Boerdery op ´n hoë noot
As dit kom by boerdery, is die Palais Garnier operahuis in Parys nie juis die eerste plek wat in ´n mens se gedagtes opkom nie. Tog is dit so dat die operahuis se soewenierswinkel benewens die gewone sleutelhouers, sambrele en T-hemde, ook heuning verkoop, waarvan die etiket op die peperduur potjies lees: “Honey harvested from the roof of the Opera of Paris”.
Parys het ´n lang geskiedenis as ´n stedelike paradys vir bye. Honderd en vyftig jaar gelede was daar meer as duisend byekorwe in die stad. Die Tweede Wêreldoorlog het so te sê ´n einde aan die tradisie gemaak, maar danksy 'n sekere meneer Jean Paucton en onvoorsiene omstandighede floreer byeboerdery weer.
Die 76-jarige meneer Paucton is 'n grafiese kunstenaar wat as ´n verhoogassistent in die Palais Garnier gewerk het. Vyf en twintig jaar gelede laat bou hy vir hom 'n huis op die platteland, waar hy ná sy aftrede met bye wil boer. Hy verwerf ´n diploma in byeteelt en wag totdat sy nuwe huis klaar se kant toe staan voordat hy sy eerste byekorf bestel. En daar tref een ramp ná die ander die bouery. Die byekorf kom by hom aan terwyl sy huis op die platteland nog onbewoonbaar is. Sy woonstel in die stad het nie ´n balkon waar hy die bye kan aanhou nie, maar die verseëlde korf moet binne 48 uur oopgemaak word, anders sal sy bye beswye. Hy raadpleeg ´n kollega, wat hom aanraai om die byekorf vir eers op die operahuis se dak te installeer. Binne twee weke maak die bye so fluks heuning dat meneer Paucton besluit om sy boerdery net daar te bedryf.
Goeie raad inderdaad en geen wonder nie. Die kollega aan wie meneer Paucton hom destyds gewend het, is naamlik ´n brandweerman wat in daardie stadium met forelle in ´n meer onder die operahuis geboer het.
Met sewentien verdiepings en plek vir byna tweeduisend toeskouers, is die Palais Garnier op stuk van sake ´n merkwaardige bouwerk. Behalwe vir die bye en die visse, is daar op dieselfde vlak as die verhoog ook nog perdestalle, vir opera perde. Dit is nog steeds in gebruik. Onder die verhoog boor ´n doolhof van gange en kelders nog sewe verdiepings onder in die aarde in. Die 12,000m² meer het tydens die gebou se konstruksie (1861 – 1875) ontstaan, toe die argitek, Charles Garnier, hom misgis het met die grondwatervlak. Water het in die kelders begin opgaar. Toe dit duidelik raak dat die vloed nie gestuit kan word nie, is die onderste verdiepings met tonnels by ander vloeiende waterbronne soos die Seine rivier aangesluit. Sedertdien dien die meer as ´n reservoir vir die operahuis se private brandweer.
Weens die kombinasie van houtdekor en fakkels het operateaters ´n vuil manier om in vlamme uit te bars tydens opvoerings. La Fenice operahuis in Venesië, byvoorbeeld, het al drie keer tot op die grond afgebrand. Die Palais Garnier is een van die min operahuise wat nog nooit gebrand het nie. Deesdae gebruik ook die stad se brandweer die meer, waar brandweermanne oefen om in die donker te swem. Aangesien dit wemel van forelle uit die Seine, is dit miskien nie so vergesog dat iemand met ondernemingsgees gouer of later op die idee sou kom om ´n visboerdery daar aan die gang te kry nie.
Nog ´n goeie idee wat die waterige dieptes uitgebroei het, is Gaston Leroux se Phantom of the Opera. Dit is waar die mismaakte musiekgenie in die boek skuilhou. Die eintlike inspirasie vir die verhaal was egter ´n ware insident te make met ´n massiewe brons- en kristalkandelaar, ontwerp deur dieselfde Charles Garnier wat hom so misgis het met die watervlak onder die operahuis. Voorberaming was voorwaar nie die argitek se sterkpunt nie. Hierdie keer het hy hom vergis dat ´n plafon ´n sewe ton-kandelaar aan ´n katrol kan dra. In 1896 het die sware meesterstuk een aand tydens ´n opvoering losgeskeur uit die plafon. Wonder bo wonder het dit net een toeskouer plat geval. Dit het Gaston Leroux so beïndruk dat dieselfde toneel in sy beroemde storie afspeel.
Om terug te kom na boerdery. Die brandweerman het intussen afgetree en sy visboerdery laat vaar. Anders as Jean Paucton met sy bye, is hy nooit toegelaat om forelle en kaviaar in die operahuis se soewenierswinkel te verkoop nie. Vermoedelik was die teaterbestuur bang die plek sou in ´n vismark ontaard.
Meneer Paucton se dakplaas gaan nog een stryk vorentoe. Sy byekorwe lewer ´n jaarlikse opbrengs van 450kg heuning. Deur die jare het sy boerdery begin aandag trek en die ou tradisie weer laat opbloei. Parys het nou in die omgewing van seshonderd byekorwe op woonstelbalkonne, in openbare parke en op die dakke van ander beroemde geboue. Selfs op die dak van Notre Dame katedraal word deesdae met bye geboer.
Een van die redes hoekom byeboerdery so goed vaar in Parys, is dat die bye blykbaar immuun is teen die siektes wat van tyd tot tyd in die platteland uitbreek. Bye produseer ook meer heuning in die stad as op die platteland. Kenners skryf dit toe aan die afskaffing van plaagdoders, asook die groot verskeidenheid blomplante in die stad. Plattelandse heuning bevat ongeveer vyftien soorte stuifmeel. Die heuning wat in Parys gemaak word, bevat meer as twee honderd en vyftig soorte, ´n feit waarop die stad se byeboere trots is.
Vir die gemiddelde verbruiker is dit egter ietwat van ´n mondvol. Gidse beskryf die heuning se smaak taktvol as ´n aangeleerde smaak. In der waarheid is dit ´n onmóóntlike smaak, behalwe miskien as die verbruiker tussen ses- en sestien jaar oud is. Want as die heuning wat die operahuis se soewernierswinkel verkoop tipies is vir Parys, sou dit akkuraat wees om te sê Paryse heuning proe presies soos blou kougom.
Nie dat dit saakmaak nie. Die punt is, een van die beroemdste operateaters ter wêreld is die soort plek waar ´n mens kan instap en dink: “O, boereplaas!”
Bronne:
“Who´s humming at the Opera?”, Graig S. Smith, New York Times, 26 Junie 2003
“Paris fast beocming queen bee of the urban apiary world”, Hugh Schofield, Notes on the road, 14 Augustus 2010
“Where the Phantom was born: The Palais Garnier”, Lucinda Everett, The Telegraph, 12 Maart 2014
Parys het ´n lang geskiedenis as ´n stedelike paradys vir bye. Honderd en vyftig jaar gelede was daar meer as duisend byekorwe in die stad. Die Tweede Wêreldoorlog het so te sê ´n einde aan die tradisie gemaak, maar danksy 'n sekere meneer Jean Paucton en onvoorsiene omstandighede floreer byeboerdery weer.
Die 76-jarige meneer Paucton is 'n grafiese kunstenaar wat as ´n verhoogassistent in die Palais Garnier gewerk het. Vyf en twintig jaar gelede laat bou hy vir hom 'n huis op die platteland, waar hy ná sy aftrede met bye wil boer. Hy verwerf ´n diploma in byeteelt en wag totdat sy nuwe huis klaar se kant toe staan voordat hy sy eerste byekorf bestel. En daar tref een ramp ná die ander die bouery. Die byekorf kom by hom aan terwyl sy huis op die platteland nog onbewoonbaar is. Sy woonstel in die stad het nie ´n balkon waar hy die bye kan aanhou nie, maar die verseëlde korf moet binne 48 uur oopgemaak word, anders sal sy bye beswye. Hy raadpleeg ´n kollega, wat hom aanraai om die byekorf vir eers op die operahuis se dak te installeer. Binne twee weke maak die bye so fluks heuning dat meneer Paucton besluit om sy boerdery net daar te bedryf.
Goeie raad inderdaad en geen wonder nie. Die kollega aan wie meneer Paucton hom destyds gewend het, is naamlik ´n brandweerman wat in daardie stadium met forelle in ´n meer onder die operahuis geboer het.
Met sewentien verdiepings en plek vir byna tweeduisend toeskouers, is die Palais Garnier op stuk van sake ´n merkwaardige bouwerk. Behalwe vir die bye en die visse, is daar op dieselfde vlak as die verhoog ook nog perdestalle, vir opera perde. Dit is nog steeds in gebruik. Onder die verhoog boor ´n doolhof van gange en kelders nog sewe verdiepings onder in die aarde in. Die 12,000m² meer het tydens die gebou se konstruksie (1861 – 1875) ontstaan, toe die argitek, Charles Garnier, hom misgis het met die grondwatervlak. Water het in die kelders begin opgaar. Toe dit duidelik raak dat die vloed nie gestuit kan word nie, is die onderste verdiepings met tonnels by ander vloeiende waterbronne soos die Seine rivier aangesluit. Sedertdien dien die meer as ´n reservoir vir die operahuis se private brandweer.
Weens die kombinasie van houtdekor en fakkels het operateaters ´n vuil manier om in vlamme uit te bars tydens opvoerings. La Fenice operahuis in Venesië, byvoorbeeld, het al drie keer tot op die grond afgebrand. Die Palais Garnier is een van die min operahuise wat nog nooit gebrand het nie. Deesdae gebruik ook die stad se brandweer die meer, waar brandweermanne oefen om in die donker te swem. Aangesien dit wemel van forelle uit die Seine, is dit miskien nie so vergesog dat iemand met ondernemingsgees gouer of later op die idee sou kom om ´n visboerdery daar aan die gang te kry nie.
Nog ´n goeie idee wat die waterige dieptes uitgebroei het, is Gaston Leroux se Phantom of the Opera. Dit is waar die mismaakte musiekgenie in die boek skuilhou. Die eintlike inspirasie vir die verhaal was egter ´n ware insident te make met ´n massiewe brons- en kristalkandelaar, ontwerp deur dieselfde Charles Garnier wat hom so misgis het met die watervlak onder die operahuis. Voorberaming was voorwaar nie die argitek se sterkpunt nie. Hierdie keer het hy hom vergis dat ´n plafon ´n sewe ton-kandelaar aan ´n katrol kan dra. In 1896 het die sware meesterstuk een aand tydens ´n opvoering losgeskeur uit die plafon. Wonder bo wonder het dit net een toeskouer plat geval. Dit het Gaston Leroux so beïndruk dat dieselfde toneel in sy beroemde storie afspeel.
Om terug te kom na boerdery. Die brandweerman het intussen afgetree en sy visboerdery laat vaar. Anders as Jean Paucton met sy bye, is hy nooit toegelaat om forelle en kaviaar in die operahuis se soewenierswinkel te verkoop nie. Vermoedelik was die teaterbestuur bang die plek sou in ´n vismark ontaard.
Meneer Paucton se dakplaas gaan nog een stryk vorentoe. Sy byekorwe lewer ´n jaarlikse opbrengs van 450kg heuning. Deur die jare het sy boerdery begin aandag trek en die ou tradisie weer laat opbloei. Parys het nou in die omgewing van seshonderd byekorwe op woonstelbalkonne, in openbare parke en op die dakke van ander beroemde geboue. Selfs op die dak van Notre Dame katedraal word deesdae met bye geboer.
Een van die redes hoekom byeboerdery so goed vaar in Parys, is dat die bye blykbaar immuun is teen die siektes wat van tyd tot tyd in die platteland uitbreek. Bye produseer ook meer heuning in die stad as op die platteland. Kenners skryf dit toe aan die afskaffing van plaagdoders, asook die groot verskeidenheid blomplante in die stad. Plattelandse heuning bevat ongeveer vyftien soorte stuifmeel. Die heuning wat in Parys gemaak word, bevat meer as twee honderd en vyftig soorte, ´n feit waarop die stad se byeboere trots is.
Vir die gemiddelde verbruiker is dit egter ietwat van ´n mondvol. Gidse beskryf die heuning se smaak taktvol as ´n aangeleerde smaak. In der waarheid is dit ´n onmóóntlike smaak, behalwe miskien as die verbruiker tussen ses- en sestien jaar oud is. Want as die heuning wat die operahuis se soewernierswinkel verkoop tipies is vir Parys, sou dit akkuraat wees om te sê Paryse heuning proe presies soos blou kougom.
Nie dat dit saakmaak nie. Die punt is, een van die beroemdste operateaters ter wêreld is die soort plek waar ´n mens kan instap en dink: “O, boereplaas!”
Bronne:
“Who´s humming at the Opera?”, Graig S. Smith, New York Times, 26 Junie 2003
“Paris fast beocming queen bee of the urban apiary world”, Hugh Schofield, Notes on the road, 14 Augustus 2010
“Where the Phantom was born: The Palais Garnier”, Lucinda Everett, The Telegraph, 12 Maart 2014
No comments have been added yet.
