De lezer volgt de familie Craets-Goldeweyn zo'n zestig jaar lang in een wereld die verandert en daarmee onzekerheid en angst oproept door het verdwijnen van het vertrouwde en het onontkoombare nieuwe dat zich opdringt. Het opkomende socialisme, de emancipatie van de vrouw, de fiets waarop zelfs dames rijden en daarna de auto, de groeiende techniek, andere literatuur, muziek, toneel, de aantasting van de standenmaatschappij - het zijn verschijnselen waar de familie Craets en haar cercle niet omheen kunnen, waar zij een weg in moeten vinden. De een kan dit beter dan de ander en het is boeiend te zien hoe Ina Boudier-Bakker de verschillende houdingen illustreert door heel perse reacties van haar personages. 'De klop op de deur' is een ode aan Amsterdam, de stad waarin Ina Boudier-Bakker opgroeide. Net als Annette en Frederik Craets woonde het echtpaar Bakker-Holm in zijn eerste huwelijksjaren aan de Weteringschans, waar Ina geboren werd. De Bakkers keken toen nog uit op weilanden met koeien, waarin later het Rijksmuseum zou verrijzen. Veel van de grote veranderingen die Amsterdam eind negentiende, begin twintigste eeuw doormaakte, komen in 'De klop op de deur' ter sprake. Ze geven met soms vermakelijke details een interessant beeld van de groeiende hoofdstad en van de reacties daarop van haar inwoners. Veel aandacht geeft Boudier-Bakker aan het Amsterdamse muziekleven; zij wekt dirigenten, componisten en zangers tot leven. Zij putte uit soms uitgebreide krantenverslagen van evenementen, maar ook uit anekdotes uit eigen of doorvertelde herinnering. Zo is 'De klop op de deur' ook een historische bron geworden, niet zozeer wat feiten betreft als wel waar het om sfeer en mentaliteit gaat. De details die zij noemt over de bouw en opening van het Concertgebouw bijvoorbeeld, door veel Amsterdammers met scepsis begroet, kleuren de geschiedenis. Meer dan in de tijd waarin het boe
Contemporary critics saw her works as watered down naturalism about family life. Describing her works with the terms "living room realism" or "lady's novels".
Wat een geweldig en magnifique boek is dit toch. Een familiegeschiedenis die begint in 1858 als Annetje Goldewijn een meisje van een jaar of tien is, en we eindigen ergens in de jaren ' 20. Maar naast de familiegeschiedenis, Annetjes huwelijk met Frederik Craets, hun kinderen en kleinkinderen, en hun vriendenkring, is dit ook een kroniek van een veranderend Amsterdam.
Tegelijkertijd zien we ook de grote gebeurtenissen voorbijkomen, de cholera epidemie, de Frans-Duitse oorlog, het Palingoproer, de Eerste Wereldoorlog en het opkomend socialisme en feminisme. Al deze gebeurtenissen en veranderende ideeën hebben invloed op alle personages in het boek, hoe reageren ze hierop, kunnen zij de de klop op de deur van de veranderende tijd nog horen, of merken ze langzamerhand dat de tijd zo zo veranderd is, dat zij haar niet meer verstaan?
Prachtig de beschrijvingen van Amsterdam (en de afgedrukte zwart-wit foto's van Jacob Olie laten een Amsterdam zien dat niet meer helemaal zo bestaat), waarin bijvoorbeeld het Concertgebouw nog tussen de weilanden gebouwd wordt, waar iedereen over mort (waarom zover buiten de stad een concertgebouw neerzetten!). Leuk de beschrijvingen bepaalde zaken zoals hoe schandalig de romans van Zola werden gevonden, of dat iemand in 1890 klaagt over de groepen wielrijders die niet letten op de andere weggebruikers (sommige dingen zijn hetzelfde gebleven).
De grote groep personages verwart geen moment, omdat het heel geleidelijk wordt uitgebreid, en alle personages een geheel eigen stem hebben, en een goed uitgewerkte psychologie. Daarom blijft het ook boeien.
Dat de kring van vrienden rondom Annetje en Frederik het vaak heeft over welke dirigent bepaalde muziek beter laat uitvoeren of welke eind 19e eeuwse actrice beter de kunst van het acteren beheerst, heb ik vooral voor kennisgeving aangenomen, ook omdat die namen mij weinig zeggen.
Maar al het andere geeft een prachtig tijdsbeeld, waar ik me helemaal in heb ondergedompeld. Soms is het riskant om een geliefd boek dat je meer dan twintig jaar geleden hebt gelezen te herlezen, maar deze Nederlandse klassieker stelt geen moment teleur. Ik denk zelfs dat ik het nog mooier vind dan vroeger toen ik jong was, omdat ik nu bepaalde zaken beter begrijp.
Naar aanleiding van een uitzending van de Taalstaat ben ik het boek gaan lezen : https://www.nporadio1.nl/de-taalstaat... Het was een dikke pil om weg te werken. Sommige delen lazen vlot weg, andere stukken waren erg taai. Het oude taalgebruik was snel gewend, al moest ik sommige stukken twee maal lezen omdat ook de zinsbouw soms ook anders was. Het boek begint in 1858 als Annette nog een Annètje is. Zij is het middelpunt van deze Amsterdamse familiegeschiedenis over de familie Craets. Door Annettes ogen maak je de ontwikkeling van de emancipatie van de vrouw mee. De suffragettes, reformjurken en fietsende vrouwen doen hun intree. Annette gruwt ervan. De bestemming van een vrouw is het huwelijk. Annette begrijpt er niets van als er vrouwen zijn die daar niet gelukkig van worden, zoals Truida Leedeboer. Haar kleinkinderen zullen later andere keuzes maken. Annette trouwt met Frederik Craets. Een handelsman waarmee zij tot de gegoede middenklasse gaat behoren. Door de ogen van Frederik maak je het culturele leven en de wereldgeschiedenis mee zoals de Frans-Duitse oorlog, de Eerste Wereldoorlog en de Russische revolutie. Wat er werd gelezen en welke stromingen er zijn, wordt verteld door Karel de Roos, een boekhandelaar. Liefde, verlangen, lotsbestemming en angst zijn terugkerende thema’s. Het is vooral prachtig om te lezen hoe de zwarte schapen van de familie zich ontwikkelen, zoals Caroline een van de drie ongetrouwde zusters van Frederik en Frits Craets, een zoon van Annette en Frederik. Het ongeluk blijft ook deze familie niet bespaard. Hun zoon Philip sterft jong,Jetje berooft zich van het leven. Pieter is niet gezond, maar is samen met zijn vader succesvol in zaken en Frits heeft geen eerzaam beroep. Francine, de oudste dochter leidt in de ogen van de moeder een losbandig leven. Ook de verhalen van de kleinkinderen worden verteld. Wat hun toekomstdromen zijn, hun strijd met hun ouders, hun liefdes. Voor zo’n uitgebreide geschiedenis zijn er ook wel zo’n 1000 bladzijden nodig. Ondanks de soms wat saaiere stukken zeer de moeite waard om lezen.
Ik heb dit boek misschien al wel 20 keer gelezen. Het groeit als het ware met me mee (ik was ongeveer 11 jaar toen ik het de eerste keer las) En ik vind het prachtig. Een familieroman maar wel tegen de achtergrond van de wereldgeschiedenis. De opkomst van het socialisme, de emancipatie van de vrouw, de eerste wereldoorlog het speelt allemaal een rol in het verhaal. Het boek heeft een storm van literaire kritiek gekregen toen het verscheen, en dat zal allemaal wel maar ik vind het een geweldig boek.
Dit boek ging ik lezen alleen maar om te weten wat ‘onze Utrechtse’ Ina Boudier-Bakker nu eigenlijk had geschreven. Ze bleek eigenlijk juist Amsterdamse te zijn die haar man is gevolgd naar Utrecht. Ze schrijft amper over Utrecht, maar ze heeft er toch flinke voetsporen nagelaten in de herinnering.
Ik moest er even in komen door de zinsconstructies die soms wat vreemd zijn voor de tegenwoordige tijd en door de erg zoetsappige beschrijvingen van vrouwen en meisjes bijvoorbeeld.
Maar wat een rijke roman is dit! Het meest treffend vond ik de de rijke, diepe beschrijving van onderlinge relaties tussen familieleden, ouders en kinderen, broers en zussen. De totaal verschillende manier van kijken van elk der ouders naar hun gezamenlijke kinderen, de verschillende blik op de ontwikkeling van de kinderen en ook, de wroeging over dingen die ze misschien bij nader inzien anders hadden willen doen.
Prachtig is ook het tijdsbeeld van Amsterdam in de laatste helft van de 19e en eerste decennia van de 20e eeuw: de groei van de stad Amsterdam, de grote veranderingen in de maatschappij, ontstaan van de arbeidersbeweging en vooral de vrouwen emancipatie. Je ziet het, net als tegenwoordig, heel langzaam doordruppelen in de levens van ‘gewone’ mensen, of eigenlijk in dit geval de upper class. De bewustwording die eerst ontstaat bij enkele jonge vrouwen waardoor ze feitelijk bijna uitgesloten worden van het sociale leven. Toch maakt het soms even iets wakker in de andere vrouwen, maar het slaapt weer in. In elke jongere generatie raken de opvattingen en gewoonten meer ingeburgerd, fietsende vrouwen werden niet meer uitgejouwd. Zo snel ging het allemaal, dat de kleindochters van Annette, de hoofdpersoon, al gingen studeren en werken; dat kwam in de hoofden van Annette’s generatie nog niet op. Het meest indrukwekkende van de roman vond ik de manier waarop ze de relaties tussen mensen beschrijft wisselend in de tijd en vanuit de hoofden van die personen.
Het verhaal begint in 1858 en omvat inclusief de ouders van Annètje vier generaties. Annètje trouwt al jong met Frederic Craets, een vrolijke man uit een gegoede handelsfamilie. Samen krijgen ze zes kinderen. Rondom de familie voltrekken zich de grote gebeurtenissen, de Frans-Duitse oorlog in 1870, technische ontwikkelingen, de opkomst van de socialistische arbeidersbeweging en de opkomst van de vrouwenbeweging. Het Paleis van Volksvlijt wordt in gebruik genomen en later het Concertgebouw. ("Kes, een dirigent, zal de mensen wel bijbrengen dat ze niet door de muziek heen moeten praten en eten.) Deze gebeurtenissen lijken weinig invloed te hebben op het bestaan van de gegoede burgers in Amsterdam. Ze leven hun leven van uitgaan, het bespreken van goede literatuur, de concerten en toneelstukken. Onvermijdelijk gaan we toe naar de Grote Oorlog, waarin Nederland neutraal blijft, maar ook te maken krijgt met hongersnood en nog meer armoede. Het boek eindigt in 1921 als Annètje overlijdt, Frederik is dan al overleden, namelijk aan het eind van de oorlog. Een andere tijd breekt aan, waarvan de Annètje en Frederik en de mensen die altijd om hen heen geweest zijn, de tijdsgeest niet meer begrijpen. Ondanks dat het verhaal niet echt veel vaart had, vond ik De klop op de deur een geweldig boek, dat ik met heel veel plezier gelezen heb.
Lang boek maar het bleef mijn aandacht vasthouden. Een familiekroniek beginnend van voor de Frans-Pruisische oorlog tot het einde van de eerste Wereldoorlog. Met steeds weer nieuwe tijden / perioden die "aankloppen". Nadeel is natuurlijk wel dat die in die perioden Nederland niet altijd interessant was. Maar dat geeft weer bepaalde onbekendere details weer.
Naar aanleiding van een cursus literatuur gelezen. Dit boek was een van mijm moeders favorieten. Ik geef 5 sterren, omdat het een goed beeld geeft van alle veranderingen in de cultuur aan het eind van de 19e/begin 20e eeuw.