Śledztwo

by Stanisław Lem

A young officer at Scotland Yard is assigned to investigate a puzzling and eerie case of missing-and apparently resurrected-bodies. To unravel the mystery, Lt. Gregory consults scientific, philosophical, and theological experts, who supply him with a host of theories and clues.

Genres: Science Fiction, Fiction, Mystery, Crime, Polish Literature, Novels, Classics

207 pages, Paperback

First published January 1, 1958

About the author

Stanisław Lem (staˈɲiswaf lɛm) was a Polish science fiction, philosophical and satirical writer of Jewish descent. His books have been translated into 41 languages and have sold over 27 million copies. He is perhaps best known as the author of Solaris, which has twice been made into a feature film. In 1976, Theodore Sturgeon claimed that Lem was the most widely read science-fiction writer in the world.

His works explore philosophical themes; speculation on technology, the nature of intelligence, the impossibility of mutual communication and understanding, despair about human limitations and humankind's place in the universe. They are sometimes presented as fiction, but others are in the form of essays or philosophical books. Translations of his works are difficult and multiple translated versions of his works exist.

Lem became truly productive after 1956, when the de-Stalinization period led to the "Polish October", when Poland experienced an increase in freedom of speech. Between 1956 and 1968, Lem authored 17 books. His works were widely translated abroad (although mostly in the Eastern Bloc countries). In 1957 he published his first non-fiction, philosophical book, Dialogi (Dialogues), one of his two most famous philosophical texts along with Summa Technologiae (1964). The Summa is notable for being a unique analysis of prospective social, cybernetic, and biological advances. In this work, Lem discusses philosophical implications of technologies that were completely in the realm of science fiction then, but are gaining importance today—like, for instance, virtual reality and nanotechnology. Over the next few decades, he published many books, both science fiction and philosophical/futurological, although from the 1980s onwards he tended to concentrate on philosophical texts and essays.

He gained international fame for The Cyberiad, a series of humorous short stories from a mechanical universe ruled by robots, first published in English in 1974. His best-known novels include Solaris (1961), His Master's Voice (Głos pana, 1968), and the late Fiasco (Fiasko, 1987), expressing most strongly his major theme of the futility of mankind's attempts to comprehend the truly alien. Solaris was made into a film in 1972 by Russian director Andrei Tarkovsky and won a Special Jury Prize at the Cannes Film Festival in 1972; in 2002, Steven Soderbergh directed a Hollywood remake starring George Clooney.

He was the cousin of poet Marian Hemar.

Reviews

[Rygard Battlehammer · Rating 1 out of 5]

Bakın, ben anlayışsız bir adam değilim. Durduk yere bir kitap hakkında "keşke ağzın olsaydı minik kitap, ağzın olsaydı da sana şu kaldırımı ısırtsaydık" diyecek insan hele hiç değilim. Lenin şahidim olsun ki denedim, bir kitap ne kadar denenebilirse işte o kadar denedim. Okumayı, anlamayı, yorumlamayı ve hatta bahane bulmayı denedim. Yavaş yavaş büyüyen bir tahammülsüzlükten kesif bir öfkeye dönüşürken hislerim, sonuna kadar sabrettim. Ama bu nedir lan artık?

Kitap, Londra'da bir dizi cesedin gizemli biçimde ortadan kaybolduğu vakaların polis soruşturması hakkında ve pek esrarengiz bir polisiye vaadiyle başlıyor. Ardışık şekilde meydana gelen olaylarda cesetler, kapalı, kontrollü alanlardan, gizemli şekilde kayboluyor. Suçu işleyen fail veya faillerin herhangi bir delil bırakmadığı, varlığının dahi kanıtlanamadığı hikaye de bizi hızlıca cesetlerin kendi kendine hareket ettiği veya bir nedenle hortladığı/dirildiği ihtimaline doğru iteliyor. Ve sıkı durun, sonrasında hiçbir şey olmuyor. Bakın dikkatinizi çekerim; "sonrasında olay kötü bağlanıyor" veya "vay efendim, estetik olarak sorunları var", "kurgusal olarak biraz sallantıda olaylar gelişiyor." falan demiyorum. Bildiğiniz, bir bok olmuyor.

Baştan anlaşalım. Biliyorum ki aranızda şu yazının altına gelip "ama bu spoiler" diyecek kimi insanlar, kitabı "okuma zevkini" öldürdüğümden dem vuracak nice hassas kalpler var. Bakın, peşinen yazıyorum. söylediklerimin spoiler olabilmesi için Lem'in önce hikayeyi yazmış olması, ortada bitirilmiş bir kurgu olması gerekiyor. Ancak ne yazık ki bu lanet olası kitap, bu son derece basit ön şartı bile karşılayamıyor. Herif zahmet etmemiş kitabı bitirmeye, derdi kalmış bana.

Lem ortaya kocaman bir gizem atıyor. Ölüler kontrollü, düzenli olarak denetlenen, dışarıdan müdahale ihtimalinin elendiği koşullarda ortadan kayboluyor ve uzun bir süre boyunca bununla ilgili ne kadar da delil olmadığı, söz konusu suçun ne kadar da matematiksel bir kesinlikle uygulandığı, suçun insani zaaf ve hatalardan ne kadar da muaf biçimde işlendiği (benim tabirlerim değil ha bunlar) anlatılıyor. Tüm olası açıklamalar zaten en baştan eleniyor ve kitap boyunca ölülerin dirildiği, bir çeşit zombi vakası çevresinde ısrarla dönülüyor, konu vurgulanıyor. Karakterler bu delilsizlik ve bilimsizlik cehenneminde bir süre dolanıyor, boş boş konuşuyor, kitap da hiçbir şey olmadan bitiyor.

Karakterleri de son derece dandik Soruşturma'nın. Aslında klişe karakterler var gibi gözüküyor başta; bir polisiyeden beklenecek tarzda en azından. Bir polis komiseri, bir baş komiser bir de kendini deli deli yapmış bilim adamıyla üç beş yancı. Hatta komiserinin adı da Gregory; Agatha Christie'nin ünlü komiserine bir göndermedir belki kim bilir. Ancak belli ki Lem klişeden kaçmanın yolunu karakterleri kötü kötü yapmakta bulmuş. Siz sanıyorsunuz ki "klasik polisiye karakterleri burada bir gizem çözülecek!" ve soruyorsunuz "acaba akıl oyunları arasında saygın feylozofumuz bu sefer neler diyecek?". Ama yoo; bunların hepsi bir ahraz, hepsi bir dandik. Müjdemi isterim; rastgele hareket eden, boş boş konuşan, konuyla hiç ilgisi olmayan tepkiler veren, fevkalade kötü tasarlanmış ve uygulanmış karakterler ile iç bayıcı bir yolculuk bizleri bekliyor.

Kitap boyunca soruşturmayı hemen omuzu üzerinden izlediğimiz ana karakter olan Scotland-Yard komiseri Gregory, tam bir etkisiz eleman. Gregory şehirde at gibi koşturuyor, bir oraya gidiyor bir buraya. Kimisi konuyla asla ilgisi olmayan çeşit çeşit insanla konuşuyor ve bolca araba kullanıyor. Bu arada Lem'in aralardan mütemadiyen pırtlayan emperyalizm hayranlığından olacak, kitapta mütemadiyen Amerikan arabası övülüyor. "oo Buick'ten paralar yatmış" diye mırıldanırken ister istemez, bir süre çeşitli araçlarla şehir içinde sağdan sola giden adamlar izliyoruz.

Lem karakter yaratmayı beceremeyen bir yazar olduğu için, Gregory afedersiniz deli sikmiş gibi. Japon MMO'larındaki player kılığına girmiş botlar gibi davranıyor. Sanki cebinde 20lik bir zar taşıyor da, biriyle konuşacağı zaman nasıl tepki vereceğine zarar atarak karar veriyor. Kah durduk yere millete posta koyuyor, kah gayet normal ve sakin giden bir konuşmada dur yere sinirleniyor, bir anda deli deli bağırmaya falan başlıyor. Sinirleniyor, küsüyor gidiyor çocuk gibi. Bir an dünyanın en şüpheci insanı oluyor, "oo tuvalete mi gidiyorsun, yoksa delilleri mi yok edeceksin sen?" diye mal mal konuşuyor, iki dakika sonra bir bakıyorsun, lan demin parladığı adamla şimdi can ciğer kuzu sarması, ayaküstü rakı sofrası kuracak karaktersiz pezevenk. Kitabın başında dalyo dalyo konuşan adam, o kaba ve aptal eleman, 30 sayfa sonra birden filozof kesiliyor. Bir dil var pabuç kadar, gerçeklikli algılı konuşuyor konuşuyor; sonra hooop yine hödük komiser geri dönüyor.

Gregory'nin iç kıyan sıkıcılığını dengelemek için hikayeye konmuş "bilim insanı" Sciss de bir o kadar boktan bir karakter. Yine hikayenin tüm karakterleri gibi tutarsız, rastgele, değişken olmasının ötesinde, zeki adam rolünün en beceriksizce yazılmış örneklerinden biri. İki lafından biri "anlatırdım ama anlamazsınız". Mütemadiyen "ben olayı aslında çoktan çözdüm ama bu noktada bir açıklama yapmayacağım" diyor "benim zamanımı almayın, ben çok önemli bir insanım" diyor.

Lem sağolsun (bkz: olamadı) zahmet edip dandik de olsa bir background yazmış Sciss'e, ki diğer karakterlerin aksine en azından biraz uğraşmış buna. Ancak "bu da pek hasta, üç beş güne çufçuflayacak"dan ibaret olan bu hikayecik de karakterin aşırı dengesizliğinin, tutarsızlığının gölgesinde, gram umurunda olmuyor insanın.

Sciss'in hesapta işine hastalıklı bir tutkuyla düşkünlüğü, hikaye içinde etik vb. değerleri önemsemeden hareket edip tabuları sınaması gereken rolü sık sık aldığı saçma kararlarla sarsılıyor ve karakter 6 yaşındaki bir çocuk yazmışçasına beceriksiz, eğreti, gereksiz bir konumda kalıyor. Kurgunun gereği matematik ve istatistik konusunda mükemmel olması gereken Sciss, gerçekte daha çok köyün delisine benziyor. Bir yerde aptalca teorilerine biraz inançsızca bakılacak olsa, "siz matematikle dalga mı geçiyorsunuz?" diye sinirleniyor, esiyor gürlüyor. Oysa bir bakıyorsunuz elemanın yaptığı, canhıraş savunduğu, iki olay mahali arasındaki mesafeyi hava sıcaklığı farkıyla çarpmak. Hele dangalağa bak hele; sanki bana bağdaşık sayıları buldu. Hikaye bu ya, kimse de kendisine "Lan sus zamanımızı alma o halde şerefsiz" demiyor polisiye okuyacağız diye geldiğimiz LukeSkywalkerdığımın kitabında.

Sciss bir anlamda Lem'in bu hikayedeki yansıması. Onun gibi istatistiğe takıntılı, onun gibi eğreti. Bu ergenlikte takılı kalmış yavan klonunun derdi de hakikaten bitmek bilmiyor. Gregory'nin yaratılmasındaki beceriksizliğe bir de sapkın bir takıntı eklenince de iyice çekilmez bir karakter haline geliyor. Zerre bilimselliği olmayan savlarla süslenmiş, neresinden tutsan elde kalan safsataları ayıkladığında, ve tüm o "anlatsam da anlamazsınız" laflarını bir kenara ayırdığında da zaten "aman istatistik çok güzel bir şey, bir ona güvenebiliriz" dışında bir şey demiyor.

Kötü karakterler ve aptalca, beceriksizce, özensizce yazılmış diyaloglar ile de sınırlı değil kitabın sorunları. Yazdığı karakterlerin dandikliğini bir noktada kendisi de fark etmiş olacak ki Lem; yaptırmak istediği pek felsefik konuşmaları Gregory'e ve Sciss'e yaptıramayınca kitabın sonlarında, hikayeyle hiç ilgisi olmayan ve nereden çıktığı belli olmayan iki de arkadaş uyduruyor Sciss'e ve çok değerli fikirlerini onların ağzından sayıp söylemeye başlıyor.

Tüm bu diyaloglarla elbette bir arpa boyu yol bile alınamıyor. Cesetlerin kaybolması üzerine yapılan araştırmalar sonuçsuz kaldıkça tüm konuşmalar gerçeklerden giderek uzaklaşıyor ve spekülasyona kayıyor. Başlarda sadece ima edilen "ha demek bu cesetler canlandı, hortladı" sonucu, kitap ilerledikçe spekülasyonların ana dayanak noktası oluyor ve bu boş laf zincir kitabın sonuna kadar devam ediyor. Asla matematiksel olmayan ve kesinlikle zerre bilimselliğe yaklaşmayan ama Lem'in istatistik takıntısı yüzünden bilimsel zannettiği bir takım zorlama ve uyduruk nedenselliklerle mevzu, "uzaylıların bilgi toplamak için ölü dirilttiği" gibi yerlere geliyor. Elbette ortada herhangi bir kanıt yok, sadece geyik dönüyor. "lan acaba bir 15 20 sayfa atladım mı arada, neler oluyor oğlum?" şüphesi yayılırken bünyeye, adeta RNA ürünü karakterler çoktan bir başka aptallığa yelekn açmış oluyor.

Örneğin yaşanan olayları açıklamak için kaybolan cesetleri, bölgedeki kanser ölümleri verisine bağlıyor Sciss (bkz: korelasyon). Bölgede kansere bağlı ölümlerin diğer yerlere göre daha düşük olduğu verisini alıyor ve başlıyor gevelemeye: "kanser her yerde var ama burada yok. Ha demek insanlar burada kansere bağışıklık gösteriyor. Kansere bağışıklığı geliştiren şey neyse bu ölüleri de o uyandırıyor. O zaman kesin virüs gibi minnak bir şey yapıyor bunu. E demek bizim uzaylı aramamız lazım, uzaylı yapar bunları hep. Çünkü bunlar minnak uzaylılar ve veri topluyorlar." Ya yemin ederim Düz Dünyacı gibi konuşuyor, Kuşlar Gerçek Değilci gibi konuşuyor.

Database'in falan olmadığı, karşılaştırmaların elle yapıldığı ortamda o veriye nasıl ulaştığını, o verinin tutarlılığını falan hiç sorgulamıyorum daha. Lem'den o kadar detaylı bir kurgu beklemek artık sakat dövmek gibi olur, o kadar abartmıyorum kesinlikle. Ama bir mühendis olarak şunu görmezden gelemiyorum; korelasyondan istatistikten anlayan bir insanın şöyle şeyler yazması gerçekten içler acısı. False positive diye bir şey var kardeşim, sen duydun mu bunu hiç, Polonya'da olmuyor mu yoksa bundan? Çok daha basit, hayatın olağan akışına uygun bin tane açıklama getirilebilecek şeyleri, ufacık bir maddi veri olmadan uydurup uydurup yazıyor, bize de "vaovv, bilimkurgunun şahı değil şahbazı gene neler döktürmüş" demek kalıyor öyle mi? Ulan kurduğun teori bölgede insanların direncini biraz arttıran herhangi bir başka etken olması durumunda, kansere iyi gelen gezen Köy Tağuu (Tağuk Makto diye geçer) olması durumunda çöküyor daha. Belki havası suyu iyi, belki Kayserili manyağın biri bölgeye göçtü geçen yıl, dayadı kemik çorbasını, dayadığı iliği, mahalleli kanser olmuyor? Bu hala gelmiş bana harita diyor, kanser diyor, uzaylı diyor...

Bir şekilde kitabın sonuna kadar sabredebilirseniz de, herhangi bir olay aydınlatılmadığı, kurgudaki hiçbir unsur bağlanmadığı gibi soruşturmanın sonunun da ekstra ekstra dandik olduğunu fark ediyorsunuz. Soruşturmanın bitiminde konu tamamen alakasız, kitabın başında elenen olasılıklara dayalı bir açıklamayla kapatılıyor. Sanki dondurma yemeye gitmişsiniz ve bin bir şaklabanlıkla adamın elinden dondurmayı aldığınızda fark etmişsiniz ki ki herif dondurmanın içine daha doğal olsun diye "Gerçek Eşek Parçacıkları" koymuş. "Lan bu ne, eşek konur mu dondurmaya?" diye sorduğunuzda da diyor ki "abi özür dilerim. Ama merak etme, külahın dibine sürpriz var." Neyse yine bir çikolata falan yiyeceğiz, eşek tadı gider artık ağzımızdan diye bakıyorsunuz bir umut; ya herif sıçmış külahların dibine..."260 sayfayı nasıl da okuttum mal gibi size" diyerek, yüzümüze tükürürcesine bitiyor kitap...

Kitabın felsefi içeriği de son derece yüzeysel, eksik ve anlamsız. Lem karakterlerine bir miktar felsefi söz söyletmek, psikolojik çıkarımlarda bulunmak istiyor. Belli var çeşitli kaşıntıları ancak büyük bir yeteneksizlik ve daha yoğun bir özensizliğin sonunda ortaya anlamlı hüzün turşucukları yerine "ama yol yabtı" diyen dayı çıkıyor.

Bu "pek felsefeli" yazı yığını, akılcı bir tartışma, iyi kurgulanmış bir mantık dizisi ve nedensel bir bütünlük içermiyor ve üniversite kantini lakırdıları gibi kopuk, önemsiz ve bağlamsız. Lem "biz postmodernistiz kanka! ama her şey izafidir" diyor, "gerçek nedir ki ya?" diye soruyor. Bilginin doğasını yüceltip, varoluşsal felsefe eleştiriyor. Tamam da aynı şeyi zaten okuduğum 5 kitabında da yapmaya çalışıyor, bir türlü de başaramıyor. "Tatlım, senin edecek başka lafın yok mu? Ahraz mısın canım sen?" deyince de dalgın dalgın yerlere bakıyor, gözleriyle karoları falan sayıyor. Yine dilin, gerçeği anlama sürecindeki rolü çekiyor, yine en ufak bir kurgu yeteneği olmadan lop lop tartışmaları ardı ardına sıralıyor. Ama anlaşılan o ki Polonyalı kızlar, karamsar takılıp boş boş konuşan başarısız yazarları biraz seviyor; şu yaptığı adamın yanına kar kalıyor...

Sanılmasın ki kurgu sorunları burada bitti. Berbat diyaloglar ve değişken karakterlerin yarattığı insanın içini kıyan sıkıcılık, kitapla hem ilgisi olmayan hem de kitapta yer almasına gerek olmayan olaylarla birleşince Lem'e artık en ufak bir tereddüt olmaksızın biçebildiğim kötü yazar sıfatı yeni bir boyuta ulaşıyor.

Her şeyden önce bir ev var ki böyle büyülü gibi, lanetli gibi... Bu ev neden var bu kitapta, neden sayfalarca, ısrarla anlatılıyor anlamak mümkün değil. İlk önce sanıyorsunuz ki mevzu kaybolan ölülere bağlanacak, evde biri ölecek de zombiye falan dönüşecek veya uzun uzun anlatılan Fenshaweların altından bir şey çıkacak. Ne kadar da iyi niyetler, ne kadar da tatlı umutlar bunlar. Hah, ama siz daha Lem'i tanımamışsınız. Elbette asla bir yere bağlanmıyor, biz boş yere bayan Fenshawe'in neden manyak manyak hareketler yaptığını, neden koridorun ortasında küçük bir taburede oturduğunu merak ettiğimizle kalıyoruz. Arada evden tuhaf sesler geliyor, gizemli gizemli olaylar dönüyor ve sonra bir daha konusu bile açılmıyor. Bir ara durduk yere evde kovalamacalar oluyor, vay efendim mankenler bulunuyor, gerilim artıyor ama o da sonra rüya çıkıyor.

Bir ara Gregory aynada kendisini görüyor, gergin anlar yaşanıyor. Sanırsın ki kitaplar matbaada karışmış, Lovecraft'ın yabancı öyküsünden sayfalar araya katılmış, manyak manyak işler oluyor. Ama ardından anlıyoruz Lem yine Lemliğini yapıyor, dönem ödevi şişiren ota okullu çocuk gibi, anime filler bölümü gibi sadece sayfa dolduruyor.

Evindeki kadının kocası ölüyor, saflık bende hala bekliyorum hikayenin kurtulmasını, heyecanlanıyorum. Sanıyorum ki kaybolan cesetlere bağlanacak, adamın da cesedi çalınacak, olmadı bir başka yerden üstat beni terse yatıracak. Ama yine bir bok olmuyor, boşa okuduğumuzla kalıyoruz yine. Bana ne lan senin bok gibi yan karakterin geberdiyse? Anam değil babam değil, hikayede işi yok, çözüme bir katkısı yok, duygusal bir yatımı yok. Vay Bay Cingılbört ölmüş, nasıl alışacağız onun yokluğuna... BANA NE LAN?

Lem'in kurguculuk skandalı gerçekten insanı kendinden şüpheye düşürüyor, defalarca dönüp dönüp geri bakma gereği hissediyor insan okurken. Lan bu ev niye var bu kitapta, ya illa insan mı tartaklamak gerekiyor şunun cevabını almak için? Bakın bu gerçekten yazar-okur ilişkisini aşan bir şey artık. Bu adam tutmaktır! Sen adam mı tutuyorsun Lem? Sen para verip beni tuttun da benim haberim mi yok? Keşke ölmeseydi de bu adam, parası neyse verip Krakow'a alsaydım biletimi, gidip ağzını burnunu dağıtsaydım, Twitter'da da hakkımda "edebiyat magandası, skandal, hepimizi rezil etti!" falan yazsaydınız...

Sadece ev de değil, bir sürü alakasız niye yazıldığı belirsiz parça var kitapta. Bir ara Gregory metroda "aha bu ölülerden biri" diye adamın tekini kovalıyor, durduk yere tezgah devrilmeli, portakal yuvarlanmalı sahne giriyor. Sonra benzettim herhalde diyor ama bir taraftan da ölüp dirilenlerden biriydi de galiba şüphesi de tam olarak giderilmiyor. Lem sanki "Banane yeaa, sıkıldım, bunu yazmıycam!" demiş gibi defolup gidiyor herif.

Bir bakıyorsunuz kitap dilencinin birine dramatik yatırım yapmaya başlıyor, farklı sahnelerde dikkat dilencinin üzerine çekiliyor. Adama para verirken bir anda Gregory'e artık vahiy mi geliyor ne oluyorsa koşturmacalar yaşanıyor ama bundan da bir şey çıkmıyor. Yerleri silen kadın tekrar gizem basıyor, sonra adı bile anılmıyor. Sciss'in arkadaşları Gregory ile ortak bir sosyal paydaya bile sahip değilken bir anda ciddiyetle muhatap oluyor, vaka hakkında konuşuluyor ama hemen ardından unutuluyor. BU KİTAPTA HİÇBİR ŞEY OLMUYOR!

İstatistiğe yaklaşımı fevkalade hastalıklı Lem'in kitap boyunca istatistik üzerinden korelasyon bulmakla ilgili söylediği şeylerin de neredeyse hepsi yanlış. Devamlı false positive'e düşüyor. Bakın zerre abartmıyorum, farazi bir iş görüşmesinde olsak ve data analist olarak bir pozisyona başvursa bu adam ve şu kitapta korelasyon ile ilgili yazdığı şeyleri görüşmede söylese bana, şerefsizim güvenlik çağırır tartaklayarak dışarı attırırım. Lan bu ne bilimsizliktir?

Asıl sorun şu, Lem matematik bilmeyen bir insan değil; matematiksel mantık, sayı teorisi, olasılık teorisi, istatistik, topoloji, diferansiyel denklemler, karmaşık sayılar gibi konularda yazmış, mühendislik(kimya) eğitimi almış bir adam. Ama istatistiğe o kadar saplantılı ki şuursuzluk noktasına varmış artık bu takıntı. Ve tutarlılık, mantıksal bütünlük kaygısı gütmeden, sadece istatistik övmek için kitap yazıyor.

Sonuçta gerçekten kötü bir kitap Soruşturma. Lem iyi bir kurgucu değil ve bu kadar kitabını okuduktan sonra artık itiraf etmek durumdayım ki yazdıkları da hiçbir zaman edebiyat adına değerli içerikler değildi. İyi ve orijinal fikirler içeriyordu yazıları ve bu fikirleri kötü bir şekilde işlemesine rağmen ortada bir yaratıcılık kıvılcımı olduğundan yeteneksizliği çoğunlukla görmezden geliniyordu. Ama Soruşturma bardağı taşıran damlaydı. Gerçekten elle tutulur herhangi bir pozitif yön bulmanın bu kadar güç olduğu bir kitapla uzun süredir karşılaşmamıştım. "Ya uzaylılar gelip de ölüleri hortlatırsa?" gibi çiğ ama umut vadeden bir fikri, berbat bir şekilde işlemiş, bu sahneyi de kötü, sıradan, anlamsız bir dizi eleştiriye kılıf olarak kullanmış ama bunu tutarlı bir hikaye haline getirmeyi başaramamış, okuyucuna saygısız, sadece zaman çalan, insanın canını sıkan bir kitap Soruşturma. Tüm bunların sinir bozucu olmasının asıl sebebi de aslında kolaylıkla çok daha makul ve inanılır biçimde sunulabilecek içeriklerin sırf zahmet edilmediği için bu derece derme çatma durduğuna dair tatsız keşif.

Karakterlerinin dahi uydurukluğunu kabullendiği, polis soruşturma ve metodolojilerine dair ufacık araştırmaya dahi gerek duymamış, yaptığı işe, okuyucusuna saygısız kötü bir hikaye ve alt kültürlerin gereksiz yere şişirdiği boş konuşan, sırf popüler diye övülen ve değer gören bir yazar var elimizde. Berbat diyalogları, rastgele karakterleri, ATV dizilerini aratır kurgusu, abuk sabuk teorileri ile muazzam bir macera.

Bu arada bu kitap ile ilgili "Polonya'nın en iyi polisiye romanlarından biri olarak da tanınmaktadır" diye bir yorum da okudum ki bu nasıl bir yokluk acaba diye merak ediyor insan. Bence sırf bu bilgi bile tek başına, tarih boyunca, neden her önüne gelenin elini kolunu sallaya sallaya Polonyayı işgal edebildiğinin en güzel açıklaması...

[Bob Newman · Rating 3 out of 5]

Highly original mystery will intrigue the curious

For years I'd heard a lot about Stanislaw Lem as a great Polish science fiction writer, maybe one of the world's greats in that field, but I hadn't ever read him. Therefore, when I saw a book of his at a yard sale, I bought it. The price was certainly right. But, I must report that I still haven't read any of his science-fiction because THE INVESTIGATION turns out to be one of his few works in other genres. But what genre is this ? You might say it's a detective novel, but "metaphysical detective fiction" would describe it better. How many other books fit into the same field ? Good question. Here we find bodies removed from graveyards and mortuaries; sometimes they turn up elsewhere, sometimes not. Gregory, a suspicious policeman, is assigned to catch the perpetrator. But is there a perpetrator ?

Discussions of statistics and probability, as well as mysterious speculations, pepper this novel, which takes place in cold, foggy, rainy or snowy conditions in England, a country that does not emerge very realistically from the background. I was constantly reminded of Ismail Kadare's novel "Doruntine" by the similar philosophical nature of the writing which marks both books, by the rain and cold, and even by the names of characters-Stres in the Albanian book, and Sciss (the statistician) in Lem's. I can't say that this is a characteristic Lem novel because it's the first I ever read. But a detective novel that asks "what if everything that exists is fragmentary, incomplete, aborted, events with ends but no beginnings, events that only have middles, things that have fronts or rears, but not both, with us constantly making categories..... ?" cannot be considered average. Lem's novel may not be to everyone's taste---especially if you are looking for sex, violence, or lots of action---but it is unusual and well-written.

[Ezgi · Rating 1 out of 5]

Lem’in polisiye ve bilim kurguyu harmanladığı teoride pek bir vaatkar romanı, beni büyük bir hayal kırıklığına uğrattı. Londra’da ölülerin kaybolmasıyla başlıyor roman. İlk adımda Chesterton ve Shelley’i hatırlatıyor. Ölüler hareketlenir, Scotland Yard’dan dedektif peşine düşer ve de çılgın fikirlere sahip bilim insanımız teorisini kurmaya başlar. Bu kadar ilgi çekici elementlere sahip olmasına rağmen okunabilirliği çok düşük. Kurgu polis soruşturmasıyla şekilleniyor. Lem, polisiyelerin çok sevdiğim alt türü, kilitli oda türünden de esintiler taşıyan vakalar yaratıyor. Hiç kimsenin girmediği ve çıkmadığı odadan, ölünün kaybolmasını nasıl bu kadar kötü kurgulayabildiğine epey şaşırdım. Fakat kitabın en kötü yanı elbette kurgusu değil, karakterleri. Kışkırtıcı konusunu ve ilginç elementlerini başarısızlığa mahkum eden cansız karakterler var. Aslında klişe diyebileceğimiz karakterlerin hiçbir şablona uymayan hareketleri beni kızdırdı. Karakterler bir dolgu malzemesi gibi belli olaylara karışıp ve ne yaptıklarını anlayamadan çıkıp gidiyor. Ruh halleri yaratılan tipe asla uymayan ve açıklanmayan iniş çıkışlarla dolu. Diyaloglardaysa nasıl bir tavır takındıklarını anlamak mümkün değil. Diyalogların hayalle kesildiği yetmiyormuş gibi; karakterlerin, delillerin açıklandığı pratik bir konuşmada felsefi bir monologa kalkışması en hafif tabirle saçmalıktı. Anlamlı mı, neden var diye sürekli düşündüğüm birçok sahne var. Dedektif Gregory’nin, Poe’nun House of Usher’ına benzettiğim evi kitapta neden yer alıyor asla anlamadım. Aktarılırken insanı büyük bir merakla dolduran ev ve ev sahipleri tansiyonu yükselten garip davranışlara sahip. Ama soruşturmamız gibi bu evdeki ilginçlikler de hiçbir yere varmıyor. Sadece cesetlerin kayboluşlarıyla bir polis soruşturması ortaya çıkmıyor. Bir noktada başka delillerin olmaması ve tamamen soyut tartışmalarla ilerlemeye çalışılması kitabı cansızlaştırmış. Epistemoloji üzerine bir tartışma okumak için roman okumaz kimse ama Lem göz ardı etmiş görünüyor. Olayların açıklanmadan bırakılmasını deneysellikle açıklayıp benimsemişler. Ama finali es geçeceğimize değecek deneysel erişkinliğe de sahip değildi. Metafiziksel, kuantum ve istatistiksel spekülasyonlar da iyi bir roman için yeterli olmuyor. Kitap için düşündüğüm şeyi yine kitaptan bir alıntıyla özetlemek isterim; “Bu Kutsal Kitap analojileri seni bir yere götürmez”.

[Israel Montoya Baquero · Rating 4 out of 5]

Si tuviese que elegir una palabra para definir este libro de Lem, sin lugar a dudas ésra sería "perturbador".
Pertubadora es la historia que nos plantea.
Perturbador el misterio escondido entre sus páginas.
Perturbadores son TODOS y cada uno de los personajes que aparecen en ella.
Y perturbador, MUY perturbador es el demoledor final de la misma...

[Max · Rating 5 out of 5]

Stanislaw Lem, a man by turns hilarious, exceedingly reasonable and darkly satirical, was one of the mind's greatest critics. The Investigation strays from his usual Science Fiction genre and explores the Sherlock Holmes-inspired detective tale. Where Doyle was the champion of rational inquiry, Lem expresses the simple tragedy of this approach. Never a proponent of intuition, the mystical or divine, Lem nevertheless revels in describing the immutable wall reality presents human reason.

Not quite the masterpiece Solaris is, The Investigation is still a wonderful and delightfully frustrating read. It is among Lem's most accessible works.

[Nickdepenpan123 · Rating 2 out of 5]

I like fiction books that examine serious questions in the course of the narrative, but in my opinion, here the execution is very flawed. Perhaps I could roughly describe the book as a cross between the science fiction of Philip K Dick, the philosophy of science and the nature of the world of David Hume, and the fiction/philosophy of Milan Kundera. But there are crucial differences.

Unlike Philip K Dick, there's no clever plot that engages and intrigues, and there's no resolution either. Dick let the stories speak for themselves, providing the philosophical questions. Here, this is achieved crudely, by having the plot as a transparent vehicle for the author to put long, abstract, philosophical/psychological words to the mouths of the characters. As a result, characters appear inconsistent, pretentious, and unrealistic.

Unlike David Hume, the philosophical parts feel incomplete and superficial. Hume used precise language and logical argumentation, and he also wrote modestly about what philosophy, reasoning and words can achieve. Here, there's a lot of vague language and cinematic descriptions that detract from the ideas, which aren't that unique in the first place, it's a somewhat postmodernist, "all is relative", "observations and facts are in the mind" argument, repeated again and again with no variety.

Finally, unlike Milan Kundera, there's no flowing readability. Kundera walks the fiction/philosophy line by switching between story and thoughts. Perhaps it's not ideal, but it's better than the mishmash here. Streetwise Scotland Yard officers talk in a weird, half formal, half casual language (it switches randomly) which I've never heard in real life. Characters (out of the blue) say random things (to suit the philosophy) or have unexpected revelations and emotional ups and downs that fit with neither the story nor the character. Someone suddenly feels like this, then like that, out of the blue he's sick and not going to work, then goes, then loses the plot and panics, then relaxes, seems everyone is an emotional wreck tormented by some deep thoughts they can't fully articulate. At one minute, a character doesn't believe the metaphysical elements of the story (because they go against his core philosophy), the next minute he does, at one minute detectives have a down to earth and practical discussion on the case, the next minute they start an abstract, psychological/philosophical analysis on the nature of knowledge.

Two last things, I don't get why the author (since he was trying to use science and argue that statistics is the only knowledge available) didn't include any references to quantum mechanics, which provides the main evidence that the universe acts in a probabilistic way (the book was written in 1959, well into the quantum age). Finally, as another reviewer wrote, many parts suggesting how Scotland Yard operates sound like they were acquired from early American books or film noir, it's as if the author didn't bother to do any basic research. Although I wonder if this (along with the other criticism above on language) has to do more with the translation.

[Pablo · Rating 3 out of 5]

Por el autor pensé que sería ciencia ficción, pero en realidad es de misterio.
Como ya lo había visto en Solaris y El Invencible, el autor plantea el problema de los límites del conocimiento humano, en este caso, a través de una especie de thriller kafkiano, que por momentos no termina por cuajar completamente.

Quizás su parte filosófica es un poco forzada, pero en general es un libro entretenido.

[Giedrė Ir Viskas · Rating 3 out of 5]

Kažkaip banguotai man ši knyga..
Iš pradžių mistika, suspensas, įtampa, netipinis kriminalas, o paskui regisi, kad gal trūksta lapų (?), nes Lemas pasidaro nenuoseklus. Veikėjų išvados nutrauktos iš nežinia kur, pabaigos irgi nesuprasi.

[Oscar · Rating 3 out of 5]

En las cercanías de Londres se están produciendo unos hechos extraños: varios cadáveres han desaparecido de forma misteriosa. Al principio simplemente eran cuerpos movidos, pero esto ha ido en aumento con la desaparición sin más de los cadáveres. La investigación del caso recae en manos del teniente Gregory, de Scotland Yard, al que le asisten su inspector jefe y algún que otro ayudante invitado, como el doctor Sciss, que intenta resolver el caso mediante la estadística. De este modo, Gregory se enfrenta a este gran problema, observando y analizando todos los datos de que dispone.

‘La investigación’ (Sledztwo, 1959), del escritor polaco Stanislaw Lem, es una novela policíaca con tintes metafísicos y filosóficos. La historia no me llega a convencer en ninguno de estos apartados, siendo las partes que más me han gustado esas en las que el detective Gregory transita de noche por las calles, al igual que esos extraños ruidos nocturnos de su casa, todo ello muy kafkiano.

[The Frahorus · Rating 2 out of 5]

Un inquietante fenomeno avviene nei cimiteri: la sparizione di cadaveri e il loro strano spostamento. Sembra che dietro ci sia un evento soprannaturale e ad indagare al caso viene assegnato il tenente londinese Gregory.

Un Lem che non ti aspetti, visto che di lui ho divorato e apprezzato i suoi celebri romanzi di fantascienza come Solaris e Il Pianeta del Silenzio, stavolta il Nostro si cimenta nel genere giallo alla Maigret, dove si indaga su uno strano caso dalle origini non umane, addirittura si parla di risurrezioni misteriose ma il detective è abbastanza scettico e seguirà una pista più scientifica e umana.

Sinceramente non mi ha colpito, anzi, spesso mi ha annoiato. La spiegazione finale fa davvero star male (nel senso che ti aspetti una soluzione più complicata). Peccato.

[Rafa · Rating 1 out of 5]

Demasiados diálogos y texto innecesarios para una historia plana.

[Andy Weston · Rating 3 out of 5]

Lem, more known for his science fiction, is in different territoty here, with what may seem, on the surface of it, a police procedural type mystery. Actually, it is much more complex.

Lieutenant Gregory is brought in from Scotland Yard to an investigation of a series strange goings-on in rural villages in the London suburbs. Dead bodies are inexplicably moving position and on occasions, even disappearing as they await burial; from lying on the back to the front, from one drawer at the morgue to another, from one room to another.

Gregory heads a team of experts investigating the cases, but all are devoid of ideas, and Gregory in particular is troubled with sleepless nights, or vivid dreams associated with connotations of the incidents.

Being Lem though, means there is also a cloud of surrealism over the whole affair, nothing is as clear as it might seem. It would seem that the solution lies in the objective ground covered at the outset, but be prepared for the rug to be pulled from underneath in the novel's latter stages.

With a clear homage to Conan-Doyle, this is an ethereal detective noir, and one of a kind. Its bravely done, and mostly compelling, though does get caught up in stodge from time to time, and would have benefitted from being 60 (or so) pages shorter.

[Felix Zilich · Rating 4 out of 5]

Из моргов одного из провинциальных округов Англии начинают исчезать свежие покойники. Все обстоятельства их странного исчезновения говорят о том, что покойники оживают, вылезают в окно и скрываются в неизвестном направлении, закутавшись в откушенную занавеску или позаимствованный в раздевалке медицинский халат. При этом через день или два их начавшие разлагаться тела все же находят где-нибудь на местных пустошах.

Лейтенант Скотленд-Ярда Грегори уверен, что происходящее – дело рук какого-нибудь особо изощренного психопата. Когда же пришедший к инспектору ученый излагает собственную теорию о необычной взаимосвязи между эпидемией рака и волной воскрешений, то Грегори делает для себя один важный, но лаконичный вывод – этот очкастый задрот имеет самое непосредственное отношение к совершаемым преступлениям…

Станислав Лем – философ и пессимист. По этой причине практически каждое его новое произведение – это набор эффектных, но, как правило, совершенно необязательных измышлений на тему природы Хаоса и прочих плоскостей Бытия. При этом если у его произведения есть какой-либо внятный конец, то он обязательно плохой. Если же не плохой, то это, как правило, выглядит еще более пессимистично.

“Расследование” – это тот самый редкий случай, когда все вышеперечисленное книге вполне идет. Наверное, потому что формат подходящий. Все же апокалиптическая мистика про зомбей – это тот самый жанр, который жить не может без высокопарной псевдонаучной белиберды. А произведение, между тем, вышло воистину апокалиптическим. Любопытно, что атеист Лем вроде бы никогда себе такого больше не позволял, а здесь взял и позволил.

Неплохое произведение и временами по-настоящему страшное. Если бы я прочел его еще где-нибудь при “совке”, то, наверное, изрядно был бы впечатлен. Кстати, любопытно, а часто ли издавалось это произведение в советские годы? (2006.06.04)

[Mövlüd Məmmədli · Rating 4 out of 5]

7/10

Elmi- fantastik janrın aristokratı Lemdən dedektiv/ elmi- fantastik üslubunda yazılmış, fəlsəfi suallar ortaya qoyan dialoqlarla, rasyonalist təfəkkürü yaratdığı obrazlar tərəfindən həm tərəfdar, həm tənqidçi qismində təhlil etdiyi bir romanı.
Məzmun olaraq, roman Londondakı Scotland Yard- şəhərin Metropolitan Polis Təşkilatı qərargahı- polisinin ötən ildə şikayət olunmuş bir sıra eyni tipli hadisələrlə bağlı genişmiqyaslı tədbirlərin görülməsi üçün yığışan heyətin söhbətləri ilə başlayır. Məqsəd şəhərin- daha sonra öyrənildiyi- müəyyən qanunauyğunluq təşkil etdiyi bölgədəki qəsəbələrdə ölmüş insanların cəsədlərinin qaçırılması və bunun səbəbinin, səbəbkarının ortaya çıxarılmasıdır. Baş müfəttiş Sheppard, leytenant Gregory, bir başqa polis əməkdaşı Farquart, autopsiyadan Sorensen və baş müfəttişin bir qədər xahiş etdikdən sonra aralarına qatıldığı Dr. Sciss hadisəni araşdırmağa çalışırlar. Bir müddət sonra baş müfəttiş Gregory' ni araşdırmanın rəhbərliyinə gətirir. Və zaman keçdikcə Gregory və onun düşüncələri məchul hadisənin doğurduğu sualların, eləcə də, həqiqətin uydurma ilə ayrıldığı incə cizgi üzərində akrobat təki hərəkət edir. Baş müfəttiş Sheppard və Dr. Sciss ilə Gregory' nin dialoqları oxunmağa dəyərdir.
Lemin dedektiv üslubunda sözügedən janrın klassik əsərlərinin üslubuna dair incə bir tənqidvari toxunuşları da var. Hələ "İnsanın bir dəqiqəsi" kitabındandan yazarın bir düşüncəsi: "... Holmes' in ünlü çıkarımlarındakı şaşmazlık; eski bir şapkaya, unutulmuş bir pipoya, bastona ya da saate bakıp bu eşyalardan meçhul sahibin görüntüsünü, sosyal mevkiini, kişilik özelliklerini kuran- örneğin kişinin yakın zamanda zor günler atlattığı vb. gibi- tüm parlak çıkarımlar, aslında yazarın çaktırmadan Holmes' e yardım etmesine bağlıydı". Əksinə Lemin üslubunda obrazımız yaranmış çıxılmaz vəziyyətlə qarşı- qarşıya olduqda yalnızdır, yazarın ən xırda yardımı belə görünmür və yazar oxucunun da eyni yalnızlığı, acizliyi dərk etməsini istəyir.

[Aellirenn Czyta · Rating 5 out of 5]

W Londynie z kostnic giną zwłoki. Nie wszystkie giną na zawsze. Zeznania świadków i dowody nie posuwają sprawy do przodu. Porucznik Gregory ma trudny orzech do zgryzienia.

Jeszcze kilka dni temu zarzekałam się, że nie będę czytać Lema, bo to nie moja bajka. Potem zaczęłam słuchać podcastu Malwiny Ferenz i autorka tak ciekawie opowiadała o „Śledztwie”, że rzuciłam wszystko i zaczęłam czytać.

To nie był zwykły kryminał czy groza. Wartkiej akcji tu nie uświadczycie, ale to wcale nie jest wadą, a wręcz przeciwnie. Cała sprawa znikających zwłok już na początku brzmiała dość interesująco, ale jeśli dorzucimy do tego pytanie „czym jest prawda?” to zaczyna się robić wybitnie interesująco.

„Śledztwo” pozostawia wiele pytań, właściwie trudno nawet stwierdzić jak ta historia się kończy albo jakie jest PRAWDZIWE rozwiązanie zagadki. Dla mnie jednak najważniejsze pytanie dotyczy właśnie , bo jak do niej dotrzeć? Na podstawie niepodważalnych dowodów, na podstawie statystki, a może postawić wszystko na przypadek czy zeznania świadków? A co jeśli prawdy ni przynosi żadna z tych metod? A co jeśli prawda nie mieści nam się w głowach?

Mogłabym tak rozważać bez końca, ale nie będę Wam psuć zabawy z odkrywania odpowiedzi na te pytania. Czytajcie, bo to jest dobre!

Ps. I jeszcze jedno - język! Jeżu w malinach, to była uczta!

[Evan Pincus · Rating 3 out of 5]

More interesting as a sarcastic parody of the philosophical detective story - all questions are either existentially unanswerable or practically obvious with no middle ground, the details our not-particularly-skilled detective notices are hardly ever relevant, the book opens with an argument over whether or not it’s even worth recounting the specifics of the case before we even learn what the case is - than it is as an example of one; obviously those late-in-the-game monologues about the role of chaos in everyday life are part of the satire, but they’re still page-long monologues about the role of chaos in everyday life. I don’t know what else it could build to, which is sort of the point, but - niche point of comparison incoming - I find myself reminded of Peter Greenaway’s film Vertical Features Remake, which lampoons structuralist cinema in a million different very clever ways both outlandish and subtle but, when actually showing us the reconstructed structural films at its center, ends up rendering them as “the thing being made fun of, done serviceably if unspectacularly.” The tension between the ways this lashes out at the form and the ways it falls in line with it holds it back a little bit as a novel, but there are details in here that will live with me for a very long time.

[Lucas Sierra · Rating 3 out of 5]

Amar a los detectives (Breve comentario después de la lectura, 2019)

Mi primera aproximación a Stanislaw Lem es un libro de detectives. Eso está bien. La novela negra está entre los géneros a los que vuelvo cuando necesito conectar fácil con una historia. Holmes decora todavía, sentado con las piernas sobre la mesa, la sala de mi infancia, y puedo entrar en onda sin mucho esfuerzo con obras donde se presenta un crimen, un posible culpable, y un Gregory más o menos listo capaz de ir tirando del hilo de su intuición. Ahora, Lem crea una ficción de este tipo donde todo apunta a lo imposible, donde no es el homicidio, sino la posibilidad de la resurrección lo investigado. Ahí radica el encanto de La investigación.

Procuraré no detenerme en cronotopos. Un investigador joven, Gregory, recibe la misión de investigar una serie de desapariciones de cadáveres. Su vida se sumerge entonces en lo insostenible: todo en su intuición profesional le dicta que los cuerpos regresaron a la vida, y al mismo tiempo, todo en su formación profesional afirma que es imposible. Encuentra una solución, no puede creer en esa solución. Me encanta eso.

He leído poca ciencia ficción, pero destaco aquella donde el descubrimiento derrumba la posibilidad de existir de los protagonistas porque modifica por entero el sistema de significados donde se sustenta su vida. Dividir por cero, de Ted Chiang, es grandioso por ese motivo. Stalker está entre mis películas favoritas por la misma razón. Aquí, en esta lectura, disfruté mucho de las reflexiones de Gregory, de su enfrentamiento con el absurdo. Más allá de la búsqueda, de los elementos discursivos sobre la estadística (ladrillos que disfruté arañar con mi muy escaso conocimiento de álgebra), de la creación de personajes, la habilidad de Lem está en extrañar el mundo de la narración cada vez con mayor presteza, para acercar al lector a esa misma orfandad de sentido con la cual su detective debe lidiar.

Al final, amando los detectives como siempre los he amado, no podía sino condolerme junto a ese Gregory condenado a continuar en el Yard sin encontrar una respuesta capaz de devolverle un suelo firme. Un detective flotando en el mar, tratando de mantenerse a flote, sonriendo pese a saber, con certeza, lo inevitable de su asfixia.

¿Acaso no es esa también la definición del ser-escritorx?

[Brian · Rating 4 out of 5]

* The best thing about this book is its air of mystery. It's a mystery novel, but that doesn't tell you anything about it, really. There's a puzzle and an English police inspector and even a suspect, but it's not about any of that. It's about perception and how perception is its own reality.

* The description on the back of my paperback says, "To unravel the mystery Lieutenant Gregory consults scientific, philosophical, and theological experts, who supply him with a host of theories and clues." This is one of those ad copy lies I enjoy pointing out. Gregory does no such thing. A scientist is involved from the beginning, but not at Gregory's direction. As for the other experts, they don't exist. The other theories come from Gregory's boss and Gregory himself. In fact, it's a particularly ironic lie, in that it implies a degree of organization in his methodology that Gregory himself rejects, even if only because he's incapable of it.

* Still, the various theories are presented, though not often in great depth. This lack of depth is disappointing but necessary, for Lem isn't interested in any one theory but in the idea of many theories, each representing the facts from a different perspective. And to delve too deeply into any theory would have destroyed the mood of the book, which, for my money, is its greatest asset.

* That mood springs from Lem's evocation of the eerie, the odd, and the mysterious, in things as strange as corpses seemingly coming back to life and as commonplace as weird noises from the apartment next door. In the absence of all the facts, what do we make of such things? How can Gregory, or anyone, solve the case? The answers to those questions come at the end of the book, and include a particularly creepy scene set in the English countryside...at night...in deep fog.

[Hakan Kandemir · Rating 5 out of 5]

for a normal mystery/sci-fi novel one could expect a fascinating resolution with a very intricate plot. here it does not happen and it is the point of the book: I see it as a satirical description of how modern modelling works.

one guy here, the weird PhD, uses statistical methods with very complicated algebra and finds a pattern. he even predicts, by his nothing but curve fitting, where and when the next event may happen. he only describes how a phenomena happens, uninterested in why it happens. correlation does not mean causation though, but he knows that too. for example, nowadays people correlate the number of 5G antennas to number of covid-19 infections in an area. of course, both numbers are high where the population density is high. Lem also says somewhere in the book that you can correlate anything to any other thing if you really want to.

and the principal investigator, he takes a more "why" approach. he finally finds something that makes sense, helps him to explain most of the cases. if you really want to, you can again find such cases to explain any phenomena, while making very plausible excuses for the exceptions.

at the end, this part I liked a lot, the case is unresolved and we are as clueless as the protagonist.

[Jose · Rating 5 out of 5]

Lem wrote "The Investigation" from April 1957 to January 1958; in June of the next year he would begin writing "Solaris", his masterpiece. No wonder that some interesting philosophical (epistemological) questions elaborated in the later are already present in the former. In this novel, criminal investigation intertwines with scientific research, resulting in a frenetic whirlwind that compromises the structure of the method itself, the same as Kurt Gödel did with mathematics in his seminal work from 1931, "On Formally Undecidable Propositions Of Principia Mathematica And Related Systems". Read Lem's novel carefully: you will not be disappointed.

[Angus McKeogh · Rating 3 out of 5]

Seems to be the pattern with most of what I've read recently. Started promising and intriguing. Lost its way in the middle. Got confusing. And the ending left something to be desired. Just a little better than okay.

[José · Rating 4 out of 5]

Esta novela es como una patata apetecible que al final se grilla. El misterio no se resuelve, pero Lem tiene aquí una prosa poderosa.

[filsezgisi · Rating 4 out of 5]

Bilimkurgu kitabı diye başladığım kitap bilgi felsefesi ile sonlandı. Platon'un mağara alegorisine göndermeler var. Başta anlamadım tabii sonlara doğru aydınlanma yaşadım. Genel olarak beğendim. Sciss'e ne oldu acaba çok değişik bir karakterdi. Gregory'i pek sevemedim, kitapta sezgiciliği temsil ediyor. İlginç bir kitaptı. Yorumlarda akıcı bulmadıklarını söyleyenler olmuş aksini düşünüyorum. "Entia non sunt multiplicanda", Nesneler çoğaltılmamalıdır* anlamına gelen latince bir söz.

*"Ockhamlı William tarafından söylenmiş. İngiliz filozof, varlık konusundaki yalınlık ve tutumluluk ilkesiyle ünlü... "Nesneler zorunlu olanlar dışında çoğaltılmamalıdır" sözü, "Ockham'ın usturası" şeklinde adlandırılıyor." imiş. Bunu da not olarak ekleyeyim.

[Consuelo · Rating 3 out of 5]

Plantea ideas muy interesantes sobre el azar, la estadística, el método científico y nuestra propia interpretación de cada uno de estos temas. Es mi primer “Lem” y no ha estado mal; pero el próximo creo que será Diarios de las estrellas, que parece un poco más ligerito

[Laman Samadzada · Rating 4 out of 5]

3.5/5

[Klaudia · Rating 3 out of 5]

???

[Andrey zz]

Шизофрения какая-то, эксперимент, пост-панк, бред сивой кобылы

[Abbie King · Rating 3 out of 5]

At the beginning, it was a little slow and at one point, I was forcing myself to read it. For example, the scene where they're driving to the cemetery, I'm sure that would look really cool in real life or a movie, but I found myself spacing out. I feel like LEM included a lot of unnecessary details. (Some scenes like the scene where Gregory was following Sciss, wow! I found myself stuck in suspense, but I couldn't figure out whether Sciss was being sarcastic or not when he confessed.)

I wasn't sure at the end about what was the truth was to the mystery of the "zombies" and the what those noises were at night (What type of woman makes so much noise caring for her husband?). I don't like it when authors don't answer the essential questions at the end. The reason it confused me so much may just be because the book wasn't designed for 14 year old girls. I didn't really get the humor either.

I liked the book besides that though. I liked Gregory's character and how he was only an amateur detective. I feel like this book contained a lot of insight on human nature.

This wasn't the best book I read, but like I said before, I'll read it again in 5 years and then see what I think.

[Lucia · Rating 3 out of 5]

Tenía mucha expectativa con esta historia pero hacia la mitad comienza a dar vueltas inútiles y el final me decepcionó un poco. Me molestó que conocemos hasta los pensamientos mas triviales del investigador, pero en el momento en que tiene algún tipo de plan para engañar al sospechoso no nos lo cuenta! lo sentí como una trampa del autor. Claramente la idea del libro sigue la linea de The Chain of Chance (La Fiebre del Heno), pero esa historia está muchísimo mejor resuelta.

[Ariya · Rating 4 out of 5]

“What if the world isn’t scattered around us like a jigsaw puzzle – what if it’s like a soup with all kinds of things floating around in it, and from time to time, some of them get stuck together by chance to make some kind of whole?”

A delightful treat! The overall tone gives the same vibe as Alfred Hitchcock’s mystery. Lem begins the story with a playful introduction of the infamous British 19th century crimes of body snatchers in the simulacra setting of Scotland Yard. A few corpses were mysteriously taken from their resting coffins and disappeared in the mortuary and a laboratory, causing the whole police department running on wits’ end of how to solve: whodunit, whatsdonit, and the big question why.

It’s a little flummoxing to me that the book is categorised under Lem’s famously known sci-fi label, which misgenres it as another science fiction while it’s written like a postmodern detective in its best form. Lem employs the tropes of crimes sleuthing on the cake icing. We have the newly appointed lieutenant, Gregory, who tries to use his detective skills to solve the crime and most of the time encounters missteps of reality ‘glitches’ and absurdities in the labyrinthe city. The almost unrecognisable reflection of himself in the mirror, the strange knocking noises from his landlord happening at night, the uncanny appearances of his chief police who’s always able to track his location wherever he goes. Those irksome disturbances amplify the metaphysical questions of whether there’s a world beyond human cognition.

But it’s not that simple. The book doesn’t sidetrack to that branch of thinking or preachy mumbo jumbo of schools of thought. It keeps on exploring the dilemma of logical thinking versus rationalism inherited from the 19th century, where society was being perfected toward a world of wholeness, and where there’s no room for unexplainable phenomena and disruptions.

“Rationalism is a fashion, not a method… So-called common sense relied on the programmed nonpreception, concealment, or ridicule of everything that doesn’t fit into the conventional nineteenth century version of the world that can be explained to the last details”

Now that we have Lem who speculates the core essence of AI, based on how we crave logic but ironically abandon the ideas of probability to pursue a gratifying coherence. That absolutism in finding answers and perfection is ingrained in human nature. It is our “self-preservation” that wants to fill the gap and breaches of the unknown and mystery in the universe. On the other hand, probability, open-mindedness, and the acknowledgement of facts that nothing can be understood, are winded up as 'the void': perpetually incomprehensible and socially unacceptable. “Once the fact emerges, it’s already an interpretation.”

Lem also poignantly conveys his message that the truth accessed by logical thinking is perhaps too inconvenient for the progress of humankind. The character Sciss, the statistical scientist who embodies the brilliant mind of logician and dares to offer the radical possibility of how the bodies moved based on data defects, is portrayed as ‘lack of tact’, frail and standoffish self-righteous man whose ideas are too radicalised: “egomaniac made of razor blades and glasses, arrogant in every possible way”, and most of all alienated from “civilised good manners” and even suspected as the culprit, the Cassandra of the modern era.

I don’t really get why people say the book has no resolution whereas it gives a very satisfying ending, or how it should have been under the circumstances. In the end, Gregory’s desperate attempt to catch the culprit almost brings him to understanding the infinite vastness of the world and its mystery, only to be forced into submission that – Well, now you know, it doesn’t mean you can live with it. The book weaves all Gregory’s dilemma, his incompetence, and failures together at the end to reaffirm that he, too, will follow his chief commander’s footsteps to find something that can “become the truths” as his whole career relies on the existence of the perpetrator. “As in the line of work, you’ll have to be prepared for a moral hangover” and that includes seeking solace in forming the truth for themselves.