Status Updates From تاریخ تحلیلی اسلام؛ از آغاز...

فقط بخش عباسیان باقی مونده.

آنچه تا فصل ششم (تا صلح حسن بن علی و معاویه) از کتاب برمی‌آید دقت شهیدی در چکیده نویسی در عین دقت است. با وجود اینکه شهیدی قضاوت‌های خودش از رویدادها را می‌آورد ولیکن از نگارش حوادثی که به خشنود شیعیان نخواهد بود دوری نمی‌کند.

نزاع عراق و شام به قبل از اسلام بر می گردد. پیش از اسلام اعراب بنی لخم ساکن عراق مورد حمایت ساسانیان بودند و اعراب بنی غسّان ساکن شام مورد حمایت رومیان.
این دو تیرۀ عرب پیوسته با هم مخاصمه داشتند و در واقع مرزداران دو قلمروی ایران و روم بودند.
پس از اسلام هرچند مسلمانان از شبه جزیره به عراق و شام کوچیدند، هنوز اکثریت ساکنان این دو سرزمین بومیان لخمی و غسّانی بودند. دشمنی این دو تیره تا زمان جنگ جمل به حاشیه رفته بود.

از زمان خسروپرویز وضع ساسانی ها به شدت آشفته شد. در مدت چهار سال یازده نفر به تخت نشستند، هر یک با کشتن شاه قبلی به سلطنت رسید و توسط شاه بعدی به قتل رسید. بیست سال جنگ با روم و نزاع های داخلی دیگر نیز در آشفتگی بی تأثیر نبود.
یکی از رؤسای قبایل عرب که ساکن حاشیۀ رود فرات بودند، به ابوبکر نامه نوشت و از این اوضاع حکومت ایران خبر داد و اجازه خواست به برخی شهرهای ایران حمله کند و آن ها را تصرف نماید و ابوبکر اجازه داد.

مسیر تجاری دریایی بین هند و آفریقا و شام، برای مدت ها دریای سرخ بود. اما با بروز جنگ ها و سقوط حکومت هایی که امنیت این مسیر دریایی را تأمین می کردند، تجارت دریایی از رونق افتاد.

از آن پس حمل و نقل کالا از طریق خشکی، و در حاشیۀ شبه جزیرۀ عربستان انجام شد. کم کم قبایل پراکندۀ عرب، در اطراف این مسیر تجاری جمع شدند، و به حمل و نقل کالا با شترها پرداختند و به این ترتیب به ثروت و قدرت نسبی رسیدند.