Tirdad’s Reviews > فرشتهٔ ظلمت > Status Update

«نقش گشته بر زمین، و اوج گرفته با مرگ، در پیش چشم همگان
اینک من، ای قافلهٔ شوربختی‌ها و سربلندی‌ها
اینک من، که بر بال روزها، سال‌ها، ابرها، تا جاودانه خواهم ماند
چه خواهید کرد با من؟»

یکی از بهترین گفت‌و‌گوهایی که پیرامون خوش‌تعریفیِ «هنر متعهد/انقلابی» خواندم. یکی از وجوه جذاب ساباتو این است که دغدغه‌های فلسفی و نگریک خود را به خوبی در تار و پود متن می‌گنجاند. در این کتاب وظیفه و کارکرد خود ادبیات و هنر پروبلماتیک شده است.

«[...] کار هنریِ واقعی تردستی نیست، بلکه به دنیا آوردن است.»

« [...] غم‌انگیز است اگر موفق شوی، زیرا موفقیت همیشه نوعی ابتذال است، حاصل جمع یک سلسله کج‌فهمی هاست و به چیزی قابل دست‌مالی‌کردن تبدیل می‌شود که در آن تو موجود نفرت‌آوری، آدمی عامی در سطح همه می‌شوی که هر تازه‌کاری به خودش حق می‌دهد که تو را به سخره بگیرد. »

نه! گریزی نیست. پاسخ‌دادن بر عهدهٔ دوران ماست، تکلیف تاریخی ماست؛ نتوان گریخت و نباید گریخت!
پاره‌ای از خود را «برونو»ی ساباتو دیدم.

ساباتو...ساباتو...ای ساباتو. از تو گریختن نتوانم! این چه آغازی است که ذره‌ذرهٔ هستیِ منِ انسانِ ایرانی را چون سیاه‌چاله‌ای می‌کشد؟! این «چه شد که چنین شد؟»ها؛ این «چه کردند که چنین شد؟»ها؛ این که اصلاً «چنین چیست و چنان چه بود؟»، «ما کیستیم و آنان که بودند؟»...

شاملوی عزیز می‌گوید: «که‌ایم و کجاییم؟/ چه می‌گوییم و در چه کاریم؟/ پاسخی کو؟؟[...]»

پاسخ‌دادن نه کاری پوچ و نادَخ، که خودِ خودِ زندگی است.