Handan

by Halide Edib Adıvar

Ben artık zelil ve sefil bir günahkâr oldum. Ben artık tarihin en mel'un çehresi Yahuda'ya bir nazire oldum. Yahuda nasıl dünyanın pek muazzez bir simasını, efendisini birkaç dinar için sattı ise ben de dünyanın beni en çok sevmiş bir ruhunu, o ruhun hududu olmayan emniyetini, muhitini sattım, dünyada en çok sevdiği bir şeyin kalbini ondan çaldım.

Halide Edib Adıvar, kendisine asıl ününü kazandıran yapıtlarından biri olan Handan 'da evlilik ve aşk ilişkilerini konu alır. İngiliz terbiyesiyle yetişmiş Handan, II. Abdülhamid rejimine karşı mücadele eden Nâzım'ı reddederek Hüsnü Paşa ile evlenir, ama mutlu olmaz. Mutsuzluğu onu bir beyin kanamasına ve bilinç kaybına götürür.

Genres: Turkish Literature, Turkish, Fiction, Classics, Literature, Feminism, Audiobook

248 pages, Paperback

First published January 1, 1912

About the author

Halide Edib Adıvar was a Turkish novelist and feminist political leader. She was best known for her novels criticizing the low social status of Turkish women and what she saw as the disinterest of most women in changing their situation. She also served as a soldier in the Turkish military during the Turkish War of Independence.

Her father was a secretary of the Ottoman Sultan Abdülhamid II. She and her family were affiliated with the Dönmeh, a group that publicly practiced Islam but secretly practiced a form of Judaism called Sabbateanism. Edip was educated at home by private tutors from whom she learned European and Ottoman literature, religion, philosophy, sociology, piano, English, French, and Arabic. She learned Greek from her neighbors and from briefly attending a Greek school in Istanbul. She attended the American College for Girls briefly in 1893. In 1897, she translated Mother by Jacob Abbott, for which the sultan awarded her the Order of Charity (Nishan-i-Shafakat; Şefkat Nişanı). She attended the American College again from 1899 to 1901, when she graduated. Her father's house was a center of intellectual activity in Istanbul and even as a child Halide Edip participated in the intellectual life of the city.

Reviews

[Cemre · Rating 4 out of 5]

Mektuplarla ilerleyen kitaplara başlamadan hep biraz düşünürüm; çünkü bazı mektupların karşılığını okuyamamak ya da karakterleri sadece bu mektuplar üzerinden tanımak zorunda kalmak çekinmeme sebep olur. Yine de ne zamandır bir Halide Edib okumak istiyordum ve kütüphanemde gözüme ilk çarpan "Handan" oldu. İyi ki de okumuşum, Halide Edib'in satırlarını özlemişim.

Halide Edib'in ilk eşi Salih Zeki ile olan ilişkisine de yer veren "Halide" isimli kitap zamanında çok etkilemişti beni. Handan'da da Salih Zeki'nin ikinci bir kadınla evlenişinin Halide Edib'de yarattığı etkiyi hissetmek mümkün. Bilmem bundan mıdır; ama bu kitap beni oldukça etkiledi.

Kitap psikolojik yanı oldukça ağır basan bir kitap. Aşağı yukarı neler olacağını başından kestirmek mümkün; ama bu durum sizi kitaptan uzaklaştırmıyor; çünkü o şeylerin neden olduğunu okumak oldukça keyifli. Hem bu nedenle hem de konusu itibariyle Mehmet Rauf'un Eylül'ünü sık sık andığımı da belirteyim.

Okunmalı.

[onlyrumii · Rating 4 out of 5]

kitabı o kadar beğendim ki.. kalbim acıya acıya okudum

[Murat Gonul · Rating 5 out of 5]

Ne kadar güzel bir kitaptı. 1900'lerin başı Türk Edebiyatı'nın saf ve doğrudan konuları ve dili beni çok etkiliyor. Handan da bunun güzel bir örneği oldu. Halide Edip Adıvar'ın okuduğum ilk kitabı olduğuna, geç kaldığıma üzüldüm.

Kitap karakterler arasındaki mektup ve telgraflarla işlenmiş. Baş karakter bakış açısıyla işleniyor. Aslında baş karakter Refik Cemal gibi görünse de asıl işlenen karakter kitabın adından da belli olduğu gibi Handan. 1900'lerin başındaki hayatın Avrupa'yla bütünleşmişliği, Osmanlı'nın son döneminin çıkmazları hikayenin arka fonunda yer alıyor. Konu ve anlatım hem dikkat çekici hem de çok yalın.

[Büşra · Rating 4 out of 5]

Hayattaki rolüm >> tüm olayları mektuplardan takip eden, kaosa asla girmeyen Server.


Ayrıca allah senin belanı versin Hüsnü demek istiyorum.

Osmanlı'nın son dönemine dair çok fazla şeyi dönemine göre ilginç olabilecek bir kurguyla vermesi çok hoşuma gitti açıkçası. Beklediğimden çok daha akıcı ve iyi yazılmış.

[Yağmur Sevinç · Rating 5 out of 5]

Allah belanı versin Hüsnü

[Sirpalli · Rating 5 out of 5]

"Meger bir kadinin ruhunu uryan gormek ne fena, ne fena imis."

Yuregimin taa derinlerine isledi bu hikaye. Halide Edil sen nasil bir yazar nasil bir kadinmissin?

[Josefina Wagner · Rating 2 out of 5]

Sadelestirilmemis bir yazi ve bunu aslina uygun kaldiklarini söylerken bir nevi gurur duymuslar. Benim acimdan cok agdali bir dil olmus ve dram dram dram. Bu kadar huzun aci yasamdan vazgecis, baydi resmen. Yazri cok begenirim ama zamanimiza uygun olarak sadelestirilseydi sanirim sevecegim bir roman olabilirdi.

[selimsu · Rating 3 out of 5]

kitabin mektup seklinde yazilmasini cok sevdim bu tarz romanlari okumayi seviyorum... ama tum eski romanlarda oldugu gibi yine bi ALDATMA var... yine bi BALDIZ BALDAN TATLIDIR var... ve kitaptaki tum erkekler berbat... keske kitap nazimla olan iliskisini konu alsaydi direkt :/ neyse allah tum erkeklerin belasini versin diyorum ozetle. (ve 3.5 vericektim ama bucugunu ayarlayamadim)

[Beril · Rating 4 out of 5]

Halide Edip Adıvar'ın aldatılma acısıyla yazdığı kitabı. Çok üzücü, çok yorucu ama okunması gerekli

[Özge · Rating 5 out of 5]

Alafranga yaşam tarzına sahip, son derece kültürlü, kendine güvenen, kimilerince 'çok' kimilerince 'eh işte' güzellikte olduğu söylenen, karşısındakini kolaylıkla etkisi altına almakla nam salmış fevkalade bir kadındır Handan.. Sosyalist Nazım'ın kendisini yeterince sevemeyeceği endişesiyle dava arkadaşı olma ve hatta hayat arkadaşı olma teklifini reddeder. Sonra da gider kendisinden yaşça büyük, servet sahibi Hüsnü Paşa ile evlenir ve olanlar olur. Nazım hapse düşer, ölüm sebebi olarak Handan'ı işaret eden bir veda mektubu bırakarak kendini asar. Bu noktadan sonra ise Handan için vicdan azabı dolu günler başlar. Buna Hüsnü Paşa'nın çapkınlıkları, Handan'ı aldatmaları da eklenince akıl dengesi bozulur ve hastalanır. İyileşme döneminde ise çok ama çok sevdiği, dosttan öte sevgili Neriman'ının eşi Refik Cemal'e aşık olduğunu anlayınca bu sefer de kahrolur ve bu fevkalade kadın sonsuz bir bedbahtlığa sürüklenir.

[Şenol · Rating 5 out of 5]

Uzun zamandır kitap okumuyordum.
Böyle bir kitap ile tekrar başlangıç yapmak güzel oldu.

Ben böyle bir kitap okumadım.
Bu kadar duygu yoğunluğu olan bir roman yoktur.

Handan'ın kendi içindeki feryat figan halleri ağlattı.
Kitap kendini ağlatarak okuttu bana...

Tek kelime ile muazzem bir yapıt...

Bu kadar etkili olunca kitap üzerine makale yazılmış mı bakayım istedim.
ve kitap üzerine yazılmış bir makalede buldum. Onu da okudum.
International journal of Social Science 'da 2013 yılında yayımlanmış. :)

Size de iyi okumalar...

[Taha · Rating 4 out of 5]

Olay örgüsü karakterlerin birbirine mektuplaşmasıyla ilerleyen kadın-erkek ilişkisini baz alan kült bir roman. Halide Edip'in kullandığı dili görmek için okunur sırf bu roman. Ana karakterimiz Handan'ın ağzından değil de etrafındakilerin konuşmalarıyla ilerlemesi ilginç geldi. Aşk-ı Memnu tadı bıraktı bende. Sadeleştirilmemiş baskısını okumanızı tavsiye ederim. Günümüzde kullanmadığımız kelimelerin izinden gitmek güzel oluyor.

[Luna · Rating 5 out of 5]

Aşk insanı deli eder; sade deli etmekle de kalmaz, hem kendini hem muhatabını canından eder demiş Halide Edib. Hem de öyle bir demiş ki, cümleleri gözleri dolduruyor. Bu sebeple mümkünse gözlerin dolabileceği, asık ve acıklı yüz ifadelerinin sorguya mahal vermeyeceği mekanlar kollanıp oralarda okunmalı.

[Caterina · Rating 3 out of 5]

Sonunu baştan tahmin edebildiğim kitapları sevmiyorum... Bu yüzden benim değerlendirmem size aldatıcı gelebilir. Halide Edip'in romanlarındaki karakter analizlerini severim. Bu eser bir Sinekli Bakkal değil ama içeriği yönüyle mektup okumayı sevenlerin ilgisini çekebilir.

Psikolojik tahlil yapabileceğiniz, mektuplar üzerinde düşünürken insan ilişkileri hakkında yorum yapabileceğiniz bir Adıvar klasiği.

Neriman'a çok üzüldüm be!

[Zennure · Rating 5 out of 5]

Biraz Anna Karenina,biraz Wuthering Heights. Dönemin özellikleri göz önüne alınınca ; o çağda Türkiye'de kadın bir yazar olarak Halide Edib kesinlikle çığır açmış.Çok etkileyici bir anlatım. Okurken hayretler içinde kaldım.

[Sinem · Rating 3 out of 5]

mektup olarak tasarlanmış olması, çağının kadın erkek ilişkilerini anlatıyor olması hoş fakat edebi bir derinlik bulamadım. plot güzel ama daha iyi tarif edilmiş karakterler görmek isterdim.

[Zehra'nın Kitapları · Rating 5 out of 5]

Halide Edib ile feminist mücadelemize devam 🍀

Direne direne kazanamayacağız, ama olsun en azında iç dünyamızdaki direnişimiz tam gaz.

Sinekli Bakkal’ı okuduktan sonra daha iyisi olamaz diye düşünürken, #Handan beni benden aldı.

Bu güne kadar okuduğum en iyi #mektuproman, HANDAN.
Hiçbir psikolojik roman okumadım ki kadın psikolojisini bu kadar sarsıcı işlemiş olsun.
Handan direnen kadının romanıdır, mutlaka okunmalıdır. Aynı zamanda ‘bermuda aşk üçgeni’ temasında da bence Halid Ziya’nın #Aşkımemnu ‘sundan bir adım önde Halide Edip’in Handan’ı. Romanda hem geleneksel hem de modern değerler bir arada irdelenirken, kadının bireysel ve toplumsal konumuna yansıması yasak aşk ve evlilik teması üzerinden ele alınıyor. Evlilik meselesini Halide Edib’ten de bir dinleyin derim.

Romanın en önemli özelliği yazarın hayatıyla çokça paralellikler göstermesi. Yani otobiyografik roman diyebiliriz. Ah Handan, Ah Neriman, Ah ah ah Refik Cemal… Ah Halide Edib…

Yüreğimi yerinden oynattınız şu mazbut Pazar gününde beni yürek yangınlarına zerk ettiniz. Oysaki temizleyecektim fasulyemi, yapacaktım ütümü…
Şimdi artık biliyorum bundan sonraki yolumda, artık sizde yoldaşımsınız. Özellikle de sen Handan…

“Artık Handan'ın kalbi son sözünü şimdi söylemiştir. Seni! Senin bütün mektuplarındaki feryat ve enînine ateşine, her şeyine rağmen bu kadının seni sevdiği.

‘Gözlerinizde yaş var doktor, sizin de günahkâr bir çocuğunuz mu var? Sakın çocuğunuza bakmayınız, ruhuna bakınız. Doktor ne fena. Önümde durunuz, Doktor.

İşte nihayet ruhumun lekesini saklamak için sizden, herkesten, hatta Allah’ımdan uzak bir zulmete, toprağın delinmez ve siyah zulmetine giriyorum.

[Yasemin Salihoglu Karagul · Rating 5 out of 5]

Halide Edib' in daha önce Ateşten Gömlek isimli kitabını okumustum. Handan'i da yine kurtulus savasi donemini anlatan bir roman zannetmiştim. Cok ama cok yanilmisim. Ikili iliskiler, evlilik, sorumluluklar, yasanan buhranlar kitap kahramanlarinin birbirlerine yazdiklari mektuplar vesilesi ile anlatilmis. Cok ama cok begendim, cok uzuldum cok kızdim.
Ah be Handan ah be Refik Cemal

[Müzeyem · Rating 3 out of 5]

Enteresan bir karakterdi Handan. Aynı anda hem sempati hem antipati duyabileceğiniz türden. Beklediğim kadar güçlü de degildi.
Kitap mektup biçiminde yazılmış. Bu yazma tekniğini sevdiğim için okuması hoştu. Ancak hikayede tamamlanmayan bazı yerler vardı. Aile ilişkileri, evlilik ve aşk gibi konular işlenmiş romanda. Yazar karakterlerin iç dünyasını okura geçebilecek şekilde yansıtmış.

[Brczdn · Rating 5 out of 5]

Aşkta ve evlilikte kadının psikolojisine değinen ilk Türk romanı olma özelliğini taşıyan bu kitap yazıldığı dönem oldukça ses getirmiş. Tamamen batılı tarzda yetiştirilen kibirli, özgüvenli ve soğuk bir karakter olan Handan, aslında özünde sevgiyi ararken hayatında nerelere savruluyor? Nasıl kendi duygularını ve olduğu kişiyi inkar ediyor?

Can yayınları baskısı yazarın orijinal diline sadık kalmış ama kitabın sonuna da bir sözlük koymayı ihmal etmemiş. Dil beni zorlamadı açıkcası. Ben o dönemi daha iyi yaşayabilmek için bazı kitapların modern dile çevrilmesini sevmiyorum zaten. Ayrıca araya serpiştirilen İngilizce Fransızca kelimeler de yakışmış.
Karakterlerin birbirlerine yazdıkları mektuplardan oluşan roman bu açıdan da anlatımda farklılık sağlıyor.

[Nazlı Demirbaş · Rating 5 out of 5]

Halide Edib in Türk edebiyatına kazandırdığı temel eserlerden birisi. Hayatın acı gerçeklerini yaşayan, aşk Acısını ve ihaneti Tecrübe eden karakterlerin Detaylı analizleri, dönemin toplumsal Şartları Içinde sahip olunan hislerin Dışa vurması ve en önemlisi Osmanlı'nın sonu cumhuriyetin hemen kurulma öncesinde kadın olmanın verdiği Ağırlığı edebi bir dille anlatan bir klasik! Sürüklenerek okuyacağınızı düşünüyorum. Ne yazık ki orijinal eserin oldukça Değiştirilmiş ve basitleştirilmiş hali bugün bizlere sunulmaktadır.

[Simge Perçin · Rating 4 out of 5]

Bazen sonunda aşkından ince hastalığa yakalanan kadınların hikayelerini okumak insana kendini iyi hissettiriyor. Ah Handan ah, madem açık ilişkiye karşıydın niye bunca zaman rol yaptın be frankofon kızım :)

[Fatih · Rating 3 out of 5]

1912’de, Osmanlı’nın son dönemlerinde, Tanin gazetesinde neşredilen bu roman kadın haklarının pek konuşulmadığı bir dönemde üstün bir etkileyiciliğe sahip güzellik olarak sıradan bir kadının Dallasvari absürt hayatını anlatıyor. Absürt kelimesini niye kullandığımı kitabın kapağını kapadığınızda sanırım anlayacaksınız.

Güzelliğiyle olmasa bile zekası ve öğrenme hırsıyla dikkat çeken bir çocuk ve genç olan Handan, zaman içerisinde o ya da bu şekilde kendinden yaşça büyük biriyle evlenir. Aslında buna başta bir anlam verilemez zira evlendiği kişi tam anlamıyla hovardadır. Fikri anlamda kademe almış bir karakter olan Handan, düşüncelerini paylaşacak kişiyi evlatlık alındığı ailenin çocuğu Neriman’ın evlendiği ve zamanla çocukları olan Refik Cemal’de bulur, aynı durum karşı taraf için de geçerlidir.
Fakat Hüsnü Paşa için demiştik ya hovarda diye, huylu huyundan vazgeçmez Handan’dan tamamen uzaklaşır ve yaşadığı hayatı da Handan’dan gizlemez, metresler ve çapkınlıklar gırla gider. Yetmezmiş gibi kendi yetersizliğinin farkında olarak Handan’a en mütevazı dakikalarında yüksekten bir bakışı olduğunu ve bunun kendisini çıldırttığını söyler. Yüzsüzlük diz boyu derler ya durum tam olarak öyledir. İşin boyutu Handan’a söylediği şu cümleden de anlaşılabilir: “En doğrusu kalkıp İstanbul’a gitmen, bir köşede beni beklemendir.” Burada ilginç olan ise yüksek bir karakter olarak addedilen Handan’ın bu süreçte Refik Cemal ile açıkça yakınlaşması ve daha enteresanı Hüsnü Paşa’nın bu aşağılık hallerine tahammül etmesidir.

Sonrasında ise hızlı gelişen bir mektup trafiğinden Handan’ın kendini ve hafızasını kaybetmesi, hafif hafif hatırlamasıyla kitabın sonuna geliriz.

“Ve zannediyorum ki kalbi parça parça olsa yine düşmeyecek bir kadın.”

[yağmur ✿ · Rating 4 out of 5]

Halide Edib’in “Handan”ında batı kültürünün türk halkının üzerindeki etkisi, kadının toplumda yerini bulamayışı, bireyin iç çatışması oldukça başarılı işlenmiş. Türk Edebiyatı modern sanat dünyasında yerini yeni yeni edinirken Halide Edib’in eserlerinde İngiliz Edebiyatı’ndan esintiler görmeyi doğal buluyorum. Yazarın kendi alanından Türk Edebiyatı’na yeni temalar, işlenecek konular getirmesi de oldukça kıymetli, bu yüzden başka edebiyatlardan edindiğimiz her özelliği olumsuz bulmuyorum açıkçası.
Handan karakteri hakkında kafamda birçok soru işareti vardı, ta ki romanın sonunda bilinç akışına çırılçıplak şahit olma fırsatını yakalayana kadar. Edib karakterinin bilinçaltındaki çözümlenememiş krizleri karmaşık bir anlatımla olsa başarılı bir şekilde bizlere yansıtmış. Handan karakteri üzerine yapılacak bir çok yorum vardır elbet, fakat ben roman boyunca daha çok Neriman karakteri üzerine düşündüm.
Eşinden uzak tek başına ailesini çok uzun bir süre idare etmek zorunda kalmasına rağmen, Neriman’dan hiçbir stem, haykırış görmedik. Belki de Edib’in asıl amacı Handan’ın içindeki çelişkiyi daha bariz gözler önüne serebilmek için Neriman’ı sessiz kalmaktı, yine de Neriman’ı son bölümde görmek, iç dünyasına dair biraz fikir edinebilmek isterdim. Refik Cemal ve Handan’ın arasındaki dinamiğin değişimi ise öyle saf, öyle güzel oldu ki; yaptıkları şeyin ahlak dışı olduğuna inanmak zor oldu. Aralarında hiç mektuplaşma görememiş olmak da beni hayal kırıklığına uğrattı, bir veda mektubu son bölümde okuyabilseydik yerinde olacaktı diye düşünüyorum.
Kesinlikle önereceğim, en beğendiklerim listesine girmiş bir roman oldu.

[Aleyna · Rating 4 out of 5]

3.5
İlk başta okuması biraz zor oldu benim için. Kelimelere arkaya dönerek bakmak çok zaman kaybettirince kilit yerlerdekilere bakmaya başladım ama bir 15-20 sayfa sonra kitabın içine girebilmiştim. Mektuplar halinde yazılmış olması çok güzel. O döneme ait kadına karşı olan düşünceleri görebiliyoruz. Handan'ın baştaki güçlü karakterinin çöküşüne tanıklık ediyoruz. En sonda Handan'ın kaleminden okuduklarım beni çok sarstı. Ama en çok Neriman'a üzüldüm. Gözünde senin için kusursuz biri olan, birlikte büyüdüğün canından öte insanın senin eşine aşık olması, zavallı Neriman'ın ta en başta bunu hissedip Refik Cemal'e sorup olumsuz cevaba çok sevinmesi hiç aklımdan gitmedi... Gerçekten kitapta en çok üzüldüğüm karakter oldu. En sevdiğim karakter de aklı başında olan Server, en nefret ettiğim de tabii ki Hüsnü kalpsizi. Ya Handan nasıl göz yumabildin sana yaptıklarına:(

"Bu karanlık ve bedbaht memleketin başından başına dolaşarak benden evvel gelen büyük ve güzel ruhların insanlara mirası olan şeyleri memleketimizin insanlarının ruhuna akıtacağım ve ruhum bütün arzuları ve kabiliyetleri ile memlekete dökülecek."

[Gökhan · Rating 3 out of 5]

Halide Edib, mektuplardan oluşan bir romana imza atmış Handan'da. Başlangıcında acaba Jön Türklerin mücadelesini anlatan bir casusluk romanı mı okuyacağız deyip heyecanlandım romanın gidişatından. Ancak umduğum gibi çıkmadı. Zaman zaman abartılı bir duygusallığa varan ifadelerle dolu mektuplar aracılığı ile hastalıklı bir aşka sahne olan bir evlilik ve gizli bir yasak aşkın hikâyesini dinledik. Yeşilçam melodramlarından biri gibiydi roman. Halide Edib'in insan psikolojisini yansıtma konusunda çok başarılı bir yazar olduğunu düşündüm yine bu romanı dinlerken.
Seslendirmeyi yapan Başak Meşe de çok güzel bir iş çıkarmış. Karakter seslendirmelerindeki ton farkı ve duyguları aktarma anlamında çok başarılıydı.

[Joy · Rating 4 out of 5]

Ah Handan’ın kocası ne o öyle ya ( adını anıp pirim vermek istemiyorum) tarihin ilk manipülatif, toxic bencil boku. Ben gelmeyeceğim ama sen beni bir köşede bekle ne demek ya. Handan da azıcık şey yani. Bassana tekmeyi. Handan’ın son sayfaları hele inanılmazdı. Onu sevmek pahallıya geldi bana, öyle oldu be güzelim valla.

[Janset · Rating 5 out of 5]

she could have been Nazim but her only fault was being a woman

[Rümeysa · Rating 5 out of 5]

edit: ben bu kitap üzerine bir video-essay yapacağım. çok içselleştirdim maalesef ki

müthiş ya

akıcı, karakter yolculukları ve gelişimleri çok net gözleniyo, hikayenin içine pat diye giriyorsunuz çünkü sanki dedikodu dinliyormuşsunuz gibi bi şey, osmanlı türkçesi inanılmaz estetik ve halide edipin uslubu harika

defalarca kere gagged me

dramatik trajik komik ve entrikalı ve baya hissettiriyo her şeyi✍🏻

ben bu kitaba nasil objektif bakip analizlicem ya son 5 sayfadaki osmanlicilar bile cok canimi sikti

[Ozlem Bahar Oc · Rating 4 out of 5]

Kitabın son bölümü “Handan’ın Tahassüsleri” bile sadece okumaya değer. Ne kadar incelikli, derin ve etkileyici.