انجمن شعر discussion

يك شاعر معتقد است: شعري كه در دهه هفتاد در ايران به نام پست مدرن به وجود آمد، بر نوعي روان پريشي به لحاظ فرمي و زباني مبتني است.
سعيد آرمات در گفت و گو با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با برشمردن ويژگي‌هاي شعر پست مدرن گفت: در اين شعر، اشكال سازه‌يي گوناگون، زبان كودكانه، لحن خطا و زبان هذيان‌زده استفاده مي‌شود. در اين شعرها، نگاه به زبان نوع ديگري بوده و زبان متكثر است.
وي از ايرادهايي كه به شعر پست مدرن امروز مي‌توان گرفت را تعريف نادرست از پست مدرنيزم دانست و ادامه داد: در دنيا، تعريف ديگري از پست مدرن وجود دارد؛ ولي در ايران، اين تعريف متفاوت و غلط است. تكثر در اينجا ميان همه شاعران يكسان است؛ به طوري كه تصور مي‌شود همه انگار از روي دست هم مي‌نويسند. شايد جذابيت سطحي از خواندن اين شعرها باعث شده كه اين شاعران از روي دست هم بنويسند.
آرمات از ويژگي‌هاي ديگر شعرهاي اين دوره را حضور خرده روايت به جاي روايت كلان ياد كرد و اظهار داشت: در ادبيات اين دوره حضور روايت خاصي ديده مي‌شود كه همان خرده روايت است.
وي تصريح كرد: از ويژگي‌هاي ديگري كه شعر پست مدرن در اين دوره دارد، توجه به مسائل سياسي و اجتماعي روز دنياست. پيش از اين دو دهه اگر رويكردي به مسائل سياسي وجود داشت، بيشتر مسائل داخلي كشور بود؛ ولي امروز به دليل امكانات گسترده در ايران، نگاه به مسائل سياسي و اجتماعي نيز جهاني شده است و اين چيز تازه‌اي است كه در اين دو دهه به وجود آمده است.
اين شاعر صراحت لهجه و گرايش به محتوا را يكي ديگر از شاخصه‌هاي شعر پست مدرن دانست و گفت: در ايران، شاعران بيشتر فرم‌زده هستند و اين برخلاف چيزي است كه در دنيا وجود دارد.
وي يادآوري كرد: گرايش و توجه به اروتيسم در شعر پست مدرن ما كه از ديگر شاخصه‌هاي آن است، برخلاف چيزي است كه در دنيا وجود دارد؛ چراكه شاعر ما بايد از صافي‌هاي زيادي رد شود، طرح مسائل اروتيكي تا پيش از اين در شعرهاي ما مطرح نمي‌شد؛ اما اينك هرچند به صورت آشكار مطرح نمي‌شود، اما شاعران ما به اين مساله گوشه چشمي دارند كه در دنيا اين مسائل صريح و آشكار طرح مي‌شوند.
آرمات دليل توجه به اروتيك را فروپاشي بسياري از كلان روايت‌ها و وعده‌هاي ايديولوژي‌ها دانست و متذكر شد: بعد از به تحقق نپيوستن ايديولوژي‌ها، توجه به بدن به عنوان موضوع مشترك هنرمندان شد كه اين موضوع در شعر پست مدرنيسم دهه 70 ما هم خود را نشان داد.
وي درباره غزل فرم، آن را گرته‌برداريي از شعر سپيد دانست و افزود: در شعر دهه 60 عنصر تصوير غالب است؛ اما در شعر سپيد ما، اين عنصر كمرنگ شده و غزل هم تقريبا مي‌خواهد اين كار را انجام دهد. امروز قدرت قافيه را از غزل گرفته‌اند و بسياري سعي مي‌كنند كه وزن را به زبان نثر نزديك كنند و در واقع وزن را در لايه‌هاي زبان پنهان كرد و از رديف نيز استفاده نشود.
آرمات معتقد است: در غزل امروز خرده روايت ديده مي‌شود. در گذشته چيزي به نام محور عمودي و ارتباط طولي در غزل نداشتيم، ولي اين امر در غزل پست مدرن امروز ديده مي‌شود و خرده روايتها بيشتر وارد غزل شده است

شاید بهتر باشد که مقاله ای در مورد ِ شعر ِ پست مدرن بگذاریم و اصلاً مدرنیسم و پست مدرنیسم را چه به صورت ِ کلّی، چه در شعر، بررسی کنیم. به نظر ِ شخصی ِ من اولین خصیصه ی یک اثر ِ پست مدرن - با توجّه به تعریف ِ آن - همانا شکست ِ ساختارهای پیشین ( به میراث گرفته شده از مدرنیسم ) و در نهایت تحوّلی در آن است، به صورتی که در یک اثر ِ پست مدرن تنها چیزی که می ماند احساسات ِ آنی ِ شاعر است و این احساسات بیشترین تمایز را با کلاسیسم دارد و از این جهت به مدرنیسم شبیه است. خصیصه ی دوم که آن را از مدرنیسم نیز جدا می کند این است که در مدرنیسم اثر به نوعی به کلاسیسم وفادار است - شاید همان قالب ِ شعر، یا بیشتر و مهم تر از آن موضوعی که در شعر به آن پرداخته می شود، اما در پست مدرنیسم این وفاداری و ارتباط ِ معنایی به کل قطع می شود و هنرمند ِ پست مدرن به دنبال کشف ِ دنیایی جدید است.... دنیایی که از آن به اکسپرسیونیسم یاد می شود که خود سبکی است به موازات ِ پست مدرنیسم. البته من هیچ مثالی برای شعر ِ مدرن و پست مدرن به ذهنم نمی رسد، ولی شاید بشود اشعار ِ ایرج میرزا و ملک الشعرای بهار را که در قالب ِ کلاسیک سروده شده، اما موضوعش متفاوت است، شعر مدرن به حساب آورد، و برخی اشعار ِ شاملو و رضا براهنی و اندیشه فولادوند را پست مدرن پنداشت.

آزاده ی عزیز، منتظر ِ نظرت هستم

:)

مهيار جان ممنون بابت ارائه ي نظرت...
فكر ميكنم بهتره قبل از نظر دادن فقط به شناختن اين نوع از شعر بپردازيم و بعد در كنار هر قسمت نظري اگر بود ارائه شود...
من از ساير دوستان هم مي خواهم كه در اين بخش شركت كنند و منتظر هستم...

---------
اما در مورد شعر پست مدرن:
در ويكي پديا آمده است " شعر پست‌مدرن در ایران تحت تاثیر شعر پست‌مدرن رایج در کشورهای غربی ایجاد شد. رضا براهنی از نخستین‌ شاعرانی است که با انتشار اشعار پست‌مدرن این سبک شعر را در ایران رواج داد. بعد از براهنی برخی شاعران جوان به این سبک شعر گرایش نشان دادند. شعر پست‌مدرن به دلیل مبنا قرار دادن سبک غربی در ایران منتقدان زیادی دارد. موافقان این سبک شعر در ایران آن را طبق نظریات فلسفی و سبکی دارای اندیشه و محتوای متفاوت از شعر سنتی و مدرن فارسی می‌دانند."

دليل سطرهاي آخر نيز اين است كه در پست مدرن شاعر چيزي را مي گويد كه از آن برداشتهاي متفاوت به وجود مي آيد. خواننده با توجه به سطح معلومات و دانش خود از آن برداشت مي كند... و گاهاً برداشتهايي از اشعار پست مدرن ديده مي شود كه براي شاعر نيز تازگي دارد...

ساختار‌شکنی، معنا‌گریزی، نگاه متفاوت، چندصدایی ( یا پلی‌فونی) و تصویر اسکیزوفرن از ویژگی‌های شعر پست‌مدرن است.
تصویر اسکیزوفرن تصویری ست که امروزه در متون ادبی کاربرد بسیار دارد و از تکه تکه شدن تصویر اصلی در یک متن و تبدیل آن به تصویرهای دیگر به وجود می‌آید که در نهایت این تصویرها به تصویر اصلی برمی گردند.
و ارتباط طولي در شعر پديدار مي گردد...

از بهترين شاعران اين سبك كه اشعاري با ضرب آهنگ هاي متناسب و گيرا بكار برده است ميتوان به علي باباچاهي اشاره كرد.
-----
ادامه ي بحث را به ساير دوستان مي سپارم و پيشنهاد مي دهم اين مطالب را مطالعه كنند.

غلامحسن اولاد / شعر مدرن و پست‌مدرن امروز معناگريز است

عبور از شعر مدرن / علي باباچاهي

ترديدها و تأييدهاي شعر پست مدرن / گفت و گويي با علي باباچاهي

گفت و گو با علي باباچاهي

تأملی در باب غزل پست مدرن

غزل پست مدرن / سيد مهدي موسوي

شناسه‌هاي غزل پست مدرن / سيد مهدي موسوي

«غزل پست‌مدرن» فرم است یا محتوا؟

شعر پست‌مدرن / مصطفي عليپور

غزل پست‌مدرن ؛ به راه یا بیراه ؟

و همچنين كتاب «شعر پست مدرن آمريكا» تأليف و ترجمه «علي قنبري»


موفق باشيد