Jugend in Wien

by Arthur Schnitzler

E-Book

Genres: Biography, Nonfiction, Autobiography, German Literature, History

242 pages, Kindle Edition

About the author

Arthur Schnitzler was an Austrian author and dramatist.

The son of a prominent Hungarian-Jewish laryngologist Johann Schnitzler and Luise Markbreiter (a daughter of the Viennese doctor Philipp Markbreiter), was born in Vienna in the Austro-Hungarian Empire, and began studying medicine at the local university in 1879. He received his doctorate of medicine in 1885 and worked at the Vienna's General Hospital, but ultimately abandoned medicine in favour of writing.

His works were often controversial, both for their frank description of sexuality (Sigmund Freud, in a letter to Schnitzler, confessed "I have gained the impression that you have learned through intuition — though actually as a result of sensitive introspection — everything that I have had to unearth by laborious work on other persons")[1] and for their strong stand against anti-Semitism, represented by works such as his play Professor Bernhardi and the novel Der Weg ins Freie. However, though Schnitzler was himself Jewish, Professor Bernhardi and Fräulein Else are among the few clearly-identified Jewish protagonists in his work.

Schnitzler was branded as a pornographer after the release of his play Reigen, in which ten pairs of characters are shown before and after the sexual act, leading and ending with a prostitute. The furore after this play was couched in the strongest anti-semitic terms;[2] his works would later be cited as "Jewish filth" by Adolf Hitler. Reigen was made into a French language film in 1950 by the German-born director Max Ophüls as La Ronde. The film achieved considerable success in the English-speaking world, with the result that Schnitzler's play is better known there under Ophüls' French title.

In the novella, Fräulein Else (1924), Schnitzler may be rebutting a contentious critique of the Jewish character by Otto Weininger (1903) by positioning the sexuality of the young female Jewish protagonist.[3] The story, a first-person stream of consciousness narrative by a young aristocratic woman, reveals a moral dilemma that ends in tragedy.
In response to an interviewer who asked Schnitzler what he thought about the critical view that his works all seemed to treat the same subjects, he replied, "I write of love and death. What other subjects are there?" Despite his seriousness of purpose, Schnitzler frequently approaches the bedroom farce in his plays (and had an affair with one of his actresses, Adele Sandrock). Professor Bernhardi, a play about a Jewish doctor who turns away a Catholic priest in order to spare a patient the realization that she is on the point of death, is his only major dramatic work without a sexual theme.
A member of the avant-garde group Young Vienna (Jung Wien), Schnitzler toyed with formal as well as social conventions. With his 1900 short story Lieutenant Gustl, he was the first to write German fiction in stream-of-consciousness narration. The story is an unflattering portrait of its protagonist and of the army's obsessive code of formal honour. It caused Schnitzler to be stripped of his commission as a reserve officer in the medical corps — something that should be seen against the rising tide of anti-semitism of the time.
He specialized in shorter works like novellas and one-act plays. And in his short stories like "The Green Tie" ("Die grüne Krawatte") he showed himself to be one of the early masters of microfiction. However he also wrote two full-length novels: Der Weg ins Freie about a talented but not very motivated young composer, a brilliant description of a segment of pre-World War I Viennese society; and the artistically less satisfactory Therese.
In addition to his plays and fiction, Schnitzler meticulously kept a diary from the age of 17 until two days before his death, of a brain hemorrhage in Vienna. The manuscript, which runs to almost 8,000 pages, is most notable for Schnitzler's cas

Reviews

[Joyce · Rating 5 out of 5]

Wonderful autobiography for people who love Arthur Schnitzler and the fin de siècle of Vienna. For others it might not be as interesting.
What was new for me was the Waidhofen Manifesto of mid 1880's Austria. It is said that more and more German Nationalistic Austrians would taunt and also physically assault Jews, especially at Universities. Because of this, the Jewish students became especially adept at fencing. As a consequence, Jews were barred from joining student organizations and fraternities. Schnitzler quotes from the Waidhofen Manifesto: "Everyone of a Jewish mother, every human being in whose veins flows Jewish blood, is from the day of his birth without honor and is void of all the refined emotions... He is ethically subhuman." Sounds like that "other Austrian" could have written this 44 years later while he was in jail. Antisemitism in Austria is unfortunately very much a part of their history, even though Emperor Franz Joseph was not a part of it.
Again, if one doesn't know Arthur Schnitzler it probably would be better to start with one of his short stories or dramas. But if you love him as I do - go for it!!

[Το Άθχημο γατί του θενιόρ Γκουαναμίρου · Rating 5 out of 5]

Είναι λοιπόν βαρετό αυτό το βιβλίο; Στο επίμετρο της Τατιάνας Λιάνη (σελ.382) τίθεται το ίδιο ερώτημα:

«Είναι γεγονός ότι η αυτοβιογραφία του Σνίτσλερ χαρακτηρίζεται από μια λεπτολογία και μια εμμονή στην, ανούσια κάποιες φορές, λεπτομέρεια, από την οποία πάσχουν αρκετές αυτοβιογραφίες που βασίστηκαν στο ξαναδούλεμα των ημερολογίων του εκάστοτε συγγραφέα.»

Μάλιστα αναφέρει στο ίδιο σημείο την πρόταση μιας ερμηνεύτριας του Σνίτσλερ να δούμε την αυτοβιογραφία του, ως μια προσπάθεια «αυτοθεραπείας». Προσωπικά δεν με κούρασε, αλλά μου θύμισε ένα συνδυασμό ανάμεσα στα ημερολόγια του Κάφκα με την υποχονδρία και την αφόρητη μελαγχολία του και την υστερική εμμονή που έβγαζε η Πηνελόπη Δέλτα στις δικές της «Ενθυμίσεις». Ωστόσο τόσο τα ημερολόγια του Κάφκα, όσο και τα ημερολογιακά κείμενα της Δέλτα, τα έχω σε περίοπτη θέση στη βιβλιοθήκη μου, διότι ξεδιπλώνουν αποκαλυπτικά τον ψυχισμό των συγγραφέων τους και αναπαριστούν με ακρίβεια το πνεύμα και την ατμόσφαιρα της εποχής τους. Την ίδια ακριβώς γνώμη έχω και για τη «Νιότη στη Βιέννη» του Σνίτσλερ.

Ποιος είναι λοιπόν ο Άρτουρ Σνίτσλερ; Είναι ο συγγραφέας – εκτός των άλλων – του Traumnovelle μιας νουβέλας στην οποία βασίζεται η ταινία Eyes Wide Shut του Κιούμπρικ. Είναι Εβραίος, αυστριακός, γιος διάσημου και πάμπλουτου γιατρού που κουράρει κυρίως λόγω ειδικότητας – λαρυγγολόγος – ηθοποιούς του θεάτρου. Η αυτοβιογραφία του χωρίζεται σε επτά ενότητες από τα 1862 έως το 1889, ως την ηλικία δηλαδή των 27 ετών, λίγο πριν αρχίσει να γίνεται γνωστός ως συγγραφέας.

Είναι πλούσιος, αφόρητα βαριεστημένος, διακατέχεται από μια αστείρευτη διάθεση για ερωτικές και σεξουαλικές περιπέτειες και είναι υποχρεωμένος να σπουδάσει ιατρική για να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του πατέρα του. Στην ουσία ζει μια όμορφη ζωή, προστατευμένος και οικονομικά εξασφαλισμένος, μέσα σε μια οικογένεια όπου μεγαλώνει με αγάπη και αρκετή υπερπροστασία, έχει φίλους, κάνει ταξίδια σε Αυστρία και Ευρώπη και γνωρίζεται με αρκετούς καλλιτέχνες και διανοούμενους της εποχής του.

Πέρα λοιπόν από τα να απαριθμεί το κάθε φλερτ και δεσμό που έκανε ως την ηλικία των 27 ετών δίνει πολλές και ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη ζωή της μεγαλοαστικής κοινωνίας στη Βιέννη του 19ου αιώνα. Εκεί όπου ο ακραίος γερμανισμός γεννά έντονα αντισημιτικά αισθήματα, που συνεπάγονται κοινωνικούς διαχωρισμούς και συγκρούσεις αλλά και μια περιχαράκωση της εβραϊκής ταυτότητας:

«Το ζήτημα ήταν την εποχή εκείνη για τους νέους, κυρίως για εμάς τους Εβραίους, ιδιαίτερα επίκαιρο, μιας και ο αντισημιτισμός εξαπλωνόταν όλο και περισσότερο στους φοιτητικούς κύκλους. Οι εθνικογερμανικοί σύνδεσμοι είχαν αρχίσει να απομακρύνουν από τις τάξεις τους κάθε Εβραίο ή εβραϊκής καταγωγής φοιτητή. Κάθε άλλο παρά ασυνήθιστο φαινόμενο ήταν οι μαζικές συγκρούσεις στους δρόμους κατά τη διάρκεια του καθιερωμένου σαββατιάτικου πρωινού περιπάτου καθώς και το βράδυ την ώρα της εξόδου σε ταβέρνες και μπιραρίες ανάμεσα στους αντισημιτικούς φοιτητικούς συνδέσμους και τις φιλελεύθερες ενώσεις και ομάδες, μερικές από τις οποίες αποτελούνταν κατά μεγάλο μέρος από Εβραίους (καθαρά εβραϊκοί μάχιμοι σύλλογοι δεν υπήρχαν τότε)». (σελ 174)

Το ενδιαφέρον μάλιστα είναι πως ο Σνίτσλερ θεωρεί πως η γέννηση του σιωνισμού, ως έναν βαθμό, προκύπτει από τα ίδια αίτια που προκάλεσαν την δημιουργία του εθνικιστικού γερμανισμού, και αναφέρεται στο αλλόκοτο παράδειγμα του Τέοντορ Χέρτσλ.

Σεξουαλικότητα και υποχονδρία, έρωτας και ενοχή, ανάγκη για συντροφικότητα και τάσεις φυγής, είναι οι αντιθέσεις που χαρακτηρίζουν τον συναισθηματικά ανίκανο να ωριμάσει, αφόρητα συμπλεγματικό και ψυχολογικά καταπιεσμένο νεαρό Άρτουρ. Ο φροϋδικός «φόνος του πατέρα» καθαρά – εννοείται – μέσα από την ψυχαναλυτική θεωρία, αποτυπώνεται με τρόπο παραστατικό μέσα από την ανταγωνιστική σχέση του Άρτουρ με τον πατέρα του, ο οποίος είναι και ο υπαίτιος, ως ένα βαθμό, για την τροπή που παίρνει η ερωτική ζωή του γιου του, για όλα τα τραύματα που θα στερήσουν από τον νέο την ικανότητα να δίνεται χωρίς το άγχος μιας «παραδειγματικής τιμωρίας»:

«Τελικά ο πατέρας μου με έσυρε στο γραφείο του και μου έδωσε να ξεφυλλίσω τους τρεις μεγάλους κίτρινους άτλαντες του Καπόζι για τη σύφιλη και τις δερματικές παθήσεις, για να γνωρίσω ιδίοις όμμασι τις πιθανές συνέπειες ενός έκλυτου βίου μέσα από εκφοβιστικές εικόνες. Κι η θέα των εικόνων αυτών έμεινε για καιρό ολοζώντανη μέσα μου. Σ’ αυτό ίσως χρωστάω το γεγονός ότι προστάτεψα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα τον εαυτό μου από ολισθήματα και κυρίως ότι έκρινα σκόπιμο να αναστείλω τις επισκέψεις μου στην Εμιλί και τις συναδέλφους της στο σινάφι. Όσο καλές κι αν ήταν οι προθέσεις που είχαν οδηγήσει τον πατέρα μου στο εγχείρημά του και όσο κι αν είναι ανεδαφικό να αρνηθεί κανείς ολοκληρωτικά το μερίδιο του πατέρα μου στην επιθυμητή επιτυχία, και μόνο για την κάπως ύπουλη μέθοδο που είχε χρησιμοποιήσει του κράτησα για καιρό κακία». (σελ. 96)

Μέσα σε όλα αυτά η συγγραφική δραστηριότητα είναι ταυτόχρονα τρόπος εκτόνωσης αλλά και πηγή νέου άγχους. Σε ηλικία 18 ετών αναφέρει πως είχε ήδη γράψει 23 ολοκληρωμένα δράματα κι άλλα 13 αρχινισμένα. Συχνά κάνει έμμετρες ημερολογιακές καταγραφές και προσπαθεί να αποτυπώνει στο χαρτί τα περιστατικά και τα πρόσωπα που του προκαλούν έντονες εντυπώσεις. Όλα αυτά τα ξαναδουλεύει και τα επεξεργάζεται. Θα αποτελέσουν το υλικό για πολλά από τα μελλοντικά αριστουργήματά του. Η ιατρική που σπουδάζει με το ζόρι ποτέ δεν θα τον κερδίσει. Μέσα από την τέχνη, συνήθως αξιοποιώντας την θεατρική διαλεκτική και την μικρή φόρμα (νουβέλες) θα αναζητήσει μια κάθαρση, χωρίς, ενδεχομένως, να την πετύχει ολοκληρωτικά.

Είναι άνθρωπος που αγαπάει την πρωτοπορία και τις νέες ιδέες και τεχνικές. Σε κάποιο σημείο αναφέρει τα πειράματά του, με ιατρικό χαρακτήρα, επάνω στον υπνωτισμό με χρήση κάποιων μέντιουμ, τα οποία αξιοποιεί για να βγάλει επίσης και διάφορα συμπεράσματα ψυχολογικού τύπου. Ο ίδιος αυτοπροσδιορίζεται μάλλον ως αγνωστικιστής και αναφέρει πως:

«Αν υπήρχε Θεός τότε ο τρόπος με τον οποίο οι πιστοί τον τιμούν θα αποτελούσε βλασφημία [...] Είναι άτοπο να λέμε ο Θεός θέλει. Εμείς θέλουμε, ο Θεός είναι υποχρεωμένος». (σελ.107).

Υπάρχει μια ελαφριά τάση δεισιδαιμονίας μέσα του, κυρίως μια ανάγκη να δίνει σημασία σε σημάδια και οιωνούς όπως στην περίπτωση ενός τραγουδιού που ακούει σε ένα νυχτερινό κέντρο το οποίο τον κάνει να μελετήσει ένα συγκεκριμένο κεφάλαιο για τις εξετάσεις που δίνει την επομένη – κι όντως έτσι πετυχαίνει να πάρει έναν καλό βαθμό ή όπως στην περίπτωση με τους αριθμούς των δωματίων στο πανδοχείο της αγαπημένης του Όλγας.

Ο Σνίτσλερ υπήρξε ένας ευαίσθητος άνθρωπος ο οποίος υπέφερε από μια αξιοπερίεργη μορφή αναισθησίας, η οποία κατά βάθος ήταν ένας τύπος καμουφλαρισμένου πανικού που τον έκανε να θέλει πάντα να αποστασιοποιείται από όλα όσα δυσκολευόταν να διαχειριστεί. Υπήρξε υπερβολικά καλομαθημένος και ίσως από μία άποψη να μην είναι τυχαίο που ίδιος σταμάτησε σε εκείνο το σημείο την αυτοβιογραφία του, δηλαδή στα χρόνια της νιότης. Ένα αιώνιο, ταλαντούχο παιδί, αδιάκοπα αγχωμένο για να εκπληρώσει τις προσδοκίες των άλλων, ένας ακυρωμένος ενήλικας που χρειάστηκε να αναμετρηθεί με τον φόβο της μετριότητας.

[Jorge · Rating 4 out of 5]

Un precoz y persistente escritor de obras de Teatro que posteriormente llegó a ser conocido más bien por sus novelas, ahora nos deleita con este libro de recuerdos de su juventud en una de las ciudades más encantadoras de Europa, en una época dorada para las artes, la ciencia y digamos que también para la hedonista y un tanto libertina vida social. Quien haya vivido en Viena el final del siglo XIX y principios del XX, fue sin duda un ser afortunado y Arthur Schnitzler (1862-1931) lo fue y además nos da la oportunidad de “vivir” en esa Viena de fin de siglo a través de esta obra.

Arthur Schnitzler, brillante y prolífico escritor judío-vienés, a mi juicio un tanto infravalorado en el mundo de las letras y opacado por otros grandes talentos de esa majestuosa Viena de antes de la primera guerra mundial, como lo fueron: Stefan Zweig, Joseph Roth, Hugo Von Hofmannsthal, Gustav Mahler, Gustav Klimt, Sigmund Freud, Franz Werfel y muchos personajes más que conforman el mito sentimental de la dorada sangre vienesa y que por cierto ninguno de ellos aparece en estas memorias.

Bajo la égida del Emperador Francisco José I, las ideas liberales y el pensamiento democrático, así como las tendencias nacionalistas ganaban terreno. Por otro lado se procuraba un imperio multiétnico, poliglota y multinacionalista en donde varias etnias, culturas, idiomas y costumbres podían convivir en buena forma. También empezaba a surgir con fuerza el antisemitismo. Todo esto forma parte del entorno vital de nuestro escritor, a excepción de aproximadamente sus últimos 12 años de vida, en donde el orden mundial toma otros derroteros. Estos últimos años no están incluidos en esta obra autobiográfica ya que la misma abarca sólo hasta el año 1889.

Sabido es que una de las características principales en las novelas de este Judío-Vienés es su escrupuloso análisis sicológico que despliega en sus personajes y al que en su momento el propio Freud le dedicó comentarios elogiosos. En esta autobiografía, describe a sus congéneres con gran detalle y no exentos de ese ese profundo análisis sicológico. El autor utiliza largas, muy largas oraciones que a veces nos hacen embrollarnos un poco y que pueden llegar a abarcar casi medias páginas en este nutrido texto. Su estilo es elegante, prolijo y sazonado con detalles llenos de una corrosiva ironía.

En la primera parte de esta autobiografía, Schnitzler se dedica a mostrarnos sus vivencias durante sus años mozos, los lugares que frecuentaba que fueron básicamente su casa y la escuela, alternando con inocentes lugares de esparcimiento; también nos enumera su precoz producción literaria enfocada primordialmente al teatro y en menor escala a la poesía; igualmente nos da cuenta de sus relaciones de amistad y primeros amoríos.

La obra crece en interés a la par que su vida se va diversificando y su mundo se expande hacia otras sensaciones y experiencias, lo cual es narrado de forma magistral, elegante, detallada y con un sentido del humor que hace muy agradable la narración.

El Dr. Schnitzler, nos revela su vida acomodada, sus innumerables conquistas y aventuras amorosas, la inconstancia de sus estudios, sus dudas e inquietudes en el desarrollo de su actividad profesional como médico, las difíciles relaciones con su padre, su inclinación a la libertad y disipación, sus aficiones, su proclividad a las distracciones sociales y su definitivo llamado de su vocación de escritor. Esta vocación se le manifestó desde temprana edad, pero se decidió sólo más tarde, venciendo sus temores, sus dudas y las fuertes influencias familiares y sociales que nos hacen a veces ir por caminos seguros y que gozan de la aceptación de nuestros seres cercanos, pero no por completo de la nuestra. Afortunadamente Schnitzler tuvo la decisión y el tino para dedicarse a deleitarnos con sus letras.

Toda ese temor opresivo y esa angustia que rondaron su vida durante sus años por la falta de una verdadera pasión que guiara su vida con entusiasmo, el autor lo sabe plasma con nitidez y franqueza y podemos un poco vernos reflejados en esas dudas que casi todos nosotros, por no decir todos, hemos sentido en algún momento de nuestra vida; en especial en esos años de definición, de inseguridad ante el futuro y de extravíos existenciales que se presentan en los años de juventud en los cuales tenemos que fijar con claridad el resto de nuestras vidas. Schnitzler nos pone en blanco y negro estas sensaciones de la siguiente manera:

“¿Acaso en aquella existencia iluminada interiormente con tanta precariedad por múltiples lucecillas titilantes no caía ningún potente rayo del exterior que se impusiera a todas ellas durante unos minutos? Y aunque no hubiera ningún dios en el que verse definido y confortado, ¿no había al menos una tierra, de cuyo suelo extraer fuerza y vida, una patria de la que sentirse hijo, con o sin orgullo; no había una historia, esa historia universal que jamás se detiene y que pasa silbando junto a nuestros oídos en tanto que nosotros pasamos por el mundo con la rapidez de un instante?"

Una autobiografía con el sello Schnitzler muy bien lograda que se deja leer fácilmente y que, como se dijo, nos coloca en aquella Viena majestuosa, con todas sus costumbres, sus ritos y su mundo artístico y galante.

No debe ser fácil traducir del alemán al español esta obra por varias razones, sin embargo el trabajo de Isabel García Adánez (Madrid, 1972) es de destacarse, aunque desde mi humilde opinión podría mejorarse en lo relativo a la sintaxis ya que en ocasiones las muy largas frases están un poco mal dispuestas haciendo sólo por momentos difícil la lectura. Entre otras distinciones, a la traductora le fue concedido, en el año 2006, el Premio Esther Benítez a la mejor traducción por La Montaña Mágica de Thomas Mann.

[Will · Rating 4 out of 5]

Primary source material for fin de siecle Vienna. It provides important cultural background for liberal, decadent Vienna in the late 19th century. This autobiography does not, in my opinion, reflect what is good and admirable about Europe, then or now. If you read autobiographies/memoirs in order to find traits and characteristics in people that you want to emulate, this is not really the book for you. But if you are interested in getting a cultural snapshot of Vienna from this time period, this book is a helpful source. Some themes include pre-Lueger anti-semitism in Vienna (the author himself was Jewish), Viennese coffee house culture, carnival season (balls, dancing, festivals), adultery/sexual promiscuity, dueling, suicide, student life, military culture, and 19C medical training and practice. Recurring locations/settings include Volksgarten, Burgtheater, Rathauspark, Prater, University of Vienna, Cafe Central, Baden (resort), Ischl (resort), Reichenau, and Hungary. Other items of note for a Vienna history enthusiast include fiacres, Schönbrunn, Schneeberg, Vienna Woods, Klosterneuberg, Votivkirche, Minoritenkirche, claque in theatre (p. 84), Zentralfriedhof, interest in "aristorcratic bearing" and "elegance," pastries, classical music improvisation, recreational duet playing, and middle-class Viennese education.

[Dieter · Rating 4 out of 5]

Eigentlich nur als Hintergrundlektüre fürs Einstudieren der Rolle des Theodor in der "Liebelei" gedacht, hat mich diese vom bereits berühmten Schnitzler retrospektiv verfasste Jugend-Autobiographie trotz ihres bisweilen lexikalischen Charakters sehr fasziniert. Sie wirft gerade durch die Sorglosigkeit des Erzählens ganz neues Licht auf das Wien kurz vor 1900, vor allem auf die Rolle der klein- und großbürgerlichen Frauen, aber auch auf die der wohlhabenden Studiosi wie Schnitzler. Dass Ehefrauen selbstverständlich Affären hatten und auf Reisen bisweilen von Mann und Liebhaber begleitet wurden, hat mich jedenfalls einigermaßen überrascht... Und am Ende muss man die erstaunte Frage stellen, ob es im Wien der 1880er und 1890er Jahre noch Frauenlippen gab, die von Schnitzler ungeküsst blieben - an ihm wäre es jedenfalls nicht gescheitert!

[Gerasimos Evangelatos]

Ενδιαφέρον χρονικό της Βιέννης του τέλους του 19ου αιώνα. Ωστόσο η τελεία μπαίνει εντελώς παράδοξα πριν την έκδοση των πρώτων έργων του Σνίτσλερ, αφήνοντας έξω το σύνολο του λογοτεχνικου του έργου και περιορίζοντας τον αναγνώστη κατά κύριο λόγο στις αλλεπάλληλες νεανικές (και ολίγον βαρετές) ερωτικές του περιπέτειες.

[Claudia · Rating 4 out of 5]

auch kein guter nicht, der Herr Schnitzler...