مجید اسطیری’s Reviews > فقر احمق می‌کند > Status Update

جامعه مصرفی | ژان بودریار
جنبه منفی میل یعنی وجه دیگر دوگانگی اقتصاددانان و روانشناسان که با تعادل و عقلانیت زندگی می‌کنند. آنان چنین فرض میکنند که همه چیز در گرایش مثبت سوژه به ابژه در حالت نیاز انجام می‌شود. اگر سوژه رضایت حاصل کند، همه چیز گفته شده است. آنان فراموش میکغنند که نیاز ارضاشده وجود ندارد؛ یعنی چیزی که به پایان رسیده باشد و در آن تنها جنبه مثبت باشد، وجود ندارد. فقط میل وجود دارد.

در حالی که تمرکز ما روی عوامل روانی ناشی از کمیابی است، شاید اثر کمیابی فراتر از مباحث روان شناختی باشد. شاید بتوان آن را واقعیتی ریاضی دانست. کمیابی می‌تواند به لحاظ لجستیکی مسائل چیدمان را دشوار تر کند. ذهن که به واسطه عوامل روانی ناشی از کمیابی به چالش کشیده شده، ممکن است خود را در دنیایی احساس کند که از نظر محاسباتی پیچیده تر است.

وقتی پهنای باند (ذهن) در تنگنا قرار گیرد، بی توجهی پدید می‌آید. پهنای باند ما را به شدت و به شکلی دور از انتظار تغییر می‌دهد. نه تنها وجود این تغییر، که ابعاد آن نیز شگفتی‌آور است. روان‌شناسان دهه‌ها به ثبت تأثیر بار شناختی روی بسیاری از جنبه‌های رفتار پرداخته‌اند. از حواس پرتی و فراموشکاری گرفته تا کنترل انگیزه‌های ناگهانی، از مهمترین نمونه های این رفتارهاست.

کمیابی باعث میشود نتوانیم روی چیزهای دیگر تمرکز کنیم زیرا کمیابی توجه ما را تسخیر می کند و تمرکز بر آن غیر ارادی است. تونل کمیابی، حتی زمانی که تلاش میغکنیم کار دیگری انجام دهیم، ما را به داخل خود می‌کشد. وقتی کمیابی یک قسمت از زندگی را فرامی‌گیرد، توجه و نیروی تفکر کمتری برای قسمت‌های دیگرش خواهیم داشت.

«آتش‌نشانی» نه تنها به خطا می‌انجامد، بلکه این خطاها بسیار قابل پیش‌بینی‌اند: کارهای مهم غیرفوری نادیده گرفته می شوند!
اصطلاح «آتش‌نشانی» همان طور که از نامش برمی‌آید به معنای مقابله با مشکلات فوری (آتش) است؛ مشکلات دیگر هر اندازه مهم، فدای فوری‌ترین مشکلات می‌شوند. نتیجه این روند این است که مشکلات ساختاری که مهم اما قابل تعویق هستند هیچگاه حل نمی‌شوند.

وقتی زمانی ۴۰ دقیقه ای را برای رفتن به جایی اختصاص می دهید که نیم ساعت با شما فاصله دارد یا وقتی مقداری پول را از بودجه ماهیانه تان برای روز مبادا کنار میگذارید، دقیقاً دارید "جای خالی" ایجاد می‌کنید. زمانی که با کمیابی رو به رو می شوید، وجود جای خالی ضروری است و این در حالی است که اغلب اوقات نمی توانیم برایش برنامه ریزی کنیم. البته که بخش عظیمی از آن به این دلیل است که کمیابی انجام چنین کاری را مشکل میکند.

معمولا پاسخمان برای بسیاری از مشکلات، آموزش مهارتهای مورد نیاز به افراد است. در مواجهه با مشکلات فرزند پروری برنامه های مهارتهای فرزند پروری، در مواجهه با اشتباهات مالی کلاس های آموزش مالی، در مواجهه با کارکنانی که دچار کمبود مهارت های اجتماعی هستند کلاسهای مهارت های نرم و... طوری با "آموزش" برخورد میکنیم که انگار کم گزند ترین راه حل و سراسر خیر است. اما وقتی پهنای باند محدود باشد چنین چیزی دیگر صادق نیست.

تقریباً هر کاری از رساندن سفارش غذا تا مرتب کردن قفسه‌های مواد غذایی نیازمند حافظه فعال است. حافظه ای که در واقع نشان دهنده ظرفیت ماست برای فعال نگه داشتن اطلاعات تا زمانی که استفاده شان کنیم. فقر با قرار دادن حافظه فعال در تنگنا، باعث تضعیف عملکردمان می‌شود. فقر به این دلیل باعث کاهش کارایی مان می‌شود که پردازنده ذهنی مان را به موضوعات دیگر مشغول می‌کند. این شرایط موجب ایجاد موقعیتی تراژیک است.

دستاوردهای پزشکی یکی پس از دیگری پشت سد عدم تبعیت بیماران و نوسانات رفتار انسان انباشته می‌شوند. عدم تبعیت افراد زیادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما این تأثیر بیش از همه در یک گروه نمایان است: فقرا. اگرچه که افراد در همه سطوح درآمدی مرتکب عدم تبعیت از مصرف داروها می‌شوند، اما فقرا بیش از همه این کار را انجام می‌دهند. این الگوی مشابه، بیماری پشت بیماری (اچ آی وی، دیابت، سل) تکرار می‌شود.

ضرب الاجل ها دقیقاً به این خاطر مؤثر هستند که کمیابی ایجاد کرده و ذهن را متمرکز می‌کنند. درست همان طور که گرسنگی باعث شده بود غذا در صدر ذهن افرادی قرار بگیرد که در جنگ جهانی دوم دچار گرسنگی مهلک بودند، ضرب الاجل نیز باعث می‌شود که کار مورد نظر در صدر ذهن فرد جا بگیرد. ضرب الاجل چه چند دقیقه باقی مانده تا پایان یک جلسه باشد، چه چند روزی که تا پایان دوران پیش دانشگاهی باقی مانده، بزرگ جلوه می‌کند.