Varun Deshpande

“झियोनिस्ट विचारसरणी पुढे नेण्यामध्ये महत्त्वाची भूमिका 1882 सालच्या लिओ पिन्स्कर याच्या (Autoemancipation) या पुस्तकानं बजावली. युरोपमध्ये ज्यू लोकांना समाजाच्या मुख्य प्रवाहात सामावून घेण्यासाठी कितीही प्रयत्न केले तरी ते अपयशीच ठरतील अशी पिन्स्करची धारणा होती.”
― Atul Kahate, Palestine-Israel

“ब्रिटिशांनी ज्यू लोकांच्या वतीनं हाईम वाईझमन आणि अरबांच्या वतीनं सीरियाचा फैझल हा आघाडीचा नेता यांना प्रोत्साहित केलं. यातून झालेल्या समझोत्यानुसार 1919 सालच्या जानेवारी महिन्यात पॅलेस्टाईनच्या आर्थिक प्रगतीसाठी ज्यू लोक अरबांशी सहकार्य करतील असं वाईझमननं मान्य केलं. याच्या मोबदल्यात बॅल्फोरच्या पर्यायाला फैझल संमती देईल आणि पॅलेस्टाईनच्या भूमीवर ज्यू लोकांना स्थायिक होण्यामध्ये अरब लोक अडथळे आणणार नाहीत असं ठरलं.”
― Atul Kahate, Palestine-Israel

“1920 सालच्या ‘सॅन रेमो कॉन्फरन्स’मधल्या निर्णयानुसार ब्रिटिशांना पॅलेस्टाईनचं भवितव्य ठरवण्यासाठीचे अधिकार देण्यात आले. तसंच पॅलेस्टाईनमध्ये ब्रिटिश लष्कराच्या सत्तेऐवजी ब्रिटिश सरकारचे प्रतिनिधी कामकाज पाहतील असा निर्णय घेण्यात आला. यानंतर दोन वर्षांनी आंतररष्ट्रीय पातळीवरचे प्रश्‍न सोडवण्यासाठी ‘लीग ऑफ नेशन्स’ या नव्या संघटनेची स्थापना झाली. या संघटनेनं पॅलेस्टाईनच्या संदर्भातल्या आधीच्या निर्णयाला मान्यता तर दिलीच; पण त्याशिवाय बॅल्फोर करारालाही पाठिंबा दिला. कहर म्हणजे पॅलेस्टाईनच्या भूमीवरची अधिकृत भाषा हिब्रू असेल असं सांगून या संघटनेनं अरब लोकांना मोठा धक्का दिला आणि झियोनिस्ट आकांक्षांना मोठंच खतपाणी घातलं.”
― Atul Kahate, Palestine-Israel

“1916 साली पहिल्या महायुद्धाच्या दरम्यान इंग्लंडला ‘अ‍ॅसिटोन’ नावाच्या रसायनाची कमतरता मोठ्या प्रमाणावर भासायला लागली. बंदुकीच्या गोळ्यांमध्ये तसंच इतर दारुगोळ्यामध्ये या रसायनाचा वापर मोठ्या प्रमाणावर होत असे. यामुळे फ्रान्समध्ये सुरू असलेली लढाई विजयात बदलायची असेल तर त्यासाठी आपल्याला किमान 30,000 टन अ‍ॅसिटोनची गरज आहे हे इंग्लंडला कळून चुकलं. तेव्हा ब्रिटिश लष्कराशी संबंधित असलेल्या विभागात काम करत असलेल्या भावी पंतप्रधान विन्स्टन चर्चिलनं ही गोष्ट एका भेटीदरम्यान वाईझमनच्या कानांवर घातली. त्यावेळी वाईझमननं तातडीनं प्रयत्न करून अ‍ॅसिटोन तयार करण्याची एक सोपी पद्धत शोधून काढली. त्यामुळे ब्रिटिश लष्करी अधिकार्‍यांच्या मनात वाईझमनविषयी अनुकूल मत तयार झालं. ही संधी आपण गमावता कामा नये असा चंग बांधलेल्या वाईझमनला यामुळे हुरूप चढला आणि या घटनेचा वापर आपण पॅलेस्टिनी भूमीत ज्यू लोकांच्या राष्ट्रनिर्मितीच्या मुद्द्यासाठी करून घेतला पाहिजे याचा त्यानं आपल्या मनाशी निश्‍चय केला.”
― Atul Kahate, Palestine-Israel