18. Siebold in Japan
Weer een Strook met iets wat ik heb getekend, gelezen en geluisterd.
Mijn werkplekAan tekenwerk kwam ik niet toe, omdat ik eindelijk mijn werkkamer verfde. Van Ziekenhuis Wit naar sfeervol Rijksmuseum Groen. Nu kan ik de wand langzaam verder vullen met eigen werk en nog meer inspiratiebronnen zoals Ernst Haeckel.
Lezen
View of Nagasaki harbour with Deshima island and ships (Kawahara Keiga, 1825)De reisverhalen van Alexander von Humboldt inspireerden een generatie, waaronder Charles Darwin en Junghuhn (zie Strook #11). In Annejet van der Zijls nieuwste biografie De Zwevende Wereld lees ik hoe óók Franz von Siebold door het lezen van Humboldts publicaties begint te dromen van een leven als ontdekkingsreiziger. De Duitse Siebold krijgt die kans als hij wordt gevraagd om in de Hollandse kolonie Oost-Indië te werken als militaire arts. Bij toeval wordt daar gezocht naar vervanging voor de arts op Deshima, het kunstmatige eiland waar de Nederlanders als enigen toegang tot de Japanse markt hadden.
Op Deshima wordt Siebold dé kenner van het gesloten Japan. Zijn reputatie als Westerse arts groeit ook in Japan snel. Hij kan het land verkennen gedurende een zogenaamde hofreis naar de shogun in Edo, het huidige Tokio.
Een deel van Siebold’s collectie in het Sieboldhuis Japanmuseum Leiden (foto door mij)Als Siebold zich tevreden had getoond met zijn grote verzameling en beschrijvingen van de Japanse cultuur en natuurhistorie, dan had hij ongestoord op Deshima kunnen blijven. Maar Siebold zoekt de grenzen op van het militaire regime, onder andere door geheime landkaarten in handen te krijgen. Dit levert hem een levenslange verbanning op. Niet alleen van het eiland, maar ook van zijn Japanse vrouw en 3-jarige dochter.
Zijn dochter bouwt in de decennia daarna zelf een reputatie op als arts in Japan, de eerste vrouw in dat beroep. Daarmee is De Zwevende Wereld een dubbelbiografie: het verhaal van Siebold én zijn dochter Oine, tegen de achtergrond van een Japan dat zich langzaam opent voor de buitenwereld. Siebold keert dertig jaar later terug naar Japan, maar heeft met zijn bewijsdrang inmiddels bijna iedereen van zich vervreemd. Zijn reputatie, die hem ooit misschien nog naast onderzoekers als Humboldt plaatste, ligt aan diggelen. Wat een boeiend levensverhaal én geschiedenisboek. Ik las het in enkele dagen uit.
Deshima door Westerse ogen: A view of Dejima island in Nagasaki Bay (from Siebold’s Nippon, 1897)LuisterenIk luister alleen nog maar naar Geese, schreef vorige week. Ik moet hetzelfde schrijven, want ik luister ook alleen nog maar naar Geese. De band van Cameron Winter (over zijn bijzondere stem schreef ik al eerder) is een ware hype in muziekland en niet onterecht. Makkelijk is de plaat niet, maar de beloning is groot. Zo stond Cobra op repeat. Vervolgens Au Pays du Cocaine. En nu vooral Taxes.
Tot volgende week!
Leuk als meer mensen Strook lezen. Wil je de nieuwsbrief delen als je het wat vindt?


