Βαγγέλης Ιωσηφίδης’s Reviews > Αλλόκοτες ιστορίες > Status Update

Είναι ολοφάνερο πως ο Πόε λατρεύει τις ρουφήχτρες όσο κι εγώ, θεωρώντας τες το πιο εντυπωσιακό φυσικό φαινόμενο. Μέσα στο διήγημά του "Η ρουφήχτρα του Μάελστρομ" χωράει τόσος τρόμος, τόση περιέργεια, τόσο ζωντανή περιγραφή, που η μοιρολατρία και η ανθρώπινη θέληση στροβιλίζονται ολοένα στα χείλη της αβύσσου, αγωνιζόμενες να κρατηθούν στην επιφάνεια, σε έναν απελπισμένο αγώνα για επιβίωση.

Ο Σαλταπήδας, πάλι σε παραμυθικό στυλ, ως κείμενο ασχολείται με το ξεμπρόστιασμα της ακολασίας και την ευρηματική αμφισβήτηση της εξουσίας. Διαφαίνεται μια αποστροφή του συγγραφέα προς την αλαζονεία και ένα υποδόριο αίσθημα δικαίου, που θεραπεύει το βάθος της ξεδιάντροπης ανθρώπινης φύσης.

Σύντομο διήγημα η Μορέλλα. Προφανώς και είναι μια κοπέλα, προφανώς την παντρεύτηκε, προφανώς πέθανε. Είναι τόσο επίμονο αυτό το κομμάτι, που δεν αποτελεί καμία έκπληξη πια. Αλλά διαφέρει στο βάθος. Κάτι στη Μορέλλα και τα πάντα γύρω από αυτήν είναι τόσο απόκοσμα και μυστηριακά, που πλησιάζοντας προς το τέλος όλα αποκτούν ένα νόημα εκστατικό.

Η Λιγεία ήταν ένα μεγαλύτερο σε μέγεθος διήγημα, στο οποίο υπάρχουν δύο δράματα αντί για ένα. Μα τι να πω; Έχει υπάρξει άλλο διήγημα που να περιγράφει σε τέτοια έκταση και με τέτοια λεπτομέρεια τη γυναικεία ομορφιά; Στο τέλος μάλιστα καταλήγει αγωνιώδες και παραληρηματικό, σε βαθμό που επιτρέπει πολλαπλών ειδών ερμηνείες η καταληκτική σκηνή

Ελεονόρα. Ναι, γυναικείο όνομα στον τίτλο, άρα για ακόμα μια φορά ο Πόε γαμεί την ξαδέρφη του. Αλλά δεν πειράζει, διότι ήταν τόσο αιθέριο, φεγγαροστόλιστο, ονειρολουσμένο το κείμενο, που ταξίδευα σε ουρανούς αιώνιας αγάπης. Βέβαια οι υποσχέσεις αιώνιας αγάπης κρατούν μέχρι το επόμενο κομενέτο, αλλά το τέλος του διηγήματος φέρνει τη μοναδική ανατροπή που ποτέ κανείς δεν περίμενε σε κείμενο του Πόε.

Η Βερενίκη, το πιο εμβληματικό ίσως διήγημα του Πόε, με συνεπήρε - με τη γραφή του κυρίως αλλά όχι μόνο. Ξαναδιαβάζοντάς το, χρόνια μετά από την πρώτη φορά, συνειδητοποιώ την ακρίβεια της περιγραφής στην ψυχική κατάσταση του αφηγητή. Τόσο μακάβριος και τόσο ζωντανός παράλληλα. Αναλύοντας αυτή την εμμονή του τόσο φυσικά, αλλά και με τόσες λεπτομέρειες, το τέλος μοιάζει απερίγραπτα μοιραίο όσο και μοιραία απερίγραπτο.

Το Πορτραίτο μέχρι στιγμής είναι το αγαπημένο μου διήγημα. Μικρό, πολύ μικρό σε μέγεθος, με περιγραφές, ατμόσφαιρα και θεματική τόσο προσφιλή, που με συνεπήρε. Η τέχνη και η αφοσίωση σε αυτήν, το μυστήριο και η περιέργεια, η αγάπη και η θυσία προς αυτήν, όλα φέρνουν αρμονικά σε ένα αρτιότατο λογοτεχνικό αποτέλεσμα.

Καταλαβαίνω γιατί ο Μαύρος Γάτος είναι από τα πιο διάσημα διηγήματα του Πόε. Ο κεντρικός χαρακτήρας, οι σκέψεις και οι επιλογές του δε βγάζουν κανένα νόημα, όμως το αίσθημα δικαίου, το τρίπτυχο της ύβρεως-άτης-νέμεσης και το υπερφυσικό στοιχείο ήταν εξαίρετα δοσμένα.

Αντίθετα, το διήγημα "Εσύ είσαι ο δολοφόνος", αν και με απίστευτο tell, ήταν έξυπνο, καλοδουλεμένο, με ωραίους χαρακτήρες, μυστήριο και ατμόσφαιρα περίπου άγριας δύσης. Η όλη πλεκτάνη και η επεξήγηση στο τέλος έδωσαν έναν τόνο μοιραίου στο κείμενο, το οποίο απόλαυσα με την ψυχή μου.

Το διήγημα "Το σύστημα του δρος Πίσσα και του καθηγητού Φτερά" δεν μπορώ καθόλου να το πάρω στα σοβαρά. Φαίνεται ότι κρύβεται μια ωραία/έξυπνη ανατροπή, αλλά πέρα από αυτό η όλη αντιμετώπιση του ζητήματος της παραφροσύνης είναι εντελώς γελοία. Η συνεχής επανάληψη της λέξης "τρελός" και η ιδέα πως οι συνέπειες της παραφροσύνης περιορίζονται στο να νομίζει κάποιος ότι είναι τσαγιέρα/σκύλος δε βοήθησαν καθόλου.