Αιγαίο

by Ilias Venezis, Ηλίας Βενέζης

Το Αιγαίο, σειρά διηγημάτων που ο Ηλίας Βενέζης έγραψε το 1941, διασχίζεται από τα στοιχεία των παραμυθιών: γλάροι, περιστέρια, ψάρια, νεαρά αγόρια και κορίτσια που προέρχονται αλλά και επιστρέφουν στη θάλασσα, είναι οι ήρωες των δεκατεσσάρων αυτών διηγημάτων. Το "Αιγαίο" φέρει όλα τα χαρακτηριστικά του συγγραφέας της "Αιολικής Γης" και της "Γαλήνης". Θερμή και αθόρυβη αγάπη για τον άνθρωπο, φιλοσοφημένη διάθεση χαμηλότονη γοητεία γραφής και, βέβαια, αυτή την έντονη νοσταλγία επιστροφής προς την πατρίδα που χαρακτηρίζει το σύνολο του έργου του.

Genres: Classics

177 pages, Hardcover

First published January 1, 1941

About the author

Ilias (or Elias) Venezis (Greek: Ηλίας Βενέζης) was a Greek writer.

He was born in 1904 in Ayvalık (Κυδωνίες) in Asia Minor and died in Athens in 1973. He wrote many books throughout his career as an author. His most famous book is Number 31328. Elias Venezis is not his real name, but his pen name. He is categorised among the writers of "the generation of the 30s" (=η γενιά του '30).

During the Asia Minor Catastrophe he was 18 years old and was conscripted to a labour battalion of the Turkish State. In his book The Number 31328 - The Book of Slavery he describes the 14 months of his life that he had spent in a concentration camp, forced to hard labour.

Reviews

[George K. · Rating 4 out of 5]

Στην βιβλιοθήκη μέχρι στιγμής έχω τέσσερα βιβλία του Ηλία Βενέζη - ουσιαστικά τα πιο γνωστά του: "Το νούμερο 31328", "Αιολική Γη", "Γαλήνη" και "Αιγαίο". Αποφάσισα να έρθω για πρώτη φορά σε επαφή με το έργο του, διαβάζοντας το τελευταίο, που είναι και συλλογή διηγημάτων. Είχα ακούσει τόσα πολλά για την γραφή, τις ιδέες και τα νοήματα των ιστοριών του, καθώς και για τα συναισθήματα που προσφέρουν τα βιβλία του, που καιρός ήταν να τον γνωρίσω επιτέλους.

Και πιστεύω ότι έκανα την καλύτερη αρχή, μιας και η συγκεκριμένη συλλογή διηγημάτων με άφησε ως επί το πλείστον ικανοποιημένο από πολλές απόψεις: Πρώτα-πρώτα με ταξίδεψε σε άλλες, μακρινές εποχές, σε άλλα μέρη - σε βουνά, σε θάλασσες, σε νησιά. Δεύτερον, με μάγεψε με τον μοναδικό και ιδιαίτερο τρόπο γραφής του, με τις παρομοιώσεις και τις μεταφορές, με την ποιητική διάθεση στις περιγραφές των τοπίων, των σκέψεων και των συναισθημάτων. Τρίτον και σημαντικότερον, μου δημιούργησε κάμποσα συναισθήματα καθ'όλη την διάρκεια της ανάγνωσης -νοσταλγία για τα περασμένα, λύπη για τα δεινά των χαρακτήρων-, καθώς επίσης με έβαλε και σε σκέψεις για διάφορα πράγματα γύρω από την ζωή και τον κόσμο μας.

Σίγουρα δεν είναι όλα τα διηγήματα στο ίδιο επίπεδο: Τα πρώτα διηγήματα (π.χ. Το Λιός, Οι γλάροι, Η βουή, Άνθρωποι στη φτέρη, Το καΐκι του Θησείου) είναι πραγματικά αριστουργήματα, τα υπόλοιπα είναι καλογραμμένα και με τα δικά τους νοήματα μεν, αλλά ίσως κάπως λιγότερο έντονα δε. Όπως και να'χει, πρόκειται για μια πολύ καλή συλλογή διηγημάτων, με την οποία είχα την ευκαιρία να γνωρίσω τον Ηλία Βενέζη. Δεν βλέπω την ώρα να πιάσω τα μεγάλα αριστουργήματά του!

[Manos Kovras · Rating 4 out of 5]

Μια ιδανική συλλογή να διαβάσει κανείς στα τελειώματα του ερασμους όπου η ανυπομονησία να γυρίσεις εντείνεται με τις γλαφυρες και ζωντανές περιγραφές του Βενέζη για το Αιγαίο, την θάλασσα, το καλοκαίρι και γενικά την νησιωτική ελληνική αύρα. Ιδιαίτερα όταν είναι με φόντο την συννεφιασμενη και καθόλου θαλασσινή Πολωνία. (No hate, η Πολωνία γαμαει αλλά είναι καλοκαίρι και μου έχει λείψει η θάλασσα).

Δε περίμενα τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο από αυτό το βιβλίο του Βενεζη όταν το αγόρασα μετά από καιρό που το λιγουρευομουν. Διαβαζοντας το κάνεις θα συναντήσει τα κλασσικά χαρακτηριστικά και μοτίβα του συγγραφέα: Λιτή και απλοϊκή αλλά ταυτόχρονα λυρική γλώσσα, έντονος ρομαντισμός και συναισθηματισμος, πανέμορφες περιγραφες, ψυχογραφικα στοιχεία, φιλοσοφικό βάθος και εστίαση σε ανθρώπινα συναισθήματα. Σε αυτό το βιβλίο όμως με παραπάνω εστίαση στην θάλασσα ως φόντο (άλλωστε η συλλογή λέγεται Αιγαίο).

Όπως και στην αιολική γη, τόσο οι ιστορίες καθεαυτες όσο και οι περιγραφές και εικόνες εντός των ιστοριών δημιουργούσαν μια αίσθηση γαλήνης και ηρεμίας όπως νιώθει κανείς όταν είναι στον τόπο του, χωρίς άγχη, με παρέα, θάλασσα και ούζο.

Παράλληλα βέβαια υπήρξαν και πολλές βαριές ιστορίες, στενάχωρες, απαισιοδοξες και τραγικές οι οποίες σε προσγειωναν απότομα στον ρεαλισμο και στην πραγματικότητα μιας χώρας προβληματικής με αιώνες βασάνων, ατυχιων και κακουχιών. Καποιες ιστορίες ήταν απλά πεσσιμιστικές αφήνοντας μια έντονη γεύση απελπισίας και απαισιοδοξίας, χαρακτηριστικό της εποχής που γράφτηκε (στις αρχές της κατοχής όπου πέρα από την ίδια την κατοχή καθεαυτή ήταν ακόμη ήταν εντονη και η ανάμνηση της μικρασιατικής καταστροφής και της προσφυγιάς)

Βασικά θέματα των ιστοριών, η θάλασσα, η μικρασιατική καταστροφή, η φτώχεια, η νεανική αθωότητα, η ελευθερία ή ελλειψη αυτης και τέλος το ελληνοτουρκικό στοιχείο το οποιο προσωπικά εκτίμησα πολύ σε αυτό το βιβλίο καθώς αναδεικνύει την σχέση όχι ως δύο αντιπάλων λαών αλλά ως δύο αδερφικών, όμοιων πολιτισμικά λαών που ασχέτως του αν συμπαθιουνται ή όχι, πάντα καταλαβαίνονται.

Παρότι μου έλλειψε το λογοτεχνικό και στοχαστικό βάθος της αιολικής γης ή τα έντονα συναισθήματα του "31328", η πιο "απλή" αυτή συλλογή διηγημάτων σίγουρα με ταξίδεψε πίσω στο Αιγαίο, θυμίζοντας μου την ομορφιά, την ηρεμία και την αγνότητα αυτού του τόπου αλλά και την πονεμένη ιστορία καθώς και τα προβλήματα που κανένα μέρος στον κόσμο όσο "παραδεισενιο" και αν είναι δε μπορεί να υστερεί.

[Kyriakos Sorokkou]

Αυτός ήταν ο 6ος μου Βενέζης. 
Το ταξίδι με αυτόν τον συγγραφέα ξεκίνησε το 2003 όταν διάβασα την Αιολική Γη ως λογοτεχνικό βιβλίο για την 1η Λυκείου. 
Ήταν ο μοναδικός συγγραφέας που όχι μόνο διάβασα ολόκληρο βιβλίο του ενώ ήμουν μαθητής αλλά και το αγάπησα.
Με αλλά λόγια αυτό δείχνει ότι η γραφή του Βενέζη έχει αυτό το κάτι που κατάφερε να την κρατήσει πάνω από το βουνό των σχολικών αναλύσεων και των πρέπει. 

Ξαναδιάβασα την Αιολική Γη όταν πρωτοπήγα φοιτητής 5 περίπου χρόνια μετά και η εμπειρία μου ήταν το ίδιο απολαυστική. 

Όταν το 2020 αποφάσισα να διαβάσω και το σίκουελ της Αιολικής Γης, το Νούμερο 31328, ξαναδιάβασα την Αιολική Γη για να φρεσκάρω την μνήμη μου, μετά το Νούμερο και ακολούθως την Γαλήνη (βιβλίο που είχα διαβάσει πρώτη φορά το 2019).

Την επόμενη χρονιά (2021) διάβασα στην αρχή της χρονιάς την Έξοδο, που το βρήκα ως ένα αψεγάδιαστο βιβλίο, όπου κάθε λέξη του μετράει, και στο τέλος της τον Ωκεανό που είναι και το τελευταίο μυθιστόρημα του Βενέζη. 

Συνοψίζοντας η Γη διαδραματίζεται στα 1910’s, το Νούμερο και η Γαλήνη στα 1920’s, η Έξοδος στα 1940’s, και ο Ωκεανός στα 1950’s. 

Η συγκεκριμένη συλλογή διηγημάτων γράφτηκε λίγο πριν την Αιολική Γη έτσι μπόρεσα να δω αρκετές ομοιότητες στο ύφος και στη γραφή. 

Χωρίζεται σε δυο μέρη. Το πρώτο που μου άρεσε περισσότερο ονομάζεται Θέματα του Κόσμου. 
Το δεύτερο ονομάζεται Θέματα του Ονείρου , και οι ιστορίες δεν είχαν αρχή μέση και τέλος αλλά όπως φαίνεται και από τον τίτλο ήταν ονειρικής φύσεως με επιρροές μαγικού ρεαλισμού. Ήταν περισσότερο εικόνες από μέρη της Ελλάδας παρά ιστορίες με υπόθεση και πλοκή.

Σε αντίθεση με το δεύτερο το πρώτο μέρος μου άρεσε αρκετά. Μου άρεσε το διήγημα Λιος  που ήταν και το εκτενέστερο και διαδραματίζεται λίγο καιρό μετά την Μικρασιατική Καταστροφή στη Μυτιλήνη. Οι Γλάροι ήταν το πιο συγκινητικό, ενώ το Ένα Πουλί έχει αναφορές στα Κιμιντένια στο κυνήγι και την Άρτεμη, φανερά στοιχεία από την Αιολική Γη που θα εκδοθεί δύο χρόνια μετά. Το Δεν Έχει Πλοίο είχε δράμα αρκετά τραγικό και τέλος Το θαλάσσιο πνεύμα του Αιγαίου και Ο απόγονος του εξωμότη ήταν ιστορικής φύσεως και τα βρήκα ενδιαφέροντα.

Κλείνοντας αυτή την κριτική πριν γίνει σεντόνι, να αναφέρω ότι μετά το Αιγαίο βάζω πλώρη για τον 7ο Βενέζη, άλλη μια συλλογή διηγημάτων Άνεμοι.

[Iordanis Akritidis · Rating 4 out of 5]

Γενικά πολλά επαναλαμβανόμενα μοτίβα στα διηγήματα του Βενέζη, ωστόσο πάντα έχει 2 3 που ξεχωρίζουν. Ίσως όντως ο πιο ρομαντικός της γενιάς του '30.

[Michalis Manassakis · Rating 4 out of 5]

Καλοκαίριασε μέσα Γενάρη .

[Stavros Kosmas · Rating 5 out of 5]

I would like to describe this book in one word, and that would be mesmerizing. However it would be an utter cancellation of the nature of the book to describe it in just one, so I’ll
Use two; mesmerizing and haunting.
Venezis’ language was disarmingly beautiful. There were a dozen of moments where I got misty eyed just from the prose. It’s works like these that keep reminding me how grateful and humbled I am to consider Greek my mother tongue.
The stories themselves carried throughout them an essence of folklore, bright and shimmering like the reflecting gems of the sun on the waves of the sea, but also dark and mournful in their contents. They are stories about dreams, passion, love and life, but also stagnancy, fear, corruption and death. Some of them were hyper real in nature and the allegories used touched perfection.
I would absolutely recommend this book to anyone, but especially to any fellow islander with an unexplainable yet magnetizing connection and devotion to the sea and their «πατρίδα» 🌊🍋

[Achilleas · Rating 4 out of 5]

Θαλασσινές ιστορίες, με μια γλυκειά, λεπτή συγκίνηση, το ίδιον του Βενέζη.

«...
-Τί εἶναι; ρώτησε τὸ κορίτσι.
-Κοίταξέ το. Εἶναι ἀσημένιο καραβάκι.

Τὸ ἔφερε κοντὰ στὸ πρόσωπό της χαρούμενη καὶ τὸ κοίταξε. Τότε ἡ πέτρα, ποὺ ἀπὸ τόσο μακριὰ ξεκίνησε καὶ τόσο πολὺ περίμενε, εἶδε ξαφνικὰ νὰ τὴν τυλίγει ἕνα παράξενο βαθύ φῶς, ἕνα μαῦρο φῶς.

Καὶ τότε εἶπε πὼς ναί, τώρα τὸ ταξίδι της τελείωσε, γιατὶ εἶδε τὰ μάτια τῶν ἀνθρώπων.»

[Evi Routoula · Rating 5 out of 5]

Δεκατέσσερα διηγήματα του Ηλία βενέζη, γραμμένα με λυρισμό και μαεστρία.

[Chinchilla_clouds · Rating 3 out of 5]

Διηγήματα που έχουν άμεση αλλά και έμμεση σχέση με το Αιγαίο, καθώς και την απεραντοσύνη του πελάγους, κυριολεκτικά και μεταφορικά.

Φτώχια, αγάπη, πίκρα, μαζεμένα σε πολύ μικρές ιστορίες, μιας άλλης εποχής, με ανθρώπους διαφορετικούς από εμάς, στον πυρήνα τους όμως όχι και τόσο.

[Stella · Rating 3 out of 5]

Συμπαθητικό βιβλίο, η πρώτη ιστορία ήταν η αγαπημένη μου.