To noč sem jo videl

by Drago Jančar, Roel Schuyt (Translator)

To je roman o nekaj letih življenja in skrivnostnem izginotju Veronike Zarnik, mlade ženske iz ljubljanske meščanske družbe, ki jo je vase potegnil vrtinec nemirne zgodovine. Pet oseb pripoveduje o njej, pa vsaka od njih tudi o sebi in razburkanem slovenskem času pred drugo svetovno vojno in med njo. O času, ki je kot moloh goltal ne samo tako ali drugače prepričane udeležence zgodovinskih dogodkov, ampak tudi ljudi, ki so živeli na robu burnega dogajanja, ki ga niso niti dobro razumeli – hoteli so samo živeti. Toda »samo« živeti je bila iluzija, bil je čas, ko se tudi v na videz varnem in idiličnem zavetju neke graščine na Gorenjskem ni bilo mogoče izogniti drvečemu vlaku nasilja.

O Veroniki pripoveduje njen nekdanji ljubimec, oficir jugoslovanske kraljeve vojske, ki se je leta petinštirideset znašel v ujetniškem taborišču v Palmanovi; zgodbo nadaljuje njena mati, ki isto leto čaka na vrnitev hčere v ljubljanskem predmestnem stanovanju, potopljena v spomine in blodna od negotovega upanja; o njej govorita zdravnik nemške okupacijske vojske in družinska gospodinja; nazadnje nekdanji partizan, ki je iz nejasnega osebnega nagiba, polnega nesporazumov, sprožil vlak, ki je zdrvel čez nočno pokrajino in njene ljudi.

Genres: Fiction, Historical Fiction, War, Historical, Novels, Travel, World War II

189 pages, Hardcover

First published January 1, 2010

About the author

Drago Jančar je končal Višjo pravno šolo v Mariboru. Med študijem je bil kulturni, glavni in odgovorni urednik študentskega lista Katedra. Po študiju je bil najprej zaposlen kot novinar pri dnevniku Večer, nato je bil svobodni pisatelj, za tem dramaturg pri Viba filmu in nazadnje tajnik in urednik pri založbi Slovenska matica v Ljubljani. Študijsko je večkrat bival v tujini, v ZDA, Veliki Britaniji, Nemčiji. Od leta 2001 je redni član SAZU. Je največkrat prevajani sodobni slovenski pisatelj.
Jančar je najprej začel s pisanjem pripovednih del v modernistični pripovedni tehniki in pod vplivom francoskega novega romana. V pripovednih delih obravnava spore posameznika z aktualnim družbenim okoljem (roman Petintrideset stopinj, novele O bledem hudodelcu) in pripoveduje o tragičnem spopadu med individualno človeško eksistenco in kaosom objektivnega sveta (romana Galjot, Severni sij, novele Smrt pri Mariji Snežni).
V Jančarjevih pripovednih delih v osemdesetih letih dvajsetega stoletja so opazne postmodernistične prvine, pozneje pa se tem pridruži še tematski premik k intimnim eksistencialno odločilnim problemom (novele Pogled angela, roman Posmehljivo poželenje). Pisatelj je v svojih delih uporabil tudi zgodovinsko tematiko (romana Galjot, Katarina, pav in jezuit).
Jančar v svojem dramskem opusu upodablja posameznika, ki v sporu s posplošujočim in neobčutljivim sistemom praviloma propade. Pri tem izbira predvsem zgodovinsko snov in jo alegorično povzdigne (Disident Arnož in njegovi, Veliki briljantni valček, Dedalus, Klementov padec, Halštat). Groteska Zalezujoč Godota je variacija besedila S. Becketta. Pomembna je tudi Jančarjeva esejistika, ki se ukvarja z eksistencialnimi in političnimi vprašanji intelektualcev v sodobnem, posebej socialističnem svetu.
Drago Jančar je za svoj književni opus prejel številne nagrade: leta 1982, 1985, 1989, 1995 Grumovo narado, leta 1979 nagrado Prešernovega sklada, leta 1993, 1995 Rožančevo nagrado, leta 1993 Prešernovo nagrado, leta 1999, 2001 nagrado kresnik, leta 1994 evropsko nagrado za kratko prozo in leta 2003 Herderjevo nagrado.

Reviews

[Argos · Rating 5 out of 5]

İnsanı allak bullak eden, cümlelerin ağırlığı altında içini karartan, çok çarpıcı, savaşın içinde yeralan insan manzaralarına dair bir roman. Etkileyici hatta muhteşem, savaşın gayri insani tabiatını aşk, ihanet, dostluk, korku duygularıyla bir burjuva kadın üzerinden anlatan, ideolojilerden sıyrılarak yazılmış bir öykü. Kurgusuyla, betimlemeleriyle, akıcı dili ve mükemmel çevirisiyle okunası bir roman.

II. Dünya Savaşı ha başladı ha başlayacak, Avrupanın ortası alev alev. Günümüzde Slovenya topraklarında sıradışı, güzel ve zarif, yardımsever, alçakgönüllü, Berlin’de eğitim görmüş, aşk konusunda ruhu özgür bir kadın Veronika bir burjuva kadındır, eşi varlıklı bir Slovendir. Veronika’nın kendisi gibi çok sıradışı öyküsünü sırayla bir süvari subayı Stevan Radovanoviç, yaşlı annesi Madam Josipina, Alman doktor Horst, evin kahyası Bayan Josi ve partizan Ivan Jeranek’in ağzından herbiri kendi anılarıyla buluşturarak anlatıyorlar.

Bazen bu romanları okuyanların savaştan ve şiddetten nasıl da uzak duracaklarını düşünürüm, ama sonra savaş taraftarı olan insanların böyle kitapları zaten okumayacaklarını hatta hiç kitap okumayacakları gerçeğini hatırlarım. Akıl tutulmasına uğrayanların cinayet işlemek için geçerli bir sebebe ihtiyaçları olmadığı gerçeğini. Sloven yazar Drago Jancar’dan okuduğum bol ödüllü bu romanı okumanızı isterim.

[merixien · Rating 5 out of 5]

En başından, ilk cümlede akışına okuyucuyu dahil eden bir kitap. Ana karakter Veronica'yı onunla kısa veya uzun bir süre temasa geçen beş farklı kişinin hikayeleriyle; bir kişinin-Veronica’nın- trajik savaş öncesi ve savaş arası döneminin parçalanmış bir portresini sunuyor. Anlatıcılar bunu yaparken aynı zamanda da Veronica'nın hikayesinde kendisinin rollerini aktarıyorlar. İlk anlatıcı Veronica ile savaş öncesi dönemde karşılaşan ve ona ata binmeyi öğreten süvari sevgilisi. Sonrasında annesi, bir alman doktor, bir yardımcı ve en sonunda hainin gözünden hikayenin sonuna akış tamamlanıyor. Bazı yerlerde anlatım öfkeli, hızlı ve yıkıcı bir hale geliyor çünkü anlatıcılar Veronica'yı her biri kendi tarzıyla ve duygusal deneyimleriyle anıyor. Üst sınıfa mensup ama kendi sınıfından da oldukça farklı, her zaman başkalarına yardım etmeye hazır eksantrik bir kadının ;savaşı görmezden gelip varlığını reddederek hayata tutunmayı seçen ve sonunda savaşın kurbanı olmasıyla yüreğinizi yaralayan bir hikaye bu. Sarsıcı ve derinden etkiliyor. Benim yazar ile tanışma kitabım oldu. Dilini ve pürüzsüz bir akıcılıkla takip edilebilen yapısını çok sevdim.


“Yaptıklarımız değil, yapmadıklarımız peşimizi bırakmıyor. Yapabileceklerimiz, en azından deneyebileceklerimiz ama yapmadıklarımız.”

[Peter · Rating 5 out of 5]

Auf das Buch bin ich dank der GR Lesegruppe „Osteuropa-Literatur“ gestoßen. Es hatte die Abstimmung zu einem Werk aus Slowenien gewonnen. Ich war für ein anderes Buch und ging deshalb völlig unwissend an die Lektüre heran, ein Glücksfall, wie sich herausgestellt hat.

Schon auf der ersten Seite wird der Titel referenziert, denn Veronika erscheint ihrem einstigen Geliebten in der Nacht. Der aus einfachen Verhältnissen stammende Stevo ist Kavallerieoffizier der königlichen jugoslawischen Armee und Veronikas Reitlehrer. Die beiden brennen durch und leben eine Zeit lang in der tiefsten serbischen Provinz. Die aus bürgerlichem Hause stammende, freiheitsliebende und etwas kapriziöse Veronika hält es in der Enge nicht aus und kehrt zu ihrem Mann zurück, dem reichen slowenischen Unternehmen Leo Zarnik. Der Kontakt zwischen Stevo und Veronika bricht ab, der Krieg beginnt. Stevo kämpft an verschiedenen Fronten und findet sich als Anhänger des jugoslawischen Königs im Exil (eines Königs, der ohne Königreiche geblieben ist, unter seinen Getreuen, die ohne Vaterland geblieben sind), eingekeilt zwischen den deutschen Besatzern und den kommunistischen Partisanen. Zum Kriegsende wartet er mit Hunderten anderen im britischen Kriegsgefangenenlager Palmanova auf sein Schicksal. Soweit das erste Kapitel von fünfen. Das Ganze klingt nach einer tragischen, aber nicht untypischen Geschichte zweier Liebenden aus verschiedenen Schichten. Stevo weiteres Schicksal erfahren wir nicht. Vielleicht wurde er Opfer des „Massakers von Bleiburg“ in dem sich Angehörige der (kommunistischen) Jugoslawischen Volksarmee an den Landsleuten rächten, die mit den Besatzern kollaboriert oder sich auf deren Seite geschlagen haben.



Die weiteren Kapitel widmen sich Veronika und Leos Schicksal. Die beiden leben auf einer Burg nahe Krain (slowenisch Kranje) mit Hauspersonal, Saisonarbeitern aus den umliegenden Dörfern, einem luxuriösen Automobil und einem Pferdestall. Sie pflegen ein mondänes Leben mit Empfängen, zu denen auch Besatzungsoffiziere eingeladen sind, deren Geneigtheit Leo für seine Unternehmungen braucht. Zugleich aber unterstützen die beiden die Partisanen im Wald mit Lebensmitteln und sogar einer Druckmaschine. All das erfahren wir nicht von einem allwissenden Erzähler, sondern in den Worten von vier Personen: der senilen Mutter Veronikas, die nach dem Krieg in einer kleinen Wohnung in Ljubljana ihr Leben fristet, einem deutschen Wehrmachtsarzt, der häufig bei den Zarniks zu Gast war , der Haushälterin Joži, die mit den Herrschaften ein freundschaftlich ehrfürchtiges Verhältnis pflegt und Ivan Jeranek, einem Arbeiter aus dem Dorf, der nach der Zuneigung der Burgherrin giert. Wir erfahren es in der Art, wie diese Personen sprechen, mit einfachen Worten, mit Wiederholungen, Erinnerungen, Abschweifungen. Die Kunst sich in die jeweiligen Erzähler auch sprachlich hineinzuversetzen ist eine Stärke dieses Buches. Von Seite zu Seite, von Stimme zu Stimme kommen wir dem Geheimnis näher, das über dem plötzlichen Verschwinden der Burgherren in der Neujahrsnacht 1944 liegt.



Ähnlich meiner vorangegangen Lektüre „Der Gebrauch des Menschen“ von Aleksandr Tišma, handelt auch dieses Buch von der Unmöglichkeit in Zeiten den Krieges die Menschlichkeit zu wahren. Leo und noch mehr Veronika versuchen den Krieg zu ignorieren. Sie liebt das Leben und die Tiere, ihren Mitmenschen mit Sympathie und Freundlichkeit entgegen, ungeachtet ihrer Herkunft. In den Worten Dr. Hubmayers: In diesen Jahren ist mir kein Mensch begegnet, der so weit weg war vom Kriegsgeschehen wie sie. … Sie haste Gewalt. … Nur leben wollte sie, in Einklang einzig mit sich selbst. Ihre Schönheit und Ungezwungenheit üben eine große Anziehungskraft auf Männer aus (Sie war schön und fern und unerreichbar.), die im Fall des Jeranek in eine Tragödie mündet. Das hatte ich nicht gewollt.




Im Nachhinein habe ich gelesen, dass die Geschichte eine historisches Vorbild hat. Veronika und Leo Zarnik hießen in Wirklichkeit Rado und Ksenija Hribar und lebten auf der
Oberkrainer Burg Strmol. Erst 2015 wurden ihre Gräber gefunden, die Leichen mittels der DNA eines Vetters von Rado identifiziert und in Ljubjana zur letzten Ruhe gebettet. Burg Strmol ist heute ein Hotel. An die Vorbesitzer erinnert eine Gedenktafel, die 2017 durch den slowenischen Präsidenten eingeweiht wurde. Der reale Hintergrund dieser Geschehnisse hat den Eindruck dieses Buches auf mich noch verschärft. Es eine der Geschichten, von denen man nie mehr loskommt. Das Lesen schmerzt und doch bin ich dankbar, denn so habe ich dazu beigetragen, dass das tragische Los von Rado und Ksenija nicht in Vergessenheit gerät.

[A. Raca · Rating 4 out of 5]

Nasıl gözden kaçmış, hayret.

🌸

[Hristina · Rating 4 out of 5]

Am decis să-i dau 4 steluțe. Interesant e că, deși nu este o capodoperă și nu are vreun punct in care să atingă nivelul marii literaturi, cartea asta nu mi se va estompa ușor din memorie. Mi-ar fi plăcut mult sa primesc mai multa lumină in chestiunile care au ținut de felul în care s-a divizat populația, de istoria tensiunilor dintre sloveni și sârbi, de exemplu, deși știu că ținta cărții a fost cu totul alta. Mi-e greu să înțeleg dacă autorul este părtinitor, dacă lumina favorabilă pusă asupra acestei familii aristocrate din perioada interbelică este una falsă sau nu. Ceea ce si-a propus în primul rând, a reușit să facă, anume să demonstreze ca istoriei nu i te poti sustrage, că într-adevăr, cei care au vrut "numai" sa trăiască s-au înșelat amarnic. Razboiul nu te va lăsa niciodată sa fii nici neutru, nici cu bun cu toți. E necesar sa fii de partea celui care ajunge primul să-ți pună cuțitul la gât. Sunt convinsa că femei ca Veronika au existat. Ele nu pot fi înțelese decât de spirite de același fel, iar acestea sunt rare. Faptul ca este inspirata de o femeie reală, dă cărții un plus, o face mai tragică și mai tristă. În același timp, nu cred că exista o țară europeana răsăriteană care să nu poată oferi zeci de asemenea istorii, în care privilegiul de a fi fost om de lume, bogat, rafinat și cultivat, să nu te fi transformat în ținta perfecta a clasei care a luat puterea în a doilea război mondial.
Autorul renunță la naratorul omniscient, omniprezent și asta este un plus, construcția cărții este bine aleasă, cei cinci narator diferiți reconstituie viața personajelor principale, lucru care dă culoare și dinamica întregii povești. Poate vocile lor sunt prea egale, nu se disting suficient una de cealaltă, deși vin din medii foarte diferite. Romanul nu se simte, totuși, întru totul ca o piesa de literatura modernă, el are aerul unui roman interbelic datorită fluenței lui, a unei atmosfere clasice care mi-a placut mult. Scrisul are o frumusețe pe care știi ca ai mai văzut-o. Și e o frumusețe care nu vine deloc din bogăția limbajului, nu exista nici metafore, nici atribute, nici figuri de stil, nici macar sofisticare. Vine doar dintr-o anumită curgere a poveștii pe care o leg chiar de literatura scrisă în epoca aceea. Ai senzația de recunoaștere, ti s-a mai povestit pe tonul acesta, dar pentru mine aspectul ăsta a funcționat foarte bine aici.
La fel de inspirat mi se pare caracterul principal, ideea de a pune lumină pe un personaj feminin, care deși infidel, reușește să rămână profund pozitiv, este curajoasă. Veronika este cu mult înaintea vremii ei, ea este considerata libertina si extravagantă de către alții, însă ea se declară o persoană lipsită de libertate, timpul istoric nu-i îngăduia asta, și nici mentalitățile, lucru foarte adevărat.

[mel · Rating 5 out of 5]

Reread in an audio form.

Review:
I read the Slovenian edition of this wonderful novel written by Slovenian novelist Drago Jančar.

Based on a true story, I Saw Her That Night is a powerful story of Veronika Zarnik told by five different people who knew her. Veronica was a bit eccentric and way before her time. She and her husband were a young, wealthy couple that lived in a castle. They left their home one night just before WWII ended and never came back.

I can’t believe this was my first Jančar novel. It certainly won’t be my last.

[Sabina_bere · Rating 5 out of 5]

To noč sem jo videl je pretresljivo, globoko in kakor tableta grenko spoznavanje o svetu, ljudeh in samemu sebi. Tudi po ponovnem branju ugotavljam, da se me še vedno enako globoko dotika, tako kot se me je prvič. Zgodba, postavljena v čas bližajočega se konca II. svetovne vojne, prinaša pet različnih pripovedovalcev, izmed katerih vsak na svoj način prinaša pogled na Veroniko - ekscentrično grajsko damo, ki je vedno pripravljena pomagati drugim. Poklon avtorju za pronicljivo in tankočutno literarno delo, ki zasluženo pobira nagrade.

[Sawsan · Rating 4 out of 5]

لا حياد ولا أخلاقيات في الحرب مهما قيل من شعارات
درا��و يانتشر يكتب عن أزمنة الحروب الحزينة بأسلوب ممتع وهادئ

[Great-O-Khan · Rating 4 out of 5]

"Die Nacht, als ich sie sah" von Drago Jančar kreist um eine junge, slowenische Frau namens Veronika Zarnik. Es spielt hauptsächlich in den Jahren 1938 bis 1944. In fünf Kapiteln von fünf verschiedenen Ich-Erzählern werden Ereignisse geschildert, in deren Mittelpunkt Veronika steht. Da ist der Offizier, mit dem sie eine Affäre hatte, ihre Mutter, ein Wehrmachtsarzt, ein Hausmädchen und ein Partisan.

Im Jahr 1944 werden Veronika Zarnik und ihr Mann Leo von Tito-Partisanen aus ihrem Schloss in Slowenien abgeführt. Bei ihren Abendgesellschaften waren auch Deutsche zugegen. Die Eheleute gelten als Kollaborateure. Dabei haben sie in Wirklichkeit die Partisanen in den umliegenden Wäldern unterstützt. Das Verschwinden der Zarniks ist das Gravitationszentrum der Erzählungen. Erst am Ende des letzten Kapitels wird dieser Teil der Geschichte in all seiner Grausamkeit aufgelöst.

Der Roman beginnt fast wie eine Liebesgeschichte. Davon sollte man sich jedoch nicht täuschen lassen. Denn eigentlich geht es um Krieg, Gewalt, Schuld und Verrat. Und je länger man liest, desto klarer wird einem dieses. Es sind also große Themen, die hier auf unter zweihundert Seiten behandelt werden. Trotz dieses geringen Umfanges erreicht der Roman eine erstaunliche Tiefe. Das gelingt vor allem durch die unterschiedlichen Perspektiven. Ich hätte mir sprachlich allerdings eine etwas stärkere Unterscheidung zwischen den fünf Erzählern gewünscht.

Es fehlt mir ein Nachwort über das historische Ereignis, auf dem der Roman basiert. Grundlage ist die Geschichte der Eheleute Hribar. Ksenija Hriba war Vorbild für Veronika Zarnik. Die realen Orte zentraler Ereignisse des Romans sind die Oberkrainer Burg Strmol und der Wald Mače. Im Roman hat Veronika zeitweise einen Alligator als Haustier. Ich habe das in Sachen Glaubwürdigkeit für grenzwertig gehalten. Man findet jedoch tatsächlich Bilder im Internet, auf denen Ksenija Hriba mit Alligator abgebildet ist. Warum also gibt es keinen Einblick in die Realität? Das hätte die Wirkung dieses guten Romans im Nachgang noch einmal verstärkt.

[MJ Nicholls · Rating 4 out of 5]

Five characters recount their experiences with eccentric noblewoman Veronika around the time of her disappearance. Opening with an account of an affair with her horse riding instructor Stevan (an affair that in the time-honoured tradition spells downfall), the novel reveals events from shifting perspectives, teasing out pivotal details from Veronika’s mother, a faithful servant Joži, a German doctor friend, and the traitorous Jeranek until the unpleasant climax. Less inventive in terms of structure than The Tree with No Name, this novel is still an engaging and interesting addition to the formidable heap of war-obsessed literature.

[Margarita Garova · Rating 4 out of 5]

“от един човек, когото дълго време не виждаш, най-напред изчезва гласът.”

В началото подцених емоционалния потенциал на книгата – тази история със забранената любов и войната вече съм я чела твърде много пъти. Стори ми се, че авторът експлоатира една позната тема по твърде безинтересен и обикновен начин. Трескавият стил ме подразни. По средата обаче бях на път да бъда опровергана, а към края вече изпитвах съвсем реални тръпки на ужас.

“Тази нощ я видях” е вледеняваща история, от тези, които постепенно набират интензитет и загнездяват мъка и ядно безсилие у читателя.

Пет портрета на една и съща жена, пет отделни разказа по спомени на сръбския любовник, майката, прислужницата, немския военен лекар и накрая партизанина – последният свидетел на историята.

“Тя” е Вероника, образована и красива словенка, омъжена за аристократ. Учила в Берлин, умее да пилотира самолет и обича конете. Щедра е и за всекиго ще намери добра дума. Вероника не присъства никъде от свое име – другите говорят за нея, но образът й е най-живият в книгата, измества разказвачите и тяхното първо лице, всеки от които, особено мъжете, има претенции към нейните симпатии. Всеки от тях се ласкае, че тя го била погледнала по особен начин, била му се усмихнала по-така, не както гледа и се усмихва на другите. Всеки се чувства единствен и специално огрят от нейното внимание. Все едно лъчезарните и магнетични хора трябва да пазят живеца си само за избрани. А хубавата жена не следва да демонстрира симпатии наляво-надясно, приятелски или други, защото егото на въобразилия си е крехко. “Ексклузивитет” и “монопол” не са само търговски термини, те най-напред са се утвърдили на полето на човешките чувства. В сенчестата част на това поле.

“В онези години не съм срещал човек, стоящ по-далеч от войната от нея.”

А войната, разбира се, изключва нюанси, изключва и тези, които по някаква причина не искат или не желаят да вземат страна. Не им признава правото на морален неутралитет. Войната не разбира, че: ако дружиш с немски лекар, това не те прави нацист; ако даваш хляб на партизанин, не се превръщаш в комунист.

Понякога след война идват революции, а доста често след революциите настъпват диктатури. Революциите – големи или малки, световни или локални, реални или пропагандно изфабрикувани, претендират за прогрес и нов ред, в който няма място за хората “от вчера.” Всеки, който изостава от официалната версия за историята, няма място в еуфоричното настояще. А какво да правим с хубавите буржоазни жени? Те са лоши и изменни, и следва да бъдат наказани, защото са недостъпни, не са наши. Нищо лично, разбира се. Борбата го изисква.

[İpek Dadakçı · Rating 5 out of 5]

O Gece Gördüm Onu, İkinci Dünya Davaşı sırasında Veronika adlı burjuva bir kadının hikayesi üzerinden, o dönem Yugoslavya Krallığı’nda yaşananları anlatıyor. Kurgu, beş farklı anlatıcının gözünden zengin, savaş yokmuşçasına hayatına devam eden ve sıradışı bir kadın olan karakterin hikayesi aktarımıyla ilerliyor. Yapbozun parçaları gibi bu hikayenin bütününe ulaşmaya çalışırken de dönemin çok güzel bir portresini çiziyor Jancar. Yugoslavya Krallığı’nın çöküşü, bölgenin önce Naziler sonrasında kurtuluş gözüyle bakılan Sovyetler tarafından işgal edilmesi ve bu esnada krallık yanlıları, cumhuriyetçiler ve Sovyet yanlıları başta olmak üzere ortaya çıkan farklı direniş gruplarıyla dönem çok başarılı bir şekilde, akıcı ve güzel bir hikayeye yedirilmiş. Özellikle yirminci yüzyılın başından beri yükselen milliyetçilik fikirleriyle çözünmenin başladığı Balkanlar’da İkinci Dünya Savaşı’nın da patlak vermesi üzerine tekrar şekillenen farklı milletler arasındaki dinamikler, Joseph Roth’u da anımsatan şekilde, muazzam yansıtılmış. Dönemin çok başarılı bir analizini barındırmasının yanında, yazarın dili ve anlatımıyla da oldukça güçlü bir metin. Beş farklı anlatıcıyla, beş farklı ruh halini, hayata ve olaylara bakışı yaratabilmeyi ve beş farklı üslupla aktarabilmeyi başarmış Jancar. Her bir anlatıcının yaşına, konumuna, iç dünyasına ve yaşadıklarına göre sadece anlatıcının baktığı nokta ve anlatım da değil -tıpkı gerçek hayatta da olduğu gibi- anlatımın ritmi de değişmiş. Dolayısıyla ortaya çok farklı ve bir o kadar da güzel aktarılmış bir hikaye çıkmış. Üzerinden yıllar geçtikten sonra, bugün durduğumuz noktadan gerek kişisel gerek toplumsal tarihe baktığımızda, yaşananları çok kolay ve kendimizden emin bir şekilde yargılayıp, iyi ve kötü olarak etiketlememize, kodlamamıza rağmen aslında tıpkı bugün olduğu gibi geçmişte de böyle bıçak sırtı, keskin sınırların olmadığıyla ilgili çok iyi bir roman. Çağdaş Slovenya edebiyatının önde gelen yazarlarından Drago Jancar’la tanışma kitabımdı. Çok, çok beğendim.

[Anne]

"I saw her that night, as if she were alive."

It's amazing how this first sentence can capture so much foreboding, mystery and sadness. And all the following sentences do not disappoint either, for Drago Jančar is a great storyteller who leaves you spellbound until the end.

I won't go into details of the story, because of its interesting structure. The woman in the title is Veronika, a young woman who wishes to distance herself from the Second World War as much as possible, but who unfortunately gets caught up in it anyway. From the beginning it is unclear what happens to her exactly, and this question is the driving force behind the narrative. Veronika may be the focal point, but at no point is she the main character. While it is her story that is being told, the book consists of five parts with five narrators who all knew a different side of this woman.

While this structure may sound a bit scattered for a book of 180 pages, it actually works very well. The five narrators speak from memory, which makes each chapter very associative and leaves a lot of gaps - which makes the reader try to put all the puzzle pieces together in order to get the full picture of Veronika's life during the war. Jančar gives each of the narrators their own voice, and while I read I Saw Her That Night in translation, the language came across as very natural. (Of course I love a beautiful poetic style, but in this case that would come across as quite stilted). The characters themselves are also loosely connected - most of them have not had much contact with the others. This gives the novel even more of a mysterious air: a name casually dropped in one storyline is the main character of the other, and it is up to the reader to find out why they matter.

The story may be set in wartime, but I am not sure if I would classify this novel as a war story. What all the narrators and most importantly Veronika, share, is that these are all normal people, trying to lead normal lives while the world is not, for some time, normal. As one of the characters expressed it:

"We live in a time when the only people, living or dead, accorded respect are those who were prepared to fight and even sacrifice themselves for shared ideals. The victors and vanquished alike see it that way. Nobody respects people who just wanted to live. Who loved other people, nature, animals, and the world and felt good about it. That's not enough for our present time" (103).

And that's what I Saw Her That Night ultimately is: a beautiful testament to the lives of good, normal people during the absurdity of war.

[Angelina · Rating 4 out of 5]

"We live in a time when the only people, living or dead, accorded respect are those who were prepared to fight and even sacrifice themselves for shared ideals. The victors and vanquished alike see it that way. Nobody respects people who just wanted to live. Who loved other people, nature, animals, and the world and felt good about it. That's not enough for our present time."

[Inna · Rating 5 out of 5]

Це Мартін Поллак привів мене до цієї книжки своїми історичними дослідження на тему передвоєнних словено-німецьких відносин і я щиро дякую йому за це!
П’ять історій, п’ять поглядів зі сторони на життя та таємниче зникнення Вероніки Зарнік та її чоловіка під час Другої світової війни. Отже, в центрі усіх п’яти історії гарна словенська аристократка, що своєю емансипованістю шокувала тогочасну Любляну, то вдягаючи штани, то навчившись пілотувати літак, то вигулюючи крокодила. Про неї ви почуєте, наприклад, від її коханця (сербського кавалериста) та від німецького лікаря(нациста). Не знаю, як вам, але мені було досить цієї інформації, щоб зрозуміти, що я збираюся читати цю книгу. До речі, несподіванкою було дізнатися, що твір базується на реальних подіях, адже головні герої мають історичних прототипів - Радо і Ксенію Хрібар, заможних власників маєтку Стрмол у Словенії.
Врешті-решт, це той рідкісний випадок, коли читаючи думаєш, яка хороша книжка, яка сильна структура – 4 зірки поставлю, а дочитуєш до кінця і ошелешено вирішуєш – ні, 5 зірок. Я не очікувала такого фіналу, ніщо на початку історії не вказувало на нього і це! Перекладачка Мар’яна Климець зазначала, що цей твір змушує пережити емоційний землетрус і саме так я і можу описати свій стан, коли дійшла до завершення цієї історії.

[Iulia · Rating 5 out of 5]

Cu un titlu care nu o onoreazã (*pare de telenovelã, smiorc, smiorc), dar cu o poveste ṣi un twist remarcabil, aceastã carte mi-a fost tare dragã ṣi va rãmâne pe acel raft, al cãrților (mele) de suflet. 200 de pagini de o virtuozitate rarã, o Veronika care tensioneazã ṣi farmecã toatã suflarea masculinã (si pe bunã dreptate!), 4 bãrbați al cãror destin penduleazã în jurul ei ṣi îi grãbesc sfârṣitul. Ṣi toate acestea în anii groaznici de rãzboi (*în orice rãzboi se aplicã aceastã regulã nescrisã) când a supraviețui este mai relevant decât ce faci pentru asta ṣi cum. Cum trãieṣti apoi când ṣtii intim cã ai trãdat, ai mințit, ai violat si/sau ai abuzat în numele ideii de care pe care?
"Povestea asta vor s-o audã iar ṣi iar. -pag.139. Pãi ṣi eu!

[Babette Ernst · Rating 4 out of 5]

Was Krieg bedeutet, lässt sich am besten durch eine Vielzahl von Einzelschicksalen zeigen. Je mehr ich davon lese, umso klarer wird mir, wie viele Länder betroffen, wie unterschiedlich die Schicksale waren, wie sehr es die Gesellschaft und jeden Einzelnen veränderte. Gewinner finden sich kaum, schon gar nicht in diesem Buch über eine außergewöhnliche Frau in Slowenien. Veronika Zarnik liebte Pferde, hatte einen Pilotenschein, wurde mit einem Alligator an der Leine gesehen und machte grundsätzlich, was sie wollte, ohne sich um gesellschaftliche Konventionen zu scheren Vor allem aber hasste sie jede Form von Gewalt. Sie und ihr Mann Leo, die beide historische Vorbilder haben, verschwinden im Januar 1944 von ihrer Burg in Slowenien. Während das Schicksal der historischen Vorbilder erst 2015 vollständig geklärt werden konnte, wird im Roman schon vorher ein mögliches Szenario erzählt.

Weder Veronika noch Leo kommen selbst zu Wort, in fünf Kapitel sind die Erinnerungen von fünf Menschen festgehalten, wobei nur eine Person die Wahrheit kennt. Diese Personen sind ein Offizier der königlichen jugoslawischen Armee, der Veronika und Pferde liebte und eine Zeit Reitlehrer und Geliebter war, die Mutter, die nur in der Vergangenheit, alten Bildern und Geschichten lebt, ein deutscher Arzt, der nach einer Verwundung als Militärarzt in Slowenien tätig ist, Josi, die Haushälterin und ein Partisan. Jedes Kapitel vervollständigt das Bild von Veronika und zeigt ein anderes Kriegsschicksal. Der Sprachstil passt sich den Personen an, was ihn mitunter etwas einfach wirken lässt.

Ich hätte mir ein längeres Buch gewünscht, das die fünf sich erinnernden Personen noch mehr über ihr Handeln reflektieren lässt (ich bevorzuge meist dicke Bücher), besonders Josi bleibt sehr blass, doch auch so wird klar, dass es nicht gelingen konnte, im Krieg ein von diesem Ereignis unabhängiges Leben zu führen, durch das Ablehnen von Gewalt, durch Freundlichkeit und Hilfsbereitschaft gegenüber allen, der Gewalt zu entgehen. Es zeigt aber auch, wie klein, persönlich und unbeabsichtigt der Auslöser sein kann, der Gewalt nach sich zieht. Wer lange Zeit in ständiger Lebensgefahr verbringt, sieht nur noch Feinde und kann nicht mehr differenzieren.

Es war kein perfektes Buch, aber ein sehr Berührendes und Lesenswertes.

[Lammoth · Rating 4 out of 5]

Втората световна война. Мрачно събитие, разпокъсало и нанесло множество рани по тялото на Европа, чиито белези не са напълно изчезнали и до днес. Особено болезнена е била тази война за словенците, които столетия наред са били под нечие управление, като почнем от Римската империя, минем през династията на Хабсбургите и стигнем до Югославия. Преди Втората световна война Словения е била индустриално най-напредналата страна в рамките на Кралство Югославия, като производителността е била 4 пъти по-висока от тази на Сърбия и около 22 пъти от тази на Македония. През войната обаче словенците преживяли истински кошмар, а територията им била разпределена между немските нацисти, италианските фашисти, унгарците и хърватите, като всеки един от тях се е стремял да изтрие словенската идентичност. Дали пък и образът и съдбата на Вероника в книгата на Драго Янчар не е някаква частична алегория на самата Словения, която била буквално изнасилена и тормозена от няколко страни... В крайна сметка юго-партизаните изгонили нацистите, но и те не пропуснали да малтретират част от словенското население...

"Тази нощ я видях" обаче войната и историческите събития са на заден фон. Това е книга за любовта. Любовта в условията на всеобща лудост и омраза. Любовта на една харизматична личност като Вероника, една жизнерадостна светулка в тъмно езеро, която озарява със светлина околните. В книгата на Янчар петима души разказват за Вероника, жена, която ги променя завинаги, дори да витае само спомена за нея. Пет различни прояви на любовта. Тя променя суров и изпълнителен военен, който скоро разбира безсмислието и ужаса на войната, в която несправедливо се жертват дори прекрасни коне. В която губиш приятели и всичките си мечти за бъдещето. Тя разкъсва от мъка и майчиното сърце. Тя променя немски лекар, който разбира защо животът на жаба е по-ценен от просто мъртва размазана пихтия. Любовта като приятелство и разбирателство. Любовта като признание и възхищение.

За съжаление Вероника е родена в ера, в която няма място за крехки създания като нея. Войната наранява най-невинните, най-беззащитните, отнема всичко, заради което си заслужава да се живее и оставя само тъжни спомени.

Книгата на Драго Янчар не е лесна за четене. Някъде по средата на книгата става мудна и тежка, но не случайно това е най-известният съвременен словенски писател. Защото умее да болезнено да ти напомни колко е важно да има повече хора като Вероника.

[Кремена Михайлова · Rating 4 out of 5]

От световната история освен самата Втора световна война мразя и онзи период след нея – в държавите, „освободени“ от СССР. С методи на новата власт, действително сравними с тези на нацистите. Не че е нещо ново, толкова сме чели за тези методи у нас и на други места. Но сега имаше какво още да ме срази.

Вероника. Това име ще ме преследва. Затворих книгата и исках да я забравя. Но мисля, че преди да я прибера по рафтовете, трябва да намеря сили пак да помисля за Вероника (и Лео?). Някои от героите не ми бяха съвсем ясни поради разказването от различни гледни точки в отделните глави (и мисля, че пак го има обичайният недостатък при такива подходи – уж различни герои, а разказват със сходен „глас“).

Но Вероника – нямаше как да не усетя нещо важно в нея. Лекота ли да го нарека… в най-положителния смисъл. Например някой ѝ говореше за грешка. Но според нея – защо да е грешка? Не я отрече с онова по-познато – „инат“ или неспособност да признаеш грешката си. А именно заради тази лекота и ведрост – това не е можело много-много да си позволяват жените по онова време.

През цялото време си я представях като Sheila от филма „Коса“.

Един път започнах книгата и на първите изречения нещо ужасно ме удари. После опитах втори път – „лесно“ четене се оказа – в смисъл като стил, иначе около война как да е лесно… Вижда се и по корицата каква е книгата. За мен тя не е за любов. А за (след)война. Тормози ме и това, че и сега има такива младежи – като партизанчетата...

И завършването опитах два пъти. Една нощ можех да завърша последните 50 страници – не ми се спеше, възможно беше, но реших, че не е като за нощ, после може да не мога да спя. И денем я завърших.

Всъщност потенциално започване имаше още едно. Преди доста години, преди книгата да е била споменавана в групата. Но и тогава по корицата прецених, че няма да я понеса. Не съжалявам, че я прочетох. Но и не искам да мисля още за нея май. Има и по-страшни книги, но това и ме ужаси, и ме ядоса – както почти всичко, сътворено от „новата власт“… Кошмарни времена.

(*Нямам цитати.)
(**Изд. Алтера – не съм чела лоша книга от тях май.)
(*** Да не ви откажа от книгата – има „светли“ глави.)

[Aljoša Toplak · Rating 5 out of 5]

Izjemno, po eni strani se roman zelo gladko bere, gre za zanimivo branje ter odlično pisanje, po drugi strani pa roman stimulativno niza razmišljanja in dogodke. Bral sem sočasno z 88-letno babico, ki je izredno uživala v branju; lepo, da lahko ista knjiga navduši dva tako različna bralca.

[Ferda Nihat Koksoy · Rating 5 out of 5]

Kraliyet adına savaşa katılan bir subayın, yörenin zenginiyle evli, dilediğini yapmayı seven, romanın (ve kahramanlarının) ilgi odağı olan güzel kadının annesinin, ailenin dostu bir Alman doktor/subayın, zengin aileyi velinimet gören hizmetçi kadının ve yine aileye hizmet eden ama partizanlaşan bir köylünün gözünden olmak üzere, 2.DS. sırasında Slovenya'da yaşanan bazı olayların beş ayrı açıdan bir nehir akıcılığıyla anlatımı ve ortaya çıkan mükemmel bir roman; teşekkürler Jančar.

***

"Hayatta, yaptıklarımız değil, yapamadıklarımız peşimizi bırakmıyor; yapabileceğimiz, en azından deneyebileceğimiz ama yapmadıklarımız."

(Subay) "Biz krallığı için dövüşürken bizi zerre kadar umursamayan, ordusu tutsak alınınca ise, hiç dertlenmeden, savaş boyunca Londra'nın parklarında köpeğini gezdiren kralın..."

(Subay) "Yüzü gözü kan içindeki dostum son nefesini verirken, köpükler saçılan dudaklarından 'Savaşın içine edeyim' sözleri döküldü. Onun da dilinden düşmezdi, marş, marş, beraberce söylerdik.
Dostunun, uzun bir seferin sonunda ağzından köpükler saçan bir at gibi öbür dünyayı boyladığına şahit olduğun zaman içinden ne marş söylemek, ne de bayrağı selamlamak geliyor."

(Subay) "Kampta İngiliz subayları geziniyor, hangimizin Almanlarla işbirliği yaptığını, kimin elini kana buladığını tespit edecek komisyon önünde hesap verecekmişiz, diyorlar. Marş, marş... Ne saçma, dört yıl sürdü savaş, elini kana bulamayan kaldı mı? Kral Peter'in cengáverleri... Her şey onun başının altından çıktığına göre neden General Draza'yı ve Sırbistan'da hepimizi sırtımızdan hançerleyen, sözde adı Jozip Broz olan ve mareşal uniformasıyla göz boyayan şu komünist onbaşı bozuntusunu sorguya çekmiyorlar? Almanlara karşı ilk saldırıyı başlatan Fransız savaş akademisinden mezun Draza Mihayloviç, bizim Çico'muz olduğu halde, daha dün o bayıldığı İngilizler Avrupa'nın en cengaver gerilla lideri diye methiyeler düzmüyorlar mıydı Tito'ya, Amerikan gazetelerinde resimleri ilk sayfada boy göstermiyor muydu? Kıytırık Avusturyalı bir onbaşı olduğu halde kendini Mareşal ilan eden soytarı Tito'ya neden sormuyorlar elini kana bulayıp bulamadığını?"

(Subay) "Anılar huzurumuzu kaçırır bizim, savaşta sınavların her türlüsünden geçmiş kişiler olarak eskiye dönmekten hiç hoşlanmayız. O dönemin iyi yaşantılarının bile gerisinde hep bir kötülük yatar, bu yüzden hiçliği tercih ederiz, ne iyi olsun, ne kötü deriz.
...Ne yöne baksam hayatın tomurcuklandığını görsem de ölüm içime çöreklenmiş bir kere, gözümün önünde nice canlar yitip gitmişken yeni bir başlangıcı muştulayan yaz mevsimini coşkuyla karşılayamıyorum, ölenlerin acısı bir fare gibi kemirmiş düşüncelerimi, ne savaşı, ne Wehrmacht'ta görev yaptığım son seneleri, ne de herhangi bir şeyi hatırlamaktan yana değil zihnim. Beni uykumdan uyandırdığı gece yarısı her nefesimde, kalkıp gittiğim banyodan yatağa dönerken attığım her aksak adımda onun boşluğuna biraz daha yaklaştığımın bilincindeyim. Uzak diyarlarda çatışmalarda yanı başımdayken görmüyordum ölümü ama şimdi ben neredeysem o da orada; sabah yürüyüşümde dökülen bir yaprakta ya da ağır aksak sahibini takip eden yaşlı bir köpeğin bakışlarında."

(Gizli aşkı Veronika için Alman doktor/subay)
"Belki de sadece korkudan, yaşadığı dönemin şiddetini yadsımayı seçmişti. Oysa hayatındaki her bir kişi isteyerek veya istemeyerek gırtlağına kadar savaşa gömülmüştü.
... Öyle bir devirde yaşıyoruz ki hayatta da olsa ölü de olsa, ancak ortak hayaller uğruna savaşmayı, kendini feda etmeyi göze almış insanlar saygıya değer bulunuyor. Kazanan tarafın da kaybedenin de görüşü bu. Tek amacın hayatını yaşamak olduysa saygıyı hak etmiyorsun. İnsanlara, doğaya, hayvanlara, dünyaya sevgiyle yaklaştıysan, mutluluğu öyle yakaladıysan. Günümüzde yeterli görülmüyor. Ben de yenilgiye uğradığımız halde savaşanlardandım, oysa hayatımı yaşamaktı tek dileğim. O karanlık günlerde hayatın anlamının öyle de yakalanabildiğini bana öğreten bu neşeli, meraklı, tüm dünyayı kucaklayan ama biraz da hüzünlü kadın oldu. Veronika. Kendini ve çevresini anlamaya can atarken, önceliklerinden taviz vermeden yaşamayı önemsiyordu."

(Savaş için Alman doktor/subay)
"Akıl tutulmasına uğrayanların cinayet işlemek için geçerli bir sebebe ihtiyaçları yoktur. Öylesi çok olaya şahit oldum, durup dururken, bir şarapnel parçasıyla, bombayla, idam mangası önünde ya da kaza kurşunuyla şaka gibi hayatını kaybeden öyle çok insan gördüm ki aksini düşünmem mümkün değil. Birini öldürmenin arabayla bir kurbağayı ezmekten farkı yoktu."

(Zengin aileye hizmet ederken partizanlaşan köylü) "Veronika'nın gösterdiği nezakete rağmen şato sahiplerine artık başka bir gözle bakıyordum. O Gestapo hücresine tıkıldığımda, ülkemize kimsenin davet etmediği subayların halkımıza yaptığı zulmü kulaklarımla duymuştum. Ve bizimkilerin paçavrasını çıkardıktan sonra patates çuvalı gibi hücreye attıklarını gözlerimle görmüştüm. Şatonun sahipleri pekâlâ aynı subayları evlerine davet ediyor, yedirip içiriyor, av kulübesinde ağırlıyor, onlarla geyikleri vurmaya gidiyordu. Tıpkı hapishane duvarının önünde bizimkileri vurdukları gibi. Şatonun ziyaretçilerinden o Alman doktoru Gestapo şefi ile konuşurken görmüştüm. Kanımca bu ziyaretler masum görüşmeler olmaktan çıkmıştı."
"...yanlış yapmış olabiliriz. Doğruya doğru, yeterince somut delil yoktu elimizde. Öte yandan, gençtik, sürekli ateş altında kafayı yemiştik, vahşi hayvanlar gibi izimizi sürüyorlardı, bir fırsat yakalayınca acımadan karşılık vermek zorundaydık.
...oğluma bir gün gerçekleri anlattığımda beni haklı bulacak. "Fırsatını bulduğumuzda karşılık vermeliydik, yaptık" diyeceğim.
...Her an ölüm kalım savaşı verdiğimizi, gecemizin gündüzümüze karıştığını bilsin. Gökte ay asılı dururken güneşin doğduğunu.  O zaman anlayacak oğlum, neden onun ifadesiyle o "berbat resmi" duvara astığımı, elimde bir kadehle, yitirdiğim arkadaşlarımla oturduğumu."

[Georgi · Rating 4 out of 5]

В едва 240 страници Драго Янчар е разплел пет нишки от една любов. Показал е пет погледа към една забележителна жена. И е поставил тази любов, тази жена в обстановка и контекст, които разгръщат неподозиран обем и дълбочина. Петима души разказват за Вероника. Техните истории, погледите им са твърде различни, от много различен ъгъл. Заедно създават образ, който ще ви преследва дълго след последната страница. И който израства, еволюира след всяка прочетена история.

Самата Вероника така и не се появява в книгата. Но тя е сърцето на романа. За нея разбираме много. Достатъчно, че да си я представим – дръзка, шармантна млада жена, с интелект и разбиране за красивото, своенравна и упорита, но ранима за проявите на злоба и агресия, за неприкритата жестокост. Жена, говореща чужди езици и отказваща да приеме, че светът се разпада пред очите й. А той, светът, наистина се разпада. Особено в Словения, особено в средата на 40-те години на ХХ век, когато Втората световна война опустошава Стария континент и чертае с кръв разделителни линии. Там, в прекрасната зелена Словения тези разделителни линии се пресичат твърде често, твърде нагъсто. Германски войски, титови партизани, кралски четници, местни домобранци се дебнат едни други по пътищата и горите. Вероника и мъжът й Лео, толкова различни, толкова извисени в своето закътано из Подгорско имение, с всичките си разнообразни контакти, с наивния им опит да живеят нормално във време, което не толерира подобна дързост – двамата се извисяват пред очите и всяка следваща история „залепя“ нов пласт върху техните образи. А с това се променя и отношението на читателя към тях. Докато в първия разказ – на сръбския четник и любовник на Вероника – виждаме една енергична, смела, може би малко лекомислена жена и нейния богат, дистанциран и дори високомерен съпруг, тези двуизмерни образи придобиват обем и нюанси след всяка следваща изповед. И да, още там, в този първи разказ, развръзката недвусмислено надвисва като сянка на напрегнато очакване, макар авторът да се опитва в традиционен стил да ни „запази“ детайлите на драмата за самия финал.

Цялото ревю: https://bibliotekata.wordpress.com/20...

[Murat · Rating 4 out of 5]

İlginç ve sanırım güzel bir kitap " O Gece Gördüm Onu"

2. Dünya Savaşı öncesinde/sırasında/sonrasında bugünkü Sloven coğrafyasında değişen hayatların izini alışılagelmedik bir kadın; Veronika üzerinden takip ediyoruz.

Veronika'nın hikayesini 5 farklı kişiden dinlesek de, eserin kronolojik akışı ve basit dili, sürekli bir okumayı mümkün kılıyor.

İlk kez bu kitabı ile tanıştığım Drago Jancar'ın yetenekli ve iyi bir yazar olduğu kesin. Ancak benim açımdan -açıklanması zor- hoşuma gitmeyen bir eksikliği/özelliği var; edebiyatın matematiğini yapan yazarlar sınıfına dahil olması.

Hemingway'in bir sözü var; "There is nothing to writing. All you do is sit down at a typewriter and bleed." (Yazacak bir şey yok, yapıp yapacağın daktilonun başına oturup, kanamak)

İşte "edebiyatın matematiğini yapanlar" dediklerim, mürekkeplerini Kızılay'dan, Red Cross'dan alanlar.. Kontrollü kanayanlar, hayatında rezillik görmemişler, hayatlarında yeterince saçmalamamış ya da sürünmemişler, intihar etmemişler, evlerinden kaçmamışlar, yeterince üzmemiş ya da üzülmemişler. Her neyse..

Bu kitabı beğenmeyeceklerin genelde Veronika'yı sevmeyenler/anlayamayanlar olacağını düşünüyorum. Bu konuda da haksız sayılmazlar. Veronika gerçekten ilginç ve büyüleyici bir karakter olarak tasvir ediliyor ve öngörülemez davranışlarda bulunuyor ancak bunların altının yazar tarafından yeterince doldurulduğunu/okuyucunun ikna edildiğini söylemek güç. (Bunu belki de en iyi yapan Stefan Zweig için 1 yeni sekmelik saygı duruşu)

Böyle.. Nasıl? Bilmiyorum. Pazar sıkıntısı..

[Christine Bonheure · Rating 4 out of 5]

Prachtige titel én tegelijk openingszin. Laat je fantasie los en er komen meteen tientallen mogelijke verhaallijnen op je af. Dit boek van Drago Jançar vertelt over de verschrikkingen van de oorlog en de gevolgen ervan op de menselijke relaties. Alle partijen blijken onmensen, zowel de Duitse bezetter als de vrijheidsstrijder. Jançar baseerde zich voor dit boek op waargebeurde feiten. In 1944 verdwijnen Veronica Zarnik en haar man, een graag gezien rijk echtpaar. Lange tijd weet niemand wat er met hen gebeurd is. Vijf bekenden vertellen elk hun verhaal. De minnaar van Veronika, haar moeder, de Duitse arts die bij hen op bezoek kwam, de huishoudster en uiteindelijk de knecht op het domein. Vooral dat laatste verhaal is niet fraai. Weet je wat me opviel? Dat verkeerde interpretaties door mensen die zich jaloers in hun eer gekrenkt voelen kunnen leiden tot de meest onmenselijke acties. Aanrader.

[Oana David · Rating 5 out of 5]

Scriitor sloven, scriitură clasică în roman modern, cu un fapt real la bază: lichidarea de către partizani în 1944 a unui cuplu, reprezentanți de seamă ai fostei burghezii slovene interbelice. Despre destinul tragic al omului în confruntarea cu istoria. O frumusețe. Musai de citit.

[Γιάννης Ζαραμπούκας · Rating 5 out of 5]

Λίγους μήνες πριν, κάνοντας μία μικρή βόλτα στα βιβλιοπωλεία της πόλης μου, τυχαία βρέθηκα σε ένα απ’ αυτά τη στιγμή που τοποθετούνταν στο ράφι οι νέες κυκλοφορίες από τις Εκδόσεις Καστανιώτη. Το μάτι μου έπεσε αμέσως επάνω σε ένα μυθιστόρημα ο τίτλος του οποίου μου φάνηκε εξαρχής κάπως αινιγματικός, ενώ σε συνδυασμό με το περίεργο, τουλάχιστον στα μάτια μου, όνομα του συγγραφέα, το οποίο και συναντούσα για πρώτη φορά, πυροδότησαν την αναγνωστική μου περιέργεια με αποτέλεσμα να αποκτήσω αμέσως το συγκεκριμένο βιβλίο.

Πρόκειται για το μυθιστόρημα του Σλοβένου συγγραφέα Ντράγκο Γιάντσαρ που κυκλοφόρησε σε μετάφραση της Λόισκα Αβαγιανού με τίτλο «Αυτή τη νύχτα την είδα», μυθιστόρημα που του χάρισε το βραβείο καλύτερου ξενόγλωσσου μυθιστορήματος στη Γαλλία το 2014. Αν και ο συγγραφέας αποτελεί μία απ’ τις κορυφαίες λογοτεχνικές φωνές της χώρας του και γενικότερα της Κεντρικής Ευρώπης, σε εμάς ήταν παντελώς άγνωστος μέχρι πρότινος. Την γνωριμία με το αναγνωστικό κοινό ανέλαβαν οι Εκδόσεις Καστανιώτη σε μία πραγματικά προσεγμένη έκδοση και ειδικότερα μετάφραση! Νιώθω πραγματικά τυχερός που εμπιστεύτηκα το ένστικτο μου και έδωσα μία ευκαιρία στο μυθιστόρημα αυτό.

Το «Αυτή τη νύχτα την είδα» είναι ένα αμιγώς ιστορικό μυθιστόρημα, με μία υποβόσκουσα αστυνομική χροιά, το οποίο έχει βασιστεί σε πραγματικά γεγονότα που έλαβαν χώρα την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Είναι ένα μυθιστόρημα πολυφωνικό και ομιχλώδες, αφού ο συγγραφέας μέσα απ’ τις υποκειμενικές αφηγηματικές φωνές πέντε μυθιστορηματικών ηρώων, προσπαθεί να σκιαγραφήσει τον χαρακτήρα της Βερόνικας Ζάρνικ, της ουσιαστικής πρωταγωνίστριας του βιβλίου, το όνομα της οποίας έχει συνδεθεί με ένα πλήθος ερωτηματικών λόγω της αιφνίδιας εξαφάνισης της ίδιας και του συζύγου της, ένα χειμωνιάτικο βράδυ του ’44, από τον πύργο στον οποίο κατοικούσαν το τελευταίο διάστημα , στο βόρειο τμήμα της Σλοβενίας.

Το «Αυτή τη νύχτα την είδα» αποτελεί θα έλεγα ένα παζλ τα κομμάτια του οποίου θα κλιθεί να τα τοποθετήσει σε σειρά ο εκάστοτε αναγνώστης που θα επιλέξει να το διαβάσει. Κάθε αφήγηση κι ένα κομμάτι του παζλ, που πρέπει να μπει στο σωστό σημείο, στη σωστή θέση ώστε να διαλυθεί η ομίχλη που επικρατεί γύρω απ’ την φιγούρα της Βερόνικας. Η Βερονίκα ως μυθιστορηματικός χαρακτήρας παρουσιάζει τρομερό ενδιαφέρον κι αυτό γιατί ήταν μία γυναίκα άυλη και άπιαστη, που είχε κατασκευάσει έναν όλοδικό της κόσμο, μέσα στον κόσμο των άλλων, όπου και κατοικούσε ακολουθώντας τα θέλω και τα όνειρα της, κι ας συγκρούονταν αυτά με τις επιβολές της κοινωνίας! Μία γυναίκα γεμάτη μυστήριο, η παρουσία της οποίας παραμένει για καιρό χαραγμένη στη μνήμη των αρσενικών, μία γυναίκα κάπως εγωίστρια και πεισματάρα, γυναίκα με πάθος, που ζει τη ζωή της στο έπακρο αγνοώντας τον συντηρητισμό της εποχής της. Μία γυναίκα που λατρεύει και μάχεται για την προσωπική της ελευθερία, όποιο και αν είναι το κόστος.

Τη γυναίκα αυτή λοιπόν προσπαθούν και καταφέρνουν να μας παρουσιάσουν με επιτυχία, φυσικά μέσα απ’ τη δική τους προσωπική και υποκειμενική ματιά, οι πέντε αφηγητές του βιβλίου, για τον καθένα απ’ τους οποίους η Βερόνικα διαδραμάτισε έναν εντελώς διαφορετικό ρόλο στην καθημερινότητα του. Η αρχή γίνεται μέσα απ’ την αφήγηση του Στέβαν Ραντοβάνοβιτς ή αλλιώς Στέβο, όπως τον αποκαλούσε και η Βερόνικα. Ο Στέβο είναι ο καλύτερος Σέρβος αξιωματικός του ιππικού, ο οποίος αναλαμβάνει μία κάπως ασυνήθιστη αποστολή-εντολή, ειδικά αν αναλογιστούμε την έκρυθμη εποχή στην οποία ζουν οι ήρωες του βιβλίου. Συγκεκριμένα, ο Στέβο αναλαμβάνει να διδάξει στην Βερόνικα πως να ιππεύει. Μέσα απ’ τις καθημερινές σχεδόν συναντήσεις τους, θα αναπτυχθεί μεταξύ τους ένας δυνατός ερωτικός δεσμός, ο οποίος θα οδηγήσει την Βερόνικα στο να εγκαταλείψει τον σύζυγο της και να ζήσει στο πλευρό του Στέβο. Το σκάνδαλο όμως αυτό, θα έχει δυσμενή αποτελέσματα και στην καριέρα του αξιωματικού, ο οποίος θα χάσει τον τίτλο του και θα μετατεθεί σε μία μικρή επαρχιακή πόλης του Νότου! Ο Στέβο όντας πια αιχμάλωτος ως πρώην ενταγμένος των αντιστασιακών δυνάμεων με το μέρος του εξόριστου βασιλιά μετακινείται από στρατόπεδο σε στρατόπεδο και μας αφηγείται το χρονικό του πάθους που αναπτύχθηκε ανάμεσα σε ‘κείνον και τη Βερόνικα.

Στη συνέχεια, η σκυτάλη της αφήγησης περνά στα χέρια της μητέρας της Βερόνικας, η οποία ούσα πια χήρα κατοικεί σε ένα διαμέρισμα στη Λουμπλιάνα και βιώνει απέραντη μοναξιά, γεγονός που διαφαίνεται έντονα απ’ τη συνήθεια να μιλά διαρκώς στον νεκρό της σύζυγο. Η μητέρα της Βερόνικας αναπολεί τις τελευταίες στιγμές της κόρης της στον πύργο, ενώ το ερώτημα για το τι απέγινε εκείνη κι ο γαμπρός της, την βασανίζει συνεχώς…

Ως τρίτος αφηγητής παρουσιάζεται ο Γερμανός στρατιωτικός γιατρός, ο Χορστ, ο οποίος είναι απόστρατος πια και κατοικεί στο Μόναχο, προσπαθώντας να ξεφύγει απ’ το παρελθόν του. Ένα γράμμα όμως γίνεται η αιτία που πυροδοτεί ένα ταξίδι στις αναμνήσεις του και να θυμηθεί τον πλατωνικό του έρωτα για την Βερόνικα, την οποία και συναντούσε ως καλεσμένος στον πύργο σε λουκούλλεια δείπνα, καθώς και σε μουσικές και ποιητικές βραδιές, όπου οι καλεσμένοι απαρτίζονταν από εκκεντρικούς καλλιτέχνες, σημαντικές προσωπικότητες, καθώς και από Γερμανούς αξιωματικούς. Ο έρωτας του για ‘κείνη ήταν τόσο δυνατός, που διαδραμάτισε τον ρόλο του μεσολαβητή, όταν ένας εργάτης του πύργου, ο Γέρανεκ, συνελήφθη από την Γκεστάπο λόγω της συνεργασίας του με την κομμουνιστική αντίσταση.

Τη σκυτάλη της αφήγησης αναλαμβάνει η Γιόζι καμαριέρα του πύργου, η οποία μέσα απ’ την δική της ματιά μας παρουσιάζει την αγνωμοσύνη του Γέρανεκ, του πέμπτου και τελευταίου αφηγητή του βιβλίου, ο οποίος όντας πια ηλικιωμένος, ζει ως επιζώντας αυτού του πολέμου με την ντροπή για τις πράξεις του να τον βαραίνουν. Ο Γέρανεκ δείχνει μία μικρή μετάνοια για τον ρόλο που διαδραμάτισε στην επιχείρηση Ποντγκόρσκο, αναμνήσεις απ’ την οποία ανακαλεί και μας τις περιγράφει, βλέποντας παράλληλα τους συναγωνιστές του να φεύγουν ένας-ένας από τη ζωή.

Ο Σλοβένος συγγραφέας, Ντράγκο Γιάντσαρ μέσα απ’ τις πέντε πρωτοπρόσωπες αφηγηματικές φωνές δημιουργεί μία έντονα εξομολογητική ατμόσφαιρα, κι ένα βαθύ αίσθημα μελαγχολίας που κυριαρχεί καθ’ όλη τη διάρκεια της ανάγνωσης! Ο λόγος του συγγραφέα αρκετά γλαφυρός, ισορροπεί αριστοτεχνικά μεταξύ της ποιητικότητας και του ρεαλισμού, δημιουργώντας ειλικρινά ένα γοητευτικό μυθιστόρημα, το οποίο καλλιεργεί τη σκέψη, προβληματίζει και γεννά άπειρα συναισθήματα! Μέσα απ’ τις πέντε εξομολογήσεις και τις προσωπικές αυτές τοποθετήσεις, ο συγγραφέας έχει την ευκαιρία να αναφερθεί σε ποικίλες εκφάνσεις των ανθρώπινων σχέσεων, όπως η φιλία και ο έρωτας, καθώς και σε θέματα όπως αυτό της μνήμης που άλλοτε συντροφεύει κι άλλοτε στοιχειώνει τους ανθρώπους!

Ολοκληρώνοντας, λοιπόν, το «Αυτή τη νύχτα την είδα» είναι ένα ιδιαίτερο ιστορικό μυθιστόρημα που αποτέλεσε για μένα μία μεγάλη αναγνωστική έκπληξη! Είναι σίγουρα ένα απ’ τα ωραιότερα βιβλία που διάβασα φέτος και πιστεύω πως δεν θα αφήσει ασυγκίνητο κανέναν απαιτητικό αναγνώστη! Διαβάστε το!

[Larnacouer de SH · Rating 3 out of 5]

Benim için akılda kalıcı, sarsıcı bir hikaye değildi ne yazık ki, umduğumdan çok daha azını buldum diyebilirim. Yazarın başka bi' kitabını okuduktan sonra bunu okusam, o zaman daha fazla keyif alır mıydım? Öğrenmek için kitap alma yasağı illetinin bitmesini bekleyelim.
İkinci Dünya Savaşı etrafında dönen çok karakterli bir hikayeyi; First Birds, Then the Wind eşliğinde okuyacak kadar karışık kafam, hayata olan sevgimi kimse sorgulamasın. BİTTİ!

Bitti derken... Bunu Benim adım Nergis soyadım Aksu, sesiyle okuyanlar, sizi görüyor ve arttırıyorum sizin de sevgi seviyeniz tartışılmaz smdmsmdmmsmdls. ÇIK YORUMDAN, ÇIIIIIĞK!


Öhöm, special thanks to my precious buddyread sen olmasan okumazdım, çünkü kitabımı bulamazdım! Nice yalan edilen ptt challengelara smdmsnkss 🤜🏼🤛🏼

[Sherif Ismail · Rating 5 out of 5]

من الكتب الي فاجئتني بجمالها و شايف انها underrated جدا جدا.. روايه من الادب السلوفيني الي اول مرة اقرا حاجه منه وواضح ان فايتني كتير..
القصة كلها بتدور في سلوفينيا في نهايات الحرب العالمية التانيه اثناء احتلال المانيا ليوغوسلافيا ...
طريقة السرد مبهرة بتتحرك من شخصيه لشخصيه في فصول متتابعه بشرط ان الشخصية الي تخلص منرجعلهاش تاني 😁
طريقة السرد الغريبه دي بترسملنا شخصيه تانيه خالص و هي فيرونيكا الي الروايه بتدور عليها في الاساس .. كل شخصيه بتستخدم اسلوب الراوي عشان تدينا فكرة عن جزء من شخصيتها و الشخصية تسلمنا لشخصية تانيه و هكذا..
الروايه طبعا في الاساس بتعكس فظاعه الحرب و ازاي ان المحاربين سواء من الالمان او المقاومه بيبرروا لنفسهم اي ظلم او اذى بيتسببوا ليه للطرف المقابل..
رواية رائعة و من الحاجات الي المفروض تقرا اكتر من مرة..

[Maja · Rating 5 out of 5]

jančar piše redko močjo, ki je danes skoraj ne najdem več pri sodobnih pisateljih. Njegov slog ni samo pripoved, ampak nekaj, kar meji na poezijo – vsak stavek nosi težo, vsaka podrobnost ima svoj pomen. Ko opisuje Veroniko, svet okoli nje in občutja ljudi tistega časa, ne zapiše le dogodkov, ampak jih dobesedno razpre pred bralcem, da jih začutiš kot svoje. V primerjavi z mnogimi novejšimi romani, ki so sicer berljivi, a pogosto površinski v lepoti jezika, ima Jančarjeva proza tisto redko moč: lepoto izraza, ki se bere skoraj kot pesem, in obenem brutalno iskrenost, ki je ne moreš odmisliti.

Pretresljiv, a pričakovan konec me je držal v napetosti do zadnje strani. Prav neverjetno se mi zdi, kako na videz nedolžni trenutki, vsakdanja dejanja in odločitve, počasi in skoraj neopazno sestavijo pot do Veronikinega grozljivega konca.

[Kyriakos Sorokkou]

χρόνος ανάγνωσης κριτικής: 28 δευτερόλεπτα

Η πρώτη μου επαφή με Σλοβενία.
Ένα ζευγάρι αριστοκρατών εξαφανίζεται και πέντε πρόσωπα
του οικείου τους περιβάλλοντος θα μιλήσουν για το ζευγάρι
λύνοντας έτσι το μυστήριο της εξαφάνισης.
Πέντε μεγάλα κεφαλαία, ένα για κάθε χαρακτήρα.

Μαζί με την προσωπική ιστορία του ζευγαριού
μαθαίνουμε και την άγνωστη σε πολλούς από εμάς ιστορία
της Σλοβενίας από τον μεσοπόλεμο μέχρι το τέλος του Β´ΠΠ.

Ενδιαφέρον αποτελεί το γεγονός ότι ένα κύριο στοιχείο της ιστορίας
είναι τα άλογα και η αγάπη της πρωταγωνίστριας προς αυτά.
Και φυσικά το σλοβενικό νόμισμα των 20 σεντ έχει πάνω, τι άλλο; άλογα.

Ένα βιβλίο που το συστήνω ανεπιφύλακτα.
Για να αρέσει σε κάποιον όπως εγώ που δεν προτιμά βιβλία
που διαδραματίζονται στον Β´ΠΠ φανταστείτε ποσό θα αρέσει σε κάποιον
που το συγκεκριμένο είδος του αρέσει.