Status Updates From داستان دوباره زیستن: خاطرات...

آپو: کُرد در مهاجرتی بسیار همه‌گیر زندگی می‌کند و اگر پ.ک.ک بوجود نیامده بود همه کُردها کوچ کرده بودند و کسی از آنها باقی نمی‌ماند. دولت ترکیه به همان اندازه که کُردها را بیرون می‌کند، ترک‌ها را به جای آن‌ها می‌نشاند و این همان کار وحشیانه‌ای است که با ارمن‌ها و رومی‌ها(یونانی‌ها) کردند...نفرت ترکیه از پ.ک.ک از اینجا ناشی می‌شود که جلوی تکرار این کار تاریخی‌شان را می‌گیرد

آپو: بر تُرک‌ها لازم است که خود را بشناسانند تا ما بتوانیم با هم کار کنیم، زیرا بعضی چیزها هستند که همبستگی و اتحاد و برادری لازم دارند. یعنی بتوانیم بدون ریختن خون به فهمیدن درست از هم برسیم. دوست دارم به شما بگویم کُرد هیچ ضرری به شما نمی‌رساند و هیچ ضرری برای شما ندارد

آپو: کُرد تاریخ انسانی‌اش کهن است، او بزرگترین رمان انسانیت است. کُرد شبیه به چیست؟ به انسانی مومیایی شده و انسانی زندانی شده و انسانی در کوه زیسته و انسان گم شده و انسان زنده در گور نهاده شده...کُرد همان انسانیتی است که تمام بلاها را بر سرش آورده‌اند. تو کُرد را آزاد و رستگار کن، من می‌گویم همه‌ی دنیا رستگار شده است

*بالاخره یه بار م دیدم آپو از کُرد تعریف کرد...انتقاداش واقعا فوق العاده‌ان

آپو: تمام تاریخ کُرد خیانت کردن است. اکثر این خیانت‌ها هم از طرف رهبران* بوده است. بخاطر همین می‌توانیم اینگونه بنویسیم: ملتی که همیشه در حق خود خیانت کرده است

*خانواده‌های بارزانی و طالبانی جزو خیانت‌کارترین‌ها هستند که برای در قدرت ماندن از برادرکشی هم ابایی نداشتند

آپو: در ابتدا گفته می‌شد که «از کهن کُرد وجود داشته به درازای تاریخ که با سومری‌ها جنگیده‌اند و صدها دولت تشکیل داده‌اند.» بعدها نظامیان آتاتورکی گفتند:«کُردها بودند اما ما در درسیم و آگری نابودشان کردیم و زنده به گورشان کردیم و با سیمان روی آنها را پوشاندیم.» بعد ما آمدیم و نشان دادیم کُرد وجود دارد و ملتی است که می‌تواند حزبی تشکیل بدهد و می‌تواند هم سیاسی و هم نظامی بجنگد. ما کُرد بودن را دوباره ثابت کردیم

این رسم ترکیه است. اکثر ناموران و فرماندهان نظامی به طور کل بی‌ریشه‌اند یا از ریشه‌شان کنده شده‌اند. بخاطر همین است که می‌بینم فرد بی‌هویت شده تمام توانش را در جنگیدن به کار می‌برد. او در واقع کُرد (یا ارمنی و یونانی و...) است که هویتش را از او گرفته‌اند و در یک خلا مانده است. و حالا جز ترکیه چیز دیگری نیست که به آن پشت ببندد و برای همین است که اینگونه می‌جنگد و برای حفظ ترکیه تلاش می‌کند

واقعا هنرمند خواندن دلقکان درباری مانند "تاتلیس" و"افتخاری"، توهین خیلی بزرگی به هنر است

آپو: در واقع حکومت ابراهیم تاتلیس را بزرگ کرد تا سایه‌‌اش شهرت یلماز گونای را بپوشاند. یلماز هم کُردی قهرمان و شجاع بود و هم کارگردانی سرشناس که حکومت نمی‌خواست الگوی مردم و جوانان چنین کسی باشد...آنها مردم را با موسیقی‌هایی که هرروز به بازار می‌آیند، سرگرم ‌می‌کنند

آپو: برگردیم به نویسندگان کُردتبار مانند یاشار کمال. درست است که شخصیت‌های کُرد در داستانش حضور دارند اما کُردی که او نشان می‌دهد شباهتی به کُرد واقعی ندارند...انسان کُرد رنج‌های بزرگ دارد. به علت تلاش برای از بین بردن و ریشه‌کن کردنش در تاریخ و ممنوعیت زبانش، این طور به او قبولانده‌اند که نه احساس بکند و نه رنج بکشد. نمی‌گویم لازم است یاشار کمال به کُردی بنویسد اما می‌تواند درد کُرد را به جهان نشان بدهد

آپو: لباس‌هایی که عروس‌ها می‌پوشیدند، به نظرم مانند کفن می‌آمدند. آهنگ و شادی عروس بُردن و آوردن هم به نظرم مجلس ختم می‌آمد. از بچگی چنین احساسی داشتم و حالا می‌فهمم که واقعیت همین است
کوچوک: از کودکی هم مخالف این بودید؟
آپو: بی‌شک مخالفش بودم، چون فکر می‌کردم که شادی نباید این‌طور باشد. می‌دیدم شادی در حال پایان رسیدن است. زن و مرد کُرد وقتی به هم می‌رسند، در واقع به نقطه‌ی پایان رسیده‌اند

آپو: من روشی نو آفریدم که نشان دادم آزادی زن چیست اما متحجران می‌گفتند:«آپو حرمسرا تشکیل می‌دهد و کلفت و کنیز به وجود می‌آورد»...واقعا از خودشان خجالت نمی‌کشند؟ آیا کسی هست که نداند دختران ما از همه نظر، چقدر پاک و با حیا و با شرمند؟ هم سخنوران خوبی‌اند و هم مبارزانی شجاع و هم عاشق می‌شوند و دوست می‌دارند که این مایه‌ی افتخار ماست

کوچوک: شما در جایی گفته بودید: با وجود آوردن هزاران زن چریک از آنها(سنتی‌ها) انتقام گرفتم
آپو: من با زن زندگی کردن را تجربه کردم...سالها خانواده و زن را تحلیل و تجزیه کردم که از این شناخت، ایده‌ی دختران آزاد بیرون آمد. بعد از آن فکرِ زن آزاد را به همه قبولاندم و در کردستان پخش کردم. اینگونه بود که زنان به ما پیوستند و از نظام سنتی روی برگرداندند

آپو: دولت ترکیه بارها از بمب شیمیایی استفاده کرده و دهات و شهرهای کُردنشین را ویران کرده، اما ای روزنامه‌نگاران چقدر آنرا در روزنامه‌ها انعکاس دادید؟ بیشتر از آن از تُرک‌هایی ناراحتم که لاف دموکراسی و انقلابی می‌زنند. درباره‌ی ویتنام، السالوادور و نیکاراگوئه خیلی نوشتید و دو وجب زمین را در هیچ جای دنیای از نظر نینداختید اما چرا درباره‌ی کردستان هیچ ننوشتید؟ روشنفکری و دموکراسی شما کجاست؟

آپو: این‌ها همه می‌تواند مایه چند رمان باشد. رفقایمان با آخرین بمب خودشان را منفجر کردند تا به دست ارتش ترکیه نیافتند. در همین سال، نزدیک به پنجاه دختر مبارز آخرین گلوله‌ را به خودشان شلیک کردند تا تسلیم دشمن نشوند

***من منکر شجاعت این مبارزان کُرد نیستم ولی دولت و ارتش ترکیه آنقدر از انسانیت دور است که تسلیم شدن به مرگ هزاران بار خوش‌تر از زنده ماندن و اسیر شدن به دست آن جنایتکارهاست

آپو: گاهی به خودم می‌گویم که اگر یک رمان کُردی بنویسم نام آنرا چه بگذارم؟ شاید «کم شرفی کُرد» بگذارم زیرا چیزی وجود ندارد که کُرد مالک آن باشد. آیا کُرد جز کم شرفی و خیانت چیز دیگری دارد؟
کوچوک: ولی لازم است در رمان، امید وجود داشته باشد
آپو: انسان باید ابتدا شخصیت قبلی‌اش را رد کند. صدها نفر از دختران دهاتی پیش ما می‌آیند که وقتی از آنها می‌پرسیم خواندن و نوشتن بلدند، می‌گویند نه...این یعنی رد کردن منِ قبلی

آپو: هرچند جمال ثریا کُرد است و از بازماندگان قتل‌عام "درسیم" است، اما در شعرهایش یک اشاره هم به درسیم نمی‌کند و بهترین شعرهایش به زبان تُرکی است
کوچوک: او یکی از سرآمدان شاعران تُرک و از بزرگ‌ترین آن‌هاست. قبل اینکه فوت کند، روزی در جایی گرد هم آمده بودیم. در کنارم نشست و مرا بوسید و با نجوا در گوشم گفت: من هم کُردم

کوچوک: خب برادر آپو، شما بنا به روزگار یک فرد رُمانسی خواهید شد...یاشار کمال، رمان نویس درجه اول ترکیه هم اصالتا کُرد است. بزرگترین و سرقافله شاعران تُرکیه «جمال ثریا» است که او هم اصالتا کُرد بود. بعد از این به سینما برگردیم. یلماز گونای در این رشته پیشرو است که او نیز کُرد است. همه‌ی آنها در کل کُردند

***
این نشان می‌دهد که سرکوب‌ و تبعیض و فقر، مشکلات آنقدر بزرگی هم نیستند

آپو: عثمانی برای مقابله با آزادی خواهی و استقلال طلبی کُردها، سپاه حمیدیه را بوجود آورد که از مزدوران خائنِ کُرد تشکیل شده بود. این سپاه هم بر ضدِ مردمِ کُرد به کار گرفته شد و هم عامل و مانعی برای خیزش و حرکت آزادیخواهیِ وطنی ارمنی شد...امروز هم دولت ترکیه می‌کوشد سیاست قدیمی خود را زنده کند، به این صورت که کُرد را از کُرد، و اَرمن را از کُرد دور کند

کوچوک: در هفته‌نامه‌ای در یک مقاله نوشتم:«اگر کُرد به دنیا آمده بودم و اندام پارلمان فعلی ترکیه بودم، راه پیوستن به انجمن میهنی کردستان را انتخاب می‌کردم.» نظرتان در مورد این طرز فکر چیست؟

آپو: برای افرادی به مانند شما و استاد بیشکچی که در مساله کُرد فعالیت می‌کنید و در این راه از خود کُرد بیشتر رنج و زحمت می‌کشید، باید هرگونه تسهیلاتی در نظر گرفته شود. پیوستن ترک و عرب و فارس به این انجمن بسیار ارزشمند است

آپو: بارزانی به خاطر منافع خود و تنها به این خاطر که منفعت شخصی‌اش حفظ شود و چند نفر تحت امرش باشند، دست به هر کاری می‌زند

***
خواندن کتابِ "سور بُز" باعث شده هروقت به کردستانِ باشور(جنوب) فکر کنم دلهره بگیرم. شباهت عجیبی بین دو خانواده تروخیو و بارزانی هست. واقعا میترسم همان بلائی که تروخیو بر سر دومینیکن آورد، خانواده‌ی بارزانی‌ هم بر سر کُردستان بیاورد

کوچوک: تورگوت اوزال* یک‌بار از فدرالیزم حرف زد، اما چیزی نگذشت که حرفش را پس گرفت. در حالی که حرف‌هایش در روزنامه‌ها انعکاس یافته بود. اوزال با ترس به جلو گام برمی‌دارد. بعد دوباره از همان راه باز می‌گردد. حالا هم لاف می‌زند که کُردها را از ملت‌های دیگر بیشتر دوست دارد

* هشتمین رئیس‌جمهور ترکیه که از طرف والدین خود تبار کُردی داشت. او با اتخاذ سیاست‌های عوام‌فریبانه، سعی داشت کُردها را از مسیر آزادی‌خواهی دور کند

کوچوک: وقتی مجمع آزاد را پایه گذاری کردیم و به دنبال جایی بودیم که "اسماعیل بشیکچی" بیاید و از برنامه و آینده ملت کُرد صحبت کند، به مشکل برخوردیم و مکانی به ما ندادند. در مقابل آن، دولت به هنرمندان و روشنفکرانی که از شما طرفداری نمی کنند، امکانات زیادی می دهد
آپو: روشنفکران و چپ گرایان تُرک میان خودشان، باهم کنار آمده اند که هیچ کاری نکنند که باعث زیان و ضرر دولتشان بشود. دولت هم به خاطر همین مدام به آنها پاداش

آپو: آنها فقط نقابی از اسلام برای فریب مردم ساده بر چهره زده اند...نگاه کنید که جنایت و فجایع از طرف آنها همیشگی است و میهن به خاکستر بدل شده است. کشتار جمعی ملت هرروز تکرار می شود و زبان و فرهنگ و همه‌ی خصلت های انسانی به هر وسیله نابود می شوند. چرا به مردم کمک نمی کنند؟ چرا به این مردم پول نمی دهند؟ مگر بدبخت و فقیر نیستند؟ چرا به جای آنها به کسانی کمک می شود که با مردم در تضادند و به میهن خیانت می ورزند

کوچوک: پس به نظر شما اعمالشان بخاطر دین نیست؟
آپو: بلی. نژادپرستان تندروی تُرک* نمی توانند بدون قاطی شدن با مذهب زمینه ای دیگر برای خود پیدا کنند، آنها مسائل مذهبی را به فاشیسم تُرکی آمیختند تا مردم ساده را فریب دهند. اما در واقع اسلام از نظر تئوری با ملی گرایی و نژادپرستی مخالف است و در آن ملت و نژاد و طبقه مطرح نیست

*مصداقش در ایران، نماینده‌ی منفور ارومیه است که سرشار از افکار فاشیستی و متحجرانه است

آپو: عثمانی‌ها در مدارس "اینکشار" می خواستند کودکان ارمنی را مسلمان کنند و بعدها آتاتورک هم با شیوه ای درنده خویانه می خواست کودکان کُرد را تبیدل به تُرک کند. بعد از نسل کشی کُردها در شهر "درسیم"، کودکان کُرد را جمع کردند و چنان تعلیم دادند که نژادپرست تُرک از کار درآمدند به حدی که از خود تُرک‌ها نژداپرست‌تر شدند و عده ای از آنها هم وزیر و ژنرال و وطن پرست و...تُرک شدند. آنها را در مدارس مورد شستشوی مغزی قرار

آپو: ترکیه برای مقابله با ایدئولوژی پ.ک.ک مجبور شد دوباره به ترفند قدیمی یا همان سلاح قدیمی روی بیاورد. دوباره زمان آن سلاح رسید که هزار سال است به کار می رود و از بنیاد عقب افتاده‌ی جامعه کُرد سود می برد. ترکیه‌ی فاشیست به سلاح مذهب روی آورد. آنها طریقت نقشبندی را با کمک های مالی فراوان زنده کردند و بعد در کردستان شروع به جمع کردن کودکانی کردند که سنشان از هفت سال تجاوز نمی کرد و شروع به یاد دادن افکار

کوچوک: منظورتان این است که بارزانی و طالبانی ها هم عشیره ای هستند؟
آپو: بلی. ریشه بیشتر این حزب‌ها به ایل و طوایف و قوم و عشیره برمی‌گردد و هنوز هم دلشان به قشر ایل و آقا و خان خوش است و پشتشان به آنها گرم است. آنها با ملی‌گراهای تُرک پیوند پنهانی دارند و با کمک سازمان اطلاعات ترکیه(میت) به اهدافشان یعنی خفه کردن میهن پرستی و مبارزات انقلابی و... دست می یابند. خلاصه اینکه ما به میدان دو جنگ رفتیم و توانستیم چهره‌ی