Selectie uit de brieven van de Franse letterkundige (1821-1880). Gustave Flaubert geldt als een van de grootste prozaïsten in het algemeen en van de Franse literatuur van de negentiende eeuw in het bijzonder. Een van zijn opvattingen was dat een schrijver zich in romans en verhalen diende te onthouden van elke persoonlijke mening. Hij diende in zijn schepping overal aanwezig te zijn maar nergens zichtbaar. Inderdaad is de auteur van Madame Bovary. De leerschool der liefde en de Drie verhalen, afgezien van enkele vage sympathieën en vooral antipathieën, onzichtbaar gebleven. We zouden alleen via memoires en getuigenissen van anderen iets over zijn leven geweten hebben, ware het niet dat Flaubert de gewoonte had om na zijn dagelijkse `worsteling met de stijl' geregeld een of meer brieven te schrijven om het contact met de buitenwereld te onderhouden. Van deze omvangrijke correspondentie, die door sommigen als hét meesterwerk van Flaubert wordt beschouwd, is het overgrote deel bewaard gebleven. Het vormt een van de meest ontroerende, tragische, komische en leerzame brievenverzamelingen die er bestaan. Jarenlang is de correspondentie van Flaubert de lectuur geweest die op mijn nachtkastje prijkte in plaats van de bijbel. - André Gide Ik heb de brieven gelezen en herlezen en ik aarzel niet ze te houden voor het ware meesterwerk van Flaubert. - Enid Starkie De eerste schrijver die vooruitliep op het moderne levensgevoel. - Michel Butor Anders dan als een persoonlijke confrontatie met een superieure dwingeland is lezing van zijn brieven niet te beschrijven. - Kees Fens in De Volkskrant
Gustave Flaubert was a French novelist. He has been considered the leading exponent of literary realism in his country and abroad. According to the literary theorist Kornelije Kvas, "in Flaubert, realism strives for formal perfection, so the presentation of reality tends to be neutral, emphasizing the values and importance of style as an objective method of presenting reality". He is known especially for his debut novel Madame Bovary (1857), his Correspondence, and his scrupulous devotion to his style and aesthetics. The celebrated short story writer Guy de Maupassant was a protégé of Flaubert.
Bij het overhandigen van dit boek werd ik gewaarschuwd voor Flauberts "andere manier van denken". Goh, zijn narcistische geest mag dan gereserveerd zijn voor louter de kunst - het is inderdaad uitzonderlijk dat iemand zich meer bekommert om een versregel dan om een mens - maar wat wil je als je bewust kiest voor de eenzaamheid?
"Als ik bedenk dat bijna al mijn kennissen zich verwonderen over mijn levenswijze, die mij juist de meest natuurlijke en normale lijkt! Het brengt me tot droeve overpeinzingen over de degeneratie van onze soort, want het is een degeneratieverschijnsel, niet aan jezelf genoeg hebben. De ziel moet in zichzelf volledig zijn."
Soms een beetje irritant dat zijn hele persoonlijkheid draait rond desbetreffende eenzaamheid en de daarop aansluitende verveeldheid, maar ik moet toegeven dat ik, tijdens het lezen van de vele pessimistische passages waarin hij zijn haat en apathie ten aanzien van het leven herhaaldelijk benadrukt, mijn leedvermaak met momenten nauwelijks kon onderdrukken. Bovendien maakt Flauberts ingesteldheid de briefwisseling met Louise - de enige persoon die erin slaagt zijn onverschilligheid te doorprikken - des te rijker aan betekenis.
Heb erg genoten van Flauberts manier van schrijven en verheug me op het lezen van zijn romans :-)
De brieven van Flaubert zijn persoonlijk, grappig en afwisselend. Ze brengen de persoon Flaubert heel dichtbij en dat maakt het een feest om te lezen. Veel persoonlijke ontboezemingen (bijvoorbeeld over de geslachtsziekten die hij oploopt op zijn reis naar Egypte en Syrië). Inzichten in zijn opvattingen over literatuur - hij verwerpt het onderscheid tussen Inhoud en Vorm en tussen Waarheid en Schoonheid. Hij moppert richting het einde steeds meer, met name over de politiek en de domheid van de massa, maar neem het hem eens kwalijk, als iedereen om hem heen overlijdt en hij zelf ook failliet dreigt te gaan. Uitstekend nawoord ook van vertaler Edu Borger.
As good as his novels. His correspondence is equally lyrical. It is strange that Flaubert's letters were not written with a view to their later publication. I would have liked to have been one of his pen pals, although he can often be very morose and melancholy. Reads well and quickly, you literally look over the shoulder of a great man, loved it.
Bart Van Loo noemde Flaubert 'een heerlijke zagevent' en dit is van in de eerste brieven merkbaar.
Bij het lezen van deze brieven, kaderend ik het 19de eeuwse Frankrijk, heb ik toch een paar keer mijn wenkbrauwen gefronst. Flaubert waant zichzelf onfeilbaar intelligent, maar doet een aantal uitspraken die ronduit dom zijn en getuigen van een ernstig gebrek aan kennis van het thema. Kennis waar een intellectueel en bereisd man als hij, zelfs in de 19de eeuw, toch zeker kon aangeraken.
Verder stoort mij zijn hekel aan het burgerlijke, terwijl hij zelf tot over zijn oren burgerlijk is. Als zoon van een ziekenhuisdirecteur leeft hij van de rente op het familievermogen, dat door zijn broer vergroot wordt door hun vader op te volgen. Veel werk publiceren heeft Flaubert tijdens zijn leven niet gedaan. Ondanks het grote succes geeft hij zelf aan dat de inkomsten uit zijn schrijversschap eerder beperkt zijn.
Maar deze verzameling brieven getuigt uiteraard, gelijk zijn prozawerk, van een zeer hoog literair niveau wat hem bevestigt als één van de grootste schrijvers van de 19de eeuw, binnen en buiten Frankrijk. Ik kijk uit naar het lezen van de andere brievenboeken!
"En wat heeft het voor zin? Maar goed, 'wij moeten ons tuintje onderhouden'. Op de dag voor zijn dood vroeg Socrates in zijn gevangenis aan een of andere muzikant hem een wijsje op zijn lier te leren. 'Waarom,' vroeg de ander, ‘Je zult toch spoedig sterven?' 'Om het te kunnen spelen voor ik sterf’, antwoordde Socrates. Dat is een van de verheffendste uitspraken die ik ken en ik zou liever dát gezegd dan Sebastopol genomen hebben."
Art in the Age of Democracy (Flaubert’s Correspondance)
Just finished my reading of Gustave Flaubert’s ‘Correspondance’. It is striking that he observed already 150 years ago that the individual is destroyed by democracy. I assume that nowadays, artists in the Netherlands have the same experience. What disturbed me most in reading his letters was that the current reduction of arts budgets is possibly not primarily the result of a decision by the majority, but due to democracy as a system: “It is the hatred which the Bedouins, the heretic, the philosopher, the hermit and the poet is exposed to…”. At the same time, Flaubert saw already in 1875 that concepts such as democracy, equality and fraternity are subject to erosion. We only have to turn on the news to see this erosion today. Nevertheless, while he saw no possibility to introduce new principles, for me the question remains whether the task of art consists precisely in the creation of such new principles. Maybe, the main difference between his and our time is that he was still able to cherish antipathy towards the world of action, while we are forced to ´act´. The nature of such acts and their relation with creative – artistic – production is still one of the main questions we face today. Also in this respect, it is instructive to read Flaubert’s letters.