Carry van Bruggen werd geboren in Zaandam, als een van de zestien kinderen in een joods-orthodox gezin. In "Vier jaargetijden" is haar jonge zelf aan het woord en geeft ons een beeld van het Joodse familieleven aan het begin van de 20ste eeuw in een klein stadje in Noord-Holland. De vertelster staat nog met één been in het kinderleven, één been in de volwassenheid. Hoe scherp ze ook observeert, die tweespalt doet haar geregeld struikelen. Misschien wel Carry van Bruggens meest intieme boek. -
Carry van Bruggen schreef dit boekje een eeuw geleden en de stijl is regelrecht ouderwets te noemen. Dat is wennen. Maar wat een diepte weet ze te geven aan de wederwaardigheden van haar jongere zelf, levend in een arm orthodox-joods gezin in Zaandam (dat is althans waar Carry vB in haar jeugd woonde). Haar beschrijvingen van heel gewone belevenissen van een meisje van 11 maken deze bijzonder, net als haar natuurbeschrijvingen. Maar soms is het juist het uitzonderlijke, zoals de komst van een gast op de avond van Sabbat, één van de gevluchte joden uit Rusland waar zij vervolgd worden. In de beschrijving van het dagelijks leven worden discriminatie en het antisemitisme haast terloops meegenomen, het lijkt er ‘gewoon bij te horen’. Dat is gezien vanuit onze tijd erg pijnlijk, wetend wat er zou volgen. Ik was geraakt. En vond dit boekje tijdens een avondwandeling in een minibieb!
Wat mij betreft heeft Carry van Bruggens 'Vier jaargetijden', uit 1924, de tand des tijds niet goed doorstaan. Inhoudelijk noch qua vertelstijl kon het boekje mij boeien of bekoren. Voor een deel zal dat te wijten zijn aan mijn gebrek aan, bij het lezerspubliek blijkbaar aanwezig geachte, kennis van zaken over de in de onderhavige jeugdherinneringen zeer prominent aanwezige Joodse cultuur.
Aardig, maar ik vond Het huisje aan de sloot van dezelfde auteur beter. Dat boek heeft ongeveer dezelfde thematiek, namelijk de alledaagse belevenissen van een gevoelig en opmerkzaam meisje in een hecht Joods gezin, maar de verhaaltjes zijn korter en meer to the point.