Iris Koops's Blog

Dit is een gastcolumn van Lotte

Sinds februari 2024 weet ik pas (een beetje) in welke situatie ik heb gezeten. En nog steeds zit. Ik heb kinderen met een man die mij én de kinderen emotioneel en psychisch heeft mishandeld. En nog steeds misbruikt hij zijn ouderlijk gezag om ons te raken, intimideren, pesten en vernederen. Er zijn al vele artikelen geschreven over nare situaties die ons als slachtoffers erkenning en troost bieden. Maar hoe houden we ons staande in het dagelijks leven? Boeken, supporters, meer zelfvertrouwen en focus op leuke dingen vormden de springplank naar mijn verschenen zelf.

Dertien jaar lang zat ik in een toxische wereld. Mijn toenmalige volgde mij dag en nacht op Google Maps. Toen ik daar toestemming voor had gegeven, zei hij: “Dat is nog beter dan trouwen.” Ik vond het een rare opmerking, maar wist niet hoe daarop te reageren en liet het maar zo. Al snel kreeg ik commentaar op mijn reisbewegingen. Zo was hij trots op het werk dat ik deed – vooral mijn status en inkomen waar hij volop van profiteerde, maar moest ik wel om half zes thuis zijn. Anders trok hij het niet. Vaak belde hij dan woedend op als ik na half zes nog op mijn werk of onderweg was. En was hij bloedchagrijnig als ik dan thuiskwam. Als ‘straf’ liet hij mij met kinderen, die de agressie volop hadden gehoord en liep zelf naar boven om te gaan slapen. Van nature ben ik analytisch en strategisch: ik wil graag weten hoe iets werkt of in elkaar zit. Voor mij is niet weten waar iets goed voor is bijna ondraaglijk. De acties van mijn belager overvielen mij steeds en ik snapte weinig van zijn handelen.

Kennis als startpunt 
Mijn inzicht in de situatie begon toen iemand uit mijn koor naar mij toe kwam en vroeg: “Ik begrijp dat je in een lastige situatie zit, heb je al genoeg gelezen?” Ik wist niet waar ze het over had. Ze liet het begrip ‘narcisme’ vallen en raadde mij het werkboek van Iris Koops aan. Door boeken over omgaan met narcistische mishandeling (de boeken van Iris met stip op nummer 1), workshops en therapie verzamelde ik kennis. We hadden acht (!) camera’s in huis, zogenaamd voor onze veiligheid. Toen ik de patronen van dwingende controle was gaan zien en herkennen, begreep ik pas dat die camera’s ons (en ook mijn vrienden en familie die op bezoek kwamen) voor macht en controle waren. Ik word er nog misselijk van als ik daaraan denk; dag en nacht mijn handelingen en die van de kinderen geregistreerd.

Voor mij was de belangrijkste les dat je allerlei fases doorloopt en uiteindelijk streeft naar dat mooie uitzicht vanaf een berg: ik ben ok en laat mij niet (meer) raken door de narcist. Dat gaf mij meer grip op mijn dagelijks leven. Ik zie nu een heel mooi beeld van mijzelf voor mij op een hoge berg met een prachtig blauw meer onder mij. En ik weet inmiddels ook dat ik niet eeuwig op dat uitzichtpunt kan blijven staan, zo zit het leven niet in elkaar.

Tip 1: kennis geeft grip; haal een paar weetjes over omgaan met narcisten uit artikelen, boeken en/of workshops en plak die op de muur of jouw bureau  

Supporters langs de weg 
Heel belangrijk: contact houden met volwassenen die goed voor jou zijn, want niemand kan dit alleen. Een netwerk – hoe klein ook – van familie en/of een paar vrienden is levensreddend. In de ontdekkingsfase vond ik  het fijn om af en toe met anderen te praten over de patronen die ik zag en de rare dingen die ik meemaakt of ooit hebt meegemaakt. Mijn vrienden vonden het ook heel ‘ongebruikelijk’ dat de vader van mijn kinderen voorschreef dat ik niet op de stoep mocht staan bij de overdracht; ik moest binnenblijven. Hij heeft zelfs een keer vier rondjes gereden, voordat hij de kinderen eruit liet. De kinderen waren totaal overstuur. Maar er schuilt ook een gevaar in het ‘praten over’: je bent dan alsnog dagelijks bezig met de narcist. Zo bleven mijn geliefde en ik vaak veel te lang praten over de vele vernederende en intimiderende mails die ik kreeg van de vader van mijn kinderen. Het gif bleef door mijn lijf stromen door gesprekken over de narcist.

Tip 2: houd altijd contact met enkele volwassenen; ben je boos of verbaasd, praat maximaal 5 minuten per dag over de narcist en zijn acties

Een waardig mens 
Net ontdekt dat je bent mishandeld? Dan ben je natuurlijk op zoek naar erkenning. Ik ben erachter gekomen dat mijn belager alles van mij af probeert te nemen wat mij lief is, zodat ik er als mens, als familielid, als collega en vooral als moeder niet meer kan zijn. Maar wees voorzichtig wat jij daarover zegt tegen derden. Mensen die niet in zo een situatie hebben gezeten, zullen het helaas nooit begrijpen of tot in de vingers aanvoelen hoe het is om dag en nacht gecontroleerd te worden. Je kunt makkelijk blijven hangen en door het leven gaan als slachtoffer. Bij VeiligThuis draaiden ze de rollen zelfs om, zoals de narcist dat ook vakkundig doet. Ze dachten bijvoorbeeld dat ik aan het controleren was, omdat ik zo weinig zelfvertrouwen had en niet durfde te laten zien wat er werkelijk speelde. Blijf jouzelf dus positioneren als mens, collega en vriend. Zet jouw waarden in het leven bovenaan en gooi die van de narcist in de prullenbak.

Tip 3: beschrijf jezelf als mens (ouder, collega, vriend, familielid, etc.) met jouw waarden en plak dat op de spiegel

Focus op dingen die van jou zijn    
Wat volgens mij een groot misverstand is, is dat je moet praten over de traumatische gebeurtenissen om verder te kunnen gaan in het leven. Herbeleving van mijn trauma werkte voor mij averechts en leverde een nieuw trauma op. Ik werd in een periode van rechtszaken letterlijk terug gezogen naar het verleden. Zelfs fysieke dingen uit het verleden kwamen langs: oud speelgoed door de brievenbus en de dagvaarding werd ‘per ongeluk’ naar mijn oude adres gestuurd. En ik liet mij meezuigen dieper de giftige wereld in….

Wat ik heb geleerd: negeer de triggers, verbreek het contact met mensen die jou in het verleden willen houden en continue willen praten over jouw gebeurtenissen. Vrienden, familie, een partner of therapeuten die van je vragen om tot in detail allerlei gebeurtenissen te beschrijven, dat hoef je niet te doen. Focus op dingen die van jou zijn of kunnen worden. Dat kan ook tennissen of toneelspelen zijn. Voel je daar niet schuldig over, je doet al genoeg voor jouw herstel. 

Tip 4: focus op twee leuke of fijne dingen in het heden (bijv. hobby of werk) en één wens voor jouzelf voor de toekomst

Veerkracht en zelfvertrouwen
Mijn grootste uitdaging is het zelfvertrouwen vinden en houden om mijn leven te leiden zoals ik dat wil. Van nature ben ik in persoonlijke relaties onzeker en soms ook angstig. In mijn geval ging ik mij weer te veel op een volgende partner richten. Blijkbaar moest ik nog een keer leren om verder te komen. Mensen willen mij graag helpen en komen vaak met adviezen. Soms wist ik niet meer wie of wat te volgen. Het heeft mij geholpen om letterlijk mijn eigen fundament te tekenen en die op te hangen in mijn huis. Daar kan ik op bouwen, dat is echt van mijzelf.

Tip 5: teken jouw eigen fundament, hang het op in jouw kamer en vertrouw erop 

En nu? Ik ben nog niet helemaal verschenen, maar goed op weg dankzij kennis, supporters en vooral mijn verschenen zelf. 

Het bericht Het verschenen zelf  verscheen eerst op Het Verdwenen Zelf.

Dit is een gastcolumn van Vroefje.

Er was eens……..
……. dat klinkt als een sprookje, maar dat is het zeker niet.
Enfin, er was dus eens een man en een vrouw.
Hij: een knappe en getalenteerde, jonge arts.
Zij: een mooie vrouw met hersens en veel talenten die ze in al haar bitterheid al vroeg begroef.
Ze trouwden, en leken alle kaarten in handen te hebben voor een lang en gelukkig leven. Zij wilde graag kinderen, dus daar was al snel de eerstgeborene. Zo welkom, zo geliefd.
Het gouden prinsje.
De tweede kwam ook al snel. Te snel. En dat heeft dat kleine manneke geweten.
Het huwelijk begon al snel enorme barsten te vertonen, maar in plaats van het te ontbinden werd besloten de boel te lijmen met nóg een kindje.
Een meisje.
Voorbestemd om de zondebok van de moeder te worden.
Het huwelijk kraakte en zuchtte aan alle kanten en ruzie was aan de orde van de dag in dit prille gezinnetje waarop geen zegen rustte.

Op een gegeven moment ging de moeder weg. Het gouden prinsje ging mee. Het dochtertje sloot zich wat later aan, toen er een nieuw huis was gevonden. Het andere jongetje bleef nog enkele jaren bij de vader, die na enige tijd een nieuwe relatie aanging. Dit tot groot ongenoegen van de moeder bij wie de haat tegen deze man, en mannen in het algemeen, én de hele wereld woest begon te stromen.
En zo groeiden deze drie kinderen op in een wereld van waanzin. Ieder op zijn eigen eilandje, waartussen geen communicatie mogelijk was. Daar waar de angst en onveiligheid regeerden.

Nog voordat het meisje vrouw begon te worden richtte de ongebreidelde woede van de moeder zich steeds meer op dit weerloze kind. Het werd persoonlijker en gemener. Het hele wezen van dit meisje, lichaam en geest, werd bekritiseerd, besmeurd, belachelijk gemaakt en afgekeurd. Al snel namen de beide broertjes de denigrerende houding van de moeder naar het meisje gewillig over. En zo bereikte het meisje de volwassenheid. Met een volkomen verwrongen beeld van de wereld, de realiteit en vooral van zichzelf.

De sombere buien werden zwaarder en frequenter. In een poging zich daarvan te ontdoen leek een relatie in het buitenland dé oplossing. Weg van dat altijd aanwezige kritische oog dat de moeder zo stevig had geïmplanteerd.

Maar helaas.
Twee mensen die allebei opgroeiden bij een narcistische ouder bleek een recept voor mislukking.
Het meisje ging weer terug naar Nederland en na een poosje ingewoond te hebben bij de moeder, waarbij de geschiedenis zich herhaalde, kreeg ze redelijk snel de sleutel van een eigen huisje.
Tijd om de vleugels uit te slaan en een eigen leven te gaan leiden.

Maar helaas.
De somberheid werden zware depressies. Ondanks een lange, intensieve en diepgaande therapie die veel inzichten opleverde en ook zeker meer levensvreugde en levensgemak, baande zich, op een nog veel dieper niveau, het zwarte gif van de moeder nog steeds gestaag een weg.
Het werk dat het meisje aanvankelijk met veel plezier deed werd al gauw te zwaar. Te veel prikkels, te veel stress. De WAO werd haar eindstation. Desondanks gaf ze niet op en ging onvermoeibaar verder.

Bij het overlijden van de moeder voelde het meisje geen verdriet. Was dat omdat ze al lang geleden afstand van haar had genomen of omdat het, ondanks alles, toch een te groot verdriet was? Het meisje wist het niet. En eigenlijk weet ze het nog steeds niet.

En toen kwam de waarheid langs, en dat werd het meisje te veel.
Maar toch grabbelde ze alle gevallen kwartjes bij elkaar en haastte zich naar verschillende vormen van lichaamsgerichte traumabehandelingen. Soms was er wat verlichting, maar niets was in staat haar verstilde emoties weer te laten stromen.

En nu is het meisje gepensioneerd en best wel eenzaam. 
Veel mensen konden de verhalen over wat haar vroeger was overkomen niet aanhoren. Degenen die dat nog wel opbrachten konden echter niet geloven dat dit waarheid was. Zoiets doet een moeder toch niet!

Met het gouden prinsje valt niet te praten. Net als zijn aanbeden moeder wordt hij tot aan doodzwijgen toe boos als het meisje heel voorzichtig dingen probeert te bespreken. Hij wil het gewoon niet horen. En de waarheid? Ach, die ligt allang op het kerkhof.

Het andere broertje is alweer jaren geleden overleden. Dood thuis gevonden onder toch wel bizarre omstandigheden. Pas veel later, toen ze wist…., durfde het meisje heel voorzichtig de conclusie te trekken dat deze broer, ooit op aarde gekomen als een onschuldig bundeltje liefde, waarschijnlijk ten onder is gegaan aan de narcistische terreur van de moeder.

Moegestreden en verdrietig kijkt het meisje vaak voor zich uit en vraagt zich af hoe dit toch in godsnaam allemaal heeft kunnen gebeuren. En ze mijmert over hoe anders het allemaal had kunnen gaan en zijn. Over wat eigenlijk nog de zin van het leven is. Ze heeft de hoop een beetje opgegeven.

Sprookjes zijn in het leven geroepen ter lering en vermaak.
Nou was dit, zoals gezegd, geen sprookje, en vermakelijk is het ook al niet echt. Maar er is wel een lering:
Narcisten zijn onbarmhartige monsters.
Blijf- uit- hun- buurt. 
Of het nu een ouder, een partner, een collega of weet ik veel wie is:
Blijf- uit- hun- buurt.
En kies voor jezelf!

Ik wens iedereen die de weg omhoog bewandelt heel veel sterkte en geluk.

Het bericht Er was eens… verscheen eerst op Het Verdwenen Zelf.

Dit is een gastcolumn van Mathilde.

Als iemand me had verteld dat ik rekening zou houden met alle dingen die ik op het einde van onze relatie ben gaan slikken dan had ik hem of haar voor gek verklaard. Natuurlijk zou ik me dat nooit laten gebeuren. Ik beschouw mezelf als analytisch en verbaal sterk. Als een vrouw die voor zichzelf zou op staan. 

Hoe heeft het dan toch zo ver kunnen komen? Dat ik me in wijde kleding hulde. Mijn rode schoenen de deur uit deed. Dat ik naar hem keek voor beslissingen. En dat ik geloofde dat ik gek aan het worden was, niets kon en dat niemand me aardig vond?

Toen ik hem ontmoette vertelde hij over zijn vorige relatie. Hij was open over hoe hij gekwetst was. Niet alleen door het verlies van zijn kind dat hij nooit meer zag omdat zijn ex dat niet wilde. Maar ook door zijn familie die hem zijn keuzes verweet. Ik vond hem slim, leuk en bijzonder en natuurlijk wilde ik hem het gevoel geven dat de wereld niet zo slecht was en er mensen waren die hem zagen voor alles wat hij was. Hij prijsde me de hemel in en telkens als ik vraagtekens stelde bij onze relatie sprong hij stappen vooruit en haalde me over om mee te rennen naar een volgende fase. Dat hij af en toe verdrietig was en afstand nam of boos was dat begreep ik wel: hij was gekwetst. Maar ik geloofde dat we samen een nieuw leven konden hebben en beter konden maken wat pijn deed. Dus natuurlijk was het oké om iets meer te geven. Ik had ook veel kansen gehad in het leven dus natuurlijk hielp ik hem als ik dat kon. 

Maar toen ik plots zwanger raakte was hij heel afkeurend en vanaf dat moment moest ik op mijn tenen lopen. Ik had geen rekening gehouden met zijn situatie. Ik stond 1-0 achter.

Als ik lief was en hem verwende dan pakte het soms precies uit zoals ik droomde: we hadden een magische tijd. Maar andere dagen bleven vol verwijt over wat ik niet goed had gedaan. Of ik nou lief was en mijn best deed of niet. Ik zocht naar oplossingen en patronen. Aanwijzingen om te begrijpen hoe het zat en wat ik eraan kon doen.

Ik wilde dat het lukte om bij elkaar te blijven en ging nog meer mijn best doen: ik kookte wat hij lekker vond, ik bleef late nachten op om samen films te kijken terwijl ik doodmoe was. Het was onvoorspelbaar hoe hij zou reageren en ik bleef geloven dat ik door mezelf aan te passen voorspelbaarheid zou krijgen. Dat ik met goed gedrag, duidelijkheid en met praten tot een oplossing zou komen. Dat de wereld dan weer eerlijk, ordelijk en voorspelbaar zou zijn. Maar het tegendeel was waar: ik raakte uitgeput en gefrustreerd. Ik ging de escalatieladder op om hem te vragen en erna te overtuigen wat ik dacht dat er nodig was voor mij en de kinderen. Gesprekken werden kluwens van argumenten. Van argumenten werden het ruzies en van ruzies werden het uitputtende veldslagen. Ik was vastbesloten om te zorgen dat het beter zou worden. Hem te overtuigen van dat dingen anders moesten en konden voor mij en de kinderen. Maar mijn besluit om niet op te geven werd ook mijn zwakke plek. De argumenten die ik gebruikte om hem te overtuigen en de emoties die ik benoemde om hem in te laten zien hoe het voor mij voelde gaven hem een routekaart om me tegen te werken. Op zulke momenten zei hij regelmatig tegen me dat er van alles met me mis was: ik was gek, ik maakte alleen maar ruzie, hysterisch, wantrouwend. Ik had een probleem met mijn gedrag en hij was het slachtoffer van mij. Ik voelde me ook heel slecht over mijn gedrag en mijn geruzie. Wie kan er nou nog iets goeds zien in een vrouw die zo tekeer kan gaan? Ik durfde ook niet meer aan anderen te vragen om mijn vriend te zijn of me te helpen, want ik schaamde me voor mezelf en de situatie waarin ik zat. Het richeltje waarop ik balanceerde werd steeds smaller en ik werd steeds banger en afhankelijker. En zo kwam ik stapje voor stapje verder vast te zitten. Hij zorgde voor me en bleef bij me. En ik mocht geloven dat dat een prestatie was en dat hij daardoor recht had op privileges, omdat hij belast was met zo’n moeilijke vrouw. Zijn periodes van lief zijn hielpen om te denken dat het echt aan mij lag en om te blijven. 

Pas toen hij mijn oudste kind bij vlagen op dezelfde manier begon te behandelen als hij mij behandelde kon ik de kracht vinden om in actie te komen en niet meer op te geven. Ik voelde me het aan hen verplicht ze het gevoel te geven dat ik er echt alles aan gedaan heb om ze een vrij leven te gunnen.

Het bericht Van rode schoenen naar onzichtbaar verscheen eerst op Het Verdwenen Zelf.

Dit is een gastcolumn van Cathelijne.

In het vorige deel van mijn verhaal schreef ik al dat de politie me uit huis heeft gehaald na een nacht met hevige escalatie. De moeite die het mij kostte om de beslissing te maken om de politie in te schakelen. Ik probeerde het zelfs nog uit te stellen, door mijn moeder te appen dat ze de politie moest bellen als ze binnen een half uur niks van mij gehoord had. 

Het hulp vragen door er politie bij te halen voelde voor mij echt als persoonlijk falen. Dan was ik nu zo iemand waarvoor de politie moest komen bij een ruzie. Ik had het gevoel dat hier door anderen op neergekeken zou worden. Voelde mezelf hierdoor minder waard, iemand die niet voor zichzelf kan zorgen, die niet assertief is. Ik had de grootste moeite deze gevoelens onder ogen te zien. 

Daarnaast was ik ook bang, dat hij door de komst van de politie nog agressiever zou worden, omdat hij zich dan echt verraden zou voelen. Ik was bang voor een enorme scène met alle buren als publiek. Maar ondanks dit alles had ik de keuze gemaakt om ze in te schakelen. En dan staan ze voor de deur… Aan de ene kant voelde ik opluchting, omdat ik geen idee had of mijn moeder mijn bericht, met de vraag om de politie te bellen als ze niet binnen een half uur iets van me hoorde, had gezien en of ze daadwerkelijk de politie gebeld had. Aan de andere kant een enorme schaamte, omdat nu meer mensen te weten zouden komen wat zich hier de afgelopen nacht had afgespeeld. Angst, omdat ik niet wist wat de komst van de politie bij hem teweeg zou brengen. 

De politie tikte op het raam en gebaarden naar hem om de deur open te doen. Hierbij zagen ze dat hij eerst de gang leeg moest ruimen. Hij had de voordeur gebarricadeerd. Ze kwamen binnen en vroegen wat er aan de hand was, omdat ze een melding binnen hadden gekregen. Wat ik hierbij vreselijk moeilijk vond, omdat ik al moest dealen met alle gevoelen die ik zojuist omschreven heb, is dat ze vervolgens de rollen van “good cop” en “bad cop” aannamen. Waarbij de ene agent aan de kant van zijn verhaal ging staan en de andere agent steunend was richting mij. Ik geloof dat ik ook niet echt goed in staat was om te verwoorden wat er was gebeurd. De ene agent benoemde wat hij zag: gebarricadeerde deur, omgevallen spullen, lege wijnflessen, en een stuk gevallen wijnglas. Hij vroeg aan mij of ik fysiek in orde was en of ik medische hulp nodig had. De andere agente had oor voor zijn verhaal en reageerde hier empathisch op. Waarna ze ook daadwerkelijk aan mij vroeg waarom ik meneer geen antwoord gaf op zijn vragen over de vermeende ontrouw. Deze kwam hard aan bij mij. Ik had de hele nacht, en eigenlijk ook al de weken ervoor, niets anders gedaan dan dit eindeloos uitleggen, hem geruststellen en als dit niet hielp iedere andere denkbare mogelijkheid om zijn aanhoudende dreigende agressieve vragenvuur af te wenden. Zouden ze echt zijn verhaal geloven? En mijn verhaal in twijfel trekken? 

Ik wist duidelijk te maken dat ik met hen mee wilde. De agent spoorde me aan om een tasje met kleding te pakken en zorgde ervoor dat ik mijn telefoon, sleutels, paspoort e.d. terugkreeg. Ik reed met mijn auto achter hen aan naar het bureau. Hier werden mijn ouders op de hoogte gebracht en werd ik aangemoedigd om mijn werk te laten weten dat ik vandaag niet zou komen. Ik wilde eigenlijk zelf in de auto stappen en naar Groningen rijden, maar dat vonden zowel politie als mijn ouders geen goed idee. Zelf vond ik dat ik prima in de auto had kunnen stappen. Ik had al honderden keren mijn hevige emoties na escalatie aan de kant gezet, omdat ik moest vertrekken, bijvoorbeeld naar mijn werk. Ik besloot geen aangifte te doen, om de kans op represailles te verkleinen. Wachtte tot mijn ouders er een paar uur later waren en reed met hen naar Groningen terug. 

Op weg van het politiebureau naar buiten kwamen we hem nog tegen. Hij liep samen met zijn moeder het bureau in. Mogelijk om aangifte tegen mij te doen. Dit zorgde voor veel spanning bij mij. Ik was bang dat het feit dat ik de eerste klap had uitgedeeld, nadat hij me tot het uiterste had geduwd, me duur zou komen te staan. Ik had immers een bewijs van goed gedrag nodig om mijn werk in de GGZ te mogen doen. Ik kon echter niks anders doen, dan dit loslaten. Het moment waarop ik besloten had mijn moeder te vragen de politie te bellen, was sowieso een moment waarop ik me overgaf. Het maakte me allemaal niks meer uit. Ik kon zo niet meer door, er moest iets gebeuren. En als het niet goed zou komen, als ik niet zou kunnen leven met de blikken van anderen of mijn eigen gevoelens, dan zou ik dat kunnen doen: niet meer leven.  

In de weken daarna realiseerde ik me wat een macht hij over me had gehad en nog steeds had. Ik had helemaal niks meer: geen woning, geen spullen, bijna geen kleding en geen vrienden in de buurt van mijn werk in Amsterdam. Ik zocht een tijdelijke woning en harkte met behulp van familie en het kleine beetje geld dat ik had, wat tweedehands spulletjes bij elkaar. Vanuit mijn nieuwe woning kon ik wel weer aan het werk. Dit was mijn houvast. 

Ik realiseerde me ook dat ik (nog) niet alle contact kon verbreken. Ik hoopte in eerste instantie nog wat spullen en kleding terug te krijgen. Daarnaast stond de scooter, die op mijn naam stond, bij hem in de tuin. Zowel de sleutels als de eigendomspapieren lagen in zijn huis. Doordat deze zaken nog geregeld moesten worden, kon ik het contact niet verbreken en kon ik hem ook niet blokkeren. Wat hem de mogelijkheid gaf me aan het lijntje te houden. Hij probeerde in deze tijd op mijn gevoel in te spelen. Hij ging hierin zelfs zo ver dat hij zei dat hij zichzelf iets aan zou doen. Daarnaast liet hij zijn zoon contact opnemen, waarbij deze om hulp vroeg omdat hij bang was dat zijn vader zichzelf iets aan zou doen. Ik moest volledig tegen mijn gevoel in afstand houden in deze situaties, omdat ik wist dat ik er anders weer opnieuw ingezogen zou worden. 

Verder dicteerde hij de regels voor het terugkrijgen van spullen en het regelen van zaken. Uiteindelijk heb ik na veel gedoe via de vriend van zijn moeder twee doosjes spullen teruggekregen. Hierin had hij mijn oude studieboeken en de oudste kleding die hij kon vinden ingepakt. De rest heb ik nooit meer teruggekregen. Voor de scooter had ik bedacht dat hij deze mocht houden, als hij deze op zijn naam zou overzetten. Zodat hij er wat bij te winnen had, in de hoop dat dit de afhandeling zou bespoedigen. Hij eiste dat ik hiervoor alleen kwam en wilde steeds bij dorpen aan de kust, waar we samen vaak vakantie gevierd hadden, afspreken. Hij kwam hier verschillende keren niet opdagen. Na maanden kwam hij, nadat hij me eerst 1,5 uur had laten wachten, toch opdagen. Waar hij weer afdwong om te praten. Ik had geen keuze, dan hierin mee te gaan, omdat ik anders sowieso onverrichterzake naar huis zou gaan. Dus besloot ik nog één middag mee te spelen. Hij beloofde gouden bergen. Hij zou aan zichzelf werken en hulp gaan zoeken en we konden trouwen en kinderen krijgen. Hij hing om mijn nek. Ik dacht alleen, “als je straks die scooter maar overschrijft, hou ik dit nog wel één middag vol”. Dit deed hij uiteindelijk om 5 voor 5, net voor de winkel sloot. Hij had me hiermee toen wel meer dan een half jaar onder zijn controle gehouden. 

Ik vond het vreselijk frustrerend dat je in dit soort situaties dus niet preventief hulp van de politie in kunt schakelen. Ze gingen niet met me mee om mijn spullen uit het huis te halen of om een oplossing voor de scooter te vinden. Wel werd ik op de gevaren gewezen als ik deze op mijn naam in zijn bezit liet. Ik kon alleen bellen als ik erheen zou gaan en het uit de hand zou lopen. Maar ik wilde niet meer terecht komen in een situatie waarin het uit de hand liep en ik niet zeker wist of er wel iemand zou helpen én of ik de mogelijkheid wel zou hebben om politie te bellen.  

Ik vond en vind het ongelofelijk dat je in zo’n situatie zelf maar moet zien hoe je het bijna onmogelijke opgelost krijgt, zonder jezelf weer over te geven aan / of te verliezen in zijn dwingende controle. De Nederlandse wet is er op dit moment meer op gericht de pleger te ‘bestraffen’ nadat er een bewezen strafbaar feit is gepleegd en niet zozeer om dit strafbare feit te voorkomen. Hier is voor slachtoffers die in zo’n zelfde situatie zitten als ik toen, nog zoveel te winnen.

Lees hier deel 1 en deel 2 van de gastcolumn van Cathelijne.

Het bericht Hij dicteerde de regels, zelfs toen ik al weg was  verscheen eerst op Het Verdwenen Zelf.

Dit is een gastcolumn van Cathelijne.

Ik schreef in mijn eerste ervaringsverhaal al dat ik in de 10 jaar dat we in relatie waren meerdere keren geprobeerd heb om de relatie te beëindigen. Vaak was dit op momenten dat ik me sterk voelde, me bevestigd voelde in dat de relatie ongezond was en dat hij over mijn grenzen ging, bijvoorbeeld doordat ik wat met een vriendin had besproken. Hij zette me ertoe aan om deze grenzen steeds verder te verleggen, zonder dat hij dit letterlijk vroeg. Het was vaak mijn enige mogelijkheid, als de relatie verbreken niet lukte en ik niet in constante extreme spanning wilde zitten. Want hij liet nooit iets los. 

Ik heb een keer drie weken volgehouden dat ik een punt achter wilde zetten achter onze relatie. Toen heb ik deze drie weken dag en soms ook nacht doorgebracht, zittend op een poef met mijn rug tegen de verwarming. Omdat hij het niet accepteerde en net zo lang door wilde praten, manipuleren en aandringen, tot ik mijn mening herzag. Na die drie weken was ik helemaal kapot, gebroken en bleef ik. Ik voelde me leeg, alsof ik iets van mezelf had verloren. En tegelijk wist ik niet hoe ik verder moest. Elke keer dat ik weer bleef, hoopte ik dat het nu anders zou worden. Misschien zou hij dit keer echt veranderen. Misschien zag ik dingen toch verkeerd…Ik wist het niet meer. En toen na bijna 10 jaar gebeurde het dat hij voor zijn werk weg moest en ik een keer niet meeging, omdat een collega die me dierbaar was afscheid nam en ik hier graag bij wilde zijn. We gingen samen uit en het was erg gezellig. Ik besloot om bij mijn vrouwelijke collega te blijven slapen, zodat ik niet eerder weg hoefde om de laatste trein te halen. Dit liet ik hem weten, ondanks dat hij niet thuis was. Ik vond dat het niet uitmaakte aangezien hij de nacht niet thuis was, maar wilde het toch even laten weten. Hierop barstte er een relaas op de app los, waarin hij me beschuldigde van vreemdgaan met een mannelijke collega. Deze collega was echter meteen na het eten naar huis gegaan. We waren de rest van de avond alleen onder vrouwen.  

Ik negeerde zijn appjes en bleef bij mijn vrouwelijke collega slapen. Ik was zenuwachtig, maar voelde ook hoe belangrijk het was om niet te buigen. Voor het eerst in tijden volgde ik mijn eigen behoefte, ook al wist ik dat dit gevolgen zou hebben. Ik probeerde me vast te houden aan dat kleine stukje kracht. De volgende ochtend ging ik al vroeg met het OV naar huis. Hier trof ik voor het eerst, sinds zo lang als ik me kon herinneren, een leeg huis aan en de gedachte kwam bij me op dat dit een kans was. 

Het was een kans om mijn spullen te kunnen pakken en te vertrekken. Eigenlijk vond ik dat ik dit niet kon maken. Na bijna 10 jaar vertrekken zonder er persoonlijk over te spreken. Maar hier was ik al zo vaak in vastgelopen, dat ik toch mijn spullen pakte. Ik schreef een brief, die ik boven op zijn kussen legde, zodat hij bij binnenkomst niet meteen zou beseffen dat ik was vertrokken. Het voelde ook tegenstrijdig: ik wilde verdwijnen, maar ook begrepen worden. Die brief was mijn laatste poging om mezelf uit te leggen of misschien om mezelf gerust te stellen. Ik wist: als ik nu niet ga, kom ik misschien nooit meer weg. Ik verwachtte een hevige reactie en vond wat voorsprong hebben dan wel prettig. 

Ik vertrok met alles wat ik had naar mijn moeder in Groningen. En ging van daaruit naar een plek van waaruit ik kon gaan werken in Amsterdam, waar hij me niet zou vinden. Ik zette mijn telefoon uit. 

Hij ging inderdaad naar me op zoek. In zijn radeloosheid reed hij een deuk in zijn auto. Mijn moeder zette een ander slot op de deur, zodat hij niet zomaar opeens binnen kon staan. Hij was namelijk boos dat ze voor me gelogen had, zodat ik rustig had kunnen vertrekken. 

Na een week zette ik mijn telefoon aan. Luisterde naar alle berichten die hij had achtergelaten en besefte ik dat ik toch nog contact met hem zou moeten hebben om wat dingen af te handelen. Hij weigerde om dit te doen als we niet eerst zouden praten. In deze gesprekken speelde hij op mijn gevoel. Ik kon dit toch niet maken na zoveel jaren. Hadden hij en zijn zoon dan zo weinig voor me betekend. Daarnaast beloofde hij aan alles te zullen werken. Je denkt misschien: hoe stom kun je zijn, maar ik liet me ompraten en ging terug. 

Hij had echter een verbeten woede in zich. Hij was er nog steeds van overtuigd dat ik was vreemdgegaan. En hij bleef hier steeds op terugkomen. Hierbij heeft hij me een keer bij mijn keel gegrepen, waar hij zelf ook erg van schrok. En hij heeft met een stenen asbak voor me gestaan, om mijn hoofd in te slaan. Ik kan er nu met mijn hoofd niet meer bij, maar ik wist gewoon niet hoe ik eruit moest komen en zocht dan maar naar een manier waarop we er samen uit konden komen. We gingen toen een paar weken kamperen in een tent, zodat ik me veiliger kon voelen, omdat er meer mensen aanwezig waren. In deze weken waren er ook nog wat escalaties waarbij ook wat fysieke dreiging was. Het werd kouder en we gingen weer naar huis. En hier liep het uiteindelijk uit de hand. 

Hij had gedronken en bleef maar vragen wat er was gebeurd de avond van het afscheid. Ik had al meerdere keren verteld dat we na 22.00 uur met alleen vrouwen waren en we wat gedronken en gedanst hadden. Waarna we met de taxi naar het huis van mijn collega gingen. Hij nam hier echter geen genoegen mee. Ik zag de bui al hangen en ging naar bed in de hoop het daarmee te ontlopen. Ik had de volgende ochtend een vroege dienst. 

Hij kwam echter achter me aan naar boven. Hij trok de dekens van me af en bleef in mijn oor praten. Hij stopte maar niet. Waarop ik hem met mijn benen van me afduwde. Waarna er geduw en getrek ontstond, waarbij ik me erg bewust was van het gevaar van het trapgat. Daarom ging ik maar weer mee naar beneden. Eenmaal beneden ging hij door. Hij hield maar niet op. Ik heb voor uren echt alles geprobeerd om de vragen, de beschuldigingen en de dreiging van zijn woede te laten stoppen. Ik heb antwoord gegeven, het genegeerd, mijn handen op mijn oren gedrukt en geluid gemaakt om hem maar niet meer te horen, me opgesloten in het toilet en me voor dood gehouden. Bij dat laatste ging hij me doodleuk uitkleden. Hij bleef maar doorgaan. Ik was radeloos, heb hem zelfs een klap gegeven. Waarop hij meteen heel hard terugsloeg. Toen niks hielp heb ik zelfs om hulp geroepen, in de hoop dat de buren me zouden horen en de politie zouden bellen. Hiervoor moest ik wel een persoonlijke grens over. Ik schaamde me vreselijk en aan mezelf toegeven dat ik hulp nodig had van de buren vond ik heel lastig. Het schetste een beeld van mij, wat ik niet wilde zijn, wat ik niet verdroeg, maar er was geen andere uitweg meer. Hij had namelijk mijn telefoon, sleutels en paspoort afgepakt en de deur gebarricadeerd.  

Uiteindelijk was ik bekaf. Toen ik op de bank ging liggen en mijn ogen dicht deed, ging hij boven op me liggen. Zodat ik niet kon ontsnappen als hij in slaap zou vallen. Toen ik even later wakker werd, was hij van me afgerold. Ik durfde niet mijn sleutels te gaan zoeken, uit angst dat hij wakker zou worden en meteen weer zou beginnen. Dus ging ik boven in bed liggen in de hoop nog wat te kunnen rusten. Tot mijn verbazing ging hier om 6.30 uur de wekker van mijn telefoon af. Blijkbaar was deze tijdens de worsteling onder het bed terecht gekomen. Ik besloot om me te gaan douchen en te doen alsof ik gewoon wilde gaan werken. Er zat niets anders op dan slim zijn. Kalm te blijven. Niet te laten merken dat ik een uitweg voor mezelf veiligstelde. Elke beweging moest doordacht zijn. Ik moest aan mijn eigen veiligheid denken.. Ik stuurde een bericht naar mijn moeder dat, als ze over een half uur niks van me had gehoord, ze de politie moest bellen. Ik had namelijk geen idee hoe lang ik mijn telefoon voor mezelf kon houden en of hij me naar mijn werk zou laten gaan. Want zo hevig was het nog nooit uit de hand gelopen. 

Toen ik onder de douche uit kwam stond hij me al op te wachten en verhinderde hij in eerste instantie dat ik me aan kon kleden. Na weer gedoe in de buurt van de trap gingen we naar beneden. Toen we hier aan het discussiëren waren of ik naar mijn werk kon gaan en dat hij me de autosleutel e.d. terug zou geven, stond de politie voor de deur. 

Ik ben met hen met een klein tasje kleding met blauwe plekken en een hangend hoofd de deur uit gegaan en nooit meer teruggegaan naar het huis waar ik 8 jaar had gewoond. 

Een paar maanden later nam via facebook een vrouw contact met me op. Zij was in het ziekenhuis beland, van de trap ‘gevallen’. Dit had ik kunnen zijn… 

Het heeft me jaren gekost om dit te kunnen opschrijven. Maar dit is mijn waarheid – en ik weet nu: ik was niet gek. Ik was in gevaar. Gevaar dat ik destijds door het steeds verleggen van persoonlijke grenzen te weinig erkend heb. 

Deze avond is inmiddels 10 jaar geleden gebeurd. En ik ben momenteel middels allerlei vormen van therapie en met steun van Het Verdwenen Zelf aan het herstellen van de sporen die deze relatie in mij heeft nagelaten. 

Als ik destijds van het bestaan van Het Verdwenen Zelf had geweten, had ik misschien al eerder steun, begrip en inzicht in wat er gebeurde kunnen hebben. Wie weet was het dan eerder gelukt om hieruit te stappen. En had ik eerder aan mijn herstelproces kunnen beginnen.  

Lees hier deel 1 van de gastcolumn van Cathelijne.

Het bericht Weggaan is niet zo eenvoudig als het lijkt  verscheen eerst op Het Verdwenen Zelf.

Dit is een gastcolumn van Roos.

Mensen deden me kwaad toen ik nog maar heel klein was. En ook daarna. Nu is het voorbij, maar het gif zingt soms nog rond.

In haar boeken heeft Iris het over het belang van ontgiften. En zo voel ik het precies. Het zijn niet de nare ervaringen op zich, die je dan moet verwerken en dan is het klaar. Ten eerste; hoe kan je al die ervaringen verwerken? Het zijn er duizenden, voor een buitenstaander onbetekenend. “Zo bedoelde hij het vast niet, hij glimlachte er toch bij?” Jawel, zo bedoelde hij het wel. “Dat kan ze echt niet gezegd hebben”. Jawel, dat zei ze wel, ik was er toch bij? En ze zei het tegen mij. Ten tweede, het gaat erom wat die ervaringen zeggen. Er zit een boodschap achter: het gif. Het gif werd dagelijks in honderden porties toegediend.

Narcistische mishandeling. Dat was ik jaar in jaar uit meemaakte kreeg een woord, eindelijk de juiste betekenis. Nee, ik werd niet zo behandeld omdat ik slecht was. Ik werd zo behandeld omdat zij slecht waren en mij mishandelden. Ouders horen je welkom te heten en te willen weten wie je bent. Je te helpen te worden wie je bent. Ze horen je zeker niet te willen vernietigen.

Overal op het internet kun je informatie vinden over narcisme en dat is op zich goed. Maar het gaat mij niet zozeer om wat narcisme is. Het gaat om het verwoestende effect ervan, om de duizenden stukjes waarin ik gebroken ben. Dat ik die ten opzichte van elkaar ging begrijpen. Dat ik mezelf weer ging begrijpen, want al die stukjes vertelden samen een verhaal. Die fragmenten moesten gelijmd worden. Jarenlang keek ik in de spiegel, maar het glas was gebroken dus zag ik alleen snippers. Toen alles aan elkaar gelijmd was, zag ik mezelf voor het eerst. Ik heette mezelf welkom.

De boeken van Iris waren voor mij de lijm. Het was alsof ze erbij was geweest. Ik ging alles ten opzichte van elkaar begrijpen. Als je opgroeit in gekte heb je echt niets aan moeilijke theorie of oppervlakkige ‘tips’ die je van een website plukt. Tenminste, ik had er niets aan. Je vindt de weg in een totaal onbekend land ook niet met een kort lijstje punten. Het was allemaal te ingewikkeld, te verwarrend, gekmakend waar ik uit kwam. En nu snap ik waar mijn ouders dag in dag uit mee bezig waren. Met de hulp van een therapeut kon ik het ook voelen. Zonder hem was het veel te onveilig om ook maar iets te voelen, Ik had het juist overleefd door niets te voelen.

Mensen hebben mij kwaad gedaan en heel lang was ik enkel schaamte. Het klopt niet als ouders zich tegen hun eigen kind keren. Er moest aan mij van alles niet kloppen, dat kon niet anders. Het gif werkte, ook al had ik het contact met mijn ouders al verbroken. Tot ik het tegengif vond. Ik kon dit mezelf gaan toedienen, dat was voor mij zo belangrijk. Ik kon mezelf gaan genezen. Ik las en herlas. De boeken van Iris hebben mij ook geholpen om te weten wat ik nu kan doen. Toen ik het allemaal begreep was ik blij, maar ik keek wel naar een slagveld als ik mezelf in de spiegel zag. Dus ik ben aan het opbouwen. Elke dag kleine stapjes. Nee, ik kan niet zomaar vertrouwen. Ik kan niet zomaar het volle leven in. Maar ik heb voor het eerst een leven. En dat is me alles waard!

Roos

Het bericht Mensen hebben me kwaad gedaan verscheen eerst op Het Verdwenen Zelf.

Dit is een gastcolumn van Cathelijne.

Ik ben hulpverlener in de GGZ. En ik ben ook een slachtoffer van narcistisch misbruik.
Dat voelt als een paradox. Want hoe kan iemand die anderen helpt, zelf zo verstrikt raken in een ongezonde relatie?

Twintig jaar lang heb ik me geschaamd. Voor alles.
Voor wat er gebeurde.
Voor wat ik toeliet.
Voor wat me maar niet lukte.

Schaamte.

Schaamte toen op een verjaardag bleek dat hij me niet had verteld hoe oud hij echt was.

Schaamte toen hij na onze eerste keer seks vertelde dat hij een zoon had van 8.

Schaamte dat ik niet naar mijn intuïtie luisterde.
Schaamte bij het eerste hevige conflict, waarin hij me uitmaakte voor “burgertrut die zich vooral bezighoudt met of de kroketten recht in de vriezer liggen.”

Schaamte toen een vriendin zag hoe hij mijn spullen naar buiten gooide, omdat ik een uurtje langer bleef hangen tijdens een avondje uit.
Schaamte dat ik samen was met een alcoholist die zichzelf soms verloor in zijn dronk.
Schaamte dat ik dacht hem te kunnen veranderen.
Schaamte dat ik wegliep op vakantie, na weer een hevige ruzie, en iedereen thuis zich zorgen maakte.

Schaamte dat hij me kon laten twijfelen aan de realiteit. Aan mijn eigen zintuigen.

Schaamte dat hij me kon laten twijfelen aan mezelf, zowel mijn waarneming als mijn gedragingen, vaardigheden en eigenschappen.
Schaamte dat ik met tranen in mijn ogen door de IKEA liep, overtuigd dat iedereen recht mijn ziel in keek.
Schaamte dat ik me voor schut liet zetten, wanneer hij openlijk flirtte met anderen terwijl ik ernaast stond.

Schaamte dat ik niet assertief was vanuit angst voor conflicten.

Schaamte dat ik me liet manipuleren.

Schaamte dat ik seksuele grenzen overging.

Schaamte dat ik soms deelde met vriendinnen wat er thuis speelde, en dit dan later weer afzwakte of hier een draai aan gaf.

Schaamte dat het me niet lukte om bij hem weg te gaan.

Schaamte dat ik niet in staat was zijn zoon te beschermen tegen zijn buien en manipulaties.

Schaamte dat ik onverschillig werd over of ik nog verder wilde leven.
Schaamte dat het me niet lukte om de relatie op een nette verbale manier te beëindigen en dat ik stiekem mijn spullen heb gepakt toen hij er niet was.

Schaamte dat ik weer terug ben gegaan, hoe stom kun je zijn.

Schaamte dat het fysiek uit de hand is gelopen, dat ik zelf ook fysiek agressief werd.

Schaamte dat ik naar de buren heb geschreeuwd om hulp.

Schaamte dat de politie me – voor mijn eigen veiligheid – uit huis haalde.
Schaamte dat ik alles achter heb gelaten en niet ben gaan halen wat van mij was, uit angst voor escalatie of dat ik weer bij hem zou blijven.

Schaamte dat ik na 10 jaar relatie zijn zoon in een berichtje gedag zei, uit angst voor zijn reactie.

Schaamte dat ik berichten van hem en zijn zoon, dat hij zichzelf iets aan wilde doen, genegeerd heb om mezelf te beschermen.

Schaamte dat ik hem me heb laten omhelzen en de liefde verklaren, om hem maar zo ver te krijgen dat hij de scooter over zou schrijven op zijn naam en ik definitief alle contact kon verbreken.

Schaamte en angst toen ik een paar maanden later een vrouw contact met me opnam, die door hem in het ziekenhuis terecht was gekomen.

Schaamte dat ik ondanks alles nog steeds de neiging heb zijn goede kanten te idealiseren en moeite heb te zien dat een deel hiervan pure manipulatie was. Zijn manier van mij aan hem te binden.

Schaamte dat ik nog steeds niet kan geloven dat hij zo leeg was van binnen en dat hij mij bewust manipuleerde, dat hij niet echt van mij hield.

Schaamte dat de gevolgen 10 jaar na het verbreken van de relatie nog zo aanwezig zijn.

Schaamte dat ik niet goed weet wie ik ben zonder zijn invloed.

Schaamte dat ik me niet meer kon concentreren op mijn werk als therapeut.
Schaamte dat ik inmiddels al twee jaar ziek thuis ben.

Schaamte dat ik nog steeds gespannen raak, wanneer ik hem mogelijk ga tegenkomen.

Schaamte dat ik als hulpverlener in de GGZ, anderen leerde hun grenzen aan te geven en assertief te zijn, maar hier zelf niet toe in staat was bij mijn eigen partner.

Schaamte dat ik als weldenkend mens en hulpverlener dit zo ver heb laten komen.

Schaamte dat ik bij het schrijven van dit artikel een berekening maak van hoe groot de kans is dat hij het zal lezen. Dat ik me afvraag of ik nog steeds bang moet zijn voor een reactie. 

Schaamte en angst voor hoe mensen naar me zullen kijken als ze dit artikel lezen. Maar deze keer kijk ik deze gevoelens recht aan, ze hebben me lang genoeg gegijzeld gehouden.

Ik was jong (21) toen ik hem tegenkwam. Ik vond hem interessant en ik was verliefd.

Maar hoe kon het dat ik dingen accepteerde die ik normaal nooit zou toelaten?  Waarom reageerde ik niet toen ik er op een verjaardag achter kwam dat hij nog eens 3 jaar ouder was dan ik dacht (we scheelden 14 jaar)? Waarom verbrak ik het contact niet toen bleek dat hij verzwegen had dat hij een zoontje had van 8 jaar. Waarom schopte ik hem er niet uit, toen hij tegen me tekeerging omdat “ik een burgertrut was die het vooral belangrijk vond dat de kroketten recht in de vriezer lagen en die volgens hem geen idee had van de dingen die echt belangrijk zijn in het leven”?

Terugkijkend, waren ook dit de manipulatieve dingen die hij deed. De soort dingen waar ik nooit mijn vinger op kon leggen, omdat hij ze nooit concreet benoemde of de dingen verdraaide. Waardoor hij hier niet op aan te spreken was. Wanneer ik dit probeerde, trok ik altijd aan het kortste eind, omdat het niet concreet te maken was.

Hij wist me altijd precies genoeg aan hem te binden, waardoor ik die grens toch over ging. Nadat ik me bijvoorbeeld net seksueel aan hem had gegeven, kwam ik erachter dat hij een zoontje had. Of toen ik onbedoeld de vakantie had voorgeschoten en hij op vakantie zonder geld verscheen, waardoor ik nog (destijds voor mij veel) geld van hem kreeg. Of dat hij liet weten dat hij niet zomaar iedereen kennis liet maken met zijn zoontje. (Verborgen boodschap was, dat hij mij iets toevertrouwde dat hem dierbaar was en dat ik niet zomaar weer uit hun leven kon vertrekken, omdat ik daarmee dan schade zou berokkenen. Hierbij werd handig gebruikt gemaakt van mijn eigen achtergrond met gescheiden ouders en een zusje dat ontspoorde tijdens de vechtscheiding). Steeds weer trok ik aan het kortste eind. Hij bond me aan zich op momenten dat ik kwetsbaar was. Seks, geld, emotionele chantage – het was allemaal deel van het web waarin ik verstrikt raakte.

Na twee jaar latten liet hij weten dat hij wel wilde weten of we een volgende stap gingen zetten in de relatie, want anders moest hij door. Samenwonen was echter een grote stap, aangezien ik in Groningen woonde en hij in Amsterdam. Omdat hij een zoontje had was de enige optie dat ik naar Amsterdam zou verhuizen. En dat deed ik, ondanks dat ik eigenlijk wel aanvoelde dat dit niet goed was.

Ik ben slachtoffer van narcistisch misbruik. Ik schaam(de) me hier ontzettend voor. Want ik vond dat ik als hulpverlener in de GGZ, dat toch niet kon laten gebeuren. Dit moest wel echt iets over mij als persoon zeggen, dat ik in een relatie zat die me onzeker maakte, waarin ik geïsoleerd raakte en waarin ik geen grip had. Ik stelde weinig grenzen. Ik had een relatie met een alcoholist. Het lukte me maar niet om zijn hevige buien naar zijn zoon of mij te sturen. Het lukte niet om te verwoorden wat er in de relatie gebeurde, waardoor ik zo aan mezelf ging twijfelen. Het lukte me niet om te begrijpen waar de conflicten vandaan kwamen. Het lukte me niet eens om de relatie te verbreken. Hier schaamde ik me vreselijk voor! Je bent dan toch geen assertief, inlevende en scherpe therapeut?

Ondertussen stroomde er steeds meer energie uit me en had ik op mijn werk ook niet meer de 100% energie om te gebruiken. Ik ging situaties uit de weg, omdat ik het niet op kon brengen. Cliënten en collega’s hadden dit overigens niet door. Zelfs als ik deelde dat ik maar voor 80% functioneerde, herkenden zij dit niet en werd het afgedaan als perfectionisme van mijn kant. Ondertussen zat ik te wachten op het moment dat ik door de mand zou vallen. Ik was als de dood dat dit zou gebeuren, want werk was hetgeen me op de been hield. Hier had ik mijn contacten, een prettige sfeer, mijn houvast.

In ieder vrij contactmoment was ik vreselijk onzeker. Ik wist niet hoe ik over koetjes en kalfjes moest praten. Bij iedere stilte die er viel, liep mijn spanning op. Ook hier schaamde ik me vreselijk voor. Wat was er toch mis met me? Ik kon niet spontaan babbelen… was ik soms autistisch? Op een kwetsbaar en open moment deelde ik ooit deze gedachte met hem, waarna hij hier gedurende jaren direct of indirect naar verwees, maar dan altijd zei dat dit mijn eigen woorden waren. Mijn eigen woorden die verdraaid werden en tegen mij gebruikt. Maar met een kern van mijn eigen onzekerheid, waardoor ze diep raakten. Hierdoor ging deze gedachte bij ieder contact door me heen, ook hier schaamde ik me vreselijk voor. Als therapeut hoorde ik toch sociaal te zijn. Maar ik kon me totaal niet ontspannen in vrije contactmomenten. 

Nu weet ik dat mijn ex gedurende jaren systematisch bezig is geweest om deze onzekere gedachtes bij mij te planten. Hij ploos geregeld mijn contacten na, waarin dan vaak de conclusie was dat ik geen gesprek gaande kon houden. Dat ik geen initiatief nam. Volgens hem had ik geen interesses en was ik misschien wel autistisch. Met als gevolg dat ik gefocust raakte op deze punten, wat verlammend werkte. Met een reeks aan mislukte contacten als gevolg. Ik was volledig geïsoleerd en nu 10 jaar later heb ik nog steeds niet veel vriendschappen. 10 jaar na het verbreken van de relatie speelt dit nog steeds mee in het aangaan van nieuwe contacten.

Ik ben er pas recent achter dat ik eigenlijk al bijna 20 jaar aan het overleven ben. Bijna 10 jaar in relatie, waar ik slachtoffer was van narcistisch misbruik en de 10 jaar daarna door de sporen die dit in mij heeft achter gelaten. Uiteindelijk liep ik twee jaar geleden na een aantal life-events (nieuwe baan in Corona-periode, kindje krijgen, huis verbouwen waarbij er veel mis ging, onverwachte werkeloosheid en weer een nieuwe baan), vast in mijn werk. Ik had geen energie meer en ik liep vast in denken en praten. Ik was net bij een psycholoog gestart, omdat het me niet meer lukte om te ontspannen en te relativeren en ik had moeite om nog van dingen te genieten. De psycholoog hielp me de beslissing te nemen om me ziek te melden, want het ging niet meer, ik kon niet meer door blijven gaan. Ik schaamde me hier enorm voor. Ik wilde dan ook zo snel mogelijk weer aan het werk. Ik dacht er met 6 weken wel weer te zijn.

Inmiddels ben ik twee jaar ziek thuis met “burn-out” klachten. Lees: klachten van overbelasting en depressie voortkomend uit 20 jaar overleven als gevolg van narcistische mishandeling. Mijn zenuwstelsel stond continu in de alarm-stand. Nu twee psychologen, fysiotherapie, haptotherapie en coaching gespecialiseerd in narcistisch misbruik verder, begin ik weer wat energie te krijgen en ga ik een start maken om mijn zelfvertrouwen weer op te bouwen door middel van vrijwilligerswerk. De cognitieve klachten zijn er nog steeds en de tijd zal uitwijzen of ik mijn vroegere werk ooit nog zal kunnen doen. Maar ik heb een start gemaakt met me te bevrijden van de patronen waarin ik verstrikt was geraakt om te overleven. Hopelijk kan ik over een tijdje weer vrij leven en genieten met en van mijn gezin. Ik probeer om me niet meer te schamen voor wat me is overkomen, maar me te realiseren dat er juist misbruik is gemaakt van mijn goede eigenschappen. 

Ik hoop door het delen van mijn verhaal dat anderen wat eerder herkennen en erkennen waar ze in terecht zijn gekomen en de dappere stap durven te zetten om de relatie te verbreken. 

De website van “Het verdwenen zelf ” heeft mij geholpen bij het zetten van stappen om los te komen van mijn patronen van overleven. Het was echter een behoorlijke zoektocht naar wat mij kon helpen, enerzijds doordat ik zelf hulpverlener was en moeite had om niet ook steeds in de rol van therapeut te gaan en me over te geven aan het proces, anderzijds ook omdat er toch nog weinig bekend blijkt te zijn over de gevolgen voor slachtoffers van narcistisch misbruik en er hierdoor soms een verkeerde diagnose gesteld wordt.

Op de website van het verdwenen zelf is informatie, hulp en steun te vinden voor alle fases die je doorloopt, ook als je (nog) niet klaar bent om eruit te stappen.

Het bericht Hulpverlener, maar ook slachtoffer – op weg voorbij de schaamte verscheen eerst op Het Verdwenen Zelf.

Op maandag 26 mei gaven we een hoorcollege over dwingende controle aan zo’n 100 voorzorgverpleegkundigen in Utrecht. Deze verpleegkundigen begeleiden jonge, aanstaande moeders in kwetsbare situaties en spelen daarmee een cruciale rol in het vroeg signaleren van dwingende controle.

VoorZorg werkt met jonge vrouwen die vaak al van jongs af aan te maken hebben gehad met een opeenstapeling van problemen: armoede, geweld, onveilige hechting, psychische klachten of verwaarlozing. VoorZorg begeleidt deze vrouwen en biedt ondersteuning bij de zwangerschap, het ouderschap, de opvoeding en meer.

Tijdens het hoorcollege gaven we voorlichting over wat dwingende controle precies inhoudt: hoe het een systematisch patroon is van isolatie, controle, intimidatie en ondermijning van het zelfvertrouwen. We bespraken de impact op slachtoffers – zowel volwassenen als kinderen – en hoe subtiel en verraderlijk de signalen vaak zijn. Ook gingen we in op het belang van het gebruik van de juiste taal: geen ‘relationele problemen’ of ‘ruzie’, maar helder benoemen wat er speelt. Het delen van deze kennis helpt professionals om het onderscheid te maken tussen een moeilijke relatie en een situatie van intieme terreur.

Een cliënt – afkomstig uit de jeugdzorg – deelde haar persoonlijke verhaal, wat diepe indruk maakte. Haar ervaringsverhaal bracht de theorie tot leven en liet zien wat het betekent om vast te zitten in een web van dwingende controle.

In de middag gaf het NCJ een werkcollege waarin deelnemers actief aan de slag gingen met de aangereikte kennis. Uit de reacties via een mentimeter bleek hoezeer het onderwerp raakte: woorden als ‘alert zijn op signalen van intieme terreur’, ‘doorvragen’, ‘zorgen uitspreken’, ‘blijven onderzoeken’ en ‘geen relatietherapie adviseren’ kwamen veelvuldig naar voren.

We kijken terug op een indrukwekkende en waardevolle dag. Dank aan VoorZorg en het NCJ voor de uitnodiging en samenwerking.

Het bericht Hoorcollege VoorZorg-verpleegkundigen over dwingende controle verscheen eerst op Het Verdwenen Zelf.

Dit artikel is een gastcolumn van Peggy.

Het nummer ‘Niet of nooit geweest’ van Acda en de Munnik raakte me altijd enorm. Vooral het refrein: ‘Ik ben mezelf niet. Of al die jaren nooit geweest. Ik ben de gangmaker op het verkeerde feest. Ik ben mezelf niet of nooit geweest.’ Maar waarom eigenlijk? 

Pas tijdens een onverwacht gesprek met mijn huisarts viel alles op z’n plek. Alsof er in één seconde iets brak. Het voelde alsof er iemand in mij was overleden. Het nagesprek over koetjes en kalfjes met mijn huisarts kreeg opeens een andere wending. Ik vertelde dat het mij pijn deed overal alleen voor te staan als het om de zorg van mijn ouders ging. Ik zie mijn partner samen de zorg delen met zijn zus. Zeker ik heb een broer maar die is niet echt betrokken, eigenlijk is het een egoïst, een sadist en iemand die zijn mening aan je opdringt. Iemand waarvan je zegt: ‘Ja, Zo is hij nu eenmaal.’ Iemand die zijn woorden zo kiest, dat ik altijd de schuldige was, het verkeerd deed, niet begreep of het verkeerd zag. Mijn huisarts gaf er een naam aan. Een narcist. Ik was helemaal van slag en tegelijkertijd had ik geen idee wat dat nou werkelijk was. Ik heb geleerd dat hij nu eenmaal zo is. Dat we moeten dealen met zijn karakter. Als het daarover gaat, zeiden mijn ouders bijvoorbeeld: “Ja, van wie zou hij dat nou hebben?” — een soort dooddoener, bijna luchtig bedoeld, maar voor mij pijnlijk. Want die opmerking laat juist zien hoe weinig er écht wordt gekeken naar wat er aan de hand is. En ondertussen doe ik m’n best, maar krijg daar nauwelijks waardering voor terug. Sterker nog: als er echt iets aan de hand is, heb ik niets aan mijn broer.

Vijf jaar geleden kwam mijn moeder in het ziekenhuis te liggen, mijn broer gedroeg zich als een klein kind. Het bed dat mijn vader had geregeld voor hem was niet goed, zijn bankpas deed het niet, dus betaalde mijn vader zijn nieuwe broeken. Mijn vader reed de auto naar het ziekenhuis (en niet mijn broer) en mijn broer vond zijn route niet goed. Er was een hoop commentaar. Mijn vader – uit zijn ritme gehaald – was verkeerd gereden en van slag. Na het bezoek aan mijn moeder reed mijn vader weer terug in de auto. Mijn broer verliet de ziekenkamer met een kinderachtige lach. Vergetend dat mijn vader vol emotie zat. Mijn moeder was echt ziek, zij had kunnen overlijden op dat moment. Tijdens het bezoek werd er niet gevraagd hoe mijn moeder, dan wel, mijn vader zich voelde of hoe het met mijn dochter ging, want zij was er die dag ook. Geen opmerking over de sport die zij beoefent, die hij zelf ook heeft beoefend. Enkel hoe goed alles was in zijn leefwereld. Voor de lunch nam hij een luxebroodje, mijn vader kreeg het eenvoudigste en goedkoopste dat er was in het restaurant van het ziekenhuis. Tenminste zo wilde hij dat, maar mijn dochter stak daar een stokje voor. Daar houdt opa niet van, we nemen deze. Bij de kassa betaalde hij zijn eigen broodje. Mijn dochter was net student. Zij betaalt de rest, opa deze krijg je van mij, was genoeg om te weten dat zij de broodjes had betaald. In nog geen drie uur tijd was iedereen zich aan het ergeren aan mijn broer. Ik zei nog: ‘Best knap dat je in zo’n korte tijd zoveel mensen kunt irriteren.’

Vanaf het moment dat ik geboren ben, ben ik op zoek geweest naar de liefde, waardering en aandacht van mijn broer. Maar wat ik ook deed het was nooit genoeg, nooit goed. Of het nou ging om de muziek die ik luisterde, een boek dat ik las, een spel dat ik had bedacht of een cadeau dat ik had gekocht… Eerst liep/kroop ik letterlijk tegen de deuren op die hij voor mijn neus dicht gooide. Later vertelde hij dat ik, in zijn ogen, geen lieve, goede vriend zou ontmoeten waar ik mijn leven mee zou delen. Na het gesprek met mijn huisarts weet ik dat hij mij niet alleen kleineerde, maar ook dat hij mij en mijn ouders tegen elkaar uitspeelde. Ik begrijp nu opmerkingen gemaakt door zijn vrienden. Zoals: ‘Jullie zijn nu toch oud genoeg om wat in het verleden is gebeurd te vergeten en te vergeven?’ of ‘Ik mis hem echt.’ Want vrienden zijn voor mijn broer objecten. Net als zijn familie. Als zij niet meer nodig zijn, wordt het contact verbroken. 

Mijn ouders kregen tijdens onze opvoeding vaak de volle laag. De krant die zij lazen was geen goede krant. Zij moesten gaan beleggen, dan zouden ze rijk worden. De basisschool waar hij had gezeten was niet goed geweest, dat had een vrije school moeten zijn……..

Een narcist, ik ging op zoek naar informatie. Al gauw vond ik de website van Het Verdwenen Zelf en las ik het boek ‘Je leven in eigen hand’ van Iris Koops. Er ging een wereld van bevestiging voor mij open.  Wat mij goed deed was om te lezen dat hoe hard ik ook mijn best doe, ik nooit de waardering zal krijgen die ik zoek en vooral zocht. Dat de pijn/ greep van mijn broer in mijn hele systeem zit en mij als een magneet zal blijven volgen, tot ik het snap en los kan komen. Dat het niet aan mij ligt maar aan mijn broer. Dat het een eenzijdig besluit is geweest om elkaar niet lief te hebben als een broer en een zus. Daarmee hoef ik van mezelf niet meer mijn best te doen. Ik ben vrij geworden in mijn handelingen naar mijn broer toe. Ik hoef geen felicitatie meer voor zijn verjaardag te sturen, want ik word al jaren niet gefeliciteerd. Ik hoef de eer niet meer aan mezelf of ouders te houden om het wel te doen. 

Uiteindelijk ben ik sterker geworden. Waar ik mij als kind onzeker voelde en me aangepast, altijd met de gedachte dat ik toch niet sterk en zelfverzekerd kon zijn. Ik liep op eieren uit angst het fout te doen en lachte zoveel mogelijk weg. Ik bedacht ook gezellige dingen om te doen, die zelden door mijn broer gewaardeerd werden. Ik was de gangmaker op het verkeerde feest……. 

Toen ik eenmaal bereikt had wat ik wilde bereiken, dat hele lijstje wat ik volgens mijn broer nooit zou bereiken, ik daar nauwelijks van kon genieten. Een lieve vriend. Ik had een baan en was er goed in geworden. Ik werd gewaardeerd. Dat kon ik niet aan, ik werd ziek en voelde boosheid. Boosheid naar mijn broer toe. ‘Waarom mijn broer?’, dacht ik toen. Ik ben terechtgekomen bij haptonomie. Om te leren voelen wat ik eigenlijk voelde. Ik had mij zo afgesloten van de pijn die mij was aangedaan dat ik weinig vertrouwen in mijn gevoel en mensen had. Ik heb gesproken met therapeuten maar altijd het gevoel gehad dat we de kern ervan niet benoemden. Ik heb uren gefietst, op een kussen geslagen en ben weer aan het werk gegaan. Ik had er weer lol in, maar er was altijd een stemmetje dat zei, je hebt de kern nog niet gevonden. Ik ontdekte meer over mezelf maar het stemmetje bleef. Tot het gesprekje met de huisarts én dan ben ik zelf ruim in de vijftig. Het waren niet mijn ouders, de opvoeding, niet mijn laat ontdekte dyslexie, het was mijn broer. Een broer met narcisme. Een broer die mij zo goed had verteld dat ik het leven niets te bieden had. Het volgens hem altijd verkeerd deed, al deed ik nog zo mijn best. Er was ook altijd een stemmetje dat zei, dat er iets niet klopte. Een stemmetje dat zei om in mezelf te blijven geloven. En dat heb ik altijd gedaan, ik heb altijd in mezelf geloofd, wat mijn broer ook zei.

Ik zie het als geluk, dat mijn broer vlak na mijn geboorte naar de kleuterklas ging. In die uren heb ik de volle liefde van mijn moeder ervaren. Ik heb een goede liefdevolle basis meegekregen van zowel mijn moeder als mijn vader. Ondanks dat wij tegen elkaar werden uitgespeeld, is onze band in de loop der tijd alleen maar beter geworden. Al jaren stapelen de leuke momenten met mijn ouders op. 

Mijn ouders hadden hun hoop op de oudste gezet. Hij zou degene zijn die voor hen zou zorgen als ze ouder waren. Net als zij hadden ervaren in het gezin waarin ze waren opgegroeid. Ondanks alles blijft mijn vader hoop houden. Dat er een dag komt dat mijn broer wel belangstelling toont. Afspraken nakomt. Dat mijn broer en ik een goede band krijgen. De happy family. Mijn moeder kijkt daar anders tegenaan. Zij heeft de hoop opgegeven. 

Zoals gezegd heb ik bereikt wat mij gezegd is, dat ik niet zou bereiken. Een lieve man, lieve kinderen, een mooi gezin. Een hogere opleiding dan mijn broer. Zijn muziek ben ik nooit gaan waarderen, ik lees mijn eigen gekozen boeken en kranten. Ik kijk met andere ogen naar mijn partner die de zorg samen met zijn zus deelt. Ik weet dat ik volledig op mijn man en kinderen kan vertrouwen. Gebeurt er iets met mijn ouders, dan zorgt mijn gezin voor mij en vooral ook het besef dat ik er niet alleen voor sta. Tot die tijd hebben we een groot voordeel, mijn broer woont ver weg in het buitenland. 

Het gesprek met de huisarts heeft voor mij de puntjes op de i gezet. Soms denk ik nog weleens dat ik het allemaal verkeerd zag en zie. Niet zo lang geleden zag ik een narcist aan het werk, dat deed pijn, maar tegelijkertijd de herkenning. Dat is precies wat mijn broer deed. De woorden zo neerzetten, dat je echt denkt, dat heb ik veroorzaakt, door mij ging het mis. Want een compliment zat er nooit bij.

Het missen van een liefdevolle broer zal altijd een gemis zijn en pijn doen. 

Het bericht Mijn verlangen naar de liefde van mijn broer verscheen eerst op Het Verdwenen Zelf.

Op 1 juni is het World Narcissistic Abuse Awareness Day. Op deze dag staan we stil bij de miljoenen mensen wereldwijd die dagelijks leven met de onzichtbare en niet (h)erkende littekens van narcistisch misbruik. Sinds 2016 is deze dag gewijd aan het vergroten van bewustzijn over deze ernstige vorm van psychisch geweld.

“Gaslighting maakte dat ik twijfelde aan alles, zelfs aan mijn herinneringen. Het voelde alsof mijn brein was gehackt.”

ALLE VERANDERING BEGINT BIJ BEWUSTWORDING.

Wat is narcistische mishandeling eigenlijk?
Het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders DSM-5 beschrijft de Narcistische Persoonlijkheidsstoornis met onder andere kenmerken als: een opgeblazen gevoel en fantasieën van eigen grandioosheid, bijzonder zijn, recht op speciale behandeling, gebrek aan empathie, jaloezie, anderen gebruiken, arrogantie. Wat niet uit deze DSM-classificering naar voren komt is dat narcistisch misbruik een complexe vorm van interpersoonlijk geweld kan betreffen, dat in de kern gaat over macht en controle over het slachtoffer. Ook wel Dwingende Controle genoemd.

Onze infographic “Dwingende Controle in Beeld” illustreert gedragingen van plegers gecategoriseerd in 10 uitingvormen, zoals:

IsolatieGaslightingControle over dagelijkse activiteitenFinancieel misbruikDreigementen en intimidatiePsychisch misbruikStalkingKind als machtsmiddelVerdeel en heers

Deze gedragingen creëren een onzichtbare gevangenis waarin slachtoffers continu in (doods)angst leven, op eieren lopen en hun zelfvertrouwen verliezen. Een Verdwenen Zelf.

Link naar infographic: https://verdwenenzelf.org/2024/11/21/...

Het Verdwenen Zelf ontvangt sinds haar oprichting in 2013 duizenden getuigenissen van slachtoffers die zich eindelijk begrepen voelen.

“Ik dacht altijd dat ik het probleem was. Pas toen ik las over dwingende controle en narcistische mishandeling, vielen de puzzelstukjes op hun plek. Eindelijk begreep ik wat er werkelijk met me aan de hand was.”

🕯️Een kaarsje voor de slachtoffers
Vandaag steken we symbolisch een kaarsje aan voor alle slachtoffers die dagelijks overleven of geleefd hebben in de onzichtbare gevangenis van emotioneel en psychisch geweld. Laten we samenwerken aan meer bewustwording, erkenning en ondersteuning. Hoewel er meer aandacht komt voor deze problematiek, is er nog veel werk te doen.

📣 Doe mee
Deel onze boodschap op onze socials of op andere manieren om bewustwording te vergroten. Op https://verdwenenzelf.org/ is meer informatie te vinden over onder andere scholing en ondersteuning.

Noot: Als het gaat om #dwingende_controle maken wij geen onderscheid tussen mannelijke en vrouwelijke slachtoffers en plegers.

Het bericht Zie het. Erken het. Doorbreek het. verscheen eerst op Het Verdwenen Zelf.