Status Updates From تأملی در مدرنیته ایرانی

دردهه 40 و50 مهاجران روستایی ازسهم خود درساختارجدیدشهری راضی نیستند. آنهابرای اداره زندگیشان خودراباشیوه های نامانوسی باید تطبیق دهند.زندگی همه معنای خودراازدست داده وتنها چیزیا که ازبیزاری آنهامیکاهد پیوندهای آنان با نهادهای دینی است .

نویسنده درفصل اول نگاهی انداخته به نظرات فلاسفه ومتفکران غربی درخصوص شرق ومسلمانان که عموما" نظراتی بدبینانه وتحقیرآمیزند.منتسکیو..ادواردلوییس هگل ..مارکس..سپس نگاهی به اشنایی ایرانیان با تجدد ازطریق اروپا وروسیه میپردازد وتااینجا به این نتیجه میرسد که فعالیتهای روشنفکران درطی دوران مشروطیت مقدمه ای است بر همسازی اسلام با مدرنیته درقالب اصلاح گری اسلامی..

ابداع هجویه های گزافه آمیزی ازشرق چون نامه های ایرانی منتسکیو، بیش ازآنکه جذاب باشدازعدم دقت حکایت داردکه درگفتمان عقل گرای غربی ، شرق همچون یک دنیای خیالی دردوردست است که بر سراسرآن سبعیت و قدرت مطلق وافسارگسیخته حکومت میکند.

بررسی‌های دیگری که در باب مسائل سیاسی در نظریه‌ی "بازگشت به اصل" انجام گرفته، نشان می‌دهد که ایدئولوژی‌های متعلق به نظریه‌ی بازگشت به خود [خود ِ ملی یا دینی] برای مردمی که در جوامع ِ در حال ِ بحران زندگی می‌کنند، دارای جذابیت فراوان است. این امر البته از تعلق خاطر مردم به "اصل‌ها" منشاء نمی‌گیرد، بلکه به این خاطر است که برای رویارو شدن با بی‌عدالتی‌های اقتصادی و سیاسی، بیرق ِ فرهنگ، پوشش ِ هماهنگ‌کننده‌ی مناسبی است.

جالب است که بدانیم [در دهه‌های ۴۰ و ۵۰] نه روحانیان و نه روشنفکران ِ همراه آن‌ها در گفتارهای ماهیانه‌ی دینی، استنادی به متن و سنت نداشتند. دلمشغولی آشکار ِ آن‌ها، جذابیت بخشیدن به تشیع در میان ِ جوانان بود. آن‌ها به جای این‌که صرفا تبلیغات ِ دینی را بسط دهند، در فکر ِ تاثیرگذاری ِ سیاسی بودند.

درحالی که عقاید سیاسی ِ سکولار در دوران انزوای خود قرار دارد، فرهنگ و ارزش‌ها و رفتارهای دینی، در حال ِ غلبه یافتن است؛ و ->

آن‌گونه که به روشنی از نوشته‌های ایرانی ِ آن دوره [قبل از مشروطه] برمی‌آید، متفکران ایرانی بیشتر مجذوب فرهنگ و نظام ِ سیاسی انگلستان بودند. اما به علت پیوندهایی که میان بریتانیا و طبقه‌ی حاکم برقرار بود و وضعیت شبه استعماری آن کشور در ایران، در بین ایرانیان و به ویژه اندیشمندان رادیکال، حسی آمیخته به عشق و نفرت نسبت به انگلستان وجود داشت. در مجموع،تاثیر فرانسه را بیشتر در نقد دین و مسائل فرهنگی و تاریخی می‌توان یافت.