Herkese Bilim Teknoloji Dergisi, 90. Say��. Yay��n Tarihi: 15 Aral��k 2017
Bilim Teknik Dergisi, Yay��n Tarihi: Nisan 2018




1 Bitcoin'in fiyat�� 20,000 dolar civarlarina ula��t��. Bu ge��ti��imiz bir y��lda 10 kat��ndan fazla bir art����a tekab��l ediyor. B��yle bir patlay����la de��erlenen bir para biriminin arkas��nda bir h��k��met yok, ya da alt��n gibi bir de��erli madenle de garantilenmiyor. T��m de��eri insanlar��n duydu��u g��venden, s��n��rl�� say��da ��retilmesinin garantilendi��inden al��yor. Peki bu g��ven yerinde bir g��ven mi ve nas��l bir zay��f yan�� var?

(17 Ocak 2018, G��ncelleme: Kripto para piyasalar�� k��smen g��ven kayb��ndan dolay�� b��y��k gerileme ya��ad��. Bitcoin 20 bin dolardan 10 bin dolar seviyelerine geriledi.)
Bitcoin nedir ve nas��l ��retilir? Bitcoin 2009 y��l��nda Satoshi Nakamoto takma isimli ki��i taraf��ndan yarat��lm���� bir kripto para birimi. Kim oldu��u hala bilinmiyor. Bitcoin, hi��bir arac�� olmadan ki��iden ki��iye do��rudan transfere olanak sa��lar. G��nderim kayna����n�� ve al��c��y�� tespit etmek zordur ve hesaplar��n��z�� sizin d������n��zda hi�� kimse kontrol edemez ya da el koyamaz. Bitcoin ��retmek i��in 'mining' yani bili��im madencili��i yapman��z gerekmektedir. Madencilik yapmak i��in ��ok iyi bir ekran kart��na ve bilgisayara ihtiya�� vard��r. CPU, yani i��lemci ile de madencilik yap��labilir. Ancak g��n��m��z ��artlar��nda bu olduk��a verimsizdir ����nk�� sadece bu i�� i��in ��zel makineler ��retilmi�� olup d��nyan��n bir ��ok yerinde b��y��k bitcoin tarlalar�� kurulmu��tur. ��retilecek bitcoinlerin belli bir say�� s��n��r�� vard��r. Toplamda 21 Milyon adet ��retilecektir, ve g��n��m��zde yakla����k 16 Milyonu ��retilmi��tir. ��retim h��z��n�� ve enflasyonunu kontrol edebilmek i��in madencili��in zorluk seviyesi her ge��en g��n belirli protokoller ��er��evesinde artar. Bu seviyeler a��daki ��retim yo��unlu��una g��re belirlenir.

Quantum Bili��im nedir?Klasik bili��im sistemleri ���bit��� ler ��zerine yani 0 ve 1���ler ��zerine kurulu. Bit; Binary Digit yani ���ikilik sistemde basamak��� anlam��nda. Kuantum bilgisayarlarda da ikilik sistem kullan��l��yor ancak bit yerine qubit kullan��l��yor. Klasik bilgisayarlarla kuantum bilgisayarlar aras��ndaki temel fark, klasik fizik ile kuantum fizi��i aras��ndaki temel farka dayal��. Klasik bir bilgisayarda bir bit kesilikle ve sadece 1 veya 0 s��f��r olabilecekken bir kuantum bilgisayarda qubit, bu 1 ve 0���lar��n ��ok farkl�� kombinasyonlar��ndan (s��perpozisyonlar��ndan) olu��abilir. Quantum bilgisayarlar��n en basitleri bile hali haz��rdaki en g����l�� s��per-bilgisayar'dan kat be kat daha h��zl�� olacak. IBM 1-2 y��la piyasaya sunulabilir kuantum bilgisayarlar ��retece��ini a����klad��. Google da 2000 qubitlik yeni kuantum bilgisayar��n�� ilan etti. Kriptografi ve BitcoinKriptografi bir nevi ��ok karma����k bilgi ��ifreleme mekanizmas��d��r. Genel olarak asala say��larla ilgili matematiksel i��lemlere ve denklemlere dayan��r. Bu matematik i��lemlerini bir bir y��nde yapmak kolay iken, tersi y��nde yapmak (denklemi ����zmek) ��ok ��ok zordur. Kriptografi Bitcoin'in adeta belkemi��idir. Bitcoin'in kopyalanmas��n�� ya da ��al��nmas��n�� engelleyen en temel iki g��venlik mekanizmas�� vard��r ve bunlar��n ikisi de kriptografiye dayan��r.

Quantum bilgisayarlar Bitcoin'in g��venli��ini sa��layan ve g��n��m��zdeki bilgisayarlarla ����z��lemeyen matematiksel denklemleri gayet rahat��a ����zebilirler. Dahas�� ilk quantum bilgisayarlar kullan��ma a����lmaya ba��lad�� bile! IBM'in yaratt������ quantum bilgisayara bulut bili��im vas��tas�� ile eri��ip i��lemler yapt��rabiliyorsunuz. Mevcut bilgisayarlar i��in y��z y��llar s��rebilecek bir kriptografik denklemi ����zme i��i bir ka�� saat seviyesine inebilecek gibi g��r��n��yor.

��retim a����s��ndan bak��ld������nda quantum bilgisayarla sahte Bitcoin'lerin ��retilebilecek duruma gelmesine 10 y��l kadar zaman oldu��u d������n��l��yor. T��ketim a����s��ndan bak��ld������nda ise durum biraz daha vahim. Bitcoin'i sadece sahibinin harcayabilmesini sa��layan kriptografi mekanizmas�� daha g����s��z. Bu mekanizman��n 2027'den ��nce quantum bilgisayarlarca k��r��labilmesi ��ok muhtemel. Bu olursa Bitcoin'lerin harcanma mekanizmas�� ����kece��inden piyasa tamam��yle ����kebilir. B��yle bir durumda ��retim taraf��n��n hala g��venlikli kalm���� olmas�� da hi��bir ��ey ifade etmez tabii ki.

Herkese Bilim Teknoloji Dergisi 90. Say�� - 17 Kas��m 2017


IBM Quantum Bilgisayar�� Q

Google Quantum Bilgisayar

Bitcoin - Yeni D��nyan��n Para Birimi. Nedir, Nas��l Al��n��r, G��venli midir?