Παρουσίαση του βιβλίου "η Κοιλάδα" της Αντιγόνης Σιώμου - Ομιλία στο φεστιβάλ Fantasmagoria
Θα ξεκινήσω διαβάζοντας ένα από τα αγαπημένα μου αποσπάσματα από το βιβλίο της Αντιγόνης. "Αγαπητέ μου αναγνώστη, όσο και αν αυτή η πρόταση δεν θα αρέσει σε μερικούς ισχυρούς, οφείλω να πω ότι κανένας τελικά δεν εξουσιάζει τη ζωή μας και ότι απλώς κανένας άνθρωπος δεν έχει το δικαίωμα να κυριαρχεί στους άλλους. Ο μόνος που καθορίζει τις ζωές μας, ο μόνος δυνάστης που αβίαστα δεχόμαστε, όσο περίεργο και αν φαίνεται, δεν είναι ο άνθρωπος. Είναι ο χρόνος. Μάλιστα- ο χρόνος, αυτός ο τρελός κύριος, ο γεμάτος καπρίτσια, ο οποίος ανάλογα με τα κέφια του φέρνει άλλοτε τη χαρά και άλλοτε τη δυστυχία, άλλοτε τη ζωή και άλλοτε τον θάνατο. Και εμείς οι άνθρωποι δεν είμαστε παρά παιχνιδάκια στα χέρια του. Γι' αυτό, άλλες φορές τον βλέπουμε να βιάζεται και να επιταχύνει με γρηγοράδα τις στιγμές μας και άλλες να στέκεται και να καθυστερεί στα πιο ασήμαντα γεγονότα κάνοντάς μας να νιώθουμε και το παραμικρό τους δευτερόλεπτο. Αυτή είναι η πραγματική ταυτότητα του χρόνου- όσο αντιφατική κι αν είναι η περιγραφή της."
Θα συνεχίσω λέγοντας πως "Η Κοιλάδα" είναι ένα βιβλίο για τη συμφιλίωση των αντιθέτων. Με προσεγμένη γραφή και αρκετά προσεγμένο υπόβαθρο σε κάθε χαρακτήρα. Μπορούν δύο εχθροί να γίνουν καρδιακοί φίλοι εάν δεν γνωρίζουν το πλαίσιο της έχθρας τους; Πως επηρεάζει όλο αυτό όσους τους περιβάλλουν και ζουν στα δυο αντιμαχόμενα στρατόπεδα, που τελικά δεν ξέρουμε κατά πόσο είναι όντως αντιμαχόμενα; Φυσικά ένα βιβλίο πιο πολύ για αυτούς που αγαπούν το μυστήριο, την εμβάθυνση στις σχέσεις και την ανατροπή και όχι τόσο αυτούς που αγαπούν αποκλειστικά τη δράση, τις επικές μάχες και την ένταση. Εάν αγαπάτε τα μεταφυσικά χαρίσματα, τα αλλόκοσμα πλάσματα, τις εσωτερικές αναλύσεις, τις ουσιαστικές σχέσεις των ανθρώπων που επεκτείνονται και στο fantasy, διαβάστε την Κοιλάδα.
Ποια είναι όμως είναι τα αντιμαχόμενα στρατόπεδα σε δύο παράλληλα εκτυλισσόμενες ιστορίες που αρχικά φαίνονται να μην συνδέονται καθόλου μεταξύ τους;
Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας της Κοιλάδας ορίζεται ο Ίνγκο Γκρείφολκ, ο οποίος ζει σε ένα φιλήσυχο προάστιο με τη δίδυμη αδερφή του Νάρι και τον πατέρα του. Το σημείο εκκίνησης της δράσης συναντάται όταν ο πατέρας του Ίνγκο αρρωσταίνει βαριά και ξεκινά μαζί με τον φίλο του τον Έντρο να βρουν έναν γιατρό στην πόλη.
Ο γιατρός Τζον Χάπιλαφτ για έναν περίεργο λόγο αναστατώνεται τρομερά όταν μαθαίνει για την αρρώστια του πατέρα του Ίνγκο, αλλά η ανησυχία του αυτή δεν είναι τόσο για τον άρρωστο αλλά για κάτι άλλο. Ερχόμενος μαζί στο σπίτι, στέλνει τον Ίνγκο να φέρει ένα ισχυρό ναρκωτικό βότανο, το Ίλιφριμ σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να σώσει τον πατέρα του. Στην αναζήτηση του αυτή ο Ίνγκο κατακρημνίζεται και φανερώνεται σε μια ομάδα στρατιωτών που κατά λάθος τον περνούν για κατάσκοπο και τον παίρνουν μαζί τους για ανάκριση στην περιοχή Ντουβάντι.
Ο Μπόρντο είναι ένας ευσυνείδητος δολοφόνος, που δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί καν πληρωμένος, διότι βρίσκεται στο πλευρό του διεφθαρμένου δούκα Μπλούκγκορντ από μια υποχρέωση που έχει θέσει εκείνος πάνω του από τη γέννησή του. Η πίστη του Μπόρντο στις δολοφονικές διαθέσεις του δούκα έχει να κάνει με το ότι τον έσωσε, όταν ο πατέρας του πέθαινε και ο μελλοντικός αποθανών τον έβαλε να ορκιστεί πως θα προστατέψει τον μικρό Μπόρντο. Είναι όμως αυτή η πραγματικότητα ή ο Μπόρντο υπηρετεί έναν όρκο που δεν δόθηκε ποτέ; Ο Μπόρντο εντωμεταξύ έχει ένα χάρισμα που τον κάνει έναν ιδιαίτερα αποδοτικό δολοφόνο, ένα χάρισμα αλλόκοσμο, σχεδόν εξωπραγματικό. Η περιπλάνησή του ξεκινά όταν ο δούκας Μπλούγκορντ θέτει ως νέα του αποστολή τη δολοφονία του νόθου γιου του βασιλιά. Η περιπλάνησή του τον οδηγεί επίσης στην περιοχή του Ντουβάντι.
Τι γίνεται όταν οι στρατιώτες που τυγχάνει να υπηρετούν τον δούκα Μπλούγκορντ συναντούν τον φιλεύσπλαχνο δολοφόνο του στο πανδοχείο "Το πιο γλυκό κρασί" στο Ντουβάντι; Οι ιστορίες του Ίνγκο και του Μπόρντο συναντιούνται όταν αποφασίζει ο Μπόρντο να τον πάρει μαζί του μιας και το σπίτι του Ίνγκο, το Ντέιλντορφ, τυγχάνει να βρίσκεται προς την πορεία κατεύθυνσής του. Κάπου εδώ θα σας αφήσω όσον αφορά την πλοκή ώστε να μην προδώσω πράγματα που αξίζει να διαβάσετε μέσα από την ιδιαίτερη αφήγηση της Αντιγόνης η οποία παρουσιάζει μια αξιοπρόσεκτη ιδιομορφία.
Μιλάμε για μια αφήγηση δύο ταχυτήτων. Από την μία υπάρχει η κλασσική περιγραφική αφήγηση της πλοκής της ιστορίας και από την άλλη υπάρχει η απεύθυνση της συγγραφέως προς τον ίδιο τον αναγνώστη, τον οποίο δείχνει να σέβεται πολύ, τόσο ώστε να τον προετοιμάζει, να του επεξηγεί και να κάνει πλάκα ενίοτε με αυτά που είδε να εκτυλίσσονται στην πλοκή του βιβλίου. Σε πρόσφατη συνέντευξη που μου παραχώρησε τη ρώτησα για αυτό και μου είπε πως όταν έγραφε το βιβλίο το έκανε ασυναίσθητα, όμως αργότερα ανακάλυψε πως αποτελούσε μια αφηγηματική τεχνική που ακολούθησαν και άλλοι συγγραφείς, όπως ο Χένρυ Φήλντινγκ, Άγγλος συγγραφέας του 18ου αιώνα, στο βιβλίο του “Τομ Τζόουνς”.
Εμβαθύνοντας όμως λίγο περισσότερο στους χαρακτήρες θα ξεκινήσω από τον Μπόρντο. Από την αρχή παρουσιάζεται αρκετά συνειδητοποιημένος απέναντι στην ουσία και τον ξεπεσμό που χαρακτηρίζει όλα όσα κάνει για να επιβιώσει. Υπάρχει μια συναίσθηση της μοίρας του και μια ηθική βαθιά χαραγμένη στην προσωπικότητά του. Αυτό είναι το παράδοξο που δημιουργείται γύρω από τον χαρακτήρα του τον οποίο θα χαρακτήριζα με το οξύμωρο σχήμα του "ηθικού δολοφόνου". Αυτό που δεν μπορώ να κατανοήσω σε αυτόν είναι γιατί δεν έφυγε ποτέ μακριά από τον δούκα που τον καταδυνάστευε. Ίσως βέβαια να φοβόταν για την τύχη του δασκάλου του, Ρέικους Ρέιτζ, το μοναδικό άτομο με το οποίο είχε δεθεί όλα αυτά τα χρόνια ή γιατί θεωρεί τον όρκο που έδωσε ο δούκας στον ετοιμοθάνατο πατέρα του πολύ βαρύ για να τον πατήσει. Και στις δύο περιπτώσεις είναι βαρύ το τίμημα που πλήρωνε μπροστά στον φόβο για έναν αγαπημένο ή για την ηθική πίσω από έναν όρκο.
Ο Ίνγκο από την άλλη παρουσιάζεται ενεργητικός, με αρκετά αναπτυγμένη διαίσθηση και παρορμητικός. Αγαπά την οικογένειά του τόσο, που όταν τον απαγάγουν, βάζει μοναδικό σκοπό του να γυρίσει πίσω σε αυτούς. Όταν, όμως, ο Μπόρντο τον παίρνει συνοδοιπόρο στο ταξίδι της επιστροφής, ο πρωταρχικός σκοπός του κάπως μεταλλάσσεται. Ειδικότερα, όταν ο Μπόρντο του αποκαλύπτει πραγματικά τι κάνει και πως το χάρισμά του τον διευκολύνει στους φόνους, ο Ίνγκο αντί να νιώσει αποστροφή, μαγεύεται σχεδόν από το μυστήριο που τυλίγει τη ζωή του και διαισθάνεται πως υπάρχει τρόπος για να τον σώσει. Τα κίνητρα του δεν είναι ξεκάθαρα μέχρι ο αναγνώστης να μάθει ποιος είναι πραγματικά ο Ίνγκο.
Η όλη ιστορία θα μπορούσε να παρεξηγηθεί σαν μια προδιαγεγραμμένη γραμμή, ένα βίωμα του πεπρωμένου, που απλά εκπληρώνουν οι κεντρικοί ήρωες. Παρόλες τις προοικονομίες που ένας παρατηρητικός αναγνώστης μπορεί να διακρίνει, το βιβλίο είναι γεμάτο μικρές ανατροπές, που δεν γίνονται με σκοπό τον ενθουσιασμό, αλλά εξυπηρετούν λειτουργικά τη δράση. Οι κυρίαρχες έννοιες που ανυψώνουν το περιεχόμενο του βιβλίου είναι η εξιλέωση, η ατίμωση, η τραγική ειρωνεία, η συγχώρεση, η θυσία, η φιλία, η αγάπη και τελικά η μοίρα. Ξεφεύγει πραγματικά κανείς από τη μοίρα του; Είναι η ζωή μια χαραγμένη ευθεία που εμείς απλά περπατάμε στα χαρακώματά της;
Ή τελικά όπως θα έλεγε και η ίδια η συγγραφέας με το ανάγνωσμα αυτό αποκαλύπτεται η έννοια της συγκαλυμμένης αλλαγής, μιας διαδικασίας αθόρυβης, αόρατης και φαινομενικά μη γενόμενης, αλλά σε βάθος χρόνου υπαρκτής και ζωτικής σημασίας για την επιβίωση;
Γιατί μονάχα μέσα από την αλλαγή μπορούμε να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις της ζωής, είτε αυτή συμβαίνει στον πραγματικό είτε στον φανταστικό κόσμο. Γιατί όλοι μας έχουμε χαρίσματα όπως ο Ίνγκο και ο Μπόρντο και τελικά αυτό που κάνει τη διαφορά είναι το πως θα τα χρησιμοποιήσουμε.
Θα συνεχίσω λέγοντας πως "Η Κοιλάδα" είναι ένα βιβλίο για τη συμφιλίωση των αντιθέτων. Με προσεγμένη γραφή και αρκετά προσεγμένο υπόβαθρο σε κάθε χαρακτήρα. Μπορούν δύο εχθροί να γίνουν καρδιακοί φίλοι εάν δεν γνωρίζουν το πλαίσιο της έχθρας τους; Πως επηρεάζει όλο αυτό όσους τους περιβάλλουν και ζουν στα δυο αντιμαχόμενα στρατόπεδα, που τελικά δεν ξέρουμε κατά πόσο είναι όντως αντιμαχόμενα; Φυσικά ένα βιβλίο πιο πολύ για αυτούς που αγαπούν το μυστήριο, την εμβάθυνση στις σχέσεις και την ανατροπή και όχι τόσο αυτούς που αγαπούν αποκλειστικά τη δράση, τις επικές μάχες και την ένταση. Εάν αγαπάτε τα μεταφυσικά χαρίσματα, τα αλλόκοσμα πλάσματα, τις εσωτερικές αναλύσεις, τις ουσιαστικές σχέσεις των ανθρώπων που επεκτείνονται και στο fantasy, διαβάστε την Κοιλάδα.
Ποια είναι όμως είναι τα αντιμαχόμενα στρατόπεδα σε δύο παράλληλα εκτυλισσόμενες ιστορίες που αρχικά φαίνονται να μην συνδέονται καθόλου μεταξύ τους;
Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας της Κοιλάδας ορίζεται ο Ίνγκο Γκρείφολκ, ο οποίος ζει σε ένα φιλήσυχο προάστιο με τη δίδυμη αδερφή του Νάρι και τον πατέρα του. Το σημείο εκκίνησης της δράσης συναντάται όταν ο πατέρας του Ίνγκο αρρωσταίνει βαριά και ξεκινά μαζί με τον φίλο του τον Έντρο να βρουν έναν γιατρό στην πόλη.
Ο γιατρός Τζον Χάπιλαφτ για έναν περίεργο λόγο αναστατώνεται τρομερά όταν μαθαίνει για την αρρώστια του πατέρα του Ίνγκο, αλλά η ανησυχία του αυτή δεν είναι τόσο για τον άρρωστο αλλά για κάτι άλλο. Ερχόμενος μαζί στο σπίτι, στέλνει τον Ίνγκο να φέρει ένα ισχυρό ναρκωτικό βότανο, το Ίλιφριμ σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να σώσει τον πατέρα του. Στην αναζήτηση του αυτή ο Ίνγκο κατακρημνίζεται και φανερώνεται σε μια ομάδα στρατιωτών που κατά λάθος τον περνούν για κατάσκοπο και τον παίρνουν μαζί τους για ανάκριση στην περιοχή Ντουβάντι.
Ο Μπόρντο είναι ένας ευσυνείδητος δολοφόνος, που δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί καν πληρωμένος, διότι βρίσκεται στο πλευρό του διεφθαρμένου δούκα Μπλούκγκορντ από μια υποχρέωση που έχει θέσει εκείνος πάνω του από τη γέννησή του. Η πίστη του Μπόρντο στις δολοφονικές διαθέσεις του δούκα έχει να κάνει με το ότι τον έσωσε, όταν ο πατέρας του πέθαινε και ο μελλοντικός αποθανών τον έβαλε να ορκιστεί πως θα προστατέψει τον μικρό Μπόρντο. Είναι όμως αυτή η πραγματικότητα ή ο Μπόρντο υπηρετεί έναν όρκο που δεν δόθηκε ποτέ; Ο Μπόρντο εντωμεταξύ έχει ένα χάρισμα που τον κάνει έναν ιδιαίτερα αποδοτικό δολοφόνο, ένα χάρισμα αλλόκοσμο, σχεδόν εξωπραγματικό. Η περιπλάνησή του ξεκινά όταν ο δούκας Μπλούγκορντ θέτει ως νέα του αποστολή τη δολοφονία του νόθου γιου του βασιλιά. Η περιπλάνησή του τον οδηγεί επίσης στην περιοχή του Ντουβάντι.
Τι γίνεται όταν οι στρατιώτες που τυγχάνει να υπηρετούν τον δούκα Μπλούγκορντ συναντούν τον φιλεύσπλαχνο δολοφόνο του στο πανδοχείο "Το πιο γλυκό κρασί" στο Ντουβάντι; Οι ιστορίες του Ίνγκο και του Μπόρντο συναντιούνται όταν αποφασίζει ο Μπόρντο να τον πάρει μαζί του μιας και το σπίτι του Ίνγκο, το Ντέιλντορφ, τυγχάνει να βρίσκεται προς την πορεία κατεύθυνσής του. Κάπου εδώ θα σας αφήσω όσον αφορά την πλοκή ώστε να μην προδώσω πράγματα που αξίζει να διαβάσετε μέσα από την ιδιαίτερη αφήγηση της Αντιγόνης η οποία παρουσιάζει μια αξιοπρόσεκτη ιδιομορφία.
Μιλάμε για μια αφήγηση δύο ταχυτήτων. Από την μία υπάρχει η κλασσική περιγραφική αφήγηση της πλοκής της ιστορίας και από την άλλη υπάρχει η απεύθυνση της συγγραφέως προς τον ίδιο τον αναγνώστη, τον οποίο δείχνει να σέβεται πολύ, τόσο ώστε να τον προετοιμάζει, να του επεξηγεί και να κάνει πλάκα ενίοτε με αυτά που είδε να εκτυλίσσονται στην πλοκή του βιβλίου. Σε πρόσφατη συνέντευξη που μου παραχώρησε τη ρώτησα για αυτό και μου είπε πως όταν έγραφε το βιβλίο το έκανε ασυναίσθητα, όμως αργότερα ανακάλυψε πως αποτελούσε μια αφηγηματική τεχνική που ακολούθησαν και άλλοι συγγραφείς, όπως ο Χένρυ Φήλντινγκ, Άγγλος συγγραφέας του 18ου αιώνα, στο βιβλίο του “Τομ Τζόουνς”.
Εμβαθύνοντας όμως λίγο περισσότερο στους χαρακτήρες θα ξεκινήσω από τον Μπόρντο. Από την αρχή παρουσιάζεται αρκετά συνειδητοποιημένος απέναντι στην ουσία και τον ξεπεσμό που χαρακτηρίζει όλα όσα κάνει για να επιβιώσει. Υπάρχει μια συναίσθηση της μοίρας του και μια ηθική βαθιά χαραγμένη στην προσωπικότητά του. Αυτό είναι το παράδοξο που δημιουργείται γύρω από τον χαρακτήρα του τον οποίο θα χαρακτήριζα με το οξύμωρο σχήμα του "ηθικού δολοφόνου". Αυτό που δεν μπορώ να κατανοήσω σε αυτόν είναι γιατί δεν έφυγε ποτέ μακριά από τον δούκα που τον καταδυνάστευε. Ίσως βέβαια να φοβόταν για την τύχη του δασκάλου του, Ρέικους Ρέιτζ, το μοναδικό άτομο με το οποίο είχε δεθεί όλα αυτά τα χρόνια ή γιατί θεωρεί τον όρκο που έδωσε ο δούκας στον ετοιμοθάνατο πατέρα του πολύ βαρύ για να τον πατήσει. Και στις δύο περιπτώσεις είναι βαρύ το τίμημα που πλήρωνε μπροστά στον φόβο για έναν αγαπημένο ή για την ηθική πίσω από έναν όρκο.
Ο Ίνγκο από την άλλη παρουσιάζεται ενεργητικός, με αρκετά αναπτυγμένη διαίσθηση και παρορμητικός. Αγαπά την οικογένειά του τόσο, που όταν τον απαγάγουν, βάζει μοναδικό σκοπό του να γυρίσει πίσω σε αυτούς. Όταν, όμως, ο Μπόρντο τον παίρνει συνοδοιπόρο στο ταξίδι της επιστροφής, ο πρωταρχικός σκοπός του κάπως μεταλλάσσεται. Ειδικότερα, όταν ο Μπόρντο του αποκαλύπτει πραγματικά τι κάνει και πως το χάρισμά του τον διευκολύνει στους φόνους, ο Ίνγκο αντί να νιώσει αποστροφή, μαγεύεται σχεδόν από το μυστήριο που τυλίγει τη ζωή του και διαισθάνεται πως υπάρχει τρόπος για να τον σώσει. Τα κίνητρα του δεν είναι ξεκάθαρα μέχρι ο αναγνώστης να μάθει ποιος είναι πραγματικά ο Ίνγκο.
Η όλη ιστορία θα μπορούσε να παρεξηγηθεί σαν μια προδιαγεγραμμένη γραμμή, ένα βίωμα του πεπρωμένου, που απλά εκπληρώνουν οι κεντρικοί ήρωες. Παρόλες τις προοικονομίες που ένας παρατηρητικός αναγνώστης μπορεί να διακρίνει, το βιβλίο είναι γεμάτο μικρές ανατροπές, που δεν γίνονται με σκοπό τον ενθουσιασμό, αλλά εξυπηρετούν λειτουργικά τη δράση. Οι κυρίαρχες έννοιες που ανυψώνουν το περιεχόμενο του βιβλίου είναι η εξιλέωση, η ατίμωση, η τραγική ειρωνεία, η συγχώρεση, η θυσία, η φιλία, η αγάπη και τελικά η μοίρα. Ξεφεύγει πραγματικά κανείς από τη μοίρα του; Είναι η ζωή μια χαραγμένη ευθεία που εμείς απλά περπατάμε στα χαρακώματά της;
Ή τελικά όπως θα έλεγε και η ίδια η συγγραφέας με το ανάγνωσμα αυτό αποκαλύπτεται η έννοια της συγκαλυμμένης αλλαγής, μιας διαδικασίας αθόρυβης, αόρατης και φαινομενικά μη γενόμενης, αλλά σε βάθος χρόνου υπαρκτής και ζωτικής σημασίας για την επιβίωση;
Γιατί μονάχα μέσα από την αλλαγή μπορούμε να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις της ζωής, είτε αυτή συμβαίνει στον πραγματικό είτε στον φανταστικό κόσμο. Γιατί όλοι μας έχουμε χαρίσματα όπως ο Ίνγκο και ο Μπόρντο και τελικά αυτό που κάνει τη διαφορά είναι το πως θα τα χρησιμοποιήσουμε.
Published on April 06, 2017 14:04
•
Tags:
αντιγόνη-σιώμου, η-κοιλάδα, φαντασία
No comments have been added yet.