Il cielo sceso in terra. Le radici medievali dell'Europa

by Jacques Le Goff, Francesco Maiello (Translator)

«L’Europa oggi è ancora da fare e addirittura da pensare. Il passato propone ma non dispone, il presente è determinato tanto dal caso e dal libero arbitrio quanto dall’eredità del passato». Dalla storia, dalle tracce e dai resti delle numerose trasformazioni che dalle rovine dell’impero romano giungono fino a noi, Jacques Le Goff riporta alla luce l’eredità medievale dell’Europa contemporanea. Un intenso viaggio a ritroso nel tempo, nella speranza che gli europei, comprendendo meglio la loro provenienza, costruiscano meglio anche il loro futuro.

La collana «Fare l’Europa» nasce dall’iniziativa di cinque editori di lingua e nazionalità differenti (Beck in Germania, Basil Blackwell in Inghilterra, Crítica in Spagna, Laterza in Italia e Seuil in Francia). I volumi che proponiamo sono dovuti ai migliori storici odierni. Essi affronteranno i temi essenziali della storia europea nei diversi campi: economico, politico, sociale, religioso, culturale. Avranno per orizzonte la ricerca dell’identità collettiva dell’Europa attraverso le peripezie della sua storia e la pluralità delle sue componenti. Non costituiranno una collana «accademica», ma si indirizzeranno a un largo pubblico intelligente, colto, esigente quanto a rigore e autenticità, ma non specialista. —Jacques Le Goff

Genres: History, Nonfiction, Medieval, Medieval History, France, Historical, European History

344 pages, Hardcover

First published January 1, 2003

About the author

A prolific medievalist of international renown, Le Goff is sometimes considered the principal heir and continuator of the movement known as Annales School (École des Annales), founded by his intellectual mentor Marc Bloch. Le Goff succeeded Fernand Braudel in 1972 at the head of the École des hautes études en sciences sociales (EHESS) and was succeeded by François Furet in 1977. Along with Pierre Nora, he was one of the leading figure of New History (Nouvelle histoire) in the 1970s.

Since then, he has dedicated himself to studies on the historical anthropology of Western Europe during medieval times. He is well-known for contesting the very name of "Middle Ages" and its chronology, highlighting achievements of this period and variations inside it, in particular by attracting attention to the Renaissance of the 12th century.

Reviews

[Seyed-Koohzad Esmaeili · Rating 4 out of 5]

کتابی در مورد چگونگی پیدایش و تاریخ تحول مفهوم «اروپا». اینکه چگونه اروپا متولد شد. چگونه در طول قرون وسطی کم کم مفهوم اروپا به وجود آمد. و چه عوامل الهیاتی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زبانی، سیاسی و نظامی در شکل‌گیری اروپا نقش ایفا کردند. نویسنده کتاب یکی از برجسته‌ترین پژوهشگران فرانسوی تاریخ قرون وسطی است و کتاب‌ها و مقالات زیاد دیگری هم در مورد تاریخ قرون وسطی دارد. به ویژه کتابی در مورد تصویر در قرون وسطی که در آن رابطه الهیات، جامعه و شمایل‌های مسیحی را بررسی می‌کند. در مورد مطالعات اروپا من کارهای زیادی به فارسی ندیدم. اما به نظرم یکی از بهترین کارها به فارسی ترجمه شده است. اصل کتاب به زبان فرانسه است و مترجم فارسی کتاب را از ترجمه انگلیسی ترجمه کرده است. اما به نظرم این فرع بر اصل ترجمه چنین کتابی است و اساسا بحث در مورد ایده اروپا. شخصا از این کتاب بسیار ایده گرفتم. منبع‌شناسی موضوعی نسبتا جامعی هم در آخر کتاب بود که بسیار به کار می‌آید.

[Susanne · Rating 4 out of 5]

3,5 - Sehr strukturierter, inhaltlich dichter Essay über die Ursprünge des modernen Europa im Mittelalter. Schon der Titel sagt, dass Le Goff dem Mittelalter (4. - 15. Jh.) für die Entstehung der Moderne einen höheren Stellenwert beimisst als die Renaissance. Für ihn stellt die Renaissance des 15. Jh. keinen Bruch dar, die wesentlichen Entwicklungen, z.B. die Betonung des Diesseits gegenüber dem Jenseits, seien im Mittelalter bereits angelegt gewesen.

Mich hat vor allem beeindruckt, wie gekonnt Le Goff wesentlichen Elemente des Früh-, Mittel- und Spätmittelalter auswählt, knapp umreißt und auf ihre Bedeutung für Europa bewertet. Er geht auf eine große Anzahl verschiedener Themen ein, verknüpft diese, bringt Beispiele aus ganz Europa (auch wenn Frankreich dominiert), so dass ein Überblick entsteht, welche Merkmale des modernen Europa bereits im Mittelalter angelegt waren. Dazu gehören z.B. die Bedeutung der Zeit, der Arbeit oder das Verhältnis von Glaube und Vernunft.

Nicht ganz so gut hat mir der Europa-Begriff gefallen, von dem Le Goff ausgeht. "Die Verknüpfung der potentiellen Einheit mit einer fundamentalen Vielfalt, die gemischten Bevölkerungen, die Spaltungen und Gegensätze zwischen Osten und Westen, Norden und Süden, die ungewisse Ostgrenze, das einigende Primat der Kultur" (15) fand ich enttäuschend vage.

[Ratko · Rating 4 out of 5]

Занимљива историјска студија која покушава да да одговор на то да ли је тежња европском заједништву тек савремени концепт или се корени могу пронаћи и дубље у прошлости. При томе се, под појмом Европе, заправо мисли на Западну Европу, тако да је ово један сажети приказ дешавања и кретања на том простору током онога што се назива Средњи век тј. од неког 5. до 15. века. "Периферни" делови и народи (Словени, Угри, Скандинавци и сл.) нису разматрани.
Ле Гоф пише занимљиво и питко. Даје неке веома интересантне увиде и разматрања и наводи на промишљање о томе како је текао развој средњовековне (западне) Европе, који су све то процеси који су довели до обликовања свести о "заједничкој" Европи и шта је то "заједничко" (да ли уопште постоји?). Такође, осветљава који су то процеси који су зачети још у средњем веку, а чији се одјеци и те како и данас осећају.
У сваком случају, занимљиво штиво (посебно за оне које занима историографија).

[Saj · Rating 5 out of 5]

بررسي روند تغيير تدريجي اروپا از قرون وسطي تا اوايل قرن ١٦ بسيار جالب و مهيج است.
اين كتاب وضعيت اروپا در قرون وسطي را از جهات مختلف مورد بررسي قرار مي دهد.
ارا و نظرات مختلف در اين كتاب آمده است و لوگوف فقط به نظرات خود بسنده نكرده است.

[Natia Morbedadze · Rating 3 out of 5]

საინტერესო კვლევაა და დღეისთვის ძალიან მნიშვნელოვანი. უნდა ვიცოდეთ როგორ შეიქმნა ევროპა, რა პოლიტიკური, სოციალური, კულტურული გზის გავლა მოუხდათ ერებს, სანამ საბოლოოდ შექმნიდნენ ქრისტიანულ ღირებულებებზე, განათლებაზე, თანასწორობაზე დაფუძნებულ სუვერენულ სახელმწიფოთა ერთობას.

[Mansooreh Mousavi · Rating 5 out of 5]

کتابی با عنوان جذاب،که با عنوانش به جنگ پیش زمینه های ذهنی در مورد قرون وسطی تاریک میرود.از آنجاکه نویسنده ی این کتاب از افراد شاخص مکتب آنال است،به خوبی ویژگی هایی نظیر جزئی نگری را در این کتاب به نمایش گذاشته است،این ویژگی را میتوان در تیترهای هر بخش مانند اروپای با ادب،تعقیب ساحران،شهسواری و رسومات مودبانه و ارزش ها از آسمان به زمین می آیند و.... به وضوح دید.
از نقاط قوت ترجمه ی این کتاب، توضیحات وقایع و اسامی خاص توسط مترجم در پانویس کتاب است.

[الهام ربیعی · Rating 4 out of 5]

اولا يك آخيييش بزرگ براي تمام شدنش!!جدا خيلي تبنلي كردم در خواندنش
ريويوي مفصلش بماند براي بعد، اجمالا چند نكته
يك.
نويسنده همانطور كه از يك مكتب آنالي انتظار مي رود به جزئيات جالب و در برخي موارد الهام بخشي مي پردازد.
دو.
يكي از حسن هاي اين كتاب اين است كه براي هميشه تصور يك قرون وسطي واحد و يكدست را از سرت بيرون مي كني..وقتي مي خواهي راجع به قرون وسطي دقيق حرف بزني، بايد مشخص كني چه قرني و حتي چه سالي و وقتي مي خواهي راجع به مسيحيت سخن بگويي بايد بگويي در چه دوره اي و چه فرقه اي و الي آخر.. خب متوجه هستم كه اين في نفسه يافته اي جديد نيست اما معمولا ما عادت داريم به كلي قضاوت كردن!! لذا يكي از مولفه هاي كتاب خوب به نظرم اين است كه به مخاطب بفماند اين تازه اول راه است و او چقدر نادان است!!
سه.
نكته ديگر براي ذهنِ خطي ما اينكه وقايع و فصول اين كتاب به صورت يك سير منظم و خطي تاريخي پيش نمي رود؛ به طوريكه بعضي جاها دائم بايد برگردي و سال ها را چك كني.. مثلا در مواجهه با قرن 14 و 15 بخصوص دچار سردرگمي مي شدم.. يك جا مي نويسد دوره ي طاعون و رقص مرگ و جنگ و گرسنگي و قحطي ست و جلوتر مي نويسد ..كه دوره ي توسعه و كشورگشايي و برخي پيشرفت هاي فني جدي در كشتيراني ست

[Zahra Saedi · Rating 4 out of 5]

یک بار درمورد تاریخ انگلستان سوال کردم و شخصی این کتاب را معرفی کرد. با این پیش‌فرض سراغ کتاب رفتم که قرار است داستان‌وار تاریخ را بررسی کند و از رفتن و آمدن پادشاهان حرف بزند اما کتاب با تصور من بسیار فرق داشت.
نویسنده به طور خاص به قرون وسطی می‌پردازد و این قرن‌ها را از منظرهای مختلف از جمله سیاسی، اقتصادی و مذهبی بررسی می‌کند. کتاب حول محور اروپا و وحدت آن می‌گردد که گاهی کمرنگ و گاهی پررنگ می‌شود.
چندجایی هم به مسلمانان می‌پردازد که به نظر من نظرات دقیق و درستی بود. به‌خصوص این نظر نویسنده که آخر کتاب آمده بود و اشاره می‌گرد گل عصر روشنگری در قرون وسطی جوانه زد و اگرچه چین و مسلمانان اواخر قرون وسطی در اوج بودند اما به مرور رو به اضمحلال رفتند و اروپا قدرتمندتر شد.
تنها چیزی که حین خواندن کتاب اذیتم می‌کرد این بود که به نظرم نیاز به پیش‌زمینه‌ی قوی‌تری از تاریخ اروپا داشت و لازم بود خواننده شناختی نسبی داشته باشد و بعد سراغ این کتاب بیاید.

[Nicola · Rating 3 out of 5]

It's a big ask to cover all of what it now Europe and slowly trace the origins of our commonalities that eventually led to 'Europe' rather than a bunch of disparate countries and principalities. Le Goff doesn't do too badly but I've read better.

[Kuszma · Rating 5 out of 5]

Tudom, utálatos ilyet mondani, de: akit érdekel a középkor, annak ezt a könyvet mindenképpen el kell olvasnia. (Bár el tudom képzelni, hogy ezen már túl is van.) Le Goff pont azt csinálja, amit egy ilyen beetetős könyv esetében csinálni kell: röviden és tömören összefoglalja a Római Birodalom bukása és a XV. század között eltelt századokat, mindenről említést tesz, de semmibe sem ragad bele. Így kapunk egy nem terjedelmes könyvecskét, aminek minden bekezdése szinte könyörög, hogy az ember beszerezze hozzá a vonatkozó 2500 oldalas szakirodalmat – ami amúgy többnyire le sincs fordítva. Persze ez a munka azért önmagában is kerek és egész, és kivállóan illusztrálja, hogy az ún. sötét középkor jóval több, mint egy nagy lyuk a történelemben, amit csak némi lepra, pestis és máglyán elégetés színesít. Le Goff koncepciója meggyőző: úgy mutatja be ezt az időszakot, mint eleven, mozgalmas periódust, és külön felhívja figyelmünket arra a számtalan elemre, amelyek a középkorban alakultak ki, és a mai napig meghatározzák életünket, gondolkodásunkat. Tartalmas és hiánypótló.

[Almira · Rating 4 out of 5]

Annales ekolünün üyelerinden biri olan Le Goff bu kitabında Avrupa'nın doğuşunu ve tarihini anlatıyor.
Yayınevinin "Avrupa'yı Kurmak" dizisinde olan bu kitap,serinin diğer kitapları gibi ilgi çekici bir konu ve anlatıma sahip.

Yazar konuları objektif ve fazla detaya girmeden anlatıyor.
Benim için okuması kolay ve keyifli oldu.

[Жанна Пояркова · Rating 3 out of 5]

Что-то вроде обзорной экскурсии с акцентами на объединяющих европейские страны в одну Европу событиях. Суховато, но может быть полезно для тех, кто совершенно потерялся в сложных хитросплетениях истории. А Ле Гофф, пока я читала книгу, внезапно умер. Зря он так.

[Jackson Cyril · Rating 4 out of 5]

M. Bloch once wrote, 'as Rome crumbled, Europe rose'. Le Goff's summons his immense erudition and keen wit to argue the same: if you want to understand Europe, you have to grapple with the Middle Ages (Barraclough used a similar argument in his "Origins of Modern Germany").

[Eduardo Sisti · Rating 5 out of 5]

Le Goff oferece um olhar panorâmico sobre os pilares que formaram o que se entende por Europa, com destaque para seus ideários, sejam eles culturais, religiosos ou bélicos. Ao contrário da visão pessimista sobre a Era Medieval, o autor analisa o ímpeto à ciência e às artes, questionando uma suposta ruptura do período à Renascença.

[starlabev · Rating 3 out of 5]

Riassunto disomogeneo di tesi già presenti in altri saggi di Le Goff. In alcune parti oserei sbrindellato. La traduzione è da rivedere (concordanza soggetto verbo ciccata diverse volte, eddai su).

[Hossein Bayat]

بعداً ریویو می‌نویسم
دوست دارم راجع به تجربه خوندنش مفصل بنویسم، برای همین وارد نکرده بودم. اما چون آخر ساله و دوست دارم بدونم دقیقاً چه‌قدر مطالعه داشتم و حسابش دستم باشه وارد می‌کنم.‌

[Marcos Vieira · Rating 4 out of 5]

Sinto enorme satisfação no término deste livro, vejo que estou correspondendo com o meu planejamento, explorando algumas bibliografias, com ênfase no período medieval. Na minha “pequena” lista das obras de Jacques Le Goff, tive oportunidade em ler; “Para uma outra idade média – tempo, trabalho e cultura no ocidente”. Foi uma leitura que gostei bastante. Estou em minha segunda experiência, e obtive um ótimo aproveitamento. Vejo como está sendo importante uma aproximação com os principais trabalhos dos medievalistas. Minha postagem é referente ao material publicado em 2007 pela editora vozes, é uma segunda edição, com tradução de Jaime A. Clasen.

O livro “As Raízes Medievais da Europa” oferta meios didáticos satisfatórios, mesmo tratando-se de leitores menos habituados aos materiais técnicos, creio que “apreciarão” sem grandes problemas. Eu posso assegurar que minhas horas de leituras foram tranquilas, imaginei que teria o mesmo tipo de intensidade do livro anterior, fiquei contente, e acho que todos que tiveram uma experiência recente com determinado nível de complexidade, gostariam desta proposta significativa, quando o assunto é algo bem mais no geral. O livro “permeia” na fundamentação de uma Europa Medieval, e Le Goff conduziu toda pesquisa de forma competente, ele comprimiu com elegância um período da história bastante longo, e acho que não poderia ser diferente.

Gostei das referências de autores respeitados, tive oportunidade em identificar algumas obras citadas. O autor menciona também sobre “perseguição da bruxaria” e cita dois materiais; “O Martelo das Feiticeiras” de dois inquisidores dominicanos, Jacó Sprenger e Henrique Istitores, e o segundo material; “O Martelo das Bruxas” de Jean Delumeau. Uma abordagem de uma Europa feudal nos séculos XI-XII chamou minha atenção, muito difícil passar despercebido, um dos aspectos lamentáveis e denunciados por Robert I. Moore. O capítulo aborda aspectos críticos das perseguições, deixando evidente incontáveis vítimas pelos tribunais da inquisição. Eu recomendo o livro, considero um ótimo material de entrada.

[Tsotneus Iremadze · Rating 5 out of 5]

უნივერსიტეტში ადრეული შუა საუკუნეებისა და ჯვაროსანთა ეპოქის სასწავლო კურსის გავლის პარალელურად დავიწყე ,,ევროპის დაბადების" კითხვა, მადლობა რჩევისთვის ისტორიკოს ბექა კვაჭაძეს.
ავტორი მოგვითხრობს შუა საუკუნეების ევროპის შესახებ, თუ რა გარემოში იქმნებოდა და ყალიბდებოდა კონტინენტი ევროპა. რა გზა განვლო მან ამისთვის და რა გავლენა იქონია მასზე მთელმა რიგმა ისტორიულმა პროცესებმა.
წიგნის მიზანი არ არის ისტორიის მონოტორული თხრობა, ჟაკ ლე გოფი ცდილობს მკითხველს აგრძნობინოს თუ როგორი იყო იმ დროინდელი ევროპა, არა მხოლოდ ცალკეული მონარქიებისა და იმპერატორების გადმოსახედიდან, არამედ ხალხის თვალით, როგორ ჩამოყალიბდა და შეიქმნა ხალხის, მოქალაქეების ევროპა. რას გრძნობდა და რაზე ფიქრობდა ამ ეპოქის ადამიანი, რას ნიშნავდა მისთვის რელიგია და რელიგიურობა, რა მიაჩნდა ცოდვად და რა იყო მისთვის მისაღები. როგორ მოიპოვა ეკლესიამ მონოპოლია ,,ხალხზე" და როგორ შეხვდა ამას მთელი რიგი დინასტიები. პაპის დოქტრინა, რეალობა თუ რელიგიური ფანატიკოსობა?. როგორ აღიქვამდა ამ ეპოქაში დაბადებული ადამიანი დროს, საიდან იწყებოდა მისი ისტორიული მეხსირება, რას ფიქრობდა და რა მოტივით მიდიოდა იგი ჯვაროსნულ ლაშქრობებში. როგორ ყალიბდება ამქრები და ქალაქები, რა იყო ქალაქის არსი და დანიშნულება. უნივერსიტეტი, კრიტიკულად მოაზროვნე და ბუნტისთავი ლექტორებისა და სტუდენტების ევროპა. წიგნის მთავარი ღირებულება ავტორის მრავალფეროვანი ცოდნაა ამ ეპოქაზე, შესაბამისად წიგნში ბორდელებსა და მეძავობის ,,ინსტიტუტზეც" შეხვდებით თავებს.
წიგნს რეფრენად გასდევს მთავარი შეკითხვა: ,,მართლა შუა საუკუნეებში დაიბადა ევროპა?".

[A YOGAM · Rating 4 out of 5]

Jacques Le Goffs „L’Europe est-elle née au Moyen Âge ?“ gehört zu jenen Büchern, die durch kluge Themenwahl und klare Struktur einen komplexen Gedanken erhellen: dass Europa nicht trotz, sondern im und durch das Mittelalter Gestalt gewann. Le Goff spannt den Bogen von der Christianisierung und den Universitäten bis zu den Anfängen eines gemeinsamen Geschichtsbewusstseins – stets mit jener Mischung aus Gelehrsamkeit und erzählerischer Eleganz, die seine Arbeiten auszeichnet. Die Auswahl der Themen ist präzise, die Argumentation ruhig und überzeugend: Europa erscheint hier nicht als politische Idee, sondern als kultureller Organismus, der aus vielfachen Begegnungen und Spannungen hervorgeht.
Besonders anregend fand ich bei der Lektüre den historischen Hintergrund des Begriffs „Mittelalter“ selbst – ein Begriff, der im 14. Jahrhundert von italienischen Humanisten eingeführt wurde, um die vermeintlich „dunkle“ Zeit zwischen Antike und Renaissance abzuwerten. In diesem humanistischen Selbstverständnis galt das eigene Zeitalter als Wiedergeburt des Lichts, während das Mittelalter als Epoche des Niedergangs erschien. Le Goff dagegen fordert eine Neubewertung: Für ihn ist das Mittelalter keine Übergangszeit, sondern die eigentliche Geburtsstunde Europas. Umso bedauerlicher ist es, dass im deutschen Titel („Die Geburt Europas im Mittelalter“) das Fragezeichen des französischen Originals fehlt – es markiert genau jene offene, forschende Haltung, die Le Goffs Denken ausmacht.

[Socrate · Rating 3 out of 5]

Europa se construieşte. Iată o mare speranță, care se va înfăptui numai dacă se va ține seama de istorie: o Europă fără istorie ar fi orfană şi nenorocită. Pentru că ziua de astăzi se trage din cea de ieri, iar ziua de mîine este rodul trecutului. Un trecut ce nu trebuie să paralizeze prezentul, ci să-l ajute să fie diferit În fidelitate şi nou în progres. Între Atlantic, Asia şi Africa, Europa noastră există cu ade­vărat de o vreme extrem de îndelungată, desenată de geografie şi mode­lată de istorie, încă din timpurile cînd grecii i-au dat numele pe care-l poartă. Viitorimea trebuie să se sprijine pe aceste moşteniri care, încă din Antichitate, ba chiar din preistorie, au îmbogățit Europa treptat, făcînd-o extraordinar de creativă în unitatea şi în diversitatea ei, inclusiv într-un context mondial mai amplu.

[Andrea Muraro · Rating 4 out of 5]

Molto utile per tirare le somme della storia del Medioevo e soprattutto per mettere in comunicazione il passato con il presente, nell’ottica di un’Europa che fonda le sue radici proprio nel Medioevo.
Il lettore non troverà fatti storici spiegati nel dettaglio, perché è un testo che li dà per scontati. La lettura è semplice e discorsiva.
Peccato solo che le cartine siano relegate in fondo e che quindi non siano di facile consultazione. Sarebbe stato bello trovare anche immagini di qualche personaggio o oggetto d’arte discusso.

[Attila Gáspár · Rating 2 out of 5]

20 oldal után azt gondoltam, érdekes. 50 oldal után azt gondoltam, egy jó szintézis, újdonságok nélkül. 100 oldal után azt gondoltam, hogy ha elsíbolt uniós pályázati pénz lepapirozására írna könyvet egy nagyon okos ember, az pont így nézne ki. Nincs narratíva, nincs szerkesztés, egymás után hányt, összefüggéstelen fejezetek láncolata az egész. Emellett idegesítően önismétlő, még laikus által (általam) is kiszúrható hibákkal van tele, propagandisztikus. Olyan, mintha egyetlen éjszaka alatt írták volna.

[David Kharaishvili · Rating 4 out of 5]

ეს წიგნი, როგორც შუა საუკუნეების ევროპის ისტორიის ერთგვარი გზამკვლევი, საკმაოდ ღირებული და საინტერესოა. ისიც ნათლადაა ახსნილი, თუ როგორ გამოიკვეთა თანამედროვე ევროპის იდეის კონტურები შუა საუკუნეებში, თუმცა ზოგიერთი საკითხი უფრო სიღრმისეულ განხილვას იმსახურებდა.
ისტორიით დაინტერესებული არაისტორიკოსები მზად იყავით, რომ ბევრ კითხვაზე მიიღებთ პასუხს, თუმცა კიდევ უფრო მეტი შეკითხვა გაგიჩნდებათ.

ცალკე აღნიშვნის ღირსია შთამბეჭდავი ბიბლიოგრაფია, რომლის ერთი ნაწილის საგულდაგულოდ მოძიებისა და წაკითხვის დროს, იმედია, ოდესმე გამოვნახავ.

[El_timonel · Rating 5 out of 5]

Отличная книга от одного из крупнейших медиевистов нашего времени. Главным посылом ее создания было ответить на вопрос какую роль сыграли Средние века в формировании представлений о единой Европе. Помимо этой сверхзадачи получился краткий, но очень емкий обзор об истории Европы в эту эпоху. Написано очень доступным языком, будет полезно как для специалистов, так и для всех, кто интересуется историей.

[Marc · Rating 2 out of 5]

Algo decepcionado por el nivel de la obra. En otras obras del autor he encontrado una alto nivel estilístico junto a un tratamiento riguroso del contenido siendo amena su lectura. En esta ocasión la obra parece un resumen de estudio más que una libro de divulgación. Las conclusiones sólo ocupan unas pocas páginas, pocas a mi parecer, sin justificar exhaustivamente la tesis del autor ni refutar ideas contrapuestas.

[Francesco Chirico · Rating 3 out of 5]

Jacques Le Goff si riconferma uno dei più interessanti autori che trattano della storia come di un'amica.
Questa lettura è atta ad individuare le basi di un'"Europa" dalle sue prime apparizioni, sporadiche, in epoca medioevale e anche di un, per così dire, sentimento patriottico e nazionale.
Stupisce,poi, l'attenzione per il folklore che contraddistingue Le Goff da molti altri.
Consiglio questa lettura con previe basi del periodo per una maggiore comprensione.

[Elif Derin · Rating 5 out of 5]

Ortaçağ Avrupa tarihine dair üç kitabı aynı anda okudum. en tatmin edici olanı kesinlikle buydu. biri oldukça özet, diğeri de baştan sona önyargılarla doluydu. nispeten objektif ve konuyu her açıdan değerlendirmiş bir kitap.

[Gizem H. Özdemir · Rating 5 out of 5]

Medieval French historian. The book is great.

[Tina Janssen · Rating 5 out of 5]

A revealing and a must read book if you want to know where modern Europe comes from!

[miremnao · Rating 3 out of 5]

Фундаментальное исследование, но изложено суховато.