Dünya üzerinde Türkçeden başka hiçbir dilde, hatta Japonca’da bile “Japon yapmış” kadar Japonya’yı ve Japonları açıklayabilecek kısalıkta ve kudrette bir deyiş yoktur. Halkımız bilmeden veya bilerek, Japonlara özgü Zen Budizminin sade ve derin felsefesi ile uyumlu bir özdeyiş üretmiştir. Bu özdeyiş, Japonya’ya ve Japon halkına bakışımızı özetler; hayran olma, takdir etme, imrenme, taraf tutma, destekleme, hayıflanma, iç çekme, özeleştiri, kıskanma ve bazen motive olma! Japon ne yapmıştır, nasıl yapmıştır, niye yapmıştır, pek bilinmez; ama yapmıştır işte!
Onur Ataoğlu, Japon yaratılış efsanelerinden Budizme, Japonya tarihinden modern günlük hayata, samuray ve geyşalardan manga ve haikulara uzanan geniş bir yelpazede Japonun neler yaptığını anlatıyor… Üstelik hem düşündüren hem de eğlendiren bir dilde…
Kitabı Japonya'ya yola çıkarken aldım, uçakta ve seyahatimin ilk günlerinde çok keyif alarak hızlıca bitirdim. Oldukça esprili bir dilde, bir Türk'ün gözünden Japon kültürünü ve tarihini öğrenmek için ideal bir kitap. Kesinlikle seyahatime çok büyük anlam kattı.
''Tanrı Amerika kıtasını yaratmış, sonra bakmış ki Amerika doğal kaynakları ve yaşanabilirliği ile çok güzel bir yer olmuş. Diğer kıtalara haksızlık yaptığını düşünen Tanrı, durumu telafi amacıyla Amerikalıları yaratmış'' sözünü Japonlara ''Tanrı Japonya'yı yaratmış; bir de bakmış ki ülke yaşanılabilir olmaktan çok uzak.'Öyle bi ada yarattım ki üstesinden anca bu millet gelebilir' diyerek Japonları yaratmış.'' şeklinde uyarlayan, anlatımı baldan tatlı yazarımızın Japonya'yı yakından tanımak isteyenlere sunduğu büyük bir nimet.
"Japonya dünya dışı bir gezegen, Japonlar da uzaylıdır."
Kitabın yazarı Onur Ataoğlu Beyefendi, 2002'de Tokyo Büyükelçiliği Ekonomi Müsteşarlığına atanmış. Kitabını da Japonya'da geçirdiği üç yılın anılarını derleyerek yazmış. Kendisi kitabın gezi kitabı olduğunu iddia etse de ben bunun tevazudan söylenmiş olduğunu düşünüyorum. Çünkü bugüne kadar bu ada ile ilgili okuduğum (ki o kadar fazla okumadım), izlediğim ne varsa Ataoğlu bunların üstüne inanılmaz bilgiler ekledi. O yüzden bu kitap bir gezi kitabı değil bence. Anılardan yola çıkarak kendine yeni bilgiler katmış, onları da bizimle paylaşmış diyebilirim.
Ataoğlu "Japon Yapmış" diyor. Peki ne yapmış bu Japon? Bir bakalım. Kitaptan en çok dikkatimi çeken yerleri paylaşacağım. Örneğin Japonlarda dağlar tanrısal. Dağ isimlerinin sonuna saygı belirten "San" kelimesini getiriyorlar. Fuji-San gibi. Coğrafya sebebiyle depremlere alışık bir yer Japonya. Bu yüzden Japonlar memleketlerini çok sevdikleri için "Biz bu ülkeyi depreme yedirtmeyiz; deprem araştırmalarında lider olalım, en dayanıklı binaları biz yapalım," demişler ve yapmışlar. Ülkenin her yeri yüksek dağlarla kaplı ama onlar "Biz tren teknolojisinde birinci olalım; dağları dolandıra dolandıra çıkaralım trenleri," demişler ve yapmışlar. Her şeyin en iyisini kendi insanları için yapmaya ant içmişler gibi. Mesela Japonya'ya gittiğinizde dünyanın hiçbir yerinde göremeyeceğiniz teknolojik cihazlar görebilirmişsiniz ve bunlar yalnız Japonya'da kullanım için üretilirmiş. Almak istediğinizdeyse mağaza görevlisi "Japan only!" dermiş.
Japonlar en çok okuyan milletlerden biri ancak bunun bir sebebi de alfabelerini unutmamaları içinmiş. Üç alfabe kullanıldığından ve hepsinin hecelerinin kendine özgü kuralları olduğundan yazmayı ve okumayı kısa sürede unutmak hiç zor değil gibi. Bir gün uyanıp Latin alfabesini unuttuğunuzu düşünün!
Son olarak Japonların ukiyo-e sanatına değinelim. Edo döneminde ortaya çıkmış ve sanatçılar günlük hayatı yansıtmış. Özellikle dağları, ağaçları. İlk zamanlar hep Fuji resmedilmiş: Fuji'nin 30 hali, Fuji'nin kış mevsiminde 51 hali gibi. Daha sonra başka yerler de resmedilmiş ve bu durum ülke içinde turizm patlamasına neden olmuş. Japonlar "Hep çiziyorsunuz, bir de gözümüzle görelim," deyip akın etmişler buralara. Keşke bizim ressamlarımız da kendi tarzlarıyla bizim ülkemizi resmetse. Güzel işlerin çıkacağından hiç şüphem yok.
Bu kitabı okumalı mısınız? "Şu şekilde düşünüyorsanız okumayın," diyeceğim bir durum düşünemiyorum. Bence Japonya'ya ilgisi olan da olmayan da severek, sayfaları hızla çevirerek okuyabilir. Eğer bu ülkeyle ilgili yalan ve yanlış bilgilerimiz varsa bu kitapla onları yıkabiliriz. Evet, doğru. Geyşalar yalnızca Geyşalığını yapıyor. İyi okumalar.
Japonya ben de en çok hayranlık uyandıran en çok gitmek istediğim ülke. Bir arkadaşımla Japonya hakkında sohbet ederken bana bu kitaptan yazarın diğer kitaplarından bahsetti, ben de kitabı temin edip okudum.
Yazarımız Onur ATAOĞLU 2002'de Tokyo Büyükelçiliği Ekonomi Müşavirliğine tayin edilerek 3.5 yıl Japonya'da kalmış. Keşke bende iş dolayısı ile Japonya’da bulunma imkanı bulsam, zira Japonya çok pahalı bir ülke. Yazar; Japonya'nın tarihi, dilini, coğrafyasını, insanlarını, kurallarını, yemeklerini, günlük hayatlarını Japonya'da geçirmiş olduğu 3 senede yaşadığı tecrübelere dayanarak oldukça samimi bir dille ve nükteli bir Türk bakış açısı ile anlatmış.
O kadar kalabalık ülkedeki ilginç istihdam şekilleri, mevsime ve “AN”a verdikleri değeri, bahçeleri, meşhur sakuraları, inançları olan şintoizim ve buduizmi, tüm Dünyaya kapalı yaşadıkları tarihleri, Edho dönemi, düşünce stilleri; milliyetçilikleri, özür dilemeye verilen önem, samurayları, meşhur harakileri, bizim çok yanlış bildiğimiz geyşaları, kimono ve sanatları; haiku, ikebana, bonsai, origami, animeler ve dahası hakkında bilmediklerinizi öğreneceğiniz, bu milleti aklımızın yettiğince anlamaya çalışacağımız bir kitap.
Japonya'ya ilgi duyuyor ve bu konuda eğlenceli bir şeyler okumak istiyorsanız ve tarihini merak ediyorsanız sizi tatmin edecek bir kitap. Yazarın Japonya ile ilgili yazdığı diğer kitapları ise “Japon ne yapmış” ve “Japon Yapmış Türk Gezmiş” bunlarla okumama devam edeceğim.
Dünya üzerinde ki en ilginç ülke belkide Japonya, animelerden, çay seromanisine, oragamiden, harakirisine, yada akla hayala gelmeyecek kamikaze, sadece anime satarak 3,5 milyar dolar kazanan, dünyanın en büyük 3. ekonomisi. Ve en farklı 1. Ülkesi 😄
Akıcı yalın ve esprili bir dille kaleme alınmış harika bir kitap. Japonya’ nın tarihi ve kültürü hakkında hızlı ve kısa bilgi almak için mükemmel bir kaynak. Keşke diğer ülkeler hakkında da benzer kitaplar yazsa :)
Kapaktaki kanjinin anlaminin açiklanmamasindan baslayarak kitapta beni sıkan bir çok sorun var. Lüzumsuz komiklikler ayiklanarak daha iyi bir baskisi yapilir umarim. Onun disinda, bir Türkün bakis acisindan Japonyayı tanimak guzel. Cok ögretici oldu benim icin.
Keşke her kitap eğitirken bir o kadar da güldürse. Okudukça okuyası geliyor insanın, Japon kültürüne ilgi duymasa bile. Kesinlikle elden düşmeyen ve bolca güldüren öğretici bir kitap!
Kitabi okurken, Japonya'da gezen biri olarak, kitabin dogrulugunu onaylayabilirim. Surukleyici ve akici bir kitap, dili basit ve yorucu degil. Herkese tavsiye ediyorum.