçük ARGONOTLARIN geçebilmesi için bir GEDİK açacaklardır.
July 3, 2021
"Yiğitler tutun köprübaşlarını
Aynasızlar yıkılın karşımızdan"
Hronis Missios, tütün işçisi bir ailenin çocuğu olarak dönemin solcularının saklandığı bir mahallede yaşamıştır. Babasının da tutuklanmasıyla birlikte eğitimini tamamlayamayan yazar Demokratik Ordu’ya katılmış, 17 yaşında tutuklanmış, idama mahkum edilmiş, çeşit çeşit işkence görmüş, partinin yarattığı hiyerarşik yapıda dönen ihanetlere tanık olmuştur. Coğrafya bilgisi iyi bir yazardır, çünkü onun deyimiyle "it oğlu itler tarafından" o cezaevinden bu cezaevine sürülür. Bunları da bir iç dökme şeklinde, tüm saflığıyla ölen arkadaşı Nikola’ya yazar. "İyi ki erken öldün"ü tekrarlamasının nedeni arkadaşının özgür bir biçimde kurşunlanarak can vermesine olan övgüsüdür. İnsanı öldürmeyi değil insanlığını ayaklar altına almayı amaçlayan "işkence" ve "şiddet" kavramlarını okurun karşısına eğip bükmeden, yaşadığı şekliyle çıkarır. Bu bakımdan okur sanki Hronis Missios’la karşılıklı uzo içiyormuş gibi bir havaya girer.
Okurken aynı denizin farklı halkları olarak siyasi bir karanlığa mahkum edilmiş olmamızın korkunç olduğunu düşündüm. İşkenceci zihniyetin onurumuzu farklı şekillerde ayaklar altına almasının da öyle. Fiziksel şiddet yön değiştiriyor artık. "Yine de nerede yazdığımın pek önemi yok. Hapishane, tımarhane, parti, toplum; her yer az çok birbirinin aynı. Kendi içinde bile rahat edemiyorsun artık. Her şafak vakti kurşuna dizilmeye götürülecekmişsin gibi yine yapayalnızsın." derken belki de bu aynılığı bağladığı düşünce bu. Artık fiziki bir hapishaneye ihtiyacımız kalmadı, kendi içimizde tutsak ediliyoruz. Topluluk ardında insanın kendi gündüz ve gecelerinde yakılıp yıkılmasını fark etmiyoruz. Bu yüzden seviyorum insanca yaşam mücadelesi verirken bir birey olduğumuzu hatırlatan yazarları. Ve aynı zamanda siyasi arka planda kendi içinde bulunduğu topluluklara torpil geçmeyenleri de öyle. Selanikli’nin yaptığı da bu. Kendisine acınması için yazmıyor, insanı hayatta tutan deliliği anlatıyor mizahi bir şekilde. Bu yüzden inanılmaz bir kitap oldu benim için.
(Bu kitaptan sonra Hronis Missios’a bakarken tesadüfen Social Waste grubunun Του Χρόνη şarkısını dinlemiştim ve hoşuma gitmişti. Yoruma eklemeyi unutmuşum ama küçük bir öneri olabilir)
Aynasızlar yıkılın karşımızdan"
Hronis Missios, tütün işçisi bir ailenin çocuğu olarak dönemin solcularının saklandığı bir mahallede yaşamıştır. Babasının da tutuklanmasıyla birlikte eğitimini tamamlayamayan yazar Demokratik Ordu’ya katılmış, 17 yaşında tutuklanmış, idama mahkum edilmiş, çeşit çeşit işkence görmüş, partinin yarattığı hiyerarşik yapıda dönen ihanetlere tanık olmuştur. Coğrafya bilgisi iyi bir yazardır, çünkü onun deyimiyle "it oğlu itler tarafından" o cezaevinden bu cezaevine sürülür. Bunları da bir iç dökme şeklinde, tüm saflığıyla ölen arkadaşı Nikola’ya yazar. "İyi ki erken öldün"ü tekrarlamasının nedeni arkadaşının özgür bir biçimde kurşunlanarak can vermesine olan övgüsüdür. İnsanı öldürmeyi değil insanlığını ayaklar altına almayı amaçlayan "işkence" ve "şiddet" kavramlarını okurun karşısına eğip bükmeden, yaşadığı şekliyle çıkarır. Bu bakımdan okur sanki Hronis Missios’la karşılıklı uzo içiyormuş gibi bir havaya girer.
Okurken aynı denizin farklı halkları olarak siyasi bir karanlığa mahkum edilmiş olmamızın korkunç olduğunu düşündüm. İşkenceci zihniyetin onurumuzu farklı şekillerde ayaklar altına almasının da öyle. Fiziksel şiddet yön değiştiriyor artık. "Yine de nerede yazdığımın pek önemi yok. Hapishane, tımarhane, parti, toplum; her yer az çok birbirinin aynı. Kendi içinde bile rahat edemiyorsun artık. Her şafak vakti kurşuna dizilmeye götürülecekmişsin gibi yine yapayalnızsın." derken belki de bu aynılığı bağladığı düşünce bu. Artık fiziki bir hapishaneye ihtiyacımız kalmadı, kendi içimizde tutsak ediliyoruz. Topluluk ardında insanın kendi gündüz ve gecelerinde yakılıp yıkılmasını fark etmiyoruz. Bu yüzden seviyorum insanca yaşam mücadelesi verirken bir birey olduğumuzu hatırlatan yazarları. Ve aynı zamanda siyasi arka planda kendi içinde bulunduğu topluluklara torpil geçmeyenleri de öyle. Selanikli’nin yaptığı da bu. Kendisine acınması için yazmıyor, insanı hayatta tutan deliliği anlatıyor mizahi bir şekilde. Bu yüzden inanılmaz bir kitap oldu benim için.
(Bu kitaptan sonra Hronis Missios’a bakarken tesadüfen Social Waste grubunun Του Χρόνη şarkısını dinlemiştim ve hoşuma gitmişti. Yoruma eklemeyi unutmuşum ama küçük bir öneri olabilir)
September 7, 2010
έμαθα πράματα που δεν περίμενα να μάθω όταν ξεκινούσα το βιβλίο. Το καλύτερο βιβλίο του Μίσσιου
October 8, 2018
Κλασικό πλέον τούτο το βιβλίο το οποίο καταγράφει τη συγχρονη ελληνική ιστορία μέσα από τη ματιά του συγγραφέα.
May 18, 2017
6/5. Απλά το καλύτερο μυθιστόρημα της μεταπολεμικής ελληνικής λογοτεχνίας. Δεν υπάρχουν λόγια, ούτε για τη γραφή ούτε για την ουσιαστική καταγραφή της ελληνικής αριστεράς μετά το πόλεμο, μέσα απο τα μάτια ενός ανθρώπου που τα έζησε στο μέγιστο δυστυχώς βαθμό.
September 12, 2023
Χρόνης Μίσσιος, ένας ρομαντικός άνθρωπος, αντιστασιακός, ακτιβιστής που από μικρός είχε ασπαστεί τις αξίες του κομμουνισμού και το πλήρωσε. Από έφηβος, εκδιώχθηκε, φυλακίστηκε και βασανίστηκε ουκ ολίγες φορές επειδή πίστευε σε μία διαφορετική ιδεολογία. Γιατί τόσο μίσος αναρωτιέται και ο ίδιος; Γιατί να μη μπορεί να κυκλοφορεί ελεύθερος; Γιατί να μη πιστεύει σε κάτι διαφορετικό, πιο ρομαντικό κατά τον ίδιο; Γιατί να μη θεωρείται πατριώτης αυτός, αλλά θεωρούταν ο βασανιστής του που στη κατοχή ήταν δωσίλογος των Γερμανών και ταγματασφαλίτης; Γιατί να μη μπορεί να δουλέψει ή να σπουδάσει;
Με μία γλώσσα συναρπαστική και άμεση, που σπάει κόκκαλα και τσακίζει κάθε τύπο και πρέπει, ο Χρόνης Μίσσιος μας μεταφέρει από την Θεσσαλονίκη, όπου εργαζόταν, σε όλες τις φυλακές για τους αντιφρονούντες. Αβέρωφ, Κέρκυρα, Μακρόνησος, Άι Στράτης και τόσα άλλα μπουντρούμια και κελιά τα οποία φιλοξένησαν το πόνο, τα δάκρια, το αίμα και την αξιοπρέπεια του. Μία θαυμαστή αξιοπρέπεια απέναντι σε ένα κράτος και μία δικαιοσύνη που αδιαφορούσαν για τις πράξεις του καθαυτές, αλλά μόνο για την αποκήρυξη του κομμουνισμού. Όσο αυτός αρνιόταν να αποκηρύξει τα πιστεύω του, τόσο σκλήραινε η στάση των διεστραμμένων βασανιστών και παρέμενε «μετέωρος» μεταξύ ενός κράτους-βασανιστή και ενός κομμουνιστικού κόμματος που αδιαφορούσε για τη τύχη των φυλακισμένων και ζητούσε να παραμένουν πειθήνιοι ώστε να μη προκαλούν.
Το αξιοθαύμαστο σε αυτό το βιβλίο είναι πως ο συγγραφέας καταφέρνει να παρουσιάζει τα γεγονότα (σχεδόν) αντικειμενικά και απαλλαγμένος από πάθη και μεροληψία, ενώ θα μπορούσε να δικαιολογηθεί κάθε ένταση στο λόγο το��. Από αυτή τη βιογραφία ενός βασανισμένου παιδιού, μπορούμε να αντλήσουμε πάρα πολλές πληροφορίες για τις τότε εμφυλιακές διαμάχες. Αρκεί και ο αναγνώστης να μην είναι προδιατεθειμένος εξ αρχής γιατί θα αντλήσει τα συμπεράσματα που τον συμφέρουν.
Το σιχαίνομαι, αλλά θα το πω. Must read!
Με μία γλώσσα συναρπαστική και άμεση, που σπάει κόκκαλα και τσακίζει κάθε τύπο και πρέπει, ο Χρόνης Μίσσιος μας μεταφέρει από την Θεσσαλονίκη, όπου εργαζόταν, σε όλες τις φυλακές για τους αντιφρονούντες. Αβέρωφ, Κέρκυρα, Μακρόνησος, Άι Στράτης και τόσα άλλα μπουντρούμια και κελιά τα οποία φιλοξένησαν το πόνο, τα δάκρια, το αίμα και την αξιοπρέπεια του. Μία θαυμαστή αξιοπρέπεια απέναντι σε ένα κράτος και μία δικαιοσύνη που αδιαφορούσαν για τις πράξεις του καθαυτές, αλλά μόνο για την αποκήρυξη του κομμουνισμού. Όσο αυτός αρνιόταν να αποκηρύξει τα πιστεύω του, τόσο σκλήραινε η στάση των διεστραμμένων βασανιστών και παρέμενε «μετέωρος» μεταξύ ενός κράτους-βασανιστή και ενός κομμουνιστικού κόμματος που αδιαφορούσε για τη τύχη των φυλακισμένων και ζητούσε να παραμένουν πειθήνιοι ώστε να μη προκαλούν.
Το αξιοθαύμαστο σε αυτό το βιβλίο είναι πως ο συγγραφέας καταφέρνει να παρουσιάζει τα γεγονότα (σχεδόν) αντικειμενικά και απαλλαγμένος από πάθη και μεροληψία, ενώ θα μπορούσε να δικαιολογηθεί κάθε ένταση στο λόγο το��. Από αυτή τη βιογραφία ενός βασανισμένου παιδιού, μπορούμε να αντλήσουμε πάρα πολλές πληροφορίες για τις τότε εμφυλιακές διαμάχες. Αρκεί και ο αναγνώστης να μην είναι προδιατεθειμένος εξ αρχής γιατί θα αντλήσει τα συμπεράσματα που τον συμφέρουν.
Το σιχαίνομαι, αλλά θα το πω. Must read!
July 21, 2014
«Είναι το χ��ιρότερο, το πιο τρομακτικό εφεύρημα του ανθρώπου. Στην πορεία της ανθρώπινης ιστορίας οι μόνοι που έσωσαν την αθωότητά τους ήταν αυτοί που σκοτώθηκαν νωρίς, πριν να γίνουν εξουσία»
Ενα αυτοβιογραφικό κείμενο γραμμένο σε λαϊκή, άμεση, κοφτερή γλώσσα, όπου αποτυπώνεται η συγκλονιστική οδύσσειά του και ταυτόχρονα ένα κομμάτι της ταραγμένης ιστορίας μας.
Είναι Το βιβλίο που καλεί όλους μας να δούμε απομυθοποιημένες ιδέες και, κυρίως, ανθρώπους που δεν δίσταζαν σε τίποτα προκειμένου να επιβάλουν την εσωκομματική κυριαρχία τους, επαγγελλόμενοι ένα όραμα το οποίο πίστεψαν και ακολούθησαν πολλοί. Και είναι ένα βιβλίο που περιγράφει με χιούμορ και τρυφερότητα –ναι!– ζωές που συνετρίβησαν για πολλά χρόνια σε φυλακές, εξορίες και κοινωνική απομόνωση.
«Εγώ θα είμαι πάντα με τις μειοψηφίες, έκθετος πάντα, ποτέ ένθετος».
«Πόσες φορές τόλμησα, μετρήθηκα με φοβερούς μηχανισμούς, άλλοτε νικώντας, άλλοτε χάνοντας, αλλά πάντοτε νιώθοντας άνθρωπος και ποτέ αντικείμενο κάποιας μοίρας».
«Διάβασα κάπου πως σ” ολόκληρο τον κόσμο, μέσα από τόσα εκατομμύρια, δεν υπάρχουν δυο αγόρια ή δυο κορίτσια όμοια σαν δυο σταγόνες νερό. Το ίδιο συμβαίνει και με τους επαναστάτες. Ο καθένας κουβαλάει στη συμμετοχή τα δικά του όνειρα, τις δικές του αγάπες, τον δικό του εαυτό, το δικό του «μπορώ».
Ενα αυτοβιογραφικό κείμενο γραμμένο σε λαϊκή, άμεση, κοφτερή γλώσσα, όπου αποτυπώνεται η συγκλονιστική οδύσσειά του και ταυτόχρονα ένα κομμάτι της ταραγμένης ιστορίας μας.
Είναι Το βιβλίο που καλεί όλους μας να δούμε απομυθοποιημένες ιδέες και, κυρίως, ανθρώπους που δεν δίσταζαν σε τίποτα προκειμένου να επιβάλουν την εσωκομματική κυριαρχία τους, επαγγελλόμενοι ένα όραμα το οποίο πίστεψαν και ακολούθησαν πολλοί. Και είναι ένα βιβλίο που περιγράφει με χιούμορ και τρυφερότητα –ναι!– ζωές που συνετρίβησαν για πολλά χρόνια σε φυλακές, εξορίες και κοινωνική απομόνωση.
«Εγώ θα είμαι πάντα με τις μειοψηφίες, έκθετος πάντα, ποτέ ένθετος».
«Πόσες φορές τόλμησα, μετρήθηκα με φοβερούς μηχανισμούς, άλλοτε νικώντας, άλλοτε χάνοντας, αλλά πάντοτε νιώθοντας άνθρωπος και ποτέ αντικείμενο κάποιας μοίρας».
«Διάβασα κάπου πως σ” ολόκληρο τον κόσμο, μέσα από τόσα εκατομμύρια, δεν υπάρχουν δυο αγόρια ή δυο κορίτσια όμοια σαν δυο σταγόνες νερό. Το ίδιο συμβαίνει και με τους επαναστάτες. Ο καθένας κουβαλάει στη συμμετοχή τα δικά του όνειρα, τις δικές του αγάπες, τον δικό του εαυτό, το δικό του «μπορώ».
August 26, 2018
Συγκλονιστικό.
October 27, 2025
Δεύτερη ανάγνωση μετά από σαράντα χρόνια του εμβληματικού βιβλίου του Μίσσιου. Συγκλονιστικό, θεωρείται πια κλασικό. Απ' τη μια η βαρβαρότητα, η απανθρωπιά, η εκδικητικότητα, το μίσος των νικητών προς τους ηττημένους. Τα βασανιστήρια της νικήτριας Δεξιάς προς τους τσακισμένους, φυλακισμένους αριστερούς. Απ' την άλλη η ηγεσία της Αριστεράς. Κοντόφθαλμη, αυτάρεσκη ενδιαφέρεται μόνο να κρατήσει την εξουσία της. Ποιά εξουσία; εφόσον δεν μπορεί να την ασκήσει στην χώρα την ασκεί στον κόσμο της, στους αγωνιστές που κατέφυγαν στις σοσιαλιστικές χώρες μετά την ήττα και στους φυλακισμένους- λες και δεν τους έφταναν τα βασανιστήρια στα οποία τους υπέβαλαν οι αντίπαλοι δήμιοι. "...τα νέα που μας κατέβαζε η καθοδήγηση, εξωτερικά πάμε καλά, εσωτερικά πάμε καλά... το βόλεϊ που παίζαμε, και που η καθοδήγηση καθόριζε τις θέσεις, να πούμε εσύ θα παίξεις καρφί, εσύ θα παίξεις κέντρο, και τα ρέστα. Μαλακίες, δηλαδή, να σου φεύγει το καφάσι. Ήθελαν ντε και καλά κάπου ν' ασκούν εξουσία..." Τι να πεις...
July 1, 2021
Υπάρχει η ιστορία των βιβλίων βασισμένη σε γεγονότα, χρονολογίες και αναλύσεις του εκάστοτε συγγραφέα. Σίγουρα χρήσιμη και αναντικατάστατη είναι η βασική αφετηρία κάθε αναγνώστη που θέλει να μάθει τι συνέβη στο παρελθόν.
Από την άλλη μεριά υπάρχει η ιστορία των βιωμάτων, τα βιβλία μαρτυριών πάνω στα οποία στηρίζεται η "επίσημη" ιστορία. Χωρίς χρονολογίες, γραμμικές αφηγήσεις και αναφορές σε πηγές. Ένα τέτοιο είναι και το βιβλίο του Μίσσιου, ανθρώπου που η ελληνική ιστορία πέρασε από πάνω του...
Εξορίες, βασανιστήρια, φυλακίσεις διαδέχονται η μία την άλλη μέσα από αληθινά βιώματα σε Μακρόνησο, Άι Στράτη και πολυάριθμες ελληνικές φυλακές.
Δεν είναι, όμως, η συγκλονιστική αντοχή του Μίσσιου στα βασανιστήρια, ούτε η συνέπεια στην ιδεολογία του που με συνάρπασε στο βιβλίο αυτό. Είναι η ανάδειξη ενός (πραγματικά) ελεύθερου ανθρώπου και πνεύματος που δεν κατηγοριοποιείται και δεν ανήκει πουθενά. Για αυτό και μέσα στο βιβλίο κατακρίνει εξίσου δεξιούς και αριστερούς, αρνείται να ερμηνεύσει τον εμφύλιο με το δίπολο καλοί-κακοί και στέκεται πάντα κριτικά στα γεγονότα.
Καθόλου τυχαία ο Ριζοσπάστης ανακοίνωσε το θάνατό του με ένα επικριτικό μονόστηλο (https://www.lifo.gr/lifoland/mikropra...).
Αναμενόμενο τέλος για έναν μεγάλο σύγχρονο αγωνιστή.
'Κείνο που σου ξαναλέω είναι ότι ήσουνα τυχερός που σκοτώθηκες νωρίς. Δε μιλώ για τις ταλαιπωρίες μας, ούτε για τη δυστυχία χιλιάδων ανθρώπων απ'τους καλύτερους του λαού μας. Η μεγάλη δυστυχία είναι που μας άφησαν σαν καλαμιές στον κάμπο, χωρίς προοπτική, χωρίς μύθο, χωρίς ιδεολογία, χωρίς ελπίδα, έρμους κι έρημους , μ'έναν άδειο ουρανό πάνω απ΄τα κεφάλια μας, να σέρνουμε το καρότσι της ζωής μας. Ενώ εσύ πρόλαβες και πέθανες σαν αητός.... '
Από την άλλη μεριά υπάρχει η ιστορία των βιωμάτων, τα βιβλία μαρτυριών πάνω στα οποία στηρίζεται η "επίσημη" ιστορία. Χωρίς χρονολογίες, γραμμικές αφηγήσεις και αναφορές σε πηγές. Ένα τέτοιο είναι και το βιβλίο του Μίσσιου, ανθρώπου που η ελληνική ιστορία πέρασε από πάνω του...
Εξορίες, βασανιστήρια, φυλακίσεις διαδέχονται η μία την άλλη μέσα από αληθινά βιώματα σε Μακρόνησο, Άι Στράτη και πολυάριθμες ελληνικές φυλακές.
Δεν είναι, όμως, η συγκλονιστική αντοχή του Μίσσιου στα βασανιστήρια, ούτε η συνέπεια στην ιδεολογία του που με συνάρπασε στο βιβλίο αυτό. Είναι η ανάδειξη ενός (πραγματικά) ελεύθερου ανθρώπου και πνεύματος που δεν κατηγοριοποιείται και δεν ανήκει πουθενά. Για αυτό και μέσα στο βιβλίο κατακρίνει εξίσου δεξιούς και αριστερούς, αρνείται να ερμηνεύσει τον εμφύλιο με το δίπολο καλοί-κακοί και στέκεται πάντα κριτικά στα γεγονότα.
Καθόλου τυχαία ο Ριζοσπάστης ανακοίνωσε το θάνατό του με ένα επικριτικό μονόστηλο (https://www.lifo.gr/lifoland/mikropra...).
Αναμενόμενο τέλος για έναν μεγάλο σύγχρονο αγωνιστή.
'Κείνο που σου ξαναλέω είναι ότι ήσουνα τυχερός που σκοτώθηκες νωρίς. Δε μιλώ για τις ταλαιπωρίες μας, ούτε για τη δυστυχία χιλιάδων ανθρώπων απ'τους καλύτερους του λαού μας. Η μεγάλη δυστυχία είναι που μας άφησαν σαν καλαμιές στον κάμπο, χωρίς προοπτική, χωρίς μύθο, χωρίς ιδεολογία, χωρίς ελπίδα, έρμους κι έρημους , μ'έναν άδειο ουρανό πάνω απ΄τα κεφάλια μας, να σέρνουμε το καρότσι της ζωής μας. Ενώ εσύ πρόλαβες και πέθανες σαν αητός.... '
Read
January 17, 2024Στη συγκεκριμένη έκδοση, υπάρχει σαν επίμετρο μεταξύ άλλων και η άποψη του Μανώλη Αναγνωστάκη, σχετικά με το κατά πόσο το πόνημα του Χρόνη Μίσσιου είναι λογοτεχνία ή ένα είδος αφηγήματος, με τον σπουδαίο λογοτέχνη να υποστηρίζει ενάντια στους κακοπροαίρετους πως πρόκειται για λογοτεχνία υψηλού επιπέδου.
Εγώ πάλι με όλο τον σεβασμό που αρμόζει στον Αναγνωστάκη, θα τολμήσω να διαφωνήσω μαζί του. Θεωρώ ότι δεν είναι λογοτεχνία. Είναι κάτι παραπάνω, κάτι που υπερβαίνει την οποιαδήποτε μορφή τέχνης, που ξεφεύγει από τα -έστω και θολά ή ευέλικτα- όρια της.
Είναι βίωμα, μαρτυρία και εξομολόγηση ενός εκπροσώπου της πλέον προδομένης, ματαιωμένης και εν τέλει κακοποιημένης κοινωνικής ομάδας της σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας.
Είναι η αφήγηση και το μοίρασμα της ιστορίας των αγωνιστών και αγωνιστριών της Εθνικής Αντίστασης. Των απλών ανθρώπων που αντιστάθηκαν στους κατακτητές και τους δωσίλογους και η "πατρίδα"(και όχι μόνο...) τους τιμώρησε για αυτό.
Δεν χωράει κριτική σε ένα τέτοιο έργο. Μόνο σεβασμός και ανοιχτά αυτιά.
Υ.Γ. Ένας από αυτούς τους αγωνιστές, θα είναι και ο βασικός ήρωας του μυθιστορήματος που θα ξεκινήσω να γράφω από απόψε.
Εγώ πάλι με όλο τον σεβασμό που αρμόζει στον Αναγνωστάκη, θα τολμήσω να διαφωνήσω μαζί του. Θεωρώ ότι δεν είναι λογοτεχνία. Είναι κάτι παραπάνω, κάτι που υπερβαίνει την οποιαδήποτε μορφή τέχνης, που ξεφεύγει από τα -έστω και θολά ή ευέλικτα- όρια της.
Είναι βίωμα, μαρτυρία και εξομολόγηση ενός εκπροσώπου της πλέον προδομένης, ματαιωμένης και εν τέλει κακοποιημένης κοινωνικής ομάδας της σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας.
Είναι η αφήγηση και το μοίρασμα της ιστορίας των αγωνιστών και αγωνιστριών της Εθνικής Αντίστασης. Των απλών ανθρώπων που αντιστάθηκαν στους κατακτητές και τους δωσίλογους και η "πατρίδα"(και όχι μόνο...) τους τιμώρησε για αυτό.
Δεν χωράει κριτική σε ένα τέτοιο έργο. Μόνο σεβασμός και ανοιχτά αυτιά.
Υ.Γ. Ένας από αυτούς τους αγωνιστές, θα είναι και ο βασικός ήρωας του μυθιστορήματος που θα ξεκινήσω να γράφω από απόψε.
August 5, 2018
Αυτό το βιβλίο είναι σαν κεραμίδα στο κεφάλι. Απίστευτο ανάγνωσμα που το διαβάζεις σαν να πίνεις νερό. Το ύφος, η γραφή, η γλώσσα και όλα αυτά τα βιώματα μπήκαν τόσο βαθιά μέσα μου. Σαν να ήμουν εκεί σε όλη αυτήν εξαθλίωση, σαν να άκουγα τις λέξεις από τον ίδιο από το δίπλα μπουντρούμι. Γιατί τόση κατάντια σε αυτήν την ανθρωπότητα; Όταν το διάβασα έφερνα στο νου μου τον Καμυ αλλά δεν μπορούσα να το συνδέσω γιατί ήμουν τόσο μέσα στο βιβλίο που οπως λέει κ ο Σαλονικιος αν σταματήσουμε να βλέπουμε την ιστορία μέσα από το πλήθος και τις μάζες αλλά μέσα απ τις ανθρώπινες ξεχωριστές εμπειρίες ίσως τότε να νιωθαμε κ να συνειδητοποιουσαμε πως να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι. Επαναστάτης με αιτία. Ένα βιβλίο σημαία.
May 25, 2018
Αφιερώμενο σε όσους έδωσαν την ψυχή τους για τον αγώνα.Τωρα ποιον αγώνα ούτε ο Χρονης δε μπορεί να σου πει.
Υπέροχο ημερολόγιο-βιβλίο που δε χρωστά σε κανέναν.Η αλήθεια ενός αγωνιστή έτσι όπως την έζησε σε ένα υπέροχο οδοιπορικό στις περισσότερες φυλακές από το 48 έως το 70.
Χιουμοριστικό δραματικό εκνευριστικό αληθινό αλλά το κυριότερο: συγκινητικό!
Πολύ ωραία γραμμένο,η ροη του ασταμάτητη,η γλώσσα μάγκικη (πως θα μπορούσε να ναι).
Επίλογος,επίμετρα κτλ δεν έχουν καμία ιδιαίτερη ουσία μπορείτε να τα προσπέρασετε
Τέλος το μεγαλύτερο ερώτημα που τίθεται σε όλο το βιβλίο:ποιοι είναι χειρότεροι;οι δικοί μας ή οι δικοί τους;
Συστήνεται ανεπιφύλακτα
Υπέροχο ημερολόγιο-βιβλίο που δε χρωστά σε κανέναν.Η αλήθεια ενός αγωνιστή έτσι όπως την έζησε σε ένα υπέροχο οδοιπορικό στις περισσότερες φυλακές από το 48 έως το 70.
Χιουμοριστικό δραματικό εκνευριστικό αληθινό αλλά το κυριότερο: συγκινητικό!
Πολύ ωραία γραμμένο,η ροη του ασταμάτητη,η γλώσσα μάγκικη (πως θα μπορούσε να ναι).
Επίλογος,επίμετρα κτλ δεν έχουν καμία ιδιαίτερη ουσία μπορείτε να τα προσπέρασετε
Τέλος το μεγαλύτερο ερώτημα που τίθεται σε όλο το βιβλίο:ποιοι είναι χειρότεροι;οι δικοί μας ή οι δικοί τους;
Συστήνεται ανεπιφύλακτα
April 5, 2015
bu kitap güzel
onu güzel yapan anlattığı şeyler değil
anlatış biçimi
yoksa anlattıkları korkunç
işkenceler, kötülükler, hainlikler
ama hiçbiri içinizi acıtamıyor
çünkü bunlara maruz kalan anlatıcı ona acımanıza izin vermiyor
özetliyor, çıkarımlar yapıyor, gülümsetiyor...
yaşam istenci ve gücüyle sizi kendisine hayran bırakıyor
Selanikli bir solcunun kendisinin gördüklerini görmeden öldüğü için şanslı saydığı arkadaşına gecikmiş ama yerine ulaşmış mektubu bu...
onu güzel yapan anlattığı şeyler değil
anlatış biçimi
yoksa anlattıkları korkunç
işkenceler, kötülükler, hainlikler
ama hiçbiri içinizi acıtamıyor
çünkü bunlara maruz kalan anlatıcı ona acımanıza izin vermiyor
özetliyor, çıkarımlar yapıyor, gülümsetiyor...
yaşam istenci ve gücüyle sizi kendisine hayran bırakıyor
Selanikli bir solcunun kendisinin gördüklerini görmeden öldüğü için şanslı saydığı arkadaşına gecikmiş ama yerine ulaşmış mektubu bu...
June 27, 2016
Μια αυτοβιογραφία του συγγραφέα με μια γραφή υπέροχη,άμεση και με χιούμορ.Ένα αφήγημα που διηγείται τα διάφορα τραγικά συμβάντα διώξεις,συλλήψεις,εξορίες κ.λ.π. από τα χρόνια του Εμφυλίου και που ο συγγραφέας κατορθώνει να ανακουφίζει τον αναγνώστη από την φόρτιση με ένα χιούμορ τρυφερό.
July 8, 2024
8,5/10
Τρίτη φορά που διαβάζω το βιβλίο αυτό και κάθε φορά γίνεται όλο και καλύτερο.
Το "καλά εσύ σκοτωθηκες νωρίς" είναι το πρώτο βιβλίο του Χρόνη Μίσσιου και αφορά τις εμπειρίες και τα βιωματα του συγγραφέα από τις φυλακές και τις εξορίες που υπέμεινε ως παράνομος κομμουνιστης στα πλαίσια του εμφυλίου.
Με το παραστατικό του ύφος και τις πολύ ζωντανές περιγραφές, οι ιστορίες του Χρόνη εγείρουν φουλ τα συναισθήματα του αναγνώστη είτε αυτά είναι θετικά είτε αρνητικά. Πρόκειται για ένα βαρύ βιβλίο το οποιο κρύβει πολύ πόνο και πίκρα αλλά το οποίο παρά το γεγονός αυτό καταφέρνει κατά την γνώμη μου να περάσει πολύ αισιόδοξα, θετικά και ελπιδοφόρα μηνύματα. Αυτή για εμένα είναι και η ισχύς του συγγραφέα αυτού. Ότι ακόμα και με τα πιο "σοβαρά" ή βαριά βιβλία του πάντα το βαιμπ του παραμένει θετικό περνώντας περισσότερο όρεξη για ζωή παρά πίκρα για τα όσα πέρασε.
Εντούτοις είναι σίγουρα το πιο "σκοτεινό" βιβλίο του. Σε αντίθεση με το "χαμόγελα ρε τι σου ζητάνε" το οποίο είναι ένα κατ εμέ φιλοσοφικό βιβλίο, το έργο του αυτό θα το χαρακτηριζα ως μαρτυρία. Είναι μια εξιστόρηση προσωπικών βασάνων ενός ανθρώπου η οποία γίνεται με ώμο και σκληρό τρόπο, αναδεικνυοντας και άσχημα πράγματα όπως την απανθρωπιά στην οποία μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος και τις φρικαλεοτητες που πολλοί άνθρωποι υπέστησαν απλά για τα πιστεύω τους.
Κάτι που μου έκανε εντύπωση είναι πως ενώ τη πρώτη φορά που το διάβασα μου φαινόταν πολύ ρευστό και μη δομημένο, πλέον μετά απο τα άλλα δύο βιβλία του που διάβασα, μου φάνηκε με διαφορά το πιο δομημένο έργο του. Αυτος ειναι και ο λογος που θεωρω πως ειναι πολυ καλο starter για καποιον ο οποιος δεν εχει διαβασει Χρονη και σκοπευει να διαβασει πρωτη φορα. Πάντως αυτή η ρευστότητα που χαρακτηρίζει την γραφή του πλέον είναι κάτι που όχι μόνο έχω συνηθίσει αλλά και που εκτιμώ πολύ και θεωρώ αναπόσπαστο κομματι και χαρακτηριστικό του Μίσσιου.
Η μόνη κριτική που έχω να κάνω είναι πως από την μέση και μετά γίνεται κάπως μονότονο και γραμμικό. Ωστόσο το τέλος αναπλήρωσε για το ελάττωμα αυτό καθώς ήταν πολύ όμορφο και wholesome.
Γενικά πάντως πολύ ωραίο βιβλίο με ιστορίες που σου μένουν και γεμάτο από ζωντανές εικόνες. Βαρύ και συγκινητικό αλλά παράλληλα πολύχρωμο και ελπιδοφορο. Το συστήνω ανεπιφύλακτα.
Τρίτη φορά που διαβάζω το βιβλίο αυτό και κάθε φορά γίνεται όλο και καλύτερο.
Το "καλά εσύ σκοτωθηκες νωρίς" είναι το πρώτο βιβλίο του Χρόνη Μίσσιου και αφορά τις εμπειρίες και τα βιωματα του συγγραφέα από τις φυλακές και τις εξορίες που υπέμεινε ως παράνομος κομμουνιστης στα πλαίσια του εμφυλίου.
Με το παραστατικό του ύφος και τις πολύ ζωντανές περιγραφές, οι ιστορίες του Χρόνη εγείρουν φουλ τα συναισθήματα του αναγνώστη είτε αυτά είναι θετικά είτε αρνητικά. Πρόκειται για ένα βαρύ βιβλίο το οποιο κρύβει πολύ πόνο και πίκρα αλλά το οποίο παρά το γεγονός αυτό καταφέρνει κατά την γνώμη μου να περάσει πολύ αισιόδοξα, θετικά και ελπιδοφόρα μηνύματα. Αυτή για εμένα είναι και η ισχύς του συγγραφέα αυτού. Ότι ακόμα και με τα πιο "σοβαρά" ή βαριά βιβλία του πάντα το βαιμπ του παραμένει θετικό περνώντας περισσότερο όρεξη για ζωή παρά πίκρα για τα όσα πέρασε.
Εντούτοις είναι σίγουρα το πιο "σκοτεινό" βιβλίο του. Σε αντίθεση με το "χαμόγελα ρε τι σου ζητάνε" το οποίο είναι ένα κατ εμέ φιλοσοφικό βιβλίο, το έργο του αυτό θα το χαρακτηριζα ως μαρτυρία. Είναι μια εξιστόρηση προσωπικών βασάνων ενός ανθρώπου η οποία γίνεται με ώμο και σκληρό τρόπο, αναδεικνυοντας και άσχημα πράγματα όπως την απανθρωπιά στην οποία μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος και τις φρικαλεοτητες που πολλοί άνθρωποι υπέστησαν απλά για τα πιστεύω τους.
Κάτι που μου έκανε εντύπωση είναι πως ενώ τη πρώτη φορά που το διάβασα μου φαινόταν πολύ ρευστό και μη δομημένο, πλέον μετά απο τα άλλα δύο βιβλία του που διάβασα, μου φάνηκε με διαφορά το πιο δομημένο έργο του. Αυτος ειναι και ο λογος που θεωρω πως ειναι πολυ καλο starter για καποιον ο οποιος δεν εχει διαβασει Χρονη και σκοπευει να διαβασει πρωτη φορα. Πάντως αυτή η ρευστότητα που χαρακτηρίζει την γραφή του πλέον είναι κάτι που όχι μόνο έχω συνηθίσει αλλά και που εκτιμώ πολύ και θεωρώ αναπόσπαστο κομματι και χαρακτηριστικό του Μίσσιου.
Η μόνη κριτική που έχω να κάνω είναι πως από την μέση και μετά γίνεται κάπως μονότονο και γραμμικό. Ωστόσο το τέλος αναπλήρωσε για το ελάττωμα αυτό καθώς ήταν πολύ όμορφο και wholesome.
Γενικά πάντως πολύ ωραίο βιβλίο με ιστορίες που σου μένουν και γεμάτο από ζωντανές εικόνες. Βαρύ και συγκινητικό αλλά παράλληλα πολύχρωμο και ελπιδοφορο. Το συστήνω ανεπιφύλακτα.
November 14, 2018
Συγκλονιστικό βιβλίο. Τί να πεί κανείς για την ζωή του ανθρώπου αυτού. Ένας άνθρωπος ρομαντικός, ερωτευμένος με τη ζωή, με το κάθε δευτερόλεπτο, εκ γεννετής στον αγώνα, μια ζωή δωσμένη στο όνειρο, στην επανάσταση. Λόγια ωμά, λητά, γεμάτα αλήθειες. Χρόνια, εκ των οποίων πολλά τα πέρασε σε μπουντρούμια, απομονωμένος απο την κάθε ομορφιά της φύσης, μα όντας σε τέτοιες καταστάσεις, ήταν πιο ελεύθερος απ' τον καθένα μας σήμερα.
"Νομίζω πως αυτό που ονομάζουμε ζωή μετριέται μονάχα με τα συναισθήματα που νιώθουμε σαν άνθρωποι,τις συγκινήσεις, τις πίκρες, τις χαρές, τις μικρές ευτυχίες, τις μικρές δυστυχίες, την επιβίωση τελικά της ανθρώπινης ουσίας μας...
Πόσες φορές έπαιξα με τον θάνατο, όχι για το παιχνίδι, γιατί τότε θα μπορούσα απλώς να κάνω ένα επικύνδινο νούμερο στο τσίρκο, αλλά συνεπαρμένος απο τους μύθους μου, απο τα οράματα μου, απο την αγάπη μου για τη ζωή, για τον άνθρωπο και τη λευτεριά μου...
Πράγματα που για σένα θεωρούνται δεδομένα και τα περνάς αδιάφορα, για μένα είναι μικρές και μεγάλες ευτυχίες. Τα θαύματα του κόσμου, που λένε, η όρασγ μου με εφηβική έκπληξη τα ζει και με γεμίζει συναισθήματα. Ένας περίπατος τη νύχτα στους έρημους δρόμους της πόλης είναι για σένα πολύ συνηθισμένο, αν όχι βαρετό...Η επαφή σου με τα πράγματα είναι τυπική, δεν τα πλουτίζεις, δε σε πλουτίζουν, τα ξεπερνάς, δεν τα ζεις. Για μένα κάθε δειλινό είναι μια έκπληξη, κάθε δειλεινό μια νοσταλγία...Μη με λυπάσαι, σε παρακαλώ, εγώ θα είμαι πάντα με τις μειοψηφίες, έκθετος πάντα, ποτέ ένθετος."
Παρακάτω παραθέτω λόγια του Θανάση Παπακωνσταντίνου, απο το τραγούδι του "Άγιοι" :
" Άμυαλοι που πέσαν στην φωτιά
για να `χει τ’ όνειρο
φωλιά για να κουρνιάζει."
Ευχαριστούμε Χρόνη, καλή ξεκούραση να έχεις.
"Νομίζω πως αυτό που ονομάζουμε ζωή μετριέται μονάχα με τα συναισθήματα που νιώθουμε σαν άνθρωποι,τις συγκινήσεις, τις πίκρες, τις χαρές, τις μικρές ευτυχίες, τις μικρές δυστυχίες, την επιβίωση τελικά της ανθρώπινης ουσίας μας...
Πόσες φορές έπαιξα με τον θάνατο, όχι για το παιχνίδι, γιατί τότε θα μπορούσα απλώς να κάνω ένα επικύνδινο νούμερο στο τσίρκο, αλλά συνεπαρμένος απο τους μύθους μου, απο τα οράματα μου, απο την αγάπη μου για τη ζωή, για τον άνθρωπο και τη λευτεριά μου...
Πράγματα που για σένα θεωρούνται δεδομένα και τα περνάς αδιάφορα, για μένα είναι μικρές και μεγάλες ευτυχίες. Τα θαύματα του κόσμου, που λένε, η όρασγ μου με εφηβική έκπληξη τα ζει και με γεμίζει συναισθήματα. Ένας περίπατος τη νύχτα στους έρημους δρόμους της πόλης είναι για σένα πολύ συνηθισμένο, αν όχι βαρετό...Η επαφή σου με τα πράγματα είναι τυπική, δεν τα πλουτίζεις, δε σε πλουτίζουν, τα ξεπερνάς, δεν τα ζεις. Για μένα κάθε δειλινό είναι μια έκπληξη, κάθε δειλεινό μια νοσταλγία...Μη με λυπάσαι, σε παρακαλώ, εγώ θα είμαι πάντα με τις μειοψηφίες, έκθετος πάντα, ποτέ ένθετος."
Παρακάτω παραθέτω λόγια του Θανάση Παπακωνσταντίνου, απο το τραγούδι του "Άγιοι" :
" Άμυαλοι που πέσαν στην φωτιά
για να `χει τ’ όνειρο
φωλιά για να κουρνιάζει."
Ευχαριστούμε Χρόνη, καλή ξεκούραση να έχεις.
Read
March 20, 2020"... Αλλά ο άνθρωπος είναι άνθρωπος. Ρε γαμώτο, γιατί είναι υποχρεωτικό όλοι ν'αντέξουν μέσα στο σφαγείο, όλοι να συμπεριφέρονται όπως ορίζουν τα εκάστοτε μέτρα και σταθμά; Τότε, πού θα 'ναι η ποικιλία; Πιστεύω πως εκείνο που καθορίζει τον πολιτισμό μας και τη δυνατότητα εξέλιξης της ανθρώπινης κοινωνίας, είναι η μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου, η ποικιλία της συμπεριφοράς του. Τέλος, νομίζω πως κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να είναι αμετάκλητα τούτο ή το άλλο, δεν μπορεί να έχει μια μόνιμη και αμετάκλητη ταμπέλα. Κάθε άνθρωπος έχει τεράστια περιθώρια προσαρμογής, αντοχής και ανανέωσης, χωρίς γι' αυτό να είναι ανάγκη να έχει την ταμπέλα του εξαιρετικού. ..."
April 30, 2020
Words are not enough when it comes to men like Chronis Missios. A genuine communist in the WWII and Cold War era, Missios spend most of his life in prison or banished in small islands of the Greek archipelago. He was tortured often and even though he quickly figured out the faults of the greek Communist Party, he never broke and he never betrayed his beliefs or comrades, but also he never lost his love for humanity, even with his torturers. A true hero of our times. This is his first book, his first memoir.
June 17, 2016
"İyi ki Erken Öldün" Devrimcilik ve tutsaklık üzerine Selanikli Hronis Missios'un hapisten çıktıktan sonra Yunan iç savaşında ölen bir arkadaşına yazdığı hayali mektup; otobiyografik roman. Yunan İç savaşı'nda yenilen solcuların çektiği sıkıntılarla beraber yanlışları ve sorumsuzlukları dile getirir. Bu durumun özeleştirisini de yapar. Bir direniş ve özgürleşme romanı diyebiliriz.
February 13, 2019
Αυτό το βιβλίο του Μίσσιου δεν διαβάζεται απλώς, το ζεις καθώς μπαίνεις στη θέση του συγγραφέα του. Πέφτεις με δύναμη και ορμή στις φυλακές, ζεις τα βασανιστήρια, τους εξευτελισμούς, τον πόνο από τα χτυπήματα στο κορμί και τον αβάσταχτο πόνο της ψυχής και της σκέψης ενός ελεύθερου σκεπτόμενου ανθρώπου μέσα στην απανθρωπιά και την αποκτήνωση της εξουσιαστικής κρεατομηχανής!
June 5, 2025
«Είναι δύσκολο πια να ξεχωρίσεις πού βρίσκεται η μπέσα, η παλικαριά, ή η ανθρωπιά, που θα ‘λεγαν οι μορφωμένοι, αυτή που βγαίνει ίσα από μέσα μας σα μαχαίρι, που δεν καθορίζεται απ’ όξω σαν μια εξαιρετική στάση, αλλά την κουβαλάμε μέσα μας, σαν μια μνήμη ή σαν συνηθισμένη καλημέρα...»
Displaying 1 - 30 of 82 reviews