Susters van Eva

by Dalene Matthee

Wat het Jessie de Waardt besiel om haar babadogtertjie in 'n kuil te verdrink nadat sy haar eers drooggemaak en gevoed het?

Genres: Fiction

262 pages, Hardcover

First published January 1, 1995

About the author

Dalene Matthee (nee Scott) matriculated in 1957 and went on to study music at a conservatorium in Oudtshoorn as well as at the Holy Cross Covent in Graaff-Reinet.

Before gaining fame and wide acclaim for her first "forest novel", she also wrote stories for magazines as well as two popular novels - ’n Huis vir Nadia (A House for Nadia) (1982) and Petronella van Aarde, burgemeester (Petronella van Aarde, Mayor) (1983).

Kringe in ’n bos (Circles in a forest) (1984), a novel about the extermination of the elephants and the exploitation of the woodcutters of the Knysna forest, was an international success. Two other highly successful "forest novels" followed: Fiela se Kind (Fiela's Child) in 1985 and Moerbeibos (The Mulberry Forest) in 1987. Fiela's Child and Circles in a forest were filmed. She also won numerous literary prizes for her works.

After a short sickbed caused by heart failure, she died in Mossel Bay, South Africa. She was survived by her three daughters; her husband, Larius, died in 2003.

Reviews

[Margitte · Rating 5 out of 5]

Dalene Mathee het afgewyk van haar historiese romans in hierdie boek deur te beweeg na sosiale kommentaar op 'n boeregemeenskap waarin die vroue sterk belig word en elke Afrikanervrou haarself in een van die hoofkarakters herken. Sommige lesers was woedend, en ander het 'n ommekeer in lewensbeskouing gemaak na die lees van die boek alhoewel dit op daardie stadium nie openlik gedoen was nie!

Die storie was dramaties, ingrypend, tragies, insiggewend, skokkend, ongelooflik maar bowenal verrykend. Die simboliek agter Jessie wat haar babadogtertjie verdink laat die leser verbysterd agteroorsit, maar as die boodskap in die boek reggelees word, word dit 'n boodskap aan alle vroue wat mekaar óf wil ondersteun, óf vertrap uit vrees vir die situasies wat hulle vir hulleself geskep het in 'n poging om geluk te vind.

"Wat het Jessie De Waardt besiel om haar babadogtertjie in 'n kuil te verdink nadat sy haar eers drooggemaak en gevoed het? Is dit nie teen 'n vrou se natuur om so iets te doen nie? En wie was die pa van die kind, wat elf maande ná haar man, Ses, se dood gebore is?

Hierdie vrae spook by die vroue op die Rôeveldse plase in Grootberg-se-Kloof terwyl Jessie by 'n bobbejaantrop skuil om die speurders te ontwyk. Haar verdwyning kwel ook die mans, want Jessie se aardse vroulikheid het elkeen van hulle kwesbaar gemaak.

Geleidelik, deur die oë van vier vroue, ontbou die verhaal van Jessie en Ses se saamwoon in liefde en haat, en van die geheime en hunkeringe in die vrouelewens waarmee hare verweef geraak het.....

....Susters van Eva is 'n onweerstaanbare roman oor 'n raaiselagtige moord en die raaisel van vrouwees. Dit bring 'n nuwe dimensie in Dalene Matthee se romankuns, en boei deur haar eiesoortige vertelwyse, verrassende insigte, en die integrasie van landskap en storie - veral die wyse waarop die bobbejane, met hul byna menslike optrede, by die gebeure betrek word."

Een van my gunsteling Dalene Mathee boeke. Ongelooflike boek wat ek baie sterk aanbeveel!

[De Wet · Rating 4 out of 5]

Vir my 'n moeiliker lees die tweede keer as die eerste keer destyds. Ek dink dalk is dit omdat die mensdom so hard besig is om al hulle ou agendatjies en movements en hashtags in mekaar se keelgate af te forseer deesdae en dat ek al so sat is daarvan dat die baie sterk feministiese invalshoek in die boek die keer so bietjie my nerwe geskraap het (nie dat dit nie waarhede aanspreek nie, natuurlik). Wys jou maar net hoe mens se ervaring van 'n boek kan verander met tyd. Steeds 'n sterk storie, net 'n bietjie anders aan my gesit in die huidige bestel van die samelewing as so 5 jaar gelede.

[Mareli Thalwitzer · Rating 5 out of 5]

Ek het nog nooit 'n Dalene Matthee boek gelees wat my met dieselfde emosies laat nie. In hierdie boek het ek oneindig simpatie gehad met al 3 vroue - Susters van Eva deur en deur. "So betaal ons elkeen ons deel aan die sondeskuld en sal ons aanhou betaal tot ons weer in die paradys is. Ons elkeen soek en smag na ons wederhelf en beter helfte. Ons Adam wat nie gekeer het dat ons die appel hap nie en ons vir Altyd sal verkwalik vir die sweet van sy aangesig"

[Amelia · Rating 4 out of 5]

Hierdie is een van daardie boeke wat jou aandag hou van die eerste oomblik af. Jy wil nie die boek neersit nie, want jy moet net eenvoudig weet wat volgende gebeur. Dit is ‘n tragiese verhaal wat jy nog lank aan dink nadat jy die laaste bladsy gelees het, maar dit gaan oor werklike probleme in ons lewe elke dag. Liefde, haat en vergifnis is die beste woorde wat ek kan gebruik om die boek op te som.

[Adèle Robbertze (Green)]

Sometimes the nature of man is stronger than the laws of man.
I loved this book where the roles women choose are beautifully evolving over time, each one different but with the same need - to be loved.

[Nicolize Cass · Rating 5 out of 5]

'n Gripping storie... kon nie neersit nie.

[Leandri Kruger · Rating 5 out of 5]

Dit sal een van my gunsteling boeke bly, elke keer wanneer ek dit lees speel dit van voor af met my emosies. Ek het bevind dat ek soms gelag het, gereeld hartseer gevoel het, soms was ek kwaad en ontsteld, ander kere weer geinteresseerd, en soms het ek verlore gevoel, maar die heeltyd het die boek met my emosies gespeel.

Die verhaal word vertel deur vier verskillende vrouens wat die leser toelaat om 'n eie opinie te vorm oor die gebeutenisse van die Kloof wat dit 'n baie indrukwekkende boek maak, Dalene Matthee dwing dus glad nie 'n opinie of 'n spesifieke standpunt af op die leser nie.

Jessie de Waardt - is die "outsider". Sy het groot geword in Cherrylane in die Kaap en het baie vinnig getrou met Ses de Waardt (na 3 maande) sommer in die hof, sy het maar 'n harde lewe gehad saam met Ses wat haar gereeld geslaan het vir verskeie redes, wat sy wel uitgelok het. Sy was lief vir die Kloof se berge en het 'n spesiale band met die bobbejane gehad. Sy het nie oor die weggekom met die ander vrouens in die Kloof nie, en al die mans het haar begeer. Die polisie is opsoek na Jessie nadat die geraamte van haar kind ontdek is in die Kloof. Ek hou veral van die volgende aanhaling van Jessie:

"Miskien is dit tog goed dat jou lewe eers by jou verbykom. Sodat jy kan sien waar jy bly staan het toe jy moes gehardloop het het. Gehardloop het toe jy moes gestaan het. Gelag het in plaas van gehuil het. Of andersom. Die verkeerde pad gevat het omdat jy in jou eie duisternis nie kon sien nie.
Miskien is die laaste taak voor jy doodgaan om jouself te vergewe...
Vir wat? Omdat jy wakker geword het? Omdat jy geleer het om te swem?
Sy soek nie vergiffenis nie. Van niemand nie.
Sy wil net 'n rukkie hier bo bly om haar hare te kam - om net sy te wees."

Cecelia de Waardt Hurter - die "feminis" (al haat sy die woord). Sy is getroud met Rolph Hurter alleenlik omdat dit vir hulle altwee voordelig sou wees, sy het die geld nodig gehad en hy het 'n gedeelte van haar land nodg gehad. Hulle het 'n dogter (Jalia) en 'n seun (Carljan). Cecelia is 'n merino-skaapteler, en glo dat 'n vrou nie onderdanig aan 'n man hoef te wees nie en dat vrouens onderdruk word deur mans. Sy sukkel deurgangs met die stryd en wil he dat 'n vrou 'n man se gelyke kan wees. Sy voel dat Jessie nie in die Kloof hoort nie en Ses nooit met haar moes getrou het nie en dat Louise 'n pateet is. 'n Goeie aanhaling uit een van Cecelia se gedeeltes:

"Daar was 'n tyd toe sy gedink het Ses en Jessie gaan mekaar vernietig. Dit verwelkom het toe Jessie haar goed vat en loop. En toe? Toe kom sy terug. Hoekom? Omdat sy gedink het sy kan alles met naai regmaak? Skuil daar agter Louise se aangeverfde soetheid dieselfde moetief? Maak elke vrou haar eie blikswaard om mee te veg vir 'n regverdige bestaan op aarde?"

Louise de Waardt - die "aktrise". Louise is getroud met Karel de Waardt, hulle het drie kinders, 'n dogter en twee seuns. Haar man is betrokke by politiek en 'n raadslid van verskeie plekke wat beteken dat sy altyd moet onthaal en moet omsien na Karel se benodighede. Sy voel sy moet al die maskers dra om die perfekte persoon te wees. Sy voel aanhoudend asof sy op die rand van 'n ineenstorting is en of niemand omgee oor hoe sy voel nie. Sy wens sy kon soos Cecelia gewees het en gese het hoe sy voel, en sy voel dat Jessie onbereikbaar was al het sy probeer om vriendelik te wees met haar. Sy was smoorverlief op Ses gewees. Die aanhaling uit een van Louise se gedeeltes uit het my nogals geraak:

"Sy draai om en ry terug. "Ek dink dis wonderik dat julle haar so bystaan, sy is so verskriklik alleen."
"Sy's nie alleen nie. Ses is daar."
"ekskuus?'
"Sit by haar op die kooi."

Sofia - die "beter weter". Sy is getroud met Henrik en hulle het 'n dogter Tarrie en 'n seun Johannes. Sofia dink sy sou 'n beter wit mens gewees het as al drie die wit vrouens van die Kloof. Sy maak skoon in Cecelia, Louise en Jessie se huise en weet wat in elkeen se huis en huwelik aangaan en het vir Cecelia, Ses en Karel help grootmaak. Sy sal 'n ding reguit se soos dit is. Maar het ook allerhande bygelowe. Sofia het vir Jessie deur die jare probeer help deur haar wysheid te deel en haar te help wanneer sy sien sy sukkel, toe die polisie vir Jessie kom soek het, het Sofia eerder hulle op 'n dwaalspoor probeer sit sodat die polisie haar nie opspoor nie. Sofia het 'n baie sagte plek vir Jessie.

"Rolph het haar 'n woord geleer: paradoks.
Sy wou die dag van hom weet of 'n man 'n vrou kan haat omdat hy haar liefhet. Soek sommer hoop. Soms het sy gestaan en skottelgoed was of iets, dan sit Ses by die tafel sy pyp en rook, en as sy omkyk, sien sy hy kyk na haar soos iets wat vir hom mooi is. Dan kyk hy weg. Of staan op en loop. Asof hy bang is sy't gesien.
Die lewe, Jessie, "se Rolph,"bestaan uit raaisels waaraan ons moet kou om van on babatande ontslae te raak. Dit word genoem paradokse."
"Wat beteken dit?" Dit was maklik om met Rolph te praat.
"'n Leuen kan ook soms 'n waarheid wees; 'n waarheid soms 'n leuen," se hy.
Dit het verkeerd geklink, maar reg gevoel. "Hoe weet jy wanneer waarheid nie die waarheid is nie?"
"Wanneer die paradoks deurgekou is."

Vir my was die boek hartseer op die ou end omdat ek besef het met watse seer Jessie die heeltyd mee rond geloop het. Haar lewensverhaal was in werklikheid 'n tragedie. Jessie en Ses was lief vir mekaar op die verkeerde manier, hulle het die liefde en haat vir mekaar gehad wat mekaar vernietig het, en toe hulle uiteindelik mekaar gevind het, het sy siekte hom weggevat van haar af. Hy het toe alles vir haar gegee wat syne was wat hy nooit vir haar wou gegee het toe hy lewendig was nie wat gewys het dat hy eintlik lief was vir haar. Net toe Jessie bevryding gekry het, toe is dit weggeneem van haar deur die feit dat sy verkrag word en geboorte gee aan 'n kind met 'n gesplete verhemelte. Jessie het geglo die kind sal nooit "heel" kan wees nie al vat sy die kindjie dokters toe, want van binne af sal die kind nooit heel kan wees nie en dat die beste uitweg sal wees vir die kind om nie te lewe nie. Sy wou nie die kind vermoor het nie, sy wou net nie gehad het die kind moet pyn beleef soos sy nie. Jessie het gedink dat dit die enigste manier is wat die kind "heel" sou wees.

Die karakterontwikkeling in die boek is baie goed, en mense sien ook dat elke karakter gebroke is op hulle eie manier, elkeen het hulle eie struikelblokke, dinge waarmee hulle innerlik worstel. Net soos wat elke persoon in werklikheid verskil, verskil elke karakter in die boek as gevolg van gebeurtenisse in hulle lewens wat hulle gevorm het.

[Carolien · Rating 4 out of 5]

Die storie fokus op die lewens van 4 vroue in 'n afgeleë kloof in die 1980s. Cecelia de Waardt is 'n top merino-teler wat vir erkenning en oorlewing moet veg in die manlike landbousektor. Haar huwelik was 'n kombinasie van gerief en 'n beperkte keuse. Louise is met Cecilia se broer, Karel, getroud en probeer om die perfekte vrou vir 'n toekomstige parlementslid te wees terwyl haar kinders hulle eie paaie gaan. Jessie het met Karel se stiefbroer, Ses, getrou tot groot skok van die familie wat haar beskou as nie goed genoeg nie. Souf werk by almal en ken die De Waardts van kindertyd af. Nou word Jessie gesoek vir moord en sy het verdwyn en die hele kloof is gespanne. Ek is vinnig meegevoer en het baie simpatie vir al die karakters ontwikkel. Die wêreld is nooit eenvoudig swart en wit nie en hierdie boek het baie skadus van grys. Ek verstaan dat dit 'n opskudding veroorsaak het toe dit gepubliseer is en amper 30 jaar na publikasie kan mens verstaan hoe radikaal die uitbeelding van die vroue en hulle begeertes was op die tydstip.

[Heidi de Goede · Rating 5 out of 5]

Liewe land! Puik en powerful.

[Wayne Jordaan · Rating 4 out of 5]

After finishing the book, I was not sure how to rate it. I liked the storyline and could relate to the setting. Four women in a small conservative farming community trying to break the fetters of convention, with the main storyline revolving around Jessie, an unconventional inkommer (immigrant) who married into the family of Cecilia and Louise. The last member of the quartet is Souf, a woman of colour that works as a housekeeper on the family farms.

The book, written in 1995, soon after the first democratic elections in South Africa, must have stirred up lots of controversy, not just in small farming communities which are generally accepted to be more conservative than urban counterparts, because the author touches on a range of controversial subjects, ranging from filicide, abortion, infidelity and adultery, rape, sexual freedom, land ownership and restitution, nature conservation among others. In 1995 South Africans were busy contributing to a new constitution where consensus was sought on an approach and a position on a number of these. In addition, ‘respectable’ folks do not use that type of language or even discuss those issues. Dalene Matthee succeeded in her use of humour to lighten the mood, without undermining the seriousness of the circumstances pertaining to Jessie.

So why struggle with the rating? I was not happy with the denouement. Cecelia, upon realising that her achievements will never be recognised in the male-dominated breeding sphere, decide to change the structure of the local society by replacing her male workforce with women. Why not make the women partners in a new venture? Why cannot Elsie bequeath the farm to Souf and her family? And Louise? Throwing in the towel on her bid for freedom, because her husband is taking her with him to Parliament, thereby just relocating the site of her restricted lebensraum..

I will definitely read the other works of Dalene Matthee, and I will recommend Susters van EvaSusters van Eva to other readers, especially Afrikaans ones.

[Anthea Harms · Rating 5 out of 5]

Nie die normale Dalene Matthee nie maar 'n goeie boek. Vloei vinnig en as jy eers die karakters ken dan weet jy somme van die eerste paragraaf af wie nou onder bespreking is. Jessie kom krap alles om in die Kloof maar sy kom maak alles reg ook. Leer elkeen wie en wat hulle is. Baie goed geskryf.'n Kannie neersit boek. Goed ontwikkelde karakters en stories wat mooi opbou en op die einde ontknoop.

[Salomé Botha · Rating 3 out of 5]

Nie wat ek gedink het nie, hartseer, frustreerd, maar daar is ook bekende goed wat ek beleef.

[Jacoleen · Rating 3 out of 5]

Nie soos ek Dalene Matthee ken
Bietjie onvanpas en skokkend ,maar dalk was dit die idee.

[Brendon McCarthy · Rating 5 out of 5]

Uitstekend. Was mal oor die feministiese boodskap en oor hoe sy toksiese manlikheid aangespreek het. Beslis een van Matthee se beste boeke. Ten sterkste aanbeveel al was die einde 'n bietjie stomp.

[Nina · Rating 5 out of 5]

Een van my gunstelinge! Sal dit oor en oor lees!!

[Cisca Human · Rating 5 out of 5]

My favourite author and a story worthy of a reread.