Υπηρέτης δύο αφεντάδων: θεατρικό έργο του Carlo Goldoni
Ο Κάρλο Γκολντόνι (Carlo Goldoni, 1707–1793) ήταν Ιταλός θεατρικός συγγραφέας, από τουςσημαντικότερους της Κομέντια ντελ Άρτε *. Με το έργο του συνέβαλε στη μετάβασηαπό τον αυτοσχεδιασμό στις πιο δομημένες κωμωδίες χαρακτήρων και καταστάσεων.
To θεατρικό έργου του 1745 «Υπηρέτηςδύο αφεντάδων» (Il servitore di due padroni), διαδραματίζεται στηΒενετία και κεντρικός ήρωας είναι ο Τρουφαλδίνο, ένας πεινασμένος, πολυμήχανοςαλλά και αφελής υπηρέτης ο οποίοα, προκειμένου να κερδίσει περισσότερα χρήματακαι φαγητό, αποφασίζει να υπηρετεί ταυτόχρονα δύο αφεντικά, τον Φλορίνδο καιτην Μπεατρίτσε, η οποία ταξιδεύει μεταμφιεσμένη ως άντρας για να βρει τοναγαπημένο της.
Η διπλή υπηρεσία του Τρουφαλδίνου δημιουργεί ατελείωτεςπαρεξηγήσεις, μπερδέματα, κωμικές σκηνές με γράμματα, βαλίτσες και ραντεβού.Στο τέλος, όλα αποκαλύπτονται, οι παρεξηγήσεις λύνονται και επικρατεί χαρά καιγέλιο.
Το έργοδιαπραγματεύεται θεματικές όπως την «πείνα»και την «επιβίωση», αλλά και τον «έρωτα»: ο Τρουφαλδίνο θέλει απλώς να φάει,αλλά μπλέκεται σε καταστάσεις που τον ξεπερνούν. Σατιρίζει επίσης την αφέλεια,την απληστία και τις ταξικές σχέσεις
Αποτελεί κορυφαίο δείγμακλασικής κωμωδίας και χαρακτηριστικό έργο της ιταλικής θεατρικής παράδοσης. Έχειπαιχτεί αμέτρητες φορές σε όλο τον κόσμο και επηρέασε πολλούς μεταγενέστερουςσυγγραφείς. Ο Τρουφαλδίνο είναι ένας από τους πιο διαχρονικούς κωμικούς ήρωες,συνεχίζοντας την παράδοση του «Ζανί» της Κομέντια ντελ Άρτε.
Το έργο, φυσικά, κυκλοφόρησε ως βιβλίο και στα ελληνικά σε πολλές εκδόσεις. Πρόσφατα ανέβηκε (ξανά) στην Ελλάδα από τον Γιάννη Κακλέα, ο οποίος με τη μοναδική σκηνοθετική τουευφυΐα, προσεγγίζει το έργο μέσα από μια σύγχρονη, δυναμική οπτική,αναδεικνύοντας τόσο το κωμικό όσο και το κοινωνικό του βάθος. Η σκηνοθεσία τουαξιοποιεί τον ρυθμό και τη σωματικότητα της commedia dell’arte, δημιουργώνταςμια φρενήρη, εκρηκτική παράσταση, όπου ο έρωτας, η πείνα και η επιβίωσησυμπλέκονται σε ένα διαχρονικό παιχνίδι εξουσίας και επιθυμιών.Ο Βασίλης Χαραλαμπόπουλος,με το αστείρευτο ταλέντο του στη σωματική κωμωδία και την υποκριτική τουακρίβεια, δίνει σάρκα και οστά σε έναν απολαυστικό Τρουφαλντίνο, προσφέρονταςστο κοινό μια από τις πιο συναρπαστικές ερμηνείες του, ενώ η Φαίη Ξυλά προσθέτειτη δική της ξεχωριστή ερμηνευτική δυναμική αναδεικνύοντας τις λεπτές ισορροπίεςανάμεσα στο κωμικό και το δραματικό στοιχείο του έργου.
* Η Κομέντια ντελ Άρτε(Commedia dell’Arte) ήταν μια μορφή λαϊκού θεάτρου που γεννήθηκε στην Ιταλίατον 16ο αιώνα και εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη μέχρι τον 18ο αιώνα. Χαρακτηριστικάτης ήταν ο αυτοσχεδιασμός (δεν υπήρχε γραπτό σενάριο∙ οι ηθοποιοί βασίζονταν σεέναν γενικό «καμβά» (canovaccio) με τη βασική πλοκή και αυτοσχεδίαζαν τουςδιαλόγους) και οι στερεότυποι χαρακτήρες (κάθε ηθοποιός υποδυόταν ένανσυγκεκριμένο τύπο, με αναγνωρίσιμα κοστούμια, μάσκες και συμπεριφορές).


