Βέβαια, όλες οι περίπου εκατό σελίδες είναι απολαυστικές και φεύγουν γρήγορα. Ο Δημόκριτος φαίνεται μάλλον άρρωστος από τρέλα, μιας και το διαρκές γέλιο του φέρνει αμηχανία στους υπόλοιπους. Ο Ιπποκράτης καταφθάνει παρέα με τα σύνεργα του, τα μαντζούνια και ευτυχώς την καλή του διάθεση για να «γιατρέψει» τον φιλόσοφο. Τελικά, καταλήγει να συζητήσει μαζί του σχετικά με τις ανθρώπινες συμπροφορές που ο γνωστός φιλόσοφος παρατηρεί. Ακολουθεί ένα χαρακτηριστικό, ωραίο & μεγαλούτσικο απόσπασμα που μου «μίλησε» λίγο παραπάνω από το υπόλοιπο έργο, μιας και νομίζω πως χτυπάει εκεί που οι περισσότεροι πονάμε:

«Λειώνει το ασήμι και το χρυσάφι, μην παύοντας ποτέ να επιθυμεί την απόκτησή τους και ταράζεται πάντοτε από τη δίψα να αποκτήσει ακόμη περισσότερα μην και ξεπέσει. Και δεν ντρέπεται να λέγεται ευτυχισμένος, όταν σκάβει τα βάθη της γης με τα χέρια αλυσοδεμένων ανθρώπων, που μερικοί από αυτούς θάβονται κάτω από τα ολισθηρά στρώματά της να κυλούν από πάνω τους. Και άλλοι, δεμένοι χρόνια με αυτή την ανάγκη, μένουν σε αυτή την κόλαση σαν να είναι πατρίδα τους. Ζητούν το ασήμι και το χρυσάφι, ψάχνουν μέσα στα ίχνη της σκόνης και τα ψήγματα, μαζεύουν άμμο από τη μια πλευρά, άμμο και από την άλλη. Ανοίγουν τις φλέβες της γης, σπάνε σβώλους από χώμα για να πλουτίσουν, κάνουν την κοινή μητέρα μας εχθρική. Αυτή που είναι πάντοτε ίδια, την ποδοπατούν και την κακοποιούν μπροστά στα μάτια μας!

Μερικοί πάλι αγοράζουν σκύλους και άλλοι άλογα. Κάποιοι περιχαρακώνοντας μια μεγάλη περιοχή, λένε πως είναι δική τους και επιθυμούν να γίνουν κάτοχοι πολλών γαιών. Δεν το κατορθώνουν αυτό μόνοι τους; Βιάζονται τότε να παντρευτούν και έπειτα από λίγο καιρό διώχνουν τις γυναίκες τους. Αγαπούν και έπειτα μισούν. Θέλουν παιδιά κι έπειτα όταν αυτά μεγαλώσουν τα διώχνουν.

Τι είναι άραγε αυτή η μάταιη και παράλογη επιθυμία που εντέλει δεν διαφέρει καθόλου από την τρέλα; Πολεμούν τους ομοφύλους τους και δεν επιθυμούν την ησυχία. Ενεργούν εναντίον των βασιλιάδων, γίνονται φονιάδες ανδρών. Σκάβοντας τη γη ζητούν ασήμι και, όταν το βρουν, αγοράζουν χωράφια και, όταν αγοράσουν χωράφια, πουλούν τους καρπούς τους. Με την πώληση των καρπών παίρνουν πάλι ασήμι. Εάν δεν έχουν περιουσία επιθυμούν να αποκτήσουν. Όταν την έχουν, την κρύβουν και την εξαφανίζουν.

Γελάω Ιπποκράτη με τις κακουχίες τους, καγχάζω με τις συμφορές τους, γιατί παραβιάζουν τους νόμους της Αλήθειας. Φιλονικώντας με μίσος μεταξύ τους, μαλώνουν με τα αδέρφια τους, τους γονείς, τους συμπολίτες τους. Και ποιος ο λόγος για όλα αυτά;

Για να γίνουν κάτοχοι αυτών των κτημάτων, που κανείς δεν τα εξουσιάζει όταν κλείσει τα μάτια του. Σκοτώνονται μεταξύ τους, ζουν με το αίσθημα της παρανομίας, αδιαφορούν για την πενία των φίλων και της πατρίδας τους. Πλουτίζουν με ανάξια και άψυχα πράγματα. Με όλη τους την περιουσία αγοράζουν ανδριάντες! Γιατί τα αγάλματα, λένε, φαίνονται σαν να ομιλούν, μα μισούν όσους θα μιλήσουν με ειλικρίνεια.

Επιθυμούν ό,τι δεν είναι εύκολο να αποκτήσει κανείς. Κατοικώντας στη στεριά επιθυμούν τη θάλασσα, κατοικώντας στα νησιά, επιθυμούν την ηπειρωτική χώρα. Διαστρέφουν τα πάντα προς τη δική τους επιθυμία. Δίνουν την εντύπωση ότι επαινούν την ανδρεία στον πόλεμο. Και εν τούτοις κάθε μέρα ηττώνται από την ακολασία, την φιλοχρηματία και απ’ όλα τα πάθη, που βασανίζουν την ψυχή τους.

Γιατί Ιπποκράτη με κατηγόρησες για το γέλιο μου; Δεν βλέπει κανείς κάποιον να γελά για την ίδια του την τρέλα, μα ο καθένας γελάει για την τρέλα του άλλου. Ο ένας με τους μεθυσμένους, όταν ο ίδιος πιστεύει πως είναι νηφάλιος, κι ο άλλος με τους ερωτευμένους, ενώ ο ίδιος υποφέρει από σοβαρότερη ασθένεια. Μερικοί γελούν με τους θαλασσινούς και άλλοι με τους γεωργούς, γιατί δεν συμφωνούν ούτε οι τέχνες τους, ούτε τα έργα τους.

Σε αυτό το σημείο, σε μια μικρή παύση στον χειμαρρώδη λόγο του συνομιλητή του, ο Ιπποκράτης βρήκε την ευκαιρία και αντέτεινε στο μεγάλο σοφό:

Αυτά που λες, Δημόκριτε, είναι μεγάλες αλήθειες. Και δεν υπάρχει άλλη καταλληλότερη γλώσσα απ’ αυτή που χρησιμοποιείς για να δείξει την αθλιότητα των θνητών. Μα η δράση επιβάλλεται από την ανάγκη, από την διοίκηση των οικιακών υποθέσεων, από την ναυπηγική και τα άλλα πράγματα, που αφορούν την πολιτεία, τα οποία πρέπει να χρησιμοποιεί ο άνθρωπος. Γιατί η φύση δεν τον δημιούργησε για να μένει αργός. Έτσι, η φιλοδοξία παραπλάνησε τη συνετή ψυχή πολλών ανθρώπων, που ασχολήθηκαν με πολλά πράγματα. Επειδή είχαν την ιδέα ότι θα πετύχουν, χωρίς όμως να έχουν την δύναμη να προβλέψουν αυτό που δεν είναι ορατό.

Ποιος λοιπόν, Δημόκριτε, αποφασίζοντας να παντρευτεί, σκέφτηκε το χωρισμό ή το θάνατο και, κάνοντας παιδιά, ότι θα τα χάσει; Το ίδιο συμβαίνει και με την γεωργία, τη ναυτιλία, τη βασιλεία, την εξουσία και γενικά με όλα όσα υπάρχουν στη ζωή του ανθρώπου. Κανείς δεν συλλογίζεται την αποτυχία, μα ο καθένας τρέφεται με καλές ελπίδες, χωρίς να λαμβάνει υπ’ όψη του τις κακοτυχίες. Το γέλιο σου, λοιπόν, για όλα τα παραπάνω πιστεύεις ότι δεν είναι ανάρμοστο;

Ο Δημόκριτος ανταπάντησε χαμογελώντας πονηρά στον φημισμένο ιατρό, θέλοντας σαν μικρό παιδί να παίξει μαζί του.

Το πνεύμα σου είναι δυσκίνητο, Ιπποκράτη, και είσαι πολύ απομακρυσμένος από τη σκέψη μου, μην εξετάζοντας μάλλον από άγνοια τα όρια μεταξύ της απραξίας και της ταραχής. Όλα αυτά που είπες, όσοι τα ρυθμίζουν με φρόνηση απαλλάσσονται από τις δυσκολίες και έτσι σταματούν το γέλιο μου.

Αντίθετα, όταν το πνεύμα ταράζεται από τα πράγματα της ζωής, οι άνθρωποι γίνονται αλαζόνες και, μέσα στη συσκότιση του λογικού τους, δεν αφήνουν τον εαυτό τους να διδαχθεί από την άτακτη πορεία των πραγμάτων. Εκείνοι, σαν η πορεία να είναι σταθερή και αμετάβλητη, λησμονούν τα περιστατικά που σημειώνονται αδιάκοπα. Επιθυμούν ό,τι προξενεί λύπη, επιδιώκουν ό,τι δεν είναι ωφέλιμο και καταβαραθρώνονται σε κάθε είδους συμφορές.

Εάν όμως, κάποιος φρόντιζε να πράττει κάθε φορά σύμφωνα με τις δυνατότητές του, θα περιφρουρούσε τη ζωή του από κάθε κακουχία. Γνωρίζοντας καλά τον εαυτό του, κατανοώντας με σαφήνεια την ιδιοσυγκρασία του και περιορίζοντας τη δίψα της επιθυμίας του, θα έβλεπε την αυτάρκεια γύρω του στην πλούσια φύση, που θρέφει τα πάντα Όπως η ιδιοσυστασία των παχύσαρκων είναι φανερός κίνδυνος για την υγεία τους, έτσι και το μέγεθος των επιτυχιών είναι μια επικίνδυνη κατάσταση, όπως βλέπουμε να συμβαίνει στα διάσημα πρόσωπα με τις κακουχίες τους.  Άλλοι, μη δασκαλεμένοι σωστά από τις παλιές ιστορίες, χάθηκαν από τις ίδιες τις κακές τους πράξεις, μη προβλέποντας τα αποτελέσματα των πράξεων αυτών.»