Sumnjivo lice

by Branislav Nušić

U prvom periodu svog dramskog stvaralastva Nusic je bio pod uticajem ruskog pisca Nikolaja Vasiljevica Gogolja. Sâm pisac o tome govori u predgovoru komediji "Sumnjivo lice," koju je prvobitno nazvao "gogoljijada u dva cina." Cuvena Gogoljeva drama "Revizor" inspirativno je uticala na pisca "Sumnjivog lica," ali je on dramski zaplet vezao za nase prilike i naravi. Birokratski aparat tadasnje Srbije on ne kritikuje onom zestinom i ostrinom kako to cini Radoje Domanovic u svojim satirama, ali ipak dovoljno snazno da vlast Obrenovica prikaze u pravom svetlu.

Genres: Classics, Plays, Serbian Literature, Drama, Fiction, School, Comedy

104 pages, Paperback

Published January 1, 2009

About the author

Born Alkibijad Nuša (Aromanian: Alchiviadi al Nuşa) in Belgrade, Principality of Serbia to a well-off family, Nušić enjoyed the benefits of a privileged upbringing for only a brief time. His father Đorđe Nuša was a well known grain merchant of Cincar (Aromanian Vlach) origin who lost his wealth shortly after his son's birth and was forced to move the family to Smederevo where young Alkibijad attended elementary school and first two grades of boarding school. During his teens, Nuša moved back to Belgrade where he graduated from boarding school. Upon turning 18 years of age, he legally changed his name to Branislav Nušić. In 1884, he graduated from the University of Belgrade's Law School. During his studies, he also spent a year in Graz, Austria-Hungary.

Twenty-one-year-old Nušić fought in the Serbo-Bulgarian War of 1885 while serving in the Serbian Army. After the war, he published a controversial poem "Dva Raba" in Dnevni list for which he spent two years in prison. The poem ridiculed Serbian King Milan, namely his decision to attend the funeral of the Serbian-born Austro-Hungarian general Dragutin Franasović's mother instead of that of the war's hero, Captain Mihailo Katanić who died as a result of wounds sustained while saving the regimental flag from the hands of Bulgarians.

At first, Nušić's sentence was only two months, but the King pressured the judges to extend it. Despite harsh prison conditions, Nušić still managed to write a comedy: Protekcija (Protection).

When he first asked the prison intendant, Ilija Vlah, for the permission to write, Vlah told him that it was the writing that got him into prison, and denied his request. Knowing that intendant read all outgoing mail, Nušić wrote a brief letter to the second husband of his aunt (he was related to her first husband), who served as a minister of justice. Nušić addressed Gersic as uncle and told him how it would be much easier for him to serve 2 years if he could write. He noted that he had no interest in writing political texts, and signed the letter your nephew. One day later, Vlah allowed him to write literature.

In 1889, Nušić became a civil servant. As an official in the Ministry of Foreign Affairs he was appointed to clerk of consulate in Bitola, where he eventually married (1893). He spent a decade in southern Serbia and Macedonia. His last post in this region was vice-consul in Pristina.[1]

In 1900, Nušić was appointed as a secretary of Ministry of Education, and shortly afterwards he became a head dramaturgist of the National Theatre in Belgrade. In 1904, he was appointed a head of Serbian National Theatre in Novi Sad. In 1905, he left his new post and moved to Belgrade to work as a journalist.

In 1912, Nušić returned to Bitola as a civil servant. During Balkan Wars in February 1913, Nušić, who was the prefect, was regarded as too moderate, and replaced by someone more sympathetic with the views of the military party and of "the black hand."[2] In 1913, he founded a theater in Skopje, where he lived until 1915. Due to the World War I, Nušić fled the country and lived in Italy, Switzerland and France for its duration.

After the war, Nušić was appointed to be the first head of the Art Department of the Ministry of Education. He remained at this post until 1923. Afterwards, he was appointed head of Narodno pozorište (National Theater) in Sarajevo. In 1927, he returned to Belgrade.

Reviews

[Momčilo Žunić · Rating 4 out of 5]

Ne znam u kojoj je meri sve to bio deo nušićevskog nauma - a sve me zavodi ka tome da mora da jeste - ali ono što pojedini profesionalni čitači navode kao ispust: "nedelatnost Đokinog karaktera", meni izgleda kao vrhunska femino-ironija. Razume se Marica i te kako, i ostvaruje u onoj zanemarivanoj [oh, to je tak' školski] liniji porodičnog zapleta. Pri tom, svaku dalju lascivnu frazeološku asocijaciju o Marici, ako je ima!, slobodno stavite na moj račun.

[Meteori · Rating 4 out of 5]

Ili ovaj čovjek piše bezvremenske knjige ili mi ništa ne učimo iz prošlosti.

[Nataša]

Čitano zbog novog postavljanja na scenu, i recimo da nam život ne bi bio sapunica kada bismo razgovarali.

[Bojana · Rating 5 out of 5]

Pre svega jedan gospodin.

[Urmonia · Rating 5 out of 5]

Vraćanje na lektire iz školskih dana nosi sa sobom jednu posebnu draž kad se setim kako je to bilo kada smo (nerado) čitali dela znamenitih književnika među kojima je svakako i Nušić. Naš najveći komediograf u ,,Sumnjivom licu" oslikava palanački mentalitet i narav, gramzivost birokratske mašinerije iz doba srpske monarhije s kraja XIX veka. Zanimljiva činjenica je da je ova komedija pisana osamdesetih godina tog veka, a da je prvi put na pozornici ugledala svetlo dana nekih skoro 40 godina kasnije. Ko je zainteresovan, neka pročita Nušićev predgovor u kome je iscrpno navedena hronologija ove drame kao i anegdote vezane za njenu inicijalnu nepodesnost za izvođenje na sceni. Još jedna zanimljivost je da je ona originalno nazvana od autora i GOGOLJIJADOM u dva čina. Kroz žudnju za unapređenjem i novim činom koja stimuliše kapetana Jerotija da dela i da uhvati u svom srezu sumnjivo lice, prožima se vrhunska i precizna slika ljudskog sebičluka, gladi za položajem, vlasti, moći i/ili novcem. Posmatramo činovnički aparat kao karikature poretka vlasti, njihovi gafovi su nam simpatični i smešni ali zapitajmo se da li poznajemo nekog nama bliskog koji je obeležen tim karakternim osobina, i da li bismo i sami takvi mogli da postanemo... Uostalom zar ove karikature vlasti i oličenja državnog uređenja ne gledamo svaki dan na televiziji, internetu, medijima...?

Elem, ruka čovekova je oduvek bila pohlepna. Politikanstvo (i poltronstvo) beše odlika i tadašnjeg doba i ljudi se nisu nimalo promenili. Iako jednostavno delo - predviđeno kao lektira za osnovnoškolce - ne treba ga posmatrati isključivo kao prostodušnu komediju, već kao i vrlo poučnu kritiku koja daje preciznu dijagnozu i ocenu jednog doba, birokratije i društva u njemu, a uz to i svrsishodnu opomenu o univerzalnim ljudskim slabostima. Da je Nušić bio istančani poznavalac psihologije korumpiranog činovništva pokazuju i moralne pridike koje na više mesta kazuje sreski pisar Žika o pravu i pravdi, zakonima, rokovima, ćutanju uprave:

- Zakon nije napisan za tebe, nego za mene da znam koliko da ti odrežem ...
- Ti misliš pravda - to je tako, uzbere se kao zrela kruška. Pravda, to je strpljenje, upamti to, pa nemoj da nasrćeš na pravdu kao june, nego čekaj brate! ...Da umreš, bre, pa da dođeš pred rajska vrata, pa bi ti onaj tamo morao kazati: čekaj... ako je samo tamo na nebu uređena administracija i ako ima nekog reda ...
- A ti drugi put, ako hoćeš da kome ne prođe rok za žalbu, nemoj da mećeš akta na moj sto. Ne meći mi na sto ništa što ima roka, razumeš? Ne volim rokove, upamti to! ...

Da će ova komedija u dva čina i dan danas biti aktuelna i čitljiva predvideo je i sam Nušić čije ću reči iz predgovora citirati jer smatram da poentiraju nesumnjivi značaj komediografskog umetničkog dela:

,,Ako, ipak, u ovoj komediji ima aluzija koje nisu zastarele; ako ima pogdekoje reči koja bi se mogla i danas reći; ako ima pojava na koje bi se i danas mogao pružiti prst - to je samo dokaz da u birokratiji celoga čovečanstva, svih naroda i svih rasa, ima elemenata koji su opšti i večiti, te koji će komediografima budućnosti tako isto pružiti materijal kao što ga je meni prošlost pružila."

Najposle, s obzirom da je u pitanju dramsko delo, preporučujem svima koji su zainteresovani i u mogućnosti da ,,Sumnjivo lice" odgledaju u atmosferi skromnog pozorišta Slavija u Beogradu.

[Nina · Rating 5 out of 5]

I dalje odličan. :D

[Avgustxv · Rating 5 out of 5]

Što se tiče srpskih pisaca kao da je samo Nušić znao za dijalog, do recimo do dana današnjeg

[Natasha · Rating 5 out of 5]

I read this book several times and I think I could read it again and again.In my opinion this is one of the best comedies of Serbian literature.It doesn't surprise considering that Branislav Nušić is one of the best writers in the world.I warmly recommend this great book.

[masa · Rating 5 out of 5]

Jedan je Nušić

[Milica DIY]

Read for school.

[Rikki Chadwick · Rating 5 out of 5]

Omiljena knjiga od Nusica...Gledala sam i vise verzija serija i filmova i mslm da je najbolja postava Svetislav Goncic,Neda Arneric,Ivan Bekjarev...

[Ridvan Bukvic · Rating 1 out of 5]

Bljak

[Stefan Vučevski · Rating 5 out of 5]

Ne znam da li ima neko Nušićevo delo koje nisam pročitao, a oduvek mi je Sumnjivo lice bilo omiljeno, verovatno zbog sjajnih likova. Vića je zanimljiv, Žika i Milisav su presmešni, a Jerotija Pantića zamišljam kao preteču Bazila Foltija.

[nadja · Rating 4 out of 5]

tarili slobodno stalkuj 🍑

[tea]

kao trebala sam procitati al nisam jer mi je bezveze. sry sanja :))

[melozvucno · Rating 5 out of 5]

Najsmešnije u celoj drami je to što je istina - verujem da se, i dan danas, ovakve stvari dešavaju širom Srbije u službama gde su ljudi na najvišim pozicijama dobili posao Bog zna kako.

Jedan od omiljenih delova:
JEROTIJE: To bi moralo biti štogod važno jer ako bi bilo da tebe, gospodine Vićo, otpuštaju iz službe, zbog onoga što si udesio da se u akta podmetne lažni testament, to ne bi moralo šifrom.
VIĆA: Dabome! Ne bi moralo šifrom čak i kad bi vas penzionisali, zbog onog što ste udesili da se čovek zaduži kod Uprave fondova na tuđe imanje.

[moonlight · Rating 4 out of 5]

It was funny and fast. I really enjoyed it. Quick and good read.

[Stefan Maras · Rating 4 out of 5]

"Е, па тако ти је то! Кад имаш срце... не можеш да имаш гаће."

[cici ✧.* · Rating 2 out of 5]

mid smor fuj 2.5

[Dzo · Rating 2 out of 5]

kao neka fuš misterija a ni to mi nije jasno ko je bio žika na kraju¿

[Sema Alikadic · Rating 2 out of 5]

Natjerana sam

[Vanja · Rating 1 out of 5]

Ovo je moj prvi put da se susrećem sa ovim delom Branislava Nušića i, iskrena da budem, lagano sam predvidela svaki plot twist. Pretpostavljam da je ova knjiga bila uvau ljudima koji su je čitali u to doba (pisana je izmedju 1887. i 1888.). Meni nije ništa naročito, pročitala sam kao lektiru, nije mi se baš nešto svidela. Kao komad za predstave je skroz okej, i verujem da su predstave dobro odradjene. Ovako, jedno veliko ne. Prosto, knjiga je neko prošlo vreme da bi se bilo ko (od nas mladjih) povezao sa istom, da bi je razumeo, a kamoli da bi mu se svidela.

[Hana · Rating 5 out of 5]

I love Branislav Nusic. He's a play writer from my country, Serbia, and his literature is really good. It's a little bit annoying that I have to read all the didascalias but the plot is interesting and funny.

[Ljubica Stancic · Rating 5 out of 5]

Komično, uzbudljivo, istinito. Komedija koja razotkriva ljudske karaktere i mudro ogoljava mane srpskog društva i vremena kada je nastalo delo. Gledala sam predstavu u pozorišu Slavija koja je sjajno i verno dočarala knjigu. Sve preporuke!

[Predrag Ilić · Rating 5 out of 5]

Worth rereading a few times, always a cause for a good laugh.

[Marija Čabarkapa · Rating 4 out of 5]

Da budem iskrena možda ova četvorka i nije izazvana "padom" kvaliteta koliko uzdizanjem i popularnosti ovog dela.

[Isidora]

I ako sam je skoro čitala, skroz sam zaboravila radnju, toliko o Nušiću.

[Irena · Rating 4 out of 5]

Ono što su autori Sunđer Boba prikazali u epizodi s robotima, kad Sunđer Bob i Lignjoslav ispituju Keba Krabu pod optužbom da je robot, to je Nušić uradio sa Đokom i Jerotijem još davne 1887.

[Djelareads · Rating 4 out of 5]

lektira, zabavna i laka za čitanje

[Teodora · Rating 3 out of 5]

super.