Reproduzo o texto que lin no Cortexo Cívico de Pontedeume, organizado por Pepe Barro, desde a ventá da casa de Ramiro Fonte este pasado sábado 17 de maio. 

A palabra constrúese sobre a palabra.Escribimos a partir da lectura do que outras persoas escribiron antes. E lemosa partir do coñecemento dese fío invisible pero esencial que nos une coa nosahistoria literaria. Esa lectura conforma tamén, de xeito irremediable, a nosaidentidade.

A literatura galega vive hoxe un drama queestá a pasar desapercibido: xa non se len os clásicos contemporáneos. É dicir,as autoras e autores que onte construíron unha obra imprescindible para odesenvolvemento da nosa literatura están hoxe desaparecidos das librerías e dasaxendas lectoras, e manter un catálogo desas características supón unha gran dificultadena súa viabilidade económica. Como sucede coa lingua, na literatura galega taménse está a rachar o elo da transmisión da palabra, ese elo que fundamenta o que,culturalmente, somos.

A día de hoxe, a literatura galega carecedunha masa lectora crítica abonda como para manter o herdo da palabra máis aláda constante sucesión de novidades que configura o presente.

Unha desas voces, a dun clásico contemporáneo,é a de Ramiro Fonte. A súa voz está hoxe practicamente condenada ao desterroliterario. A ese desterro que tamén dificulta a recontrución da súa memoria enPontedeume.

Da memoria reconstruída na súa triloxía Vidasde infancia desde una intención alegórica: «Compórtome como ese fotógrafoalegórico que mergulla o papel na cubeta dos químicos», escribiu no terceirovolume, As pontes do ceo. «Para sermos xustos, incluso nas instantáneasque saen veladas vive un acontecemento», subliñaba liñas máis adiante. «A boafotografía é invisible. Convéncete. A prosa da memoria tamén é invisible. Comoo rostro da verdade».

Pero a súa voz, en cambio, non pode serinvisible.

Así que... viva este Cortexo Cívico que quereser unha caixa de resonancias!

Eu servinlle unhas cantas copas a Ramiro Fontecando traballaba como camareiro na hostelería da noite viguesa. Observábaodesde o anonimato próximo á espreita das aves, sabendo que ao norde do seucanto voaban as aves frías. Eu lera Designium,que resoaba así:

Ao norte do meu canto as aves frías

por encontrar a noite

dos grandes solitarios.

O seu secreto templo

Os peiraos que baixan á memoria

Os xardíns que souberon

morrer en min en marzo sen acougo

Por unha copa de luz

Pola anterga estatua do silencio

A máis ousada das palabras

O seu fidel segredo.

Logo, cando, xa antes de rematar a carreira,  a miña vocación fixo que o xornalismo pasase aser a miña actividade profesional, visiteino na súa casa e entrevisteino.

«A poesía sempre coxea de moitos pés. Faise deacertos e de erros», dixérame.

Será, pero a súa obra forma parte inequívocados acertos.

Máis tarde, tiven ocasión de recitar en variasocasións con Ramiro, que vivía en Serafín Avendaño e era, segundo os seuspropios versos, o mellor poeta da súa rúa.

Xa que logo, en homenaxe a el, remato a miñaintervención lendo un fragmento dun poema meu, un poema que no seu día mesituou como o mellor poeta da terraza en que o escribín.

nunha terraza coma esta

é un feito estraño, que

en boa medida me deixaespido

en plena rúa.

E non é que me importe

exhibir as miñas nádegas

pero moléstame

que me lean o pensamento

cando estou a escribir.

Non obstante, todo isto

prodúceme certa dependencia

desconcertante.

Un día máis, hai pouca xente

na terraza, cando menos

a estas horas.

Unha mesa está ocupada

por dúas mulleres con

expresión de fastío.

Agora chega un home

que se sitúa xusto detrás demin,

de tal xeito que non podovelo.

Teño coincidido con el e

habitualmente acomódase namesa

de diante, de costas a min,

pero estes días anteriores

debeu sentirse incómodo

comigo detrás.

Agora, esborranchando

poemas, son eu

o que se sente vixiado.

Pontedeume, 17 de maio de 2025

@font-face {font-family:Arial; panose-1:2 11 6 4 2 2 2 2 2 4; mso-font-charset:0; mso-generic-font-family:auto; mso-font-pitch:variable; mso-font-signature:-536859905 -1073711037 9 0 511 0;}@font-face {font-family:Arial; panose-1:2 11 6 4 2 2 2 2 2 4; mso-font-charset:0; mso-generic-font-family:auto; mso-font-pitch:variable; mso-font-signature:-536859905 -1073711037 9 0 511 0;}@font-face {font-family:Aptos; mso-font-alt:Arial; mso-font-charset:0; mso-generic-font-family:swiss; mso-font-pitch:variable; mso-font-signature:536871559 3 0 0 415 0;}p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal {mso-style-unhide:no; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:8.0pt; margin-left:0cm; line-height:107%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Aptos","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Aptos; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:Aptos; mso-fareast-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Aptos; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-ligatures:standardcontextual; mso-ansi-language:GL; mso-fareast-language:EN-US; mso-no-proof:yes;}.MsoChpDefault {mso-style-type:export-only; mso-default-props:yes; font-size:11.0pt; mso-ansi-font-size:11.0pt; mso-bidi-font-size:11.0pt; font-family:"Aptos","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Aptos; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:Aptos; mso-fareast-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Aptos; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-ligatures:standardcontextual; mso-ansi-language:GL; mso-fareast-language:EN-US;}.MsoPapDefault {mso-style-type:export-only; margin-bottom:8.0pt; line-height:107%;}div.WordSection1 {page:WordSection1;}