Our Shared Shelf discussion

Emma Watson & Caitlin Moran: Clip 1 - "Standing on the Shoulders of Aunts"

Emma: “Only a few stones actually hit me. And obviously they don’t hurt. This coat has been through a war, possibly two. Pebbles are nothing. It’s built for grenades.” So Meeder says, “Not only do I detect fact and a bit of humor in here, but I was wondering whether this is a metaphor for being a feminist. The small obstacles are something we blow away; we’ve got bigger fish to fry.”

Caitlin: So that’s a quote from How to Be a Woman, and it’s the opening chapter where I’m describing the worst birthday anyone’s ever had. It was my 13th birthday, and I was walking across some wastelands. And some boys started shouting at me, and then they started throwing stones at me. And I felt like turning round to them and saying, you know, I’m already oppressed enough, simply by being a woman! You don’t need to throw stones at me as well! Society is throwing enough stones at me as it is. So yes, I know, it is very much a metaphor. But you know, but within that metaphor there, cunningly, and I’m making this up as I go along because I hadn’t thought about it, feminism is the coat that you’re wearing. In that thing, I was wearing a huge army coat of my dad’s that had been through several wars. And that’s what feminism is, it’s the coat that will protect you. It has been through several wars. However many problems there may be being a woman or a girl now, compared to the problems that we had 100 years ago, 150 years ago, you know we are definitely—there’s no better time in history to be a woman than now. We’re not getting burnt at the stake anymore. Hair products have improved immeasurably, so frizzy hair need not be a problem. You know, we have Benedict Cumberbatch’s face. You know, things are definitely getting better.

Emma: Things are improving, for sure. No, I think that’s so true. I think feminism and the feminist movement and finding a community of women through feminism and all of these things have sort of like—it feels like have been creating this force field around me, which has been sort of insulating me from all sorts of cold weather—sexism, patriarchy, so. I totally relate. I totally relate.

Caitlin: Well it’s that saying, isn’t it? Kind of like standing on the shoulders of giants. And I say I’m standing on the shoulders of aunts. Because that’s who they are, all these women that came before that have done these things. All the little laws that they brought in, all the marches that they went on have incrementally made my life better. You would not be sitting there, and I would not be sitting here, if it wasn’t for probably 20 women who went out there and changed things. But that’s the beautiful thing—one person can change things for millions of people. One person can alter the future, and everything that I write, the idea of writing Moranifesto, was everyone, I genuinely believe everyone has one idea, however tiny, that could change the world. And we need all those little ideas. That’s the only way the world changes, is by everybody who has that idea, having, making sure that we have a society that is structured so that if you have a great idea, it can be heard by the right people and can be put into action. That’s the idea of democracy.

Emma Watson & Caitlin Moran: Clip 2 - "Reasons to be optimistic"
Emma: I love the letter that you wrote to your daughter at the end of Moranifesto. And it actually reminded me of—I’m currently, I’m re-reading 1984 at the moment because I did a film called The Circle, which has a lot of the same themes. And it talks about, in this book, how for the first time in human history, we could—we actually have the potential, we have the technology, we have the scientific advances, we have the knowledge, for the first time, to feed the world, to possibly create peace, to actually achieve all of these things. But for the first time in human history, we don’t believe that it’s possible, that humanity will allow us to do that. We don’t believe in the innate goodness of humans to achieve this anymore. There’s this kind of disillusionment which has followed the Enlightenment, there’s this lack of hope that we can actually get this done anymore, and it’s so ironic and tragic that it really would be the first moment we would actually be able to do it. And there’s been all these times in history when we were writing books about utopias and we were imagining all of these wonderful societies, and whatever else. And now all we do is we make movies about dystopias and about the world ending and apocalypse and everything just crumbling around us. I thought that was really interesting, and I just—I loved that your—I loved that Moranifesto was just full of hope, and just the idea that this is absolutely possible. You don’t need to watch the news every night. You know, you can actually—you can have a diet of hope and belief and faith in human beings.

Caitlin: Well, totally. Well the future is a propaganda war. You know, kind of like, we are choosing whether we’re going to be pessimistic or optimistic about the future. And the way that the news media is set up at the moment, and the tone that social media has, these two incredibly powerful places where we have all our conversations, and where we go—what’s the world like today? I’ll look at the news and I’ll go on social media. That’s what the world is now. And the tone of both those places is incredibly pessimistic. It’s only showing us problems. It’s only showing us things when they’ve tipped over and it seems like they can’t be solved anymore. And people’s reaction to that is necessarily one of being completely overwhelmed, and just going well we’re pumped then, this is it. And but that’s where you realize that like on a day to day basis one of the greatest things that you can do to the continuation of our species and making the world a better place is to be optimistic, is to not believe in that. Because, you know, if we all thought that everything was going to get better, then things would get better. But you know, if at the point where you just become, oh no, it’s just too exhausting, I can’t do anything about it–

Emma: It’s not going to make a difference.

Caitlin: —that is where we lose the war. So, there’s a brilliant lyrics by the band The Divine Comedy, “Fate doesn’t hang on a wrong or right choice. Fate just depends on the tone of your voice.” And that is so key, because you know, if you make mistakes in your life, you know, decisions that you make won’t ruin your life. But if your tone all the way through is one of unhappiness or anger or if you’re an unpleasant person, that will dictate your life. And it’s the same with our species. We can make all these mistakes, but if our general tone is one of we’re together in this, we’re going to make things better, then that is what will happen.

Emma Watson & Caitlin Moran: Clip 3 - "Culture is key"
Caitlin: But this is why culture’s so key, and the thing that I enjoyed most about my writing and why I think it’s amazing you’re doing what you’re doing, and it’s because for too long these kinds of conversations have only happened in politics or in academia, and you know, not many people will pay attention to those things. You only come to those things late: you only come to academia when you’re in your teens or in your twenties. You probably won’t start to get into politics until that time as well. But as a child, when you’re growing up, what you think the world is and what your possibilities are, is stories. It’s the films you watch, it’s the TV you watch, it’s the things you see in magazines. And that’s why making sure that you have as many different stories as possible and as many different people represented in these things are key. One of the big examples that I give in the books is, when I was growing up one of the worst things you could say to a boy in the playground was “you’re a gaylord” you know, “you’re a queer.” Like they were destroyed, you know, to say that someone was gay, that was the end of their life. Then you fast forward 20 years into the future, and the writer Russell T. Davies writes, first of all, Queer as Folk, and then takes over Doctor Who, and writes into Doctor Who this brilliant, swashbuckling bisexual superhero Captain Jack Harkness, who, in one episode, kisses the Doctor on Prime Time TV. And not only are there no letters of complaint to the BBC about this, but when I go to my daughter’s school on Monday morning, there are boys in the playground fighting to play this bisexual character. Because we’ve now got a story, we’ve now got a character. Instead of it just being the word “gay” we’ve got this hero that everybody wants to be. And I can draw a direct line between that show and that character, and then passing the equal marriage act in this country. Because when you’ve got children in a playground who are fine with bisexuality and see all love as equal, their fathers and grandfathers who’re in Parliament can’t go, Well we don’t believe in this. Your children have shamed you. Culture is there to show you possible futures. And again, that’s why it’s so important to make sure that you’ve got all these different voices, and particularly if you possibly can, to tell an optimistic story. Show us a better future. Show us—show me amazing people doing amazing things. Because that’s what children are watching, and going, “Yeah, that’s gonna be my future! I believe in that!”

Emma: It’s really interesting, since doing my work with UN Women, and since becoming more involved in this movement generally, people have said, Well, are you going to give up, now? Do you not want to act anymore? Are you not going to be an actress? And if anything, it’s actually reinstilled my passion for what I do, and made it more important.

Caitlin: Well, the other key thing about culture is, again, if you want to change the world, you can argue all day that something’s right or wrong. You can say women should be equal to men, we should see women in films equally to men, living incredible stories and solving their problems. You can argue that forever, but that argument can go on forever, and there’s no real way of resolving it. Or! You can make the right thing cool, and you can just simply show me an amazing woman. And that’s what culture does time and time again, it doesn’t argue. David Bowie could have spent all of his life writing academic treatises and lobbying Parliament going, you know, bisexuality and gay men who are pretending to be aliens should be accepted into society. It wouldn’t have gone very far. Instead, he dresses like a gay alien and writes Life on Mars and suddenly everyone’s like, I wanna be a gay alien!

Emma: It’s a great idea, this is genius!

Caitlin: Culture wins! It’s faster, and it’s more fun. Because this—the whole thing about change and the revolution and feminism, you know, all these things we’re talking about, anti-racism and equality and the trans movement and stuff. It doesn’t need to be worthy and like, eating your fiber and your bran bread, you know and eating your vitamins. The future should be fun, a more inclusive future where people are free to love and are not scared.

Emma: It should be awesome and cool.

Caitlin: It should be amazing, that should be a party you want to join! We shouldn’t be having to go, “This is the right thing to do,” we should just be going, “This is where you wanna be, man.”

Emma Watson & Caitlin Moran: fragmento no. 1
E: “Solo alguna que otra piedra llega a golpearme. Y, por supuesto, no me hacen daño. Este abrigo ha pasado por una guerra, tal vez por dos. Los guijarros no son nada. Este abrigo es a prueba de granadas”. Así que Meeder dice: “No solo detecto un hecho y cierto humor aquí, sino que me preguntaba si esta es una metáfora de lo que significa ser feminista. Los pequeños obstáculos no pueden frenarnos; nos ocupa una labor más grande que todo eso”:
C: Esa es una cita de “Cómo ser una mujer”, y pertenece a ese primer capítulo en el que describo el peor cumpleaños de la historia. Era mi decimotercer cumpleaños, y estaba atravesando un vertedero. Unos chicos empezaron a gritarme, y entonces comenzaron a tirarme piedras. Sentía ganas de girar en su dirección y decirles: “¡Mirad, ya estoy lo suficientemente oprimida, simplemente por ser mujer! ¡No hace falta apedrearme, encima de todo! La sociedad ya me apedrea lo suficiente”. Así que sí, lo sé, es toda una metáfora. Pero…dentro de esa metáfora, astutamente, y estoy improvisando mientras hablo porque no había pensado en ello antes…el feminismo es el abrigo que llevas. En aquel momento, llevaba un enorme abrigo militar que había pertenecido a mi padre y que había pasado por varias guerras. Y eso es el feminismo, es el abrigo que te protege. Ha pasado por varias guerras. Sin importar cuántos problemas comporte a día de hoy ser una mujer o una chica, en comparación con los que existían hace cien, hace ciento cincuenta años, sabes que…sabes que, definitivamente, en toda la historia no ha existido mejor momento que el actual para ser mujer. Ya no nos queman en la hoguera. Los productos para el pelo han mejorado enormemente, así que tener el pelo crespo ya no tiene por qué ser un problema. Vaya, tenemos la cara de Benedict Cumberbatch. Las cosas…las cosas van a mejor.
E: Las cosas van a mejor, desde luego. Realmente lo creo así. Tengo la impresión de que…siento de que el feminismo, el movimiento feminista, el hecho de encontrar una comunidad de mujeres a través del feminismo, todas estas cosas, han creado una especie de campo de fuerza a mi alrededor, que me ha aislado de todo tipo de circunstancias negativas: el sexismo, el patriarcado…así que me siento identificada. Totalmente identificada.
C: Bueno, ya lo dice el refrán, ¿no? En cierta forma, es como ir a hombros de gigantes. Y yo digo que voy a hombros de tías. Porque eso es lo que son, todas esas mujeres que nos precedieron y que alcanzaron todos esos logros. Todas las pequeñas leyes que consiguieron hacer entrar en vigor, todas las manifestaciones en las que participaron han contribuido, de manera gradual, a mejorar mi vida. Ni tú ni yo estaríamos aquí sentadas de no ser por, probablemente, una veintena de mujeres que salieron ahí fuera y cambiaron las cosas. Y eso es bonito: una persona puede cambiar las cosas para millones. Una persona puede cambiar el rumbo del futuro, y todo cuanto escribo, la idea de escribir el Moranifesto, era la fe en que todo, todo el mundo tiene una idea, por minúscula que sea, que podría cambiar el mundo. Y necesitamos todas esas pequeñas ideas. Es la única forma de conseguir que cambie el mundo: que cada persona que tenga esa idea…asegurarnos de tener una sociedad que esté estructurada de manera que si tienes una gran idea, pueda llegar a los oídos de la gente adecuada y convertirse en realidad. Esa es la idea de la democracia.

Emma Watson y Caitlin Moran: fragmento no. 2
E: Me encanta la carta para tu hija al final de “Moranifesto”. De hecho, me recordó a…ahora mismo estoy releyendo “1984”, porque filmé una película llamada “El círculo” en la que aparecen muchos de los mismos temas. Habla sobre cómo, en este libro…cómo, por primera vez en la historia de la humanidad, podemos…tenemos, de hecho, el potencial, la tecnología, los avances científicos, el conocimiento, para poder, por primera vez, abordar la cuestión de la alimentación mundial, para conseguir la paz, para lograr, de hecho, todas estas cosas. Sin embargo, por primera vez en la historia de la humanidad, no creemos que eso sea posible, que la humanidad nos permita hacer eso. Ya no creemos en la bondad innata del ser humano para alcanzar todo esto. Es esa especie de desengaño que ha seguido al Siglo de las Luces, esa falta de esperanza en poder conseguir todo esto, y es tan irónico y trágico que estos sentimientos lleguen precisamente en el momento en el que verdaderamente seríamos capaces de acometer todas estas tareas. A lo largo de la historia se han dado todos estos momentos en los que escribíamos libros sobre utopías e imaginábamos todas estas sociedades maravillosas, todas estas cosas. Ahora, todo cuanto hacemos es películas sobre distopias, el apocalipsis mundial, la destrucción de todo cuanto nos rodea. Pensé que era realmente interesante, y me encantó…me encantó el hecho de que “Moranifesto” está lleno de esperanza, de la idea de que todo esto es absolutamente posible. No tienes que ver las noticias cada noche. Puedes…puedes llevar una dieta de esperanza, confianza y fe en el ser humano.
C: Desde luego. Mira, el futuro es una guerra propagandística, ¿sabes? En cierta forma, elegimos…elegimos si vamos a ser pesimistas u optimistas sobre el futuro. Y de la manera en la que ahora mismo están los medios de comunicación, a juzgar por el tono actual en las redes sociales…estamos hablando de estos dos poderosísimos espacios en los que todos conversamos, a los que todos acudimos: “¿Cómo pinta el mundo hoy? Bueno, miraré las noticias y las redes sociales”. Así es como el mundo funciona ahora. Y el tono predominante en ambos espacios es increíblemente pesimista. Solo nos muestra problemas. Solo nos muestra aquellas situaciones que han llegado a una determinada gravedad y que parece que ya no tienen solución alguna. Y la gente reacciona sintiéndose necesariamente abrumada, reacciona pensando: “Bueno, pues ya está, estamos vendidos”. Pero es ahí cuando comprendes que, día a día, una de las mejores cosas que puedes hacer para contribuir a la supervivencia de la raza humana y a un mundo mejor es ser optimista, es no creer en las campanas que llaman al desastre. Porque, sabes, si todos creyésemos que las cosas van a ir a mejor, entonces lo harían de verdad. Sin embargo, si llegas a ese punto en el que todo cuanto puedes pensar es: “Oh, no, es demasiado, no hay nada que yo pueda hacer al respecto…”
E: Entonces nada cambiará.
C: …Es ahí cuando perdemos la guerra. Hay una canción del grupo The Divine Comedy que tiene esta letra tan maravillosa, dice así: “El destino no depende de una decisión errónea o correcta / depende del tono de tu voz”. Eso es algo muy importante, porque…si cometes errores en la vida, bueno, esas decisiones que tomes no van a arruinar tu existencia. Pero si el tono que adoptas al tomar esas decisiones es uno de infelicidad o ira, o si eres una persona desagradable, es eso lo que va a dictar el curso de tu vida. Y lo mismo pasa con la raza humana. Podemos cometer todos estos errores, pero si el tono general es uno de unión entre todos nosotros, vamos a conseguir que las cosas vayan a mejor, eso es lo que sucederá.

Traducción al español: Ana P.F.

Emma Watson y Caitlin Moran: fragmento no. 3
C: Pero es por este motivo por el cual la cultura es tan importante, y lo que más he disfrutado sobre el hecho de escribir, y la razón por la que creo que es maravilloso que estés haciendo lo que estás haciendo, es porque durante demasiado tiempo este tipo de conversaciones solo han tenido lugar en el marco de la política o el mundo académico, y ya sabes, no mucha gente presta atención a esas cosas. Uno llega tarde a esas cosas; solo llegas al mundo académico cuando eres un adolescente o andas por la veintena. Y lo mismo sucede con la política, probablemente. Sin embargo, cuando se es niño, cuando se está creciendo, lo que crees que es el mundo y las posibilidades que crees tener vienen dictadas por las historias. Son las películas que ves, la televisión, las cosas que lees en las revistas. Y ese es el motivo por el cual disponer de todas las narrativas posibles, y que en todas esas historias esté representado el mayor número de gente posible, es tan importante. Uno de los mayores ejemplos que doy en los libros es este. Cuando era niña, una de las peores cosas que podías decirle a un crío en el patio era: “Eres un gaylord”, es decir, “eres un maricón”. Acababas con ellos, ¿sabes?, decir que alguien era gay, bueno, ese era el final de sus vidas. Y entonces pasan 20 años, y Russell T. Davies escribe, para empezar, Queer as Folk, y entonces va y se hace cargo de la trama de Doctor Who, e introduce a este fantástico, bravucón personaje bisexual que es el Capitán Jack Harkness, que en un episodio besa al Doctor en horario de máxima audiencia. Y no solo nadie escribe a la BBC para quejarse, sino que cuando el lunes por la mañana voy a la escuela de mi hija, hay chicos en el patio peleando por hacer de este personaje bisexual. Porque ahora tenemos una historia, tenemos un personaje. En vez de ser solo la palabra “gay”, tenemos a este héroe que todo el mundo quiere ser. Y puedo trazar una línea directa entre esa serie y este personaje, y a continuación, la aprobación del matrimonio homosexual en este país. Porque cuando tienes a niños en un patio de recreo que no tienen ningún problema con la bisexualidad y ven todas las manifestaciones del amor como iguales, sus padres y abuelos en el Parlamento no pueden decir: “Bueno, pues nosotros no creemos en esto”. Vuestros propios hijos os han dejado en evidencia. La cultura está ahí para enseñaros que hay otros futuros posibles. Una vez más, por eso es tan importante asegurarse de que contamos con todas esas distintas voces, y de manera particular, si es posible, de que contamos una historia optimista. Muéstranos un futuro mejor. Muéstranos…muéstrame a gente maravillosa haciendo cosas maravillosas. Porque eso es lo que van a ver los niños, y mientras lo vean, pensarán: “Ajá, ¡ese va a ser mi futuro! ¡Creo en eso!”
E: Es realmente interesante, el hecho de que desde que comencé a trabajar con Naciones Unidas Mujeres, y en líneas generales desde que me impliqué con este movimiento, la gente me ha preguntado: “Bueno, ¿vas a rendirte, entonces? ¿Es que ya no quieres actuar más?” Y si algún efecto ha tenido mi implicación, es precisamente el contrario: me ha devuelto la pasión por lo que hago, y lo ha hecho más importante.
C: Bueno, el otro aspecto vital sobre la cultura es, una vez más, el hecho de que si deseas cambiar el mundo, puedes pasarte el día discutiendo sobre si algo es correcto o equivocado. Puedes decir que las mujeres deberían ser iguales que los hombres, que deberíamos ver un retrato igualitario de la mujer con respecto al varón en las películas, con vidas increíbles, buscando una solución a sus problemas. Puedes discutir sobre eso todo cuanto desees, pero esa discusión podría prolongarse durante siglos, y no hay forma real de zanjarla. ¡Pero puedes hacer lo siguiente! Puedes hacer que lo correcto sea también lo guay, y puedes mostrarme, sencillamente, a una mujer maravillosa. Y eso es lo que hace la cultura, una vez tras otra; la cultura no discute. David Bowie podría haberse pasado la vida escribiendo tratados académicos y ejerciendo presión sobre el Parlamento, ya sabes, la bisexualidad y los hombres gay que pretenden ser alienígenas deberían ser aceptados en la sociedad y todo eso. No habría llegado muy lejos. En su lugar, se disfrazó de alienígena gay y escribió Life in Mars y, de repente, todo el mundo pensó: “¡Quiero ser un alienígena gay!
E: Es una gran idea. ¡Es genial!
C: ¡La cultura gana! Es más rápido, y también más divertido. Porque todo esto…todo este rollo sobre el cambio, la revolución, el feminismo, ya sabes, todo esto de lo que estamos hablando, la lucha contra el racismo y por la igualdad, el movimiento transsexual y todas esas cosas. No tiene que ser súper digno, algo en plan “debes comer fibra y pan de salvado”, ya sabes, “tómate tus vitaminas”. No, el futuro debería ser divertido, debería ser un futuro más inclusivo en el que la gente sea libre de amar y no tenga miedo.
E: Debería ser fantástico y guay.
C: Debería ser maravilloso, ¡debería ser una fiesta a la que quieras unirte! No deberíamos tener que pensar: “Esto es lo correcto”, deberíamos pensar: “Tío, aquí es donde quieres estar”.

Translated into Italian by: Dario Valente
Emma Watson & Caitlin Moran Clip 1
Emma: «Solo alcune pietre mi colpirono davvero. E ovviamente non mi ferirono. Questo cappotto aveva resistito ad una guerra, forse due. Questi ciottoli non erano niente. E' stato progettato per le granate.» Così Meeder dice, «Non solo percepisco fatti e un po' di umorismo in questo racconto, ma mi stavo chiedendo se questa non sia una metafora per ciò che vuol dire essere una femminista. Spazziamo via i piccoli ostacoli; abbiamo questioni più importanti da affrontare.»

Caitlin: Questa è una citazione del mio libro «Ci vogliono le palle per essere una donna» dove, nel capitolo iniziale, sto descrivendo il peggior compleanno della storia. Era il mio 13° compleanno e stavo camminando in una zona sperduta. Alcuni ragazzi hanno prima cominciato a gridarmi contro e poi a tirarmi delle pietre. E io ho sentito l'impulso di girarmi e dirgli «sono già oppressa abbastanza per il semplice fatto di essere una donna! Non c'è bisogno che mi tiriate anche delle pietre! La società mi sta già tirando abbastanza pietre.» Quindi si, capisco, è proprio da considerarsi una metafora. Ma sai, all'interno di questa metafora, e sto inventando tutto in questo momento perchè non ci avevo riflettuto, il femminismo è il cappotto che stai indossando. In quella situazione stavo indossando il cappotto da militare di mio padre che aveva partecipato ad innumerevoli guerre. E il femminismo è proprio questo, è il cappotto che ti protegge. Anche lui ha dovuto attraversare molte guerre. Comunque, i tanti problemi che una donna o una ragazza deve affrontare oggi, non sono paragonabili a quelli di 100, 150 anni fa. Non esiste miglior momento nella storia per essere una donna. Non veniamo più bruciate sul rogo, i prodotti per capelli sono incommensurabilmente migliorati e i capelli crespi non sono più un problema. Sai, abbiamo la faccia di Benedict Cumberbatch adesso. Le cose stanno decisamente migliorando.

Emma: Le cose stanno sicuramente migliorando. Penso che tutto questo sia assolutamente vero. Penso che il movimento femminista e il trovare una comunità di donne attraverso il femminismo abbia in qualche modo creato una sorta di campo di forza intorno a me che è riuscito ad isolarmi da tutte le cose terribili come sessismo, patriarcato e così via. Sicuramente mi rivedo nelle tue parole.

Caitlin: Beh è così, no? E' come salire sulle spalle di giganti. Io lo chiamo salire sulle spalle delle zie. Perchè è esattamente quello che sono, tutte queste donne che sono venute prima di noi e hanno contribuito a tutto questo. Tutte le piccole leggi che sono state in grado di far approvare, tutte le manifestazioni a cui hanno aderito hanno sostanzialmente migliorato la mia vita. Tu ed io non saremmo sedute qui se non fosse stato per quella ventina di donne che si sono date da fare e hanno cambiato le cose. Ma è proprio questa la cosa meravigliosa. Una persona ha il potere di cambiare le cose per milioni di persone. Una sola persona può alterare il futuro, infatti il pensiero dietro la stesura del Moranifesto, è che sono fermamente convinta che basti una persona con un'idea, per quanto piccola, per cambiare il mondo. E' l'unico modo in cui il mondo può cambiare. Dobbiamo riuscire ad avere una società strutturata in modo tale che se qualcuno ha una grande idea possa essere ascoltata dalle persone giuste, qualcuno che possa metterla in atto. Questa è la mia idea di democrazia.

Emma Watson & Caitlin Moran Clip 2
Emma: Amo la lettera che hai scritto a tua figlia alla fine di «Moranifesto». Mi ha vagamente ricordato «1984». Lo sto rileggendo perché ha un sacco di tematiche simili all'ultimo film che ho girato. E in questo libro si parla di come per la prima volta l'umanità abbia il potenziale, gli strumenti tecnologici, la conoscenza e il progresso scientifico per nutrire il mondo, riuscire ad ottenere la pace e raggiungere tutti questi obiettivi. Ma allo stesso tempo, per la prima volta nella storia, crediamo che non sia possibile, che l'umanità non ce lo permetterebbe. Non crediamo più nell'innata bontà dell'uomo. E' la stessa disillusione nata dopo l'Illuminismo, abbiamo questa mancanza di fede sulla possibilità concreta di cambiare le cose ed è assolutamente ironico e tragico poiché invece questa volta potremmo davvero farcela. Ci sono stati un sacco di momenti nella nostra storia in cui abbiamo scritto libri utopici e immaginato società perfette. Ora invece l'unica cosa che siamo in grado di immaginare sono distopie riguardanti la fine del mondo e l'apocalisse. Ho pensato che fosse interessante e ho adorato come «Moranifesto» fosse pieno di speranza e che ci fosse l'idea che tutto questo sia veramente possibile. Non c'è bisogno di guardare il telegiornale tutte le sere. Possiamo finalmente fare una scorpacciata di speranza e fiducia negli esseri umani.

Caitlin: Beh, assolutamente. Il futuro è una guerra di propaganda. E' come se stessimo decidendo se essere pessimisti o ottimisti riguardo al futuro. I media giornalistici e i social network - questi due luoghi incredibilmente potenti dove conversiamo con tutti e dove ci chiediamo: «Come è fatto il mondo?» - hanno entrambi un tono estremamente pessimista. Ci mostrano solo i problemi che ci attanagliano. Ci mostrano solo ciò che sembra irreparabile. E la reazione delle persone è necessariamente quella di essere sopraffatti dagli eventi, pensare di non poter migliorare niente. Ma qui è dove realizzi che una delle migliori cose che tu possa fare per la crescita della nostra specie, giorno dopo giorno, è quella di essere sempre ottimisti e non credere a tutto quello che ti viene mostrato. Perché sai, se tutti pensassimo che tutto si sistemerà, le cose migliorerebbero davvero. Se invece ti lasci andare e cominci a pensare che è troppo faticoso, che non c'è niente da fare -

Emma: che non farà la differenza

Caitlin: - qui è dove perdiamo la guerra. C'è una bellissima strofa di una band che si chiama «The Divine Comedy» che dice: «Il destino non dipende da una scelta giusta o sbagliata. Il destino dipende dal tono della tua voce.» E questo è importantissimo perché se commetti errori o prendi decisioni sbagliate, queste non ti rovineranno la vita. Ma se il tuo approccio esprime tristezza o rabbia, o se sei una persona spiacevole, questo si che condizionerà la tua vita. Ed è la stessa cosa tra uomini e donne. Possiamo tutti sbagliare ma se la nostra attitudine si basa sul combattere insieme per rendere le cose migliori, questo è ciò che succederà.

Emma Watson & Caitlin Moran Clip 3
Caitlin: Ma questo è il motivo per cui la cultura è così importante, e la cosa che mi è piaciuta di più della mia esperienza di scrittrice e il motivo per cui trovo fantastico quello che stai facendo è che per troppo tempo questo tipo di conversazioni sono state riservate agli ambienti della politica e della accademia, e sai, non molte persone prestano attenzione a quelle cose. Arrivi in questi ambienti quando sei già grande. Cominci a frequentare l'accademia quando ti avvicini ai venti anni. E probabilmente lo stesso vale per la politica. Ma quando sei bambino, mentre cresci, la tua visione del mondo e delle tue possibiltà è data dalle storie. Sono i film e la televisone che guardi e le cose che leggi sulle riviste. Ed è per questo che dobbiamo assicurarci che un bambino abbia un grande numero di storie a cui rifarsi, interpretate da una grande varietà di persone. Uno degli esempi che racconto nei miei libri riguarda il fatto che quando stavo crescendo una delle cose peggiori che si potessero dire ad un ragazzo al parco giochi era «sei gay» o «sei un finocchio». Rimanevano distrutti, dirgli che erano gay rappresentava la fine della loro vita. Poi vai avanti di 20 anni e lo scrittore Russell T. Davies scrive, prima di tutto, «Queer as folk», e poi entra a far parte di Doctor Who e vi inserisce questo supereroe fantastico, intelligentissimo e bisessuale, il Capitano Jack Harkness, che in un episodio bacia il Dottore in prima serata. E non solo non c'è una singola lettera di protesta alla BBC, ma quando vado a scuola di mia figlia il Lunedì mattina trovo ragazzi che fanno a gara per interpretare questo personaggio bisessuale. Perchè ora abbiamo una storia, un personaggio. Invece di essere solo una parola, «gay» viene associato a questo eroe che tutti vorrebbero essere. E vedo una precisa connessione tra quell'episodio e il passaggio del decreto per il matrimonio tra omosessuali in questo paese. Perché quando hai dei bambini che non hanno problemi con la bisessualità e vedono l'amore come una cosa uguale per tutti, i loro padri e i loro nonni che siedono al parlamento non possono dire: «Beh non crediamo in queste cose». I vostri bambini vi hanno messo in imbarazzo. La cultura è lì per mostrarti altri futuri possibili. E di nuovo, questo è il motivo per cui è così importante assicurarsi che vengano ascoltate così tante voci diverse e se possibile raccontare qualcosa di ottimistico. Mostrateci un futuro migliore. Mostrateci persone che fanno cose incredibili. Perchè questo è ciò che i nostri bambini guardano e che li fa esclamare: «Questo sarà il mio futuro! Io credo in questo!»

Emma: E' veramente interessante, da quando lavoro con l'UN Women e da quando ho aderito più attivamente a questo movimento, le persone hanno cominciato a chiedermi: «Mollerai adesso? Non vuoi più recitare? Non sarai più un'attrice?» Al contrario, tutto questo ha riacceso la mia passione per quello che faccio e l'ha reso più importante.

Caitlin: Beh l'altra cosa fondamentale riguardo la cultura è che se vuoi cambiare il mondo è inutile litigare tutto il giorno su cosa sia giusto e cosa sia sbagliato. Potremmo dire che le donne dovrebbero essere uguali agli uomini, che dovremmo vedere tante donne quanti uomini nei film, donne che vivono la loro incredibile storia e risolvono i loro problemi. Possiamo discutere di questo per sempre ma non è certo il modo per risolvere il problema. Oppure possiamo fare in modo che la cosa giusta sia vista come la più figa, possiamo semplicemente mostrare una donna fenomenale. E questo è ciò che la cultura ha fatto innumerevoli volte in passato, non discute ma agisce. David Bowie avrebbe potuto spendere tutta la sua vita a scrivere saggi accademici su come uomini gay che fanno finta di essere alieni dovrebbero essere accettati. Non avrebbe avuto un grande effetto. Invece ha cominciato a vestirsi come un alieno gay e ha scritto «Vita su Marte» e all'improvviso tutti volevano essere degli alieni gay!
Emma: E' una grande idea, è geniale!

Caitlin: La cultura vince! E' più veloce e più divertente. Perchè tutto questo parlare di cambiamento e della rivoluzione femminista, dell'anti-razzismo e dell'uguaglianza, del movimento transgenico, non deve essere qualcosa che va fatto solo perchè è giusto come mangiare le fibre, i cereali e le vitamine. Il futuro dovrebbe essere divertente, un futuro più inclusivo dove le persone sono libere di amare e non sono spaventate.

Emma: Dovrebbe essere figo e meraviglioso.

Caitlin: Dovrebbe essere bellissimo, una festa a cui vuoi partecipare! Non dovrebbe essere: «E' la cosa giusta da fare.» Ma più: «Questo è esattamente dove vorrei essere!»

Translated into Dutch by an anonimous OSS member

[Clip 1: op de schouders van tantes staan]

Emma: Slechts een paar stenen raken me, en die doen overduidelijk geen pijn. Deze jas heeft een oorlog doorstaan, wellicht twee. Kiezels stellen niks voor. Dus, Meeder zegt: “Ik merk hier feit en een beetje humor op, maar ik vraag me af of dit ook een metafoor is voor hoe het is om een feminist te zijn. De kleinere dingen zijn dingen die we van ons afvegen; nu hebben we grotere problemen.”

Moran: Dat is dus een citaat van... “Vrouw Zijn, Hoe Doe Je Dat?” (“How To Be A Woman”) en het is in het eerste hoofdstuk waarin ik de ergste verjaardag die iemand ooit heeft gehad beschrijf. Het was mijn dertiende verjaardag en ik wandelde door een woestenij, toen een paar jongens naar me begonnen te roepen en stenen te gooien. En ik kreeg de neiging om me naar hen toe te draaien en te zeggen: “Ik ben al onderdrukt genoeg, jullie hoeven geen stenen naar me te gooien. De samenleving gooit al genoeg stenen naar me.” Dus, ja, het is zeker metaforisch, maar in die metafoor –en ik verzin dit ter plekke omdat ik er niet aan gedacht heb- is feminisme de jas die draagt, weet je. In die scene droeg ik een enorme legerjas van mijn vader, die door enkele oorlogen doorstaan had. Dus dat is wat feminisme is; het is de jas die je zal beschermen; het heeft enkele oorlogen doorstaan. Veel van de problemen die vrouwen echter nu hebben, vergeleken met de problemen die we honderd jaar geleden hadden en honderdvijftig jaar geleden, zijn we zeker… Er is geen betere tijd in de geschiedenis om een vrouw in te zijn dan nu. We worden niet meer op de brandstapel gelegd. Haarproducten zijn onmeetbaar verbeterd, dus kroeshaar moet niet langer een probleem zijn.

(Emma lacht)

Moran: (ononderbroken) We hebben het gezicht van Benedict Cumberbatch. Dus de dingen gaan zeker weten vooruit.

Emma: De zaken verbeteren.

Moran: Ja!

Emma: Zeker weten. Euhm… nee (niet letterlijk bedoeld), ik denk dat dat helemaal waar is. Ik denk dat het feminisme en de feministische beweging en het vinden van een gemeenschap van vrouwen via het feminisme en… al die dingen hebben –zo voelt het- dit krachtveld rond me zitten maken dat me isoleert van seksisme en het patriarchaat, dus…

Moran: Helemaal.

Emma: …ik kan me er helemaal in terug vinden (x2).

Moran: Wel, je kent het gezegde: op de schouders van reuzen staan.

Emma: Ja

Moran: Wel, ik zeg: op de schouders van… *tantes* staan. Want dat is wie zij zijn; al die vrouwen die voor ons kwamen die al die dingen deden; al die kleine wetten die ze doorbrachten; alle marsen waar ze heen zijn gegaan. Jij zou daar niet zitten en ik zou hier niet zitten, als zo’n twintig vrouwen die daarbuiten gingen om dingen te veranderen er niet waren geweest. Maar dat is het mooie, weet je... (stamelt even) één persoon kan een verschil maken voor miljoenen mensen. Eén persoon kan de toekomst veranderen en alles dat ik schrijf- het idee voor het schrijven van “Moranifesto” was: iedereen –ik geloof op recht iedereen- heeft een idee, hoe klein ook, dat de wereld kan veranderen en we hebben die ideeën nodig. Dat is de enige manier dat de wereld veranderen, door iedereen die dat idee heeft- door te zorgen dat we een samenleving hebben die zodanig gestructureerd is dat als je een groots idee hebt, het gehoord kan worden door de juiste mensen en in actie gezet kan worden. Dat is het idee van democratie.
[EINDE FRAGMENT]

[Clip 2: Redenen om optimistisch te zijn]

Emma: Ik hou van de brief die je aan je dochter schreef aan het eind van “Moranifesto”. Het deed me eigenlijk denken aan… euhm… ik ben momenteel “1984” aan het herlezen want ik deed mee aan een film, “The Circle” die… euh… die een heel gelijkaardig thema heeft en in dit boek [“Moranifesto”] wordt besproken hoe we voor de eerste keer in de geschiedenis eigenlijk de middelen hebben –we hebben de technologie, we hebben de wetenschappelijke vorderingen; we hebben voor het eerst de kennis- om de wereld te voeden om mogelijk vrede te creëren, om al die dingen te verwezenlijken, maar dat we ook, voor het eerst in de geschiedenis, niet geloven dat het mogelijk is, dat de mensheid ons dat zou toelaten. We geloven niet meer in de goede aard van mens om dit te verwezenlijken. Er is een soort… desillusie die na de Verlichting is gekomen. Er is dit… gebrek aan hoop dat we dit nog gedaan kunnen krijgen en het is zo ironisch en tragisch dat het momenteel het eerste moment zou zijn dat we het daadwerkelijk zouden kunnen doen. In al die tijden waarin we boeken aan het schrijven waren over utopieën en al die fijne samenlevingen en wat nog meer, en nu maken we films of dystopieën en over het eindigen van de wereld en de apocalyps en alles dat om ons heen verkruimeld. Ik vond dat heel interessant en ik vond het geweldig dat “Moranifesto” zo vol hoop zat en met het idee dat dit absoluut mogelijk is; je het nieuws niet elke nacht hoeft te volgen; dat je wél hoop en geloof kunt hebben in mensen.

Moran: Uiteraard. De toekomst ís een propaganda-oorlog. We kiezen of we pessimistisch of optimistisch gaan zijn over de toekomst. En de manier waarop de nieuwsmedia is op het moment en de toon die sociale media heeft, deze twee ongelooflijk machtige plekken waar we onze gesprekken voeren en waar we… ‘Hoe is de wereld nu?’ wel, ik kijk naar het nieuws en ik ga op sociale media; dat is hoe de wereld nu is. En de toon van allebei die plaatsen is ongelooflijk pessimistisch; het toont ons alleen maar problemen. Het toont ons slechts dingen wanneer ze omgekanteld zijn en schijnbaar niet meer opgelost kunnen worden en de reactie van mensen daarop is dat van bedelving, waardoor men zegt “Wel, dan zijn we geflest. Het is voorbij.” Maar dat is het moment waarop je beseft dat optimistisch zijn –juist niét in dat beeld geloven- één van de beste dingen is die je in het dagelijks leven kan doen om onze soort verder te helpen bestaan en de wereld een betere plek te maken, want als we allemaal geloofden dat de dingen beter zouden gaan, zouden ze ook beter gaan. Het moment waarop je zegt “Oh, nee. Het is te uitputtend ik kan er niets aan doen”…

Emma: …weerhoudt je ervan een verschil te maken.

Moran: …dát is het moment dat we de oorlog verliezen. Er is een geniale tekst van de band The Divine Comedy: “Fate doesn’t hang on a ‘wrong or right’ choice; fate just depends on the tone of your voice”.* En dat is zo belangrijk want als je fouten maakt in het leven ruïneert het je niet, maar als je toon erdoorheen een is van ongelukkigheid, van woede, of als je gewoon een naar persoon bent, dan zal dát je leven dicteren.

Emma: Absoluut

Moran: En hetzelfde is van toepassing bij ons als een soort: we kunnen fouten maken maar als onze houding ernaar toe een is die zegt “We zitten samen in hetzelfde schuitje, we gaan de zaken beter maken.” dan is dat ook wat er gaat gebeuren.

*”Het lot hangt niet aan een ‘goed of fout’ keuze; het lot hangt gewoon af van de toon van je stem”
[EINDE FRAGMENT]

[Clip 3: Cultuur is van hoog belang]

Moran: Dit is waar cultuur van zulk belang is en dit is hetgeen dat ik het leukste vind aan schrijven, en waarom ik wat jij doet verbluffend vind, want te lang nu hebben dit soort gesprekken enkel plaatsgevonden in politieke of academische groepen en niet veel mensen zullen op zulke dingen letten. Je komt pas laat bij die dingen. Je komt pas aan bij academies als tiener of twintiger en je zult waarschijnlijk ook niet veel om politiek geven tot diezelfde tijd, maar als kind, wanneer je aan het opgroeien bent krijg je je ideeën van wat de wereld is wat je mogelijkheden zijn via verhalen, de films die je kijkt, de TV-programma’s die je kijkt, de dingen die je in tijdschriften leest. En dat is waarom zorgen dat je zo veel mogelijk verschillende verhalen kent en zo veel mogelijk verschillende soorten mensen vertegenwoordigd ziet, primordiaal is. Een van de voorbeelden die ik in de boeken geef is dat toen ik een kind was, het ergste wat je tegen een jongen kon zegen was “Je bent een flikker” en het zou hen vernietigen. Zeggen dat iemand homo was, dat was het eind van hun wereld. Twintig jaar in de toekomst schrijft de schrijver Russell T. Davies eerst “Queer as Folk” en neemt dan (het verhaal van) Doctor Who over en hij schrijft in Doctor Who een roekeloze biseksuele superheld, genaamd Kapitein Jack Harkness, die in één aflevering de Doctor kust op TV en niet alleen zijn er geen klachtbrieven hierover bij BBC maar wanneer ik naar mijn dochters school ga op een maandagochtend, zijn er jongens op de speelplaats die vechten om dit biseksuele personage te spelen, omdat we nu een verhaal hebben en een personage hebben. In plaats van dit woord “gay” hebben we deze held die iedereen wilt zijn en ik kan een rechtstreekse link zien tussen dat programma en dat personage, en het toelaten van homoseksuele huwelijken in dit land, want als je kinderen op een speelplaats hebt die geen problemen zien met biseksualiteit en ze als gelijken zien, kunnen hun vaders en grootvaders in het parlement niet zeggen “Maar wij geloven niet in dit” Weet je wel? Jullie kinderen hebben jullie aangetoond, cultuur bestaat om mogelijke toekomsten te laten zien en, nogmaals, dat is waarom het zo belangrijk is om ál die verschillende stemmen te horen en vooral om, als je kunt, een optimistisch verhaal te schrijven. Toon ons een betere toekomst. Toon mij verbluffende mensen die verbluffende dingen doen, want dat is waar kinderen naar kijken en van denken “Ja! Dat gaat mijn toekomst zijn, ik geloof daarin”.

Emma: het is heel interessant dat, sinds ik mijn werk met UN Women en… en… sinds ik
gewoon in het algemeen meer betrokken ben geworden met deze beweging, mensen tegen mij gezegd hebben “Ga je nu opgeven? Ga je niet meer acteren, wil je niet meer een actrice zijn?” en dat het eigenlijk juist mijn passie voor wat ik doe geherinstalleerd heeft en belangrijker heeft gemaakt.

Moran: Wel, het andere broodnodige aan cultuur is, nogmaals, soort van (stamelt een ogenblik) als je de wereld wilt verbeteren kun je de hele dag argumenteren dat er iets juist of fout is. Je kunt zeggen “Vrouwen zouden gelijk met mannen moeten worden gesteld. We zouden vrouwen moeten zien in films die, net als mannen, de geweldige verhalen beleven, en hun problemen oplossen”. Je kunt daar voorgoed over blijven argumenteren maar dat argument kan niet voorgoed blijven doorgaan en er is geen echte manier om het op te lossen, óf je kunt het juiste cool maken, en je kunt me gewoon een geweldige vrouw laten zien. Dat is wat cultuur doet, keer op keer; het argumenteert niet. Weet je? David Bowie had z’n hele leven kunnen toewijden aan het schrijven van academische verdragen en het parlement praaien door te zeggen “Biseksualiteit en homo mannen zouden in de maatschappij geaccepteerd moeten worden” en het zou niet ver gegaan zijn. In plaats daarvan kleedt hij zich als een homo alien en schrijft hij “Life On Mars” en gaat iedereen plotseling “…ik wil een homo alien zijn”.

Emma: (lachend) “Dat is een geweldig idee. Dat is geniaal”

Moran: Ja! Cultuur wint. Het is sneller en leuker, want dit hele gedoe over het veranderen van de revolutie van het feminisme en, je weet wel, al deze andere dingen waar we het over hebben; anti-racisme en gelijkheid en de trans beweging en zo… het hoeft niet te zijn zoals je nodige vezels en vitaminen. De toekomst moet ook leuk zijn; een meer inclusieve toekomst waarin mensen vrij zijn om lief te hebben en niet bang…

Emma:... zou geweldig moeten zijn.

Moran: …zou fantastisch moeten zijn! Dat zou een feestje moeten zijn waar je naartoe wilt gaan! We zouden niet moeten zeggen “Dit is het juiste om te doen.”, we zouden moeten zeggen “Dit is waar je wilt bij zijn, man.”
[EINDE FRAGMENT]

Translated into Afrikaans by Bianca Gouws

[Snit 1: Staan op die Skouers van Tannies]
Emma Watson en Caitlin Moran in geselskap, in verband met Our Shared Self – 6de Mei 2016
Emma: “Net ‘n paar klippe het my eintlik geslaan, en natuurlik maak hulle nie seer nie. Die baaidjie is al deur ‘n oorlog; maklik twee. Klippies is niks nie, hierdie is gemaak vir grenade.” So, Meeder vra: “Nie net sien ek ‘n feit hierin raak nie, maar ook humor. Alhoewel, ek het gewonder of hierdie dalk ‘n metafoor is om ‘n feminis te wees? Die klein struikelblokke is wat on wegblaas; ons het groter visse om te vang.”
Caitlin: “So dis ‘n aanhaling van How to Be a Woman en dit is in die openende hoofstuk waar ek die slegste verjaarsdag wat enige iemand nog gehad het beskryf. Dit was my derdiende verjaarsdag en ek het oor die woestelande geloop, iewe skielik het seuns vir my begins skree, en klippe na my toe gegooi. Ek het gevoel ek draai sommer om en sê vir hulle: ‘Weet julle wat, ek is al klaar genoeg ondruk deur net ‘n vrou te wees. Julle hoef regtig nie nog klippe na my toe te gooi ook nie. Die samelewing gooi al klaar genoeg klippe na my toe soos dit huidiglik is.’ So, ja dit is verseker ‘n metafoor. Maar weet jy, binne in hierdie metafoor (ek maak dit sommer nou kunstig op terwyl ons gesels, want ek het nog nie daaraan gedink nie) is die volgende: Feminisme is soos die baaidjie wat jy dra. In daardie deel het ek ‘n oorgroot weermag baadjie van my pa gedra – ‘n baaidjie wat deur ‘n paar oorloë was. En dit is wat feminisme is; dit is die baaidjie wat daar is om jou te beskerm. Dit is al deur ‘n paar oorloë. Alhoewel, al die probleme wat daar huidiglik is deur net ‘n meisie of ‘n vrou te wees, in kontras van ‘n 100 jaar terug, of ‘n 150 jaar terug – jy weet, is daar geen beter tyd om ‘n vrou te wees dan nou nie. Ons word nie vermink deur ‘n vuur by die brandstapel nie. Haar-produkte het geweldig verbeter – so kroes hare hoef nie meer ‘n probleem te wees nie.
(Emma lag)
Caitlin (on-onderbroke): “ Ons het die gesig van Benedict Cumberbatch. So dinge raak defnitief beter.
Emma: (laggend) “So dinge verbeter...”
Caitlin: “...Ja!”
Emma: “Verseker. Uhm... nee, ek dink dit is verskriklik waar. Ek dink feminisme en die feministiese beweging, om ‘n gemeenskap van vrouens te vind deur feminsime en al hierdie dinge – voel of dit hierdie kragveld om my geskep het. Dit omvou my deur alle koue weer, seksisme en patriargie. So,”
Caitlyn: “Net so!”
Emma: “...ek kan heeltemal met die vergelyk. Ek vergelyk heeltemal!”
Caitlyn: “Wel dit is soos daardie gesegde: Staan op die Skouers van Reuse.”
Emma: “Ja.”
Caitlyn: “En ek sê eerder: Staan op die Skouers van Tannies. Dit is wie hulle is: Al hierdie vrouens wat voor ons gekom het, wat al hierdie dinge bereik het en al die klein wette saam gebring het; wat aan al hierdie optogte deelgeneem het – wat sonder twyfel my lewe verbeter het. Jy sou nie daar gesit het nie, en ek sou nie hier gesit het nie, as dit nie vir ten minste twintig vrouens was wat uitgegaan het en dinge verander het vir ons nie. (Emma knik) Maar dit is die mooiste deel, dat een persoon kan uitgaan en dinge kan verander – vir miljoene mense. Een persoon kan die toekoms verander. Alles wat ek skryf, die idee om die “Moranifesto” te skryf was dit: Elkeen het ‘n idee – maak nie saak hoe klein dit is nie – wat die wêreld kan verander. En ons kort daardie klein idees. Dis die enigste manier wat die wêreld kan verander: Deur seker te maak dat ons ‘n samelewing het waar almal wat hierdie idees het, gehoor kan word deur die regte mense en dat dit in aksie gesit kan word. Dit is die idee van demokrasie.
Dankie Meeder vir die vraag wat jy bygedra het.
[EINDE VAN SNIP 1]

[Snip 2: Redes om Optimisties te Wees]
Emma: “Ek is mal oor die brief wat jy aan jou dogter geskryf het aan die einde van Moranifesto. Dit het my eintlik herrinner aan 1984, wat ek huidiglik weer lees, want ek het ‘n film gedoen met die titel The Circle wat oor baie van dieselfde temas handel. In die boek praat hulle daarvan dat dit die eerste keer in menslike geskiedenis is dat ons eintlik die potensiaal het – ons het die tegnologie, die wetenskaplike vooruitgange, jy weet, ons het die kennis vir die eerste keer, dat ons die wêreld kan voer, dat ons vrede kan verskaf en dat ons eintlik al hierdie dinge kan bereik. Maar vir die eerste keer in menslike geskiedenis, glo ons nie dit is moontlik nie en...”
Caitlin: “Ja.”
Emma: “...dat die mensdom ons sal toelaat om dit te doen nie. Ons glo nie meer in die ingebore goedheid van mense om dit te kan bereik nie. Daar is hierdie ontnugtering wat die era van Kennis volg. Daar is, in ‘n manier, ‘n tekort aan hoop dat ons eintlik nog hierdie kan doen. En dit is so ironies en tragies dat hierdie eintlik juis die enigste oomblik is om dit te kan doen. In al die geskiedkundige tye het ons boeke geskryf oor Utopie en waar ons oor al hierdie wonderlike samelewings en wat ookal anders droom – en al wat ons nou doen is om films te maak oor ‘n distopiese wêreld, die wêreld wat eindig, die apokalips – en jy weet, alles wat net om ons weg krummel. Ek het gedink dit is baie interessant. Ek was mal daaroor dat jou Moranifesto net so vol hoop was en om te hoor dat dit is eintlik moontlik, jy hoef nie die nuus elke aand te kyk nie, jy kan eintlik ‘n dieet hê van hoop, geloof en vertroue in mense volg.”
Caitlin: “Sekerlik. Wel, die toekoms is ‘n propogande-oorlog. Jy weet, amper soos, jy weet ons kan kies of ons pessimisties of optimisties gaan wees oor die toekoms. En die manier hoe die nuus media gebruik word, en selfs die toon wat sosiale media het, is hierdie twee onberskryflike magtige plekke waar ons al ons gesprekke het: ‘Hoe is die wêreld eintlik? Ek sal die nuus kyk en ek sal op sosiale media gaan.’ Dit is wat die wêreld nou is.
Emma: “Ja.”
Caitlin: “En die toon van albei die plekke is ongelooflik pessimisties. Dit wys ons net die probleme, dit wys ons dinge wat al klaar omgedraai is en nie meer opgelos kan word nie.”
Emma: “Ja.”
Caitlin: “En die reaksie van die mense is om heeltemal oorweldig te wees: ‘Ons is geskroef, dit is dit.’ Maar dit is wanneer jy besef, op ‘n daaglikse basis, wat wonderlik vir ons as mensdom om te doen vir die voorgang van ons spesie en om die wêreld ‘n beter plek te maak, is om optimisties te bly – om nie in dit te glo nie. As ons almal glo dat dinge beter gaan raak – sal dinge beter raak. Maar as jy by die punt kom waar jy sê: ‘Ag, nee – dit is net te uitputtend. Ek kan niks omtrent dit doen nie.’
Emma (dra by tot die gesprek): “..stop om ‘n verskil te maak.”
Caitlin: “Dit is waar ons die oorlog verloor. Daar is ‘n briljante lirieke by die musiek groep Divine Comedy: ‘Fate does no hang on a wrong or right choice; fate just depends on the tone of your voice,’ (toeval hang nie af op ‘n verkeerde of regte keuse nie, maar dat dit op die toon van jou stem).
Emma: “Hmmm.”
Caitlin: “En dit is die sleutel: As jy voute in jou lewe maak, die keuses wat jy maak sal nie jou lewe ruïneer nie – maar as jou toon deur dit een is van hartseer of woede, of as jy ‘n onplesierige persoon is – dit sal jou lewe bepaal.”
Emma: “Heeltemal.”
Caitlin: “En dit is dieselfde met ons spesies. Ons maak al hierdie foute, maar as ons algemene toon een is van: ‘Ons is saam in hierdie ding,ons gaan dinge beter maak – dan is dit wat gaan gebeur.’
[EINDE VAN SNIP 2]
[Snip 3: Kultuur is die Sleutel]
Caitlin: “En dit is waar kultuur so belangrik is, en wat ek die meeste geniet het van my skryfwerk – en hoekom ek dink dit so asemrowend is dat jy doen wat jy doen. Vir te lank het hierdie tipe gespreke net in politiek gebeur of in akemiese omgewings. En, weet jy, nie baie mense sal oplet op hierdie dinge nie – jy kom eers later by dit, jy kom eers in hierdie soort akedmiese omgewing wanneer jy ‘n tiener is of wanneer jy in jou twintigs is; jy sal seker ook dan eers in politiek in beweeg. Maar as ‘n kind wat grootword, wat jy dink die wêreld is en wat jou geleenthede is – vind jy dit in stories, die films wat jy kyk, die televisie wat jy kyk, die dinge wat jy sien in tydskrifte. Dit is hoekom jy seker moet maak jy het ‘n verkseidinheid van stories en dt jy ‘n verskeidenheid mense het wat hierdie stories verteenwoordig; dit is so belangrik. Een van die groot voorbeelde wat ek in die boek gee is, toe ek groot geword het, die ergste ding wat jy vir ‘n seun kon sê op die speelgronde is: ‘Jy is ‘n moffie.’ Hulle was vernietig. Om te sê iemand was homosexuel was die einde van hulle lewens. Spring twintig jaar voorentoe in die toekoms, en die skrywer Russel T. Davies skryf eerstens, ‘Queer is folk’ en kort daarna vat hy die verhaal van Doctor Who oor. En kortliks in dit skryf hy die briljante biseksuele superheld, Kaptain Jack Harkness. Die karakter wat in een episode die Doctor soen, en dit op spitstyd televisie, en nie net is daar geen klag briewe nie, maar toe ek na my dogter se speelgronde gaan is daar eintlik seuns wat baklei om hierdie biseksuele karakter te speel. Hoekom? Want ons het nou ‘n storie, ‘n karakter, jy weet, in stede van dit net ‘n woord ‘homoseksuel’ is. Ons het hierdie held wat almal wil wees. Ek kan ‘n direk lyn teken tussen daardie program en daardie karakter, en dan die gelyke huwelikswet in hierdie land sien. As jy kinders op die speelgronde het wat geen probleem met biseksualiteit het nie en sien dat alle liefde gelyk is, jy weet, hulle pa’s en oupa’s in parliment kan nie gaan en sê dat hulle nie in dit glo nie, dan het jou kinders beskaam. Kultuur is daar om jou potensiele toekomste uit te wys. En dit is hoekom dit so belangrik is om seker te maak jy al hierdie verskeidenheid stemme het, en spesifiek wat (as jy kan) ‘n optimistiese storie vertel. Wys ons ‘n beter toekoms. Wys my mense wat wonderlike dinge doen.”
Emma: “Ja.”
Caitlin: “Want dit is wat kinders kyk, en gaan: ‘Ja, dit gaan my toekoms wees. Ek glo in dit.’”
Emma: “Dis regtig interesssant, vandat ek my werk doen met die VN Vrouens, vandat ek net meer betrokke geword het in hierdie beweging, het mense my begin vra: ‘Wat gaan jy nou opgee? Wil jy nou ophou toneelspeel? Gaan jy nie meer ‘n aktriese wees nie?’ Indien enigiets het die net my passie vir dit wat ek doen dieper gemaak en meer belangrik.”
Caitlin: “Wel, die ander ding van kultuur, veral as jy die wêreld wil verander: Jy kan heeldag stry of iets reg of verkeerd is, jy kan sê vrouens moet gelyk aan mans wees, dat jy vrouens in films moet sien wat gelyk is met mans in die ongelooflike stories wat vertolk word en probleme wat oplos word –jy kan dit verewig argumenteer en daar is geen regte manier om dit op te los nie. Maar jy kan die ‘regte’ manier ‘cool’ maak en jy kan eenvoudig net vir my ‘n ongelooflike vrou wys. Dit is wat kultuur keer op keer argumenteer. Dawid Bowie kon sy hele lewe lank akademiese verslagte skryf en die doen en late van politieke partye beïnvloed met woorde soos: ‘Biseksualiteit en homoseksualiteit moet aanvaar word in die samelewing.’ Maar dit sou nie baie vêr gegaan het nie – in stede trek hy soos ‘n homoseksuele uitheemse wese aan en skryf Life on Mars, en skielik wil almal ‘n homoseksuele uitheemse wese wees.
Emma (laggend): “Dit is een goeie idee. Dit is genie!.”
Caitlin: “Ja! Kultuur wen. Dit is vinniger en soveel lekkerder. Die hele ding van verandering in die evolusie en feminisme en al die dinge waaroor ons gepraat het, anti-rassisme en die gelykheid in die trans-beweging. Dit hoef nie so swaar te wees soos om jou vesel en graan brood te moet eet nie of om vitamine te moet drink nie. Die toekoms moet lekker wees. ‘n Meer inklusiewe toekoms waar mense vry is om lief te hê en nie bang hoef te wees nie.”
Emma: “Dit moet asemrowend en hiep wees.”
Caitlin: “Dit moet ongelooflik wees. Dit moet ‘n partytjie wees wat jy by wil wees. Ons moenie hoef te gaan, ‘dit is die regte ding om te doen’ nie. Nee, dit moet wees, ‘dis waar jy wil wees, my vriend.’”

Emma Watson & Caitlin Moran: Clipe 1 - “Em pé sobre os ombros das Tias”

Emma: “Só algumas das pedras chegam a me acertar, e é claro que não dói: meu casaco passou por uma guerra, possivelmente duas. Pedrinhas não são nada para ele, que foi feito para aguentar granadas.” Então Meeder diz, “Não apenas eu detecto um fato e um pouco de humor, mas fiquei me perguntando se essa é uma metáfora sobre ser uma feminista. Os pequenos obstáculos são coisas que superamos; temos pedras maiores pra carregar”.

Caitlin: Essa é uma frase do Como ser Uma Mulher, e é a abertura do capítulo onde eu estou descrevendo a pior festa de aniversário que alguém já teve. Era meu aniversário de 13 anos e eu estava passando por um terreno baldio. Alguns garotos começaram a gritar pra mim, e aí começaram a jogar pedras em mim. E eu pensei em me virar e dizer pra eles, sabe, eu já estou oprimida o suficiente, simplesmente por ser mulher! Você não precisa me jogar pedras também! A sociedade já faz isso o tempo todo. Então, sim, sei que é uma metáfora. Mas sabe, dentro da metáfora, eu estou inventando as coisas conforme acontecem. Eu não pensei nisso, no feminismo sendo o casaco que você veste. Nesse episódio, eu estava usando um grande casaco do exército do meu pai que tinha ido para muitas guerras. E é isso que o feminismo é, é o casaco que vai te proteger. Ele já passou por muitas guerras. Qualquer que sejam os problemas que ainda existem em ser uma mulher ou menina hoje em dia, comparado com os problemas que nós tínhamos a 100, 150 anos atrás, você saber que estamos definitivamente bem – não existe época melhor pra ser mulher do que agora. Não estamos mais sendo queimadas na fogueira. Os produtos pra cabelo melhoraram muito, então cabelo com frizz não é mais um problema. Sabe, temos o rosto do Benedict Cumberbatch. As coisas estão definitivamente melhorando.

Emma: As coisas estão melhorando, com certeza. Não, eu acho que isso é muito verdade. Acho que o feminismo e o movimento feminista, encontrar uma comunidade de mulheres através do feminismo e todas essas coisas, parece que – eu sinto que estive criando esse campo de força ao meu redor, que tem me isolado de todos os tipos de tempo ruim – sexismo, patriarcado, etc. Então eu totalmente me identifico com isso.

Caitlin: É como aquele ditado né? Como ficar nos ombros de gigantes. Eu digo que estou nos ombros de tias. Porque é quem elas são, todas essas mulheres que vieram antes e fizeram essas coisas. Cada pequena lei que elas trouxeram, todas as marchas que elas criaram fizeram a minha vida bem melhor. Você não estaria sentada aqui, e eu não estaria sentada aqui, se não fosse por umas 20 mulheres que foram lá e mudaram as coisas. Isso é que é bonito – uma pessoa pode mudar as coisas para milhões de pessoas. Uma pessoa pode alterar o futuro, e tudo que eu escrevo, a ideia de escrever Moranifesto, foi de todo mundo, eu genuinamente acredito que todo mundo tem uma ideia, mesmo que pequena, que possa mudar o mundo. E precisamos dessas pequenas ideias. Esse é o único meio para o mundo mudar, é se todo mundo que tiver essa ideia, tenha certeza que tenhamos uma sociedade estruturada para que se você tenha uma grande ideia, ela possa ser ouvida pelas pessoas certas e ser posta em ação. Essa é a ideia da democracia.


Emma Watson & Caitlin Moran – Clipe 2 - “Razões para ser otimista”

Emma: Eu adorei a carta que você escreveu para a sua filha no final de Moranifesto. E me lembrou de – na verdade, estou relendo 1984 no momento porque eu fiz um filme chamado The Circle (O Círculo), que tem muitas coisas em comum. Nesse livro se fala sobre, como pela primeira vez na história da humanidade nós poderíamos – nós realmente temos o potencial, a tecnologia, os avanços científicos, o conhecimento, pela primeira vez, de alimentar o mundo, a possibilidade de criar paz, de realmente atingir essas coisas. Mas pela primeira vez na história, não acreditamos que isso seja possível, que a humanidade vai nos permitir fazer isso. Não acreditamos a bondade inata dos seres humanos para atingir isso. Tem essa desilusão que acabou seguindo esse esclarecimento, tem essa falta de esperança de que podemos de fato fazer isso, então é irônico e trágico que este realmente é o único momento em que de fato poderíamos fazer isso. E houveram todos esses momentos na história onde escrevemos livros sobre utopias e ficamos imaginando essas sociedades maravilhosas e tudo mais. E agora tudo o que fazemos são filmes sobre distopias e o mundo acabando, o apocalipse e tudo sucumbindo ao nosso redor. Achei isso muito interessante e eu simplesmente amei que Moranifesto foi cheio de esperança, e de ideia de que isso é possível. Você não precisa assistir o noticiário todas as noites. Você pode ter uma dieta de esperança e acreditar, ter fé nos seres humanos.

Caitlin: Com certeza. O futuro é uma propaganda de guerra. Sabe, estamos escolhendo se seremos otimistas ou pessimistas sobre o futuro. E da maneira como as notícias na mídia estão no momento, e o tom que essas mídias têm, esses dois lugares incríveis onde temos todas as nossas conversas, e vamos lá – como é o mundo hoje? Vou ver o noticiário e vou nas redes sociais. É assim que o mundo é agora. E o tom desses dois lugares é pessimista. Só nos mostra problemas. Só nos mostra coisas que já aconteceram e não podem mais ser resolvidas. E a reação das pessoas quanto a isso é de se conformar, e ficar … é estamos ferrados. Mas é aí que você percebe que, no dia a dia, uma das melhores coisas que você pode fazer para a continuação da sua espécie e fazer o mundo um lugar melhor, é ser otimista e não acreditar nisso. Porque, sabe, se todos pensássemos que as coisas melhorariam, as coisas melhorariam. Mas, quando você pensa, ah não, é muito cansativo, não posso fazer nada a respeito...

Emma: Não vai fazer diferença.

Caitlin: é aí que perdemos a guerra. Então, tem uma letra de música incrível de uma banda chamada The Divine Comedy, “O destino não depende de uma escolha certa ou errada. O destino depende do tom da sua voz.” E isso é tão certo, porque se você comete erros na sua vida, as decisões que você toma não vão arruinar a sua vida. Mas se o seu tom durante tudo isso é de infelicidade ou raiva ou se você é uma pessoa desagradável, isso vai ditar a sua vida. E é o mesmo com a nossa espécie. Podemos cometer todos esses erros, mas se o nosso tom for de união, vamos melhorar as coisas, e aí tudo vai acontecer.


Emma Watson & Caitlin Moran: Clipe 3 – "Cultura é a chave"

Caitlin: É por isso que a cultura é a chave, e o que eu mais gostei na minha escrita e porque eu acho que é incrível o que você está fazendo, e porque por muito tempo esse tipo de conversa só acontecia na política ou na faculdade, e não são muitas pessoas que vão prestar atenção nessas coisas. Você só encontra essas coisas tarde na vida: você só entra na faculdade quando está saindo da adolescência ou nos seus 20 e poucos anos. E é provável que você só se envolva com a política nessa idade também. Mas quando você é criança, quando está crescendo, o que você pensa que o mundo é e quais são suas possibilidades, tudo isso são histórias. São os filmes que você assiste, a TV que você assiste, as coisas que você vê nas revistas. E é por isso que é importante permitir que você tenha quantas histórias forem possíveis e diversas pessoas representadas nela, isso é a chave. Um dos grandes exemplos que eu dou nos livros é, quando eu estava crescendo uma das piores coisas que você podia dizer para um menino no playground era “você é gay”, “você é um viadinho”. Eles ficavam destruídos, sabe, dizer que alguém era gay, isso era o fim da vida deles. Aí você acelera 20 anos no futuro, e o escritor Russell T. Davies escreve, antes de qualquer coisa, Queer as Folk, e aí assume Doctor Who, e escreve em Doctor Who esse brilhante, incrível herói bissexual, Capitão Jack Harkness, que, em um episódio, beija o Doutor em horário nobre na TV. E não houveram cartas de reclamação para a BCC sobre isso, mas quando eu vou na escola da minha filha na segunda de manhã, alguns meninos estão brigando pra ver quem vai ser o personagem bissexual. Porque agora temos uma história, temos um personagem. Ao invés de termos apenas a palavra “gay”, temos esse herói que todos querem ser. E posso traçar uma linha direta entre esse programa e aquele personagem, passando para o casamento igualitário nesse país. Porque quando você tem crianças no playground que estão tranquilos com a bissexualidade e veem todos os tipos de amor como iguais, seus pais e avós que estão no Parlamento não podem ficar, Ah bem não acreditamos nisso. Suas crianças estão com vergonha de vocês. A cultura está lá pra te mostrar os futuros possíveis. E novamente, é por isso que é tão importante permitir que você tenha todas essas vozes diferentes, e se você puder, que elas contem uma história otimista. Que nos mostre um futuro melhor. Nos mostre – me mostre pessoas maravilhosas fazendo coisas incríveis. Porque é isso que as crianças estão assistindo e falando, “Isso, isso vai ser o meu futuro! Eu acredito nisso!”

Emma: É bem interessante, desde que comecei meu trabalho com a ONU Mulheres, e me envolvi com esse movimento no geral, as pessoas disseram, Bom, você vai desistir agora? Você não quer mais atuar? Não vai mais ser atriz? Sendo que, na verdade, isso reinstalou minha paixão pelo que eu faço, e tornou isso mais importante.

Caitlin: Bom, a outra chave sobre a cultura é, novamente, se você quer mudar o mundo, você pode argumentar o dia todo se algo é certo ou errado. Você pode dizer que mulheres devem ser iguais aos homens, podemos ver mulheres nos filmes sendo iguais aos homens, vivendo histórias incríveis e resolvendo seus problemas. Você pode discutir isso pra sempre, mas aquele argumento pode continuar pra sempre e não ha maneira de resolver isso. Ou! Você pode fazer a coisa certa e simplesmente me mostrar uma mulher incrível. E é isso que a cultura faz diversas vezes, ela não discute. David Bowie podia ter passado a sua vida escrevendo tratados acadêmicos e fazendo lobby nos Parlamentos, sobre, bissexualidade e gays que pretendem ser alienígenas e como eles deveriam ser aceitos na sociedade. E ele não teria ido muito longe. Ao invés disso, ele se vestiu como um alienígena gay e escreve Life on Mars e de repente, as pessoas ficam “Ah eu quero ser um gay alienígena!”

Emma: É uma boa ideia, isso é genial!

Caitlin: A cultura vence! É mais rápido e divertido. Porque isso – toda essa coisa sobre mudança e revolução e feminismo, sabe, todas essas coisas que estamos falando, anti-racismo e igualdade e o movimento trans e tudo mais. Isso não precisa ser digno e tipo, devore suas fibras e seus farelos, suas vitaminas. O futuro deve ser divertido, um futuro mais inclusivo onde as pessoas são livres para amar e não sentir medo.

Emma: Deveria ser incrível e bonito.

Caitlin: Deveria ser incrível, uma festa da qual você quer participar! Não devíamos ficar “Essa é a coisa certa a fazer,” devíamos falar, “É aqui que você quer estar!”.

Translated into Portuguese by Lorraine Toebe.