پرهام نکوطلبان’s Reviews > بوروکراسی > Status Update

تقریباً رسیدیم به آخراش. باقی‌مانده‌ی فصل «پیامدهای روان‌شناختی بوروکراتیک‌سازی» به نقد نامشخص بودن تعریف «طبقه» از دیدگاه مارکس، نقد مثال موفق «کلیسای کاتولیک» از بوروکراتیک‌سازی در آثار سن سیمون و آگوست کنت، نقد انتخاب دیکتاتور مصلح به‌عنوان یک راه‌حل و درنهایت، از بین رفتن روحیه‌ی انتقادی و پیشرفت در یک نظام بوروکراتیک‌ پرداخت.
پانوشت‌های کتاب مثل همیشه برای افزایش اطلاعات عمومی و فهم بهتر منظور نویسنده عالی بود.

جنبش جوانان آلمان، این‌که اتیوپی مدتی تحت اشغال ایتالیای فاشیستی بوده و «دوچه» (Duce) به معنی رهبر در ایتالیایی که موسولینی به خودش می‌گفت مطالب آموزنده‌ی بخش اول فصل جدید بودن 😌

این فصل با دو گفتار دیگه به پایان رسید:
اولی درباره‌ی بوروکراتیک‌زدگی ذهنی بود و این‌که چگونه آموزش و پرورش و دانشگاه وقتی بوروکراتیک می‌شن و به خدمت دولت‌ها درمی‌آن درواقع ابزار توسعه‌ی تمامیت‌خواهی و سلب آزادی شهروندان می‌شن.
دومین گفتار اما جالب‌تر بود. میزس اینجا درباره‌ی این موضوع صحبت کرد که چه کسی لایق حکومت بر مردمه و شدیداً به نظارت‌های دولتی یا فردی که با نظرات خیرخواهانه انجام می‌شن تاخت (مثال معمار و نما)

بخش چهارم کتاب به مدیریت بوروکراتیک شرکت‌های خصوصی می‌پردازه و این‌که چگونه دولت با محدود کردن سود و زیرسؤال بردن انگیزه‌ی سود روند رشد و پیشرفت شرکت رو تحت‌تأثیر قرار می‌ده.
صحبت میزس درباره‌ی این‌که با این کار، هرگونه نوآوری انگار یه‌جور قمار با منابع خود دولته و دولت هم ترجیحش اینه که شیوه‌های قدیمی هم‌چنان پابرجا باشه هم جالب بود. کارفرما این‌جوری چوب دوسرطلاست :)

تو این فصل، ابتدا میزس به این می‌پردازه که یه برنامه‌ریزی متمرکز دولتی برای اداره‌ی اقتصاد اجراشدنی نیست و همین‌ که اون‌موقع دولت‌های سوسیالیستی آلمان و روسیه می‌تونستن قیمت‌ اجناس و کالاهای مختلف رو براساس قیمت‌های خارجی تعیین کنن مرهون این فکت بوده‌ن که قسمت‌های زیادی از دنیا هنوز براساس اقتصاد بازار می‌چرخیده :)

در ادامه هم از ناکارآمدی مدیریت بوروکراتیک در شرکت‌های عمومی و دولتی می‌گه چون انگیزه‌ی سوددهی ندارن

بخش انتهایی فصل دوم به مدیریت کارگزینی بوروکراتیک اختصاص داشت. این‌که ساختار بوروکراتیک درنهایت باعث نابودی نوآوری و به وجود اومدن تغییر می‌شه چون مدیران باسابقه‌ای که لزوماً شایسته‌ی مناصب بالاتر هم نیستن تغییراتی که قشر جوان‌تر از کارمند جدید گرفته تا وزیر رو نمی‌تونن تاب بیارن. البته همه‌ی بوروکرات‌ها هم آدم‌های به‌دردنخور و بدون خلاقیتی نبودن ولی ایراد از گسترش این ساختاره که درنهایت این نتایج رو به بار می‌آره

در فصل دوم، می‌ریم سراغ مدیریت بوروکراتیک و میزس با چگونگی شکل گرفتن بوروکراسی شروع می‌کنه. بعدش سراغ رابطه‌ی بوروکراسی با دموکراسی می‌ره و تأکید می‌کنه که بوروکراسی برای اداره‌ی امور حکومتی و دولتی به خودی خود چیز بدی نیست، بلکه گسترشش به حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی و دست‌وپاگیر بودن قوانینش برای شهروندانه که معضل اصلیه.

در یک کلام، مدیریت بوروکراتیک یعنی پایبند بودن به مقررات و دستورات یک مرجع بالادستی.

فصل اول کتاب که درباره‌ی مدیریت سودمدار بود به پایان رسید. حس می‌کنم میزس روی «انگیزه‌ی سود» و منطقی رفتار کردن انسان‌ها خیلی زیادی حساب باز می‌کنه. با این اوکی‌ام که انگیزه‌ی سود باعث پیشرفت و پویایی می‌شه و در نظام سوسیالیستی چنین انگیزه‌ای تقریباً وجود نداره اما حس می‌کنم همین انگیزه‌ی سود یه‌جور شمشیر دولبه‌س.
مثالش درباره‌ی مکانیسم بازار آزاد در هنگام جنگ هم جالب بود برام و قابل تأمل.

پایان مقدمه اختصاص داشت به مقایسه‌ی توتالیتاریسم با بوروکراسی و این‌که دومی ابزار اولیه و گسترشش موجب اولی می‌شه. در ادامه، بازم همون بحث همیشگی انتخاب بین مالکیت خصوصی بر ابزار تولید یا سپردن عنان امور به دست دولت و ادارات دولتی تا در همه‌ی شئون زندگی یک شهروند دخالت کنن.

فصل اول کتاب هم می‌ره سراغ شیوه‌ی مدیریت سودمدار و بهمون توضیح می‌ده کاپیتالیسم و محاسبه‌ی اقتصادی دقیقاً چی‌ان.

تا سر مفهوم «سود» خوندم.

سومین بخش درآمد کتاب اختصاص داشت به نگرش «مترقی‌ها» (موافقان The New Deal) نسبت‌به بوروکراتیسم و تقابل آن با شرکت‌داری آزاد. این جماعت معتقدن که حکومت باید در امور سرمایه‌دارا و شرکت‌های بزرگ مداخله کنه تا اینا منجمد نشن و بدل نشن به یه الیگارشی بی‌خاصیت که مدیران و مسئولانش پاسخ‌گو نیستن. از اون‌ور، میزس می‌گه انجماد گنده‌ها نتیجه‌ی مداخلات دولتی و مواردی مثل مالیات بر درآمده...
/۱